jaargang 20 / nr 71 / december 2011 Kamenko Bulic Als vluchteling leef je twee levens in één In dit nummer o.a: Toekomst voor Avanço? pag. 3 De Remigratiewet pag. 5 Afscheid Miranda Sidran Kamišalic pag. 6 Opeens hadden de Grieken overal de schuld van! pag. 7 Kamenko Bulic is een halve eeuw geleden geboren in Travnik, een stad gelegen in het hart van Bosnië-Herzegovina. In 1992 vluchtte hij door het uitbreken van de Balkanoorlog uit het land waar hij was opgegroeid naar het noorden van Europa, naar Duitsland. Daar woonde hij een aantal jaren voordat hij in 1997 naar Nederland vertrok. Hier behaalde hij uiteindelijk zijn Master in Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde daar in 2005 met een internationaal onderzoek naar de positie en overlevingsstrategieën van Bosnische vluchtelingen. Op dit moment is Kamenko betrokken bij het Lize-project Lotgenotencontact vluchtelingenvrouwen en is hij bezig met een literair boek over de persoonlijke verhalen van vluchtelingen dat volgend jaar uitkomt.
Kamenko Bulic Als vluchteling leef je twee levens in één Kamenko Bulic woonde tijdens zijn studie journalistiek in Belgrado, werkte daarna voor het Ministerie van Cultuur in Sarajevo en was in de jaren voorafgaand aan de oorlog werkzaam als journalist in Zagreb. Uit een soortgelijke driehoek bestond ook zijn gezinssituatie. Ik ben de kleinzoon van een priester, zoon van een Kosovaarse moeder en een Servische vader uit Kroatië, en geboren in Bosnië-Herzegovina. Door omstandigheden bracht ik veel tijd door bij de gezinnen van vriendjes en vriendinnetjes die moslim waren. Ik denk dat het geheel van deze ervaringen en achtergronden er voor heeft gezorgd dat mijn kijk op de wereld en de medemens vooral een humanistische is, ik zie mensen in de eerste plaats als mens en niet als een persoon behorende tot een bepaalde etniciteit, een bepaald geloof of zelfs een bepaald land. In de beginjaren van de oorlog weigerde Kamenko vanuit deze houding om als journalist een kamp te kiezen. Veel van mijn collega journalisten zagen zich hier wel toe gedwongen, vaak niet eens ingegeven door een persoonlijke overtuiging maar puur omdat er ook brood op de plank moest komen en zij het zich niet konden permitteren om ontslagen te worden. Met de vlucht naar Duitsland moest Kamenko, net als de overige één miljoen vluchtelingen, een nieuw bestaan opbouwen, en dat betekende vaak onderaan de ladder beginnen. De regels en het beleid voor asielzoekers waren strikt, ik mocht bijvoorbeeld niet vrij naar het buitenland reizen. Het asielbeleid in Duitsland verschilde per regio en gelukkig verbleef ik in een gebied waar het vluchtelingen zonder verblijfstatus was toegestaan te werken, daardoor kon ik voor een deel in mijn eigen inkomen voorzien. In Duitsland begon Kamenko vluchtelingen gezinnen te interviewen en informatie te verzamelen voor wat later zijn promotieonderzoek zou worden. Maar zonder vooruitzicht op een permanent verblijf was het niet mogelijk concrete toekomstplannen te maken en dit deed hem besluiten naar Nederland te vertrekken, waar de omstandigheden voor asielzoekers destijds genereuzer waren. Kamenko was 17 jaar toen hij voor het eerst Nederland als toerist bezocht en was toen onder de indruk van de stad Amsterdam. Toen mij destijds werd gevraagd in welke buitenlandse stad ik zou willen wonen noemde ik twee steden, Amsterdam of New York. Ik voelde me aangetrokken tot Amsterdam door de manier waarop de samenleving en het culturele leven waren ingericht, de stad had zo n groot cultureel aanbod, en was zo divers en harmonieus. Project Lotgenotencontact vluchtelingenvrouwen Met het project Lotgenotencontact vluchtelingenvrouwen wil Lize een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een positief levensverhaal en de uitwisseling en ontmoeting stimuleren tussen oudere vluchtelingenvrouwen. Deelnemers aan het project volgen de cursus Levensboek waarin ze samen met andere vrouwen hun levensverhaal op creatieve wijze vastleggen in een eigen Levensboek. Elke groep wordt in de eigen taal begeleid door twee groepsbegeleiders. Deze groepsbegeleiders hebben in oktober een training gevolgd om de cursus te kunnen geven. De cursus gaat in december in vier steden van start en bij genoeg deelnemers volgt in april een tweede cursus. Voor meer informatie en aanmelding kunt u contact opnemen met Monica Moreno Diniz m.morenodiniz@lize.nl of 030-233 21 00. De huidige bezuinigingen in de culturele en maatschappelijke sector, en de verschuiving naar meer marktwerking ziet Kamenko dan ook met lede ogen aan. Hij verwacht dat we later de rekening gepresenteerd zullen krijgen voor de keuzes die nu worden gemaakt. Pas in 2006 verkreeg Kamenko de Nederlandse nationaliteit, de weg hiernaartoe heeft hij niet als een makkelijke ervaren. Ik begrijp en onderstreep de achterliggende gedachte van de inburgering, het is goed dat mensen de Nederlandse taal leren en zich verdiepen in de cultuur en gewoontes van dit land. Wat me echter tegenstaat is de wijze waarop de inburgering wordt vormgegeven; het is te bureaucratisch, belerend en ontzettend kostbaar. Inburgeraars zouden meer gebaat zijn bij een cursus die past bij hun capaciteiten, en docenten zouden meer bereiken wanneer zij niet zo gebonden waren aan het inburgeringcurriculum. Maatwerk binnen de inburgering zou de hele samenleving meer opleveren. Sinds september van dit jaar is Kamenko betrokken bij het Lize-project Lotgenotencontact vluchtelingenvrouwen. Hij geeft ondersteuning aan de groepsbegeleiders bij het geven van de cursus Levensboek. Op 20 november was de startbijeenkomst van het project en Kamenko gaf daar vanuit zijn ervaring met en kennis over de doelgroep, een presentatie over het effect van soortgelijke initiatieven. De deelnemers van dit project zijn een bijzondere groep vrouwen die in feite twee levens in één ervaren, namelijk het leven dat ze gedwongen achter zich hebben moeten laten en het leven in een nieuw land. Ze zijn nu in een fase van hun leven waarin ze meer tijd hebben voor reflectie. Door in groepsverband en met een concreet doel te kijken naar hun eigen levensgeschiedenis worden de vrouwen in staat gesteld om hun ervaringen een plek te geven. Ze ruimen als het ware de rommelige kast in hun hoofd op. Wat Kamenko aantrekt in het project is het feit dat het uitgaat van de kracht en het verhaal van de vrouwen zelf en dat ook de groepsbegeleiders uit de doelgroep komen. Door de honderden interviews die ik in de afgelopen 20 jaar heb gehad met vluchtelingen weet ik hoe belangrijk het is om mensen op een open wijze en vanuit gelijkwaardigheid te benaderen, dat is wat dit project ook doet. Het is opgezet vanuit de overtuiging dat het mensen echt verder kan helpen en daar draag ik graag een steentje aan bij. // Monica Moreno Diniz Lizebulletin / nr 71 / december 2011 2
Is er nog toekomst voor Avanço? Het is niet heel verrassend dat nu ook de gemeente Rotterdam de subsidie drastisch terugschroeft voor stichting Avanço, de organisatie die Kaapverdianen en overige Portugeessprekenden in Rotterdam ondersteunt. Beatris Rocha trad op 1 juli 2009 aan als directeur van Avanço en nog diezelfde week vond ze op haar bureau de brief dat de gemeente Rotterdam de subsidie met 15% zou korten. Natuurlijk tekende ze bezwaar aan, ook al omdat in januari van dat jaar de provincie reeds de subsidie van 50.000 euro met 100% had gekort. Het besluit werd wel teruggedraaid, maar het werd toen al duidelijk dat dit een voorbode was van wat er verder aan zat te komen. Immers de gemeente Rotterdam had al een drastische beleidswijziging aangekondigd die een ommezwaai zou gaan betekenen voor de structuur (en dus ook subsidiëring) van het beleid met betrekking tot antidiscriminatie, emancipatie en diversiteit. Dit geheel in de lijn van het landelijk beleid zoals medio 2011 werd aangekondigd door minister Donner in zijn integratienota (zie het Lize-bulletin van juni 2011): vanaf nu geen subsidie meer voor specifiek integratiebeleid. Hoe gaat Avanço verder of kunnen de Kaapverdianen en de overige doelgroepen ondertussen ook zonder Avanço? Beatris Rocha: Nog steeds zien we dat er behoefte is aan de activiteiten van Avanço, aan de ondersteuning die we bieden. Die behoefte is heel duidelijk bij de eerste generatie Kaapverdianen, de ouderen. Zij zijn zeer kwetsbaar. In de eerste plaats in economisch opzicht, want hun pensioenen zijn zo laag dat velen van hen nauwelijks kunnen rondkomen. Maar ook vanwege de gebrekkige taalbeheersing die hen vooral parten speelt in de communicatie met de Nederlandse instanties en instellingen. Hierdoor maken zij te weinig gebruik van de diensten en voorzieningen die er voor hen zijn. Zij kunnen dan rekenen op Avanço, zeker in die gevallen dat zij geen beroep kunnen doen op de kinderen, of wanneer hun sociale netwerk geen helpende hand kan bieden. Of neem de vele Portugeessprekende nieuwkomers die de laatste jaren naar de regio Rotterdam zijn getrokken om werk te zoeken. Zij worden met tal van problemen geconfronteerd en komen met hun vragen bij ons spreekuur terecht. Omdat zij de taal niet spreken en het consulaat geen eerstelijns ondersteuning biedt, komen ze bij ons. Wij kunnen hen direct helpen of doorverwijzen. Deze groep wordt de laatste tijd groter en groter. Een ander voorbeeld is de huiswerkbegeleiding die we dit jaar - mede dankzij Lize - nieuw leven hebben ingeblazen. Natuurlijk kunnen Kaapverdiaanse kinderen ook ergens anders huiswerkbegeleiding krijgen, maar het is een gegeven dat de ouders daar niet altijd vertrouwen in hebben. Bij ons krijgen bovendien niet alleen de kinderen begeleiding, de ouders worden ook voorgelicht en krijgen extra ondersteuning die van belang is om de kinderen adequaat te begeleiden. Het is dus net dat beetje extra dat we bieden, omdat we de mensen en hun behoeften/problemen kennen, waardoor we ze beter kunnen helpen. Beatris betwijfelt of de algemene instellingen alsook organisaties die zich met integratie zullen bezighouden, de Kaapverdianen in voldoende mate weten te bereiken, of ze hen überhaupt als doelgroep voor ogen zullen hebben. Ook zij moeten straks namelijk met minder geld meer doen. En de vraag is wie straks gaat controleren of bepaalde groepen in voldoende mate worden bereikt. De ervaring leert dat Kaapverdianen onvoldoende zijn vertegenwoordigd in de besturen van dergelijke organisaties. Hoe het in de toekomst dan verder moet, zonder de structurele financiering van gemeente en/of provincie, dat is een vraag waar Avanço nog hard op zit te broeden. Men denkt erover om deels commercieel te worden, diensten te verlenen aan Kaapverdiaanse, Portugese en Braziliaanse bedrijven die zaken doen in Nederland of andersom Nederlandse bedrijven die de Portugeessprekende doelgroepen meer wensen te bereiken. Maar een ding is zeker, men wil ook de maatschappelijke ondersteuning blijven bieden, al dan niet op projectbasis. Ondertussen is het heel spannend, want er is een kleine kans dat de gemeente toch nog wat subsidie beschikbaar stelt voor het komende jaar, waardoor Avanço net iets meer tijd heeft om haar toekomst zeker te stellen en niet al per 1 januari haar deuren hoeft te sluiten. // Lucía Lameiro García 3 Lizebulletin / nr 71 / december 2011
De Remigratiewet gaat nu echt veranderen! Een halve eeuw Kroaten Eind 2009 stuurde toenmalig minister Van der Laan al een brief naar de Tweede Kamer met daarin zijn voorstellen om de Remigratiewet te veranderen. Nu - november 2011- heeft minister Donner eindelijk het wetsvoorstel met de veranderingen naar de Tweede Kamer gestuurd. Het is de bedoeling van het kabinet dat de veranderingen in de Remigratiewet per 1 juli 2012 zullen ingaan. De basisregeling (de tegemoetkoming in de reis- en verhuiskosten) wordt afgeschaft en de leeftijdsgrens om in aanmerking te komen voor de maandelijkse Remigratie-uitkering gaat omhoog. Als de wet wordt aangenomen, dan gelden de volgende voorwaarden voor een aanvrager: - 55 jaar op het moment van aanvraag; - Minimaal 1 jaar een WW, WAO/WIA, Wwb of AOW-uitkering ontvangen; - Minimaal 8 jaar legaal in Nederland; - Als volwassene (18 jaar of ouder) naar Nederland gekomen; - Niet de Nederlandse nationaliteit hebben. De Remigratiewet is bedoeld voor de eerste generatie migranten uit Marokko, Turkije, Tunesië, Italië, Spanje, Portugal, Griekenland, Kaapverdië, voormalig Joegoslavië, voor Surinamers, Molukkers en voor vluchte lingen en asielgerechtigden. Voor aanvragers uit EU-landen geldt dat zij in Nederland moeten zijn gekomen vóór de inwerking treding van het Verdrag betreffende de Europese Unie. Voor Spanje, Italië, Portugal en Griekenland is dat 1 november 1993; voor Slovenië 1 mei 2004. In het wetsvoorstel staat ook dat de Remigratiewet in 2025 zal stoppen en dat er daarna dus geen aanvraag meer gedaan kan worden. Wij adviseren iedereen die misschien al over remigratie aan het denken is, om nu meer informatie te vragen en op tijd een beslissing te nemen. Aanvragen die worden ingediend vóór dat de wet wijzigt, vallen nog onder de huidige voorwaarden (45 jaar, wel een basisregeling, half jaar een uitkering en minimaal drie jaar in Nederland). Een aanvraag indienen betekent niet dat men ook echt moet vertrekken; de aanvraag kan ook ingetrokken worden. Het Nederlands Migratie Instituut geeft alle informatie en heeft spreekuren op verschillende plaatsen in het land, telefoon 030-234 29 36, www.nmigratie.nl. Met een driedaagse viering stond de Kroatische gemeenschap in het weekend van 12 en 13 november uitgebreid stil bij een halve eeuw Kroaten in Nederland. Aanleiding voor de viering was het 40-jarig jubileum van de Kroatische Katholieke Parochie in Rotterdam. De thema s actief, zorgzaam en verbonden stonden centraal in de viering die bestond uit een symposium, muziekconcerten en een Eucharistieviering. Mila Cerovečki, projectleider van de viering, opende het symposium met de woorden ik hou van Holland maar ik mis Kroatië. Een uitspraak die volgens haar schetst hoe de Kroatische gemeenschap in de Nederlandse samenleving staat; thuis in Nederland én verbonden met Kroatië. Vanuit verschillende invalshoeken is de Kroatische aanwezigheid in Nederland belicht waarmee een beeld ontstond van In augustus 2010 is door de overheid de commissie-samson ingesteld. Onder voorzitterschap van mevr. Rieke Samson-Geerlings, doet deze commissie onderzoek naar seksueel misbruik bij kinderen die door de overheid in instellingen en pleeggezinnen zijn geplaatst. Het onderzoek gaat over de periode 1945 tot heden. Het is de bedoeling dat de commissie voor 1 juli 2012 haar eindrapport uitbrengt. Iedereen die gegevens heeft over seksueel misbruik in een instelling of pleeggezin wordt gevraagd om contact op te nemen met het Meldpunt van de commissie-samson. Het gaat dan om vragen als: waar vond het misbruik plaats en wat is er gebeurd? De commissie gebruikt de informatie voor haar eigen onderzoek, maar kan degene die belt ook verder op weg helpen of een luisterend oor bieden. Anoniem bellen of mailen kan ook. Alle verhalen helpen om een beeld te krijgen van het soort misbruik en hoe vaak het voorkomt. De commissie-samson vindt dat het misbruik moet stoppen en komt met een diverse en gewortelde gemeenschap bestaande uit gastarbeiders, ondernemers, kennismigranten en talentvolle jongeren. Het is aan deze laatste groep om vooruit te blikken en iets terug te geven aan de oudere generatie Kroaten in Nederland. En dat gaan ze ook doen, want met ondersteuning van het Laurensfonds gaat een groep jongeren zich de komende twee jaar inzetten om een ontmoetingsplek te creëren voor Kroatische ouderen en activiteiten voor hen te organiseren. Ook zullen zij de verhalen en foto s van deze ouderen gaan verzamelen en dit documenteren in een boek. Kijk op www.lize.nl voor de lezing van Sieger Verhart, De Kroatische arbeidsmigratie naar Nederland - het Nederlandse perspectief. Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson voorstellen aan de Nederlandse overheid en politiek om seksueel misbruik van minderjarigen zoveel mogelijk te voorkomen. Wat doet de commissie niet? Onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen die thuis wonen door familieleden of vreemden is geen taak van de commissie. De commissie onderzoekt verder geen gevallen van seksueel misbruik van kinderen die vrijwillig geplaatst zijn in pleeggezinnen en instellingen. Ook is het onderzoeksterrein niet het jeugdwelzijnswerk, sportverenigingen, scouting, het onderwijs en dergelijke. Ten slotte wordt geen onderzoek gedaan in het buitenland. Contact: Meldpunt Commissie-Samson Antwoordnummer 16009 (postzegel niet nodig) 2501 VE Den Haag, tel. 070-376 58 72 meldpunt@commissiesamson.nl www.commissiesamson.nl Lizebulletin / nr 71 / december 2011 4
Mladi BiH in gesprek met Tweede Kamerleden Ontmoeting ex-joegoslaven in Utrecht De overkoepelende organisatie voor jongeren uit Bosnië-Herzegovina in Nederland, Mladi BiH, zet zich al drie jaar in voor de Europese integratie van Bosnië-Herzegovina. Het is allemaal begonnen met de oprichting van een Mladi BiH commissie genaamd Europese integratie. Deze commissie heeft de afgelopen drie jaar veel werk verricht vanuit de visie: De toekomst van Bosnië-Herzegovina ligt in de Europese Unie. Op 13 oktober 2011 heeft een delegatie van Mladi BiH een bezoek gebracht aan de vaste Tweede Kamer commissie Europese Zaken. Mladi BiH waren erg verheugd en blij toen ze hoorden dat de commissie een werkbezoek aan Bosnië-Herzegovina en Montenegro gaat brengen. De jongeren hebben toen de TK-commissie een brief gestuurd waarin ze aanboden om vanuit hun jongerenperspectief en ervaring, deze commissie van input te voorzien voorafgaand aan het werkbezoek. De commissie heeft Mladi BiH daarop uitgenodigd om tijdens een commissievergadering hun visie te geven op de toekomst van Bosnië-Herzegovina vanuit de Bosnische jongeren. Tijdens de bijeenkomst heeft Mladi BiH naar voren gebracht dat de toekomst van Bosnië-Herzegovina in de EU ligt. Actieve participatie van jongeren (uit BiH en de diaspora) in de Bosnische maatschappij en politiek is volgens Mladi BiH cruciaal. Aan deze visie hebben de jongeren drie sleutelbegrippen gekoppeld, namelijk: 1. Linking pins; 2. Bosnische jongeren: in Europa met Europa; 3. Dialoog. Vertaald in actiepunten betekent dat: 1. Stimuleer de deelname van de Bosnische diaspora in de verbetering van de situatie in BIH en het proces van Europese integratie; 2. Bevorder concrete samenwerking tussen EU (Nederland) en BIH en de uitwisseling van jong talent; 3. Breng democratische dialoog tot stand! Geef de jongeren een stem. Aan het einde van de presentatie heeft de voorzitter van de vergadering, de heer Ormel, aangegeven dat zij de input van Mladi BiH zullen meenemen tijdens het werkbezoek en dat ze bereid zijn als ze terug zijn aan de jongeren te vertellen hoe het werkbezoek is verlopen. Op zondag 4 december vond in Utrecht een ontmoeting c.q. reünie plaats van migranten en vluchtelingen uit voormalig Joegoslavië. Aanleiding hiervoor vormde de tentoonstelling 50 jaar gastarbeiders in Utrecht. In het kader van deze tentoonstelling zijn een aantal voormalig Joegoslaven na vele jaren voor het eerst weer, heel voorzichtig, bij elkaar gekomen. Ondanks de toezeggingen dat men zou komen was de opkomst teleurstellend. Was er toch sprake van enig wantrouwen naar elkaar toe? Ondanks de lage opkomst was de sfeer gemoedelijk, op de achtergrond speelde Slavko zachtjes nostalgische folkloremuziek uit alle delen van ex-joegoslavie. Het deed heel even denken aan vroegere tijden toen de Joegoslaven zich verzamelden bij verschillende vieringen en activiteiten bij de Vereniging 29 Novembar. De middag werd afgerond met de Kolo, een groepsdans in een kring die de bezoekers met de opzwepende muziek wist te raken. Men sprak ook de wens uit om toch te blijven proberen om ex-joegoslaven bij volgende gelegenheden te stimuleren om bij elkaar te komen. Het lijkt zo makkelijk en vanzelfsprekend! Je bent met een interessant project bezig of met een leuke activiteit en je wilt er graag wat media-aandacht voor genereren. Je stelt een persbericht op en dan komen ze, toch? Helaas is de praktijk weerbarstiger en blijkt dat niet iedere journalist jouw interesses Lize mediatraining voor jongeren deelt. De media beïnvloeden dagelijks ons leven maar we kunnen ook invloed uit oefenen. Om dit voor elkaar te krijgen is het nodig om de werking van de media te kennen. Om aan een nadrukkelijk verzoek uit de achterban te voldoen, heeft Lize op zaterdag 19 november een mediatraining georganiseerd. Tijdens de training, die op jongeren gericht was, werden de basisprincipes uitgelegd. Hoe werken redacties, hoe schrijf je een goed persbericht, hoe bereid je je voor op een interview en hoe krijg je media-aandacht voor je onderwerp? Naast theorie was er ook veel ruimte voor de praktijk met oefenen met het schrijven van persberichten en het geven van interviews voor de camera. De aanwezige jongeren vonden de training heel nuttig en waren enthousiast om de nieuw verworven kennis in praktijk te brengen. Voor de mensen die niet aanwezig waren volgen hier een paar tips over persberichten om hun kans op media-aandacht te vergroten: - Persberichten altijd ook naar het ANP sturen; - Niet alleen een persbericht nabellen na het versturen, maar ook vlak voordat een evenement/actie plaatsvindt; - E-mails worden goed gelezen, gebruik wel een pakkende/duidelijke kop; - Probeer zelf nieuws te maken : onze organisatie (of jijzelf) signaleert deze gevoelens/ die trend etc. bij onze/jouw achterban ; - Als je berichtgeving slecht vindt, stuur gewoon een mail. Ook als je berichtgeving goed vindt; - Probeer bij verschillende media een vaste contactpersoon te krijgen. 5 Lizebulletin / nr 71 / december 2011
Opeens hadden de Grieken overal de schuld van! De berichtgeving over Griekenland en de Grieken is de afgelopen maanden overweldigend geweest. Opeens stond de kleine Griekse minderheid in Nederland volop in de schijnwerpers. Wekenlang ging haast geen dag of programma voorbij zonder een bericht of een uitzending over Griekenland. Naast reportages uit het land zelf en analyses van de economische situatie, werden vaak Griekse Nederlanders uitgenodigd om hun mening te geven. Terwijl de eurocrisis doordendert is de storm aan aandacht voor de Griekse kwestie even gaan liggen. Maar wat vonden de Griekse Nederlanders zelf van al die aandacht? Hoe hebben ze deze periode waarin Griekenland en de Grieken de schuld van bijna alles kregen, ervaren? Gezocht door het Griekse volk de opdrachtgevers van de trojka en hun bende. Uit de contacten die ik de afgelopen periode met Grieken heb gehad, concludeer ik dat de meesten zeer ontevreden en soms ronduit woedend zijn over de berichtgeving. Niet alleen over de halve waarheden en de verdraaide feiten, maar vooral door het gebrek aan aandacht voor twee essentiële zaken: enerzijds het bredere kader van de economische crisis (je zou bijna denken dat de Grieken de wereldwijde crisis hebben veroorzaakt) en anderzijds de geringe aandacht van de gevolgen van de crisis voor de gewone mensen in Griekenland. Niet het economische systeem of de verkeerde politieke keuzes werden als schuldige aan gewezen, maar de Grieken werden als zondebok aangewezen. Waardoor het zelfs kon gebeuren dat een kind van negen bij het Jeugdjournaal roept hoe het mogelijk is dat de plaatselijke bibliobus wordt wegbezuinigd terwijl zoveel geld naar de Grieken gaat. Daarnaast hebben de redacties van de verschillende Nederlandse media hoogstwaarschijnlijk overuren moeten maken. Want om onderscheidend te zijn ten opzichte van alle andere programma s moest je op z n minst een paar Grieken zelf aan het woord laten. Maar hoe kom je aan die Grieken? Je kan geen blik opentrekken en met googlen kom je ook niet ver. De vraag was zo groot dat de Grieken dreigden op te raken! Iedereen was welkom, want Griek zijn stond gelijk aan deskundig zijn Lizebulletin / nr 71 / december 2011 6 over de meest ingewikkelde sociaaleconomische problematiek waar Griekenland en de rest van Europa op dit moment mee geconfronteerd wordt. Persoonlijk vind ik het dapper van de mensen die op het moment dat de hele wereld over de Grieken heen valt en de nuance tot een overbodige luxe is verworden, toch een andere stem proberen te laten horen. Hoe hebben enkele van de mensen die het woord hebben gevoerd, dat ervaren? Giorgos Gavriilidis woont en werkt al meer dan twintig jaar in Nederland. Hij was twee keer te gast bij het programma Debat op 2. Verschillende media hadden hem benaderd, soms wel meerdere op één dag. Hij heeft bewust gekozen om niet mee te werken aan programma s waar je niet de ruimte kreeg om een afwijkende mening te geven. Ik vond de berichtgeving eendimensionaal en ik wou minder gehoorde argumenten naar voren brengen. Zo vindt hij bijvoorbeeld de leningen aan Griekenland met 5% rente, terwijl Nederland zelf maar 2% betaalt, geen hulp maar woekerpraktijken. In de storm van negatieve berichtgeving heeft Giorgos het beeld dat van de Grieken was ontstaan willen corrigeren, maar de schade was grotendeels al geleden. Om de ernst van de zaak duidelijk te maken noemt hij als voorbeeld klanten die wegliepen bij een Grieks restaurant omdat ze al betaald hadden. Theodoor Klouvas is geboren en getogen op Rhodos. Hij kwam enkele jaren geleden naar Nederland om te studeren en nam, samen met andere Griekse studenten, het initiatief om een Griekse studentenvereniging op te richten. Ook hij werd de afgelopen periode meerdere malen dagelijks door diverse media benaderd. Hij heeft dit ervaren al een heksenjacht op Griekenland en de Grieken. Hij deed mee aan veel en verschillende media in een poging om een juist beeld van de situatie in Griekenland te geven: Het is geen Griekse maar een Europese crisis. Griekenland is alleen de eerste dominosteen die wankelt. Persoonlijk had hij niet echt aanvaringen met Nederlanders, zegt Theodoor. Wel was de opmerking Raap het op, je zal het nodig hebben toen hij 10 eurocent liet vallen, op zijn minst vervelend. Maar ook flauwe grapjes en opmerkingen, zelfs van mensen uit zijn naaste omgeving of docenten op de universiteit kwamen voor, waardoor hij er meer dan genoeg van heeft. Vooral met de Telegraaf en de Spits heeft Theodoor het helemaal gehad, want die verdraaiden bewust zijn woorden. Hiervan heeft hij geleerd om voortaan inzage te vragen vóór publicatie. Volgens Theodoor vindt gelukkig een verschuiving in de berichtgeving plaats en komt de laatste tijd wat meer aandacht voor de situatie van de gewone mensen in Griekenland. // Dimitris Grammatikas
Miranda Sidran Kamišalic Nederland zal mij nooit verlaten Miranda Sidran Kamišalic was de afgelopen drie jaar ambassadeur van Bosnië- Herzegovina in Nederland. Naar aanleiding van haar vertrek sprak Lize-bestuurslid Nermin Agovic met haar en vroeg naar haar ervaringen. U bent aan het einde van uw ambtsperiode. Met wat voor gevoel verlaat u Nederland? Ik heb sterk het gevoel dat ik dit mooie land nooit echt zal verlaten, maar vooral dat dit land mij niet zal verlaten. Vele ervaringen hebben mij, maar ook mijn familie gevormd en verrijkt, en ik heb mooie vriendschappen overgehouden. Tijdens mijn afscheid heb ik genoten van een cultureel spektakel waarbij onder andere de Nederlandse acteur Joost Spijkers een liedje in het Bosnisch voor mij heeft gezongen, en verder vele bekende gasten waren aanwezig zoals Serge Brammertz, de aanklager - en vriend - van het Den Haag tribunaal. Waar bent u het meest trots op als u kijkt naar wat u heeft gedaan in deze periode? Er zijn te veel dingen om op te noemen, maar vanaf het begin heb ik projecten gesteund waarmee we de culturele rijkdom van Bosnië-Herzegovina konden laten zien. We hebben bijvoorbeeld culturele avonden georganiseerd met als doel het verbeteren van het beeld van ons land in Nederland. Daarmee hebben wij als ambassade bijgedragen aan ons primaire doel en dat is bruggen bouwen tussen Bosnië-Herzegovina en Nederland. Een concreet voorbeeld waar ik trots op ben is mijn werk met kinderen. Er zijn honderden Bosnische kinderen langs onze ambassade geweest en vervolgens zijn vier scholen in eigen taal opgestart. Mijn hart sprong van geluk toen ik onze kinderen zag poseren voor de ambassade en onze vlag, de trots die ze uitstraalden maakte mij heel blij. Ik heb me sterk ingezet voor het onderwijs in de moedertaal, ik heb zelfs lessen gegeven, maar ook duidelijk gemaakt dat Bosnië een rijke geschiedenis heeft waarop ze trots mogen zijn. Ik heb me ook ingezet voor goed onderling contact met andere ambassadeurs uit voormalig Joegoslavië. Zo hebben we een project georganiseerd ter ere van de Bosnische schrijver Aleksa Santic. Alle ambassadeurs uit voormalig Joegoslavië hebben hier aan deelgenomen. Naast de culturele programma s heeft de ambassade zich ook succesvol ingezet om netwerken te vormen en contacten te leggen op zakelijk vlak. Concreet hebben wij bijgedragen aan het vormen van NBBN - Netherlands Bosnia Bussines Network. Deze organisatie groeit nog steeds en omvat nu ongeveer 300 ondernemers die geïnteresseerd zijn in samenwerking. Ik ben ervan overtuigd dat onze lobbyactiviteiten er aan hebben bijgedragen dat Shell enkele weken geleden een contract in Bosnië heeft getekend. Ik heb me altijd opengesteld voor de media. Zo heb ik een aantal interviews gegeven voor de Volkskrant, De Telegraaf en een groot interview voor de NOS. Daarnaast heb ik colleges gegeven aan de Universiteit van Maastricht, Leiden en aan een denktank: Sociëteit De Witte in Den Haag. Hoe zou uw samenwerking met Bosnische organisaties in Nederland omschrijven? Een van de prioriteiten van de buitenlandse politiek van BiH is een sterke band met de diaspora. Ik heb hier dan ook extra aandacht besteed en me volop ingezet. Dat heeft geresulteerd in goede samenwerking tussen de ambassade en de organisaties zoals BiH Platform, Nauk en Mladi BiH (Bosnische jongeren), maar ik heb ook meteen gehoor gegeven aan jouw initiatief voor een goede samenwerking tussen Lize en de Bosnische ambassade. Vooral de inzet en gedrevenheid van de jongeren en hun liefde voor Bosnië heeft mij geraakt. De Bosnische gemeenschap in Nederland is jong, hoogopgeleid en zet zich zeer actief in voor hun moederland. Dat is tegelijk ook de grootse kwaliteit van onze gemeenschap hier. Is er een moment tijdens uw mandaat dat u nooit zal vergeten? Ik kan zeggen dat wij als Bosniërs een historische periode achter ons hebben. En laat deze historische gebeurtenissen nu net tijdens mijn mandaat plaatsvinden. Ik was vertegenwoordiger van Bosnië-Herzegovina tijdens het verhoor van Radovan Karadzic, maar het ongelukkigste moment uit mijn carrière was het niet loslaten van mijn hand door de van oorlogsmisdaden verdachte generaal Ratko Mladic. Hij excuseerde zich daarbij. Ik heb een dag later complimenten gehad van een dokter van het ICTY (Joegoslavië-tribunaal) voor de getoonde professionaliteit en moed en dat heeft mij goed gedaan. Het was aan de ene kant een moment dat me altijd zal volgen. Anderzijds was het een oude man, die verslagen was, een misdadiger. Ik voelde op dat moment ook iets van vreugde, overwinning en gerechtigheid. Nu deze man, die het gezicht is van het kwaad, achter de tralies zit, kunnen enkelen van ons met een diepe zucht, verder gaan met hun leven en het recht haar werk laten doen. Aansluitend hierop moet ik zeggen dat de contacten met moeders van Srebrenica mij bijzonder hebben geraakt. Ik heb ze geregeld ontmoet en ze hebben me geleerd dat je veel vijanden kunt hebben maar dat je zelf geen vijand hoeft te zijn. Daarmee hebben ze me geïnspireerd om geduldig, professioneel en zonder wraakgevoelens mijn werk te doen. Wat zou u aan Bosniërs in Nederland en aan uw opvolger willen zeggen? Aan de Bosniërs wil ik zeggen dat ze verder moeten gaan met de mooie activiteiten waarmee ze bezig zijn om hun moederland onder de aandacht te brengen, en daarmee tegelijk hun nieuwe land verrijken. Het respecteren van wetten, tradities en waarden en normen van hun nieuwe land hoort daarbij. Aan mijn opvolger kan ik zeggen dat hij verder moet werken aan een goede relatie tussen de twee landen, maar ook voldoende aandacht moet schenken aan de levendige Bosnische gemeenschap in Nederland en hun organisaties. // Nermin Agovic 7 Lizebulletin / nr 71 / december 2011
Op de achterpagina van het bulletin krijgen de komende tijd bestuursleden van Lize de ruimte. Onder de titel Het woord is aan vindt u in hun persoonlijke columns meningen, beschouwingen, een kritische noot of een onverwachte visie. Het woord is aan: Olga Bernárdez Cid bestuurslid Voor vragen over dit blad of andere zaken: Lize Postbus 14065 3508 SC Utrecht tel. 030 233 21 00 fax 030 232 25 71 e-mail info.lize@lize.nl www.lize.nl Wie trekt er een grens? Het kan altijd beter maar dat hoeft, volgens mij, niet direct te betekenen dat het dan ook altijd totaal anders moet. Ik ben voor verandering; verandering is soms nodig, zeker als het vooruitgang brengt voor zoveel mogelijk mensen. Ik vraag me wel terdege af of de huidige tijd van crisis en onzekerheid, bij uitstek een wijs moment is om in de fundamenten van de Nederlandse samenleving te hakken. Juist in onzekere tijden moet je daar op steunen. Een van die fundamenten is de overlegcultuur, waar Nederlanders weliswaar veelvuldig over kunnen klagen maar waarvan toch buiten kijf staat dat het door de eeuwen heen veel goede dingen heeft gebracht. Ik vraag me ook af of Nederlanders voldoende beseffen dat de samenleving die is opgebouwd, op wereldschaal gezien, een redelijk goede samenleving is. Wellicht ben ik me daar meer van bewust omdat ik uit een land kom waar tot nog niet zo heel lang geleden (1978) grondbeginselen zoals inspraak, democratie, overleg, tolerantie, participatie en emancipatie geen sleutelbegrippen waren. Als Spaanse geboren, hoop ik de ruimte te blijven krijgen in dit land om te kunnen zijn wat ik ben geworden: een Spaans Nederlandse Europeaan. Soms denk ik dat Nederlanders vergeten dat democratie en goed bestuur niet vanzelfsprekend zijn, maar dat behoorlijk bestuur, goede infrastructuur, goede toegankelijke rechtspraak, een goed sociaal bestel, weinig (arbeids)conflicten, het resultaat zijn van gezamenlijke arbeid, inspanning en overleg door de eeuwen heen, en van allen die hier gekomen zijn. Nederland is daarmee een goed voorbeeld van hoe je een land kunt besturen uitgaande van diversiteit, humaniteit en democratische grondbeginselen. Een land dat niet als veel andere, slechts op papier een rechtsstaat is. Nederlandse bestuurders keken naar het verschil tussen hoe dingen lijken en hoe ze werkelijk zijn. Er werd gekeken naar en nagedacht over de basisvoorwaarden die nodig zijn om de beginselen die men zegt aan te hangen, ook daadwerkelijk te kunnen realiseren. De waan van de dag was geen leidraad, gewoon iets roepen zonder een degelijke onderbouwing, laat staan dit uitvoeren, Lizebulletin / nr 71 / december 2011 8 Kopij voor het Lize bulletin was niet aan de orde. Deze belangrijke drang naar naar bovenstaand adres sturen. consistentie (mogelijk een calvinistische inslag?) lijkt te verdwijnen. Wie trekt een grens? Eindredactie: Gonnie Kaptein Ik wil hier een pleidooi houden voor het Nederland Foto s: Mersiha Dzabic, waarin ik ben opgegroeid in de hoop dat Nederlanders hun eigen wortels niet vergeten. Overleg plegen Mira Media, Ambassade BiH, en structureren is een van die wortels. Structuren Avanço en Lize bedenken die zorgen dat vrije burgers niet aan de Bijdrage: Janina Henken willekeur worden overgeleverd van de machthebber Vormgeving: C&P Communicatie op een bepaald moment, valt daar ook onder. In die lange Nederlandse traditie past ook een wettelijke grondslag voor dialoog/overleg met minderheidsgroepen over kwesties die hen betreft. Waarom? ISSN 1571-6384 Omdat het een in de geschiedenis bewezen intelligente houding is gebleken. Een houding die Nederland veel goeds heeft gebracht, die een probaat middel is gebleken tegen openlijke, gewelddadige conflicten tussen de diverse groepen waaruit een samenleving nu eenmaal bestaat. Een kleine investering in mensen die hier wonen, leven, werken, hun geld uitgeven maar niet altijd kunnen stemmen op nationaal niveau omdat ze geen Nederlands paspoort hebben. Kortom een Lize behartigt bij de landelijke over heid instrument dat niet veel kost maar wel de belangen van personen afkomstig uit heel veel goeds oplevert in de vorm van Bosnië-Herzegovina, Griekenland, Italië, maatschappelijke rust. Kaapverdië, Kroatië, Macedonië, Montenegro, Dus laat de geschiedenis een leermeester Portugal, Servië, Slovenië en Spanje en hun zijn en laten we stilstaan bij de vraag of nakomelingen. in dit geval en zeker op dit moment, Lize maakt deel uit van het Landelijk Overleg anders - het afschaffen van de wettelijke grondslag van de overlegstruc- Minderheden dat de belangen behartigt van alle doelgroepen van het rijks integra tie beleid. tuur met minderheden en deze met Lize vervult met haar kennis van en haar relatie een minimum aan middelen ondersteunen (wet WOM) - ook echt beter met de Zuideuropese gemeenschappen een is. Zodat we, wellicht al in 2015, beleidsbeïnvloedende rol bij de overheid. niet met z n allen een nieuw lied Lize functioneert tevens als informatiemakelaar zingen, afgeleid van die oude hit tussen overheid en achterban. In haar belangenbehartiging zoekt Lize de balans tussen het belang van ene legendarische Barend Servet uit de jaren zeventig, met van de achterban en het politiek haalbare. Om haar de volgende tekst: Waar moet kerntaak uit te voeren, voert Lize regelmatig overleg dat heen? Hoe zal dat gaan? met de minister van integratiebeleid, bewinds lieden, Waar komen al die onlusten ambtenaren en leden van de Tweede Kamer. Daarnaast toch vandaan?. werkt Lize nauw samen met andere landelijke partners.