Onderwijsconcept Locatie Ede
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 0 Inleiding... 2 Hoofdstuk 1 Kenmerken leerlingenpopulatie... 3 1.1 De leerlingen... 3 1.2 Doelgroepen & Deskundigheid... 3 1.3 Scholen van herkomst... 5 1.4 Behandelduur Karakter... 5 1.5 Hoog frequente in- en uitstroom... 5 Hoofdstuk 2 Aanmelding en toelating... 6 2.1 Eén kind - één plan, samenwerking met Karakter... 6 2.2 Afstemming behandeling en onderwijs... 6 2.3 Commissie van Begeleiding (CvB)... 8 Hoofdstuk 3 Oudercontacten... 9 Hoofdstuk 4 Brugfunctie onderwijs... 10 4.1 Fase-model... 10 4.2 Opbrengsten, evaluatie en vervolgstappen in Leren Leren... 11 Hoofdstuk 5 Resultaten in relatie tot handelingsgericht werken op De Brouwerij... 12 5.1 Handelingsgericht werken binnen De Brouwerij... 12 5.2 Ontwikkelingsperspectief... 12 5.3 Leerrendement en resultaten... 12 5.4 Opbrengstgericht werken... 13 Hoofdstuk 6 Brouwerij Instructiemodel en Klassenmanagement... 15 Hoofdstuk 7 Speciaal Onderwijs (SO)... 16 Hoofdstuk 8 Crisisklas Paars in combinatie met Crisisgroep Rots... 18 Bijlage 1: 1-Zorgroute & werkwijze CVB In-, door- en uitstroom leerlingen, De Brouwerij, locatie Ede... 19 Bijlage 2 Planmatige leerlingenzorg... 28 Bijlage 3, Fase-model & Leren Leren... 29 Bijlage 4, Fase model & Leren Leren registratie De Brouwerij... 38 Bijlage 5, Brouwerij Instructiemodel & Klassenmanagement... 39 Bijlage 6, Toetsprotocol van De Brouwerij.... 43 1
Inleiding De Brouwerij, locatie Ede, is een specialist in het intensief en integraal aanbieden van speciaal onderwijs aan leerlingen met ernstige onderwijsbeperkingen die in relatie staan met een psychiatrische stoornis of een vermoeden daarvan, in de leeftijd van vier tot en met dertien jaar, daar waar het aanbieden van het (speciaal)basisschoolprogramma aan de orde is. Op het moment dat de leerling wordt aangemeld bij De Brouwerij, verzamelt het CVB (Commissie van Begeleiding) didactische en (ortho)pedagogische gegevens en start bij het in kaart brengen van de kenmerken van de leerling en in wijder perspectief de kenmerken van de populatie. Op basis van deze kenmerken kan worden vastgesteld wat de onderwijsbehoeften zijn van de leerling, zowel in cognitieve en didactische zin, als op het gebied van de leergebied overstijgende doelen. Opbrengstgerichtheid staat centraal bij het beschrijven en uitvoeren van (ortho)didactische doelen. Deze doelen sluiten aan bij de onderwijsbehoeften van de leerling en dagen de leerling uit tot een verbetering van leerresultaten. Na zes weken stelt De Brouwerij een ontwikkelingsperspectief op, waarbij rekening gehouden wordt met psychologische, didactische gegevens en de onderwijsbehoeften van de leerling. Het ontwikkelingsperspectief beschrijft een uitstroombestemming ná de basisschoolleeftijd. Leerlingen bij SGM De Brouwerij, locatie Ede, volgen overbruggingsonderwijs, hetgeen betekent dat zij drie á vier maanden onderwijs krijgen, gericht op het aansluiten bij het ontwikkelingsperspectief en/of het wegwerken van hiaten die aansluiten bij het gestelde ontwikkelingsperspectief. De leerkrachten weten een goede balans te vinden tussen orthopedagogische ondersteuning en didactisch sterk onderwijs, om zo voor de leerlingen een optimaal onderwijsleerproces te verzorgen. De samenwerking met behandelaar Karakter gaat uit van het principe: één kind - één plan. Dat wil zeggen dat onderwijs altijd een vast onderdeel vormt in het behandelplan van de leerling. De verantwoordelijkheid voor het onderwijs ligt bij De Brouwerij, de verantwoordelijkheid voor de behandeling ligt bij Karakter. Een goede afstemming tussen ouders, onderwijs en behandeling is noodzakelijk om tot realisatie van het principe één kind - één plan te komen. Multidisciplinair overleg is cyclisch georganiseerd tussen ouders, behandelcoördinatoren, interne begeleiding, orthopedagogen, sociotherapeuten en leerkrachten. 2
Hoofdstuk 1 Kenmerken leerlingenpopulatie 1.1 De leerlingen De leerlingen op De Brouwerij, locatie Ede, hebben de leeftijd vanaf vier tot en met twaalf jaar (met eventuele uitzondering van leerlingen in de leeftijd van 13 jaar, daar waar het basis onderwijsprogramma ingezet kan worden), hetgeen betekent dat locatie Ede (speciaal) basisonderwijs verzorgt. Het intelligentieniveau van de leerlingen varieert van zeer moeilijk lerend (ondergrens IQ 55), moeilijk lerend en normaal lerend (allen in combinatie met een (vermoeden van) een psychiatrische diagnose, als ook dat de leerlingen bedreigd zijn in de ontwikkeling op het gebied van persoonskenmerken en/of omgevingsfactoren. Een contra-indicatie voor plaatsing op De Brouwerij is: bijvoorbeeld, een ernstige lichamelijke beperking, een ernstige medische aandoening en/of niet Nederlands sprekend. De middelen en expertise zijn op De Brouwerij niet voorhanden om aan deze onderwijsbehoeften te voldoen. De leerling die op De Brouwerij wordt aangemeld, is uit balans of dreigt uit balans te raken. De leerling heeft vaak een combinatie van problemen in de ontwikkeling, op het gebied van: - Sociale en emotionele ontwikkeling: we zien faalangstig gedrag, niet meer naar school willen, problemen met leeftijdgenoten of leerkrachten, moeilijkheden in communicatie, moeilijkheden met het voor zichzelf kunnen opkomen, driftaanvallen, zich terugtrekken, we signaleren het moeilijk aanvaarden van regels, angstig en teruggetrokken zijn, problemen met de sociale omgang, grensoverschrijdend en/of agressief gedrag en het nodig hebben van een duidelijke structuur. - Lichamelijke ontwikkeling: we zien bewegingsproblemen, gespannenheid, zindelijkheidsproblemen, vermoeidheid, motorische onhandigheid en onvoldoende zelfredzaamheid. - Executieve functieontwikkeling: we constateren problemen in het vermogen op te kunnen plannen, problemen in het vermogen om juiste beslissingen te nemen, organisatie problemen, concentratieproblemen, moeilijkheden in de vaardigheid bij het uitvoeren van complexe taken als ook problemen in zelfmonitoring en zelfevaluatie. - Cognitieve ontwikkeling: we zien leerproblemen en/of hiaten in de vakken: taal, (begrijpend) lezen, spelling, rekenen als ook problemen in de denkontwikkeling en (ernstige) dyslexie. 1.2 Doelgroepen & Deskundigheid Specifieke beschrijving van doelgroepen en deskundigheid van De Brouwerij, locatie Ede. De Brouwerij geeft: - Onderwijs aan leerlingen met onderwijsbeperkingen in relatie tot psychiatrische problematiek Leerlingen met een (vermoeden van) ernstige psychiatrische problematiek welke tot gevolg heeft dat de leerling in belangrijke mate een onderwijsbeperking ondervindt. Psychiatrische problematiek, onder andere: - ODD (Oppositional Defiant Disorder) met kenmerken als negativistische, vijandige en 3
uitdagende gedragspatronen. - CD (Conduct Disorder) met gedragspatronen waarbij basale rechten van anderen en elementaire sociale regels worden overtreden. Fysieke agressie is hierbij aan de orde. - Reactieve hechtingsstoornis, waarbij de leerling teruggetrokken kan reageren of overdreven waakzaam is, reacties zijn vaak onvoorspelbaar. - Schizofrenie, waarbij de leerling een afwijkende beleving van de werkelijkheid heeft; onlogische gedachtepatronen, wanen en hallucinaties in wisselende mate emotionele, denk- en gedragsproblemen. - Comorbiditeit, waarmee wordt bedoeld, het samen voorkomen van verschillende stoornissen, zoals leerstoornissen en gedragsstoornissen (bijvoorbeeld ADHD & dyslexie). Met betrekking tot de gedragsstoornissen is er dikwijls een formele comorbiditeit met een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit; ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). - Onderwijs aan leerlingen met een ontwikkelingsstoornis binnen het autistisch spectrum Leerlingen met een (vermoeden van) Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Deze leerlingen hebben een plek binnen verschillende klassen op de locatie en daar waar nodig zet de leerkracht de TEACHH-methodiek in. TEACCH staat voor Treatment and Education of Autistic and related Communication handicapped Children. Centraal in dit programma staan visualisering, voorspelbaarheid en een op de leerling toegesneden aanpak. - Onderwijs aan leerlingen met een (licht) verstandelijke beperking Leerlingen met een (vermoeden van) ernstige psychiatrische problematiek, gecombineerd met een licht verstandelijke beperking. (IQ tussen 70 en 85) hetgeen tot gevolg heeft dat de leerling in belangrijke mate een onderwijsbeperking ondervindt. De leerling is gebaat bij een op de problematiek gerichte vorm van onderwijs, in combinatie met behandeling in de klassensituatie. De Brouwerij werkt met deze specifieke leerlingen, in de leeftijd 4 t/m 12 jaar, met de BinK methodiek (Behandeling in de Klas). De leerkracht werkt samen met de sociotherapeut; onderwijs en behandeling in één en dezelfde setting. De leerkracht richt zich met name op de leergebiedspecifieke doelen, waarbij de leergebied overstijgende doelen voortdurend het lesgeven ondersteunen. De sociotherapeut begeleidt/behandelt die leerling die extra aandacht nodig bij leergebied overstijgende doelen, zowel binnen als buiten de klas. - onderwijs aan zeer moeilijk lerende leerlingen Leerlingen met een (vermoeden van) ernstige psychiatrische problematiek, gecombineerd met een verstandelijke beperking. (IQ tussen 55 en 70). De Brouwerij hanteert voor deze leerlingen de kerndoelen voor zeer moeilijk lerende leerlingen. Naast de kerndoelen ZML voor taal en rekenen, werkt de leerkracht specifiek aan de doelen voor oriëntatie op jezelf en de wereld en de leergebied overstijgende kerndoelen van de leerlijn 'Leren Leren'. De Brouwerij werkt ook met deze specifieke doelgroep met de BinK methodiek (Behandeling in de Klas). De leerkracht werkt samen met de sociotherapeut; onderwijs en behandeling in één en dezelfde setting. De leerkracht richt zich met name op de leergebiedspecifieke doelen, waarbij de leergebied overstijgende doelen voortdurend het lesgeven ondersteunen. De sociotherapeut begeleidt/behandelt die leerling die extra aandacht nodig bij leergebied overstijgende doelen, zowel binnen als buiten de klas. 4
1.3 Scholen van herkomst De scholen van herkomst variëren van regulier onderwijs, speciaal basisonderwijs, cluster 2, 3 en 4 scholen. Daarnaast zijn er ook leerlingen die een langdurige periode geen onderwijs hebben genoten en op de locatie in Ede een nieuwe schoolstart maken. 1.4 Behandelduur Karakter De behandelduur van leerlingen is in eerste instantie drie maanden (observatieperiode Karakter en de Brouwerij), de behandelduur kan daarna variëren van vier maanden met uitloop tot zes maanden. De gemiddelde opnameduur, gezien de historie, is vier maanden. 1.5 Hoge frequentie in- en uitstroom Door de wisselende instroom en uitstroom van leerlingen, ziet De Brouwerij, locatie Ede ongeveer 200 leerlingen per schooljaar. In vergelijking met de instroom op een reguliere basisschool is de instroombelasting daarmee 16 maal zo hoog. Leerlingen zijn gedurende een schooljaar enkele maanden op De Brouwerij, hetgeen een aangepast onderwijsprogramma vraagt waarbinnen de behandeling van Karakter valt. De onderwijstijd kan per leerling verschillen. Instroomgegevens & Uitstroomgegevens Instroom 2011-2012 Instroom SO Bao Sbo Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 Uitstroom 2011-2012 Uitstroom SO Bao Sbo Cluster 3 Cluster 4 Anders Geslacht Van de leerling-populatie is in schooljaar 2011-2012 26 % meisje. Dit percentage sluit aan bij de geslachtgegevens (V)SO die landelijk gevonden worden en lijken stabiel over de onderzochte jaren. 5
Hoofdstuk 2 Aanmelding en toelating Toelating tot De Brouwerij is afhankelijk van een klinische opname of een dagbehandeling bij Karakter. Karakter is hét expertisecentrum voor zorg en kennis rond complexe kinder- en jeugdpsychiatrie. De ernst van de stoornis, of de ernst van de combinatie met een andere stoornis bepaalt de indicatie voor behandeling op Karakter en in het verlengde daarvan de toelaatbaarheid tot De Brouwerij. De Brouwerij streeft ernaar om de leerling na aanmelding zo spoedig mogelijk naar school te laten komen (zie Bijlage 1: 1-Zorgroute & Werkwijze CVB). De toelatingsprocedure heeft de volgende uitgangspunten: er is sprake van een psychiatrische problematiek of een vermoeden daarvan; er is sprake van een integrale benadering door Karakter én De Brouwerij volgens het uitgangspunt één kind - één plan; de leerling is in staat onderwijs te volgen binnen de schoolse omgeving van De Brouwerij; de leerling start met drie ochtenden op school en maakt kennis met de dagstructuur, leerkrachten en leerlingen in de klas. Na deze drie ochtenden wordt gewerkt aan volledige uitbreiding van het onderwijsprogramma. 2.1 Eén kind - één plan, samenwerking met Karakter De samenwerking tussen De Brouwerij en Karakter, gaat uit van het principe: één kind - één plan. Dat wil zeggen dat het onderwijs een vast onderdeel is binnen het behandelplan van Karakter. De verantwoordelijkheid voor het onderwijs ligt bij De Brouwerij, de eindverantwoordelijkheid voor het behandelplan ligt bij Karakter. De Brouwerij stelt een ontwikkelingsperspectief op voor de leerling, alsook een aantal specifieke doelstellingen die centraal staan tijdens de opname/onderwijs periode op De Brouwerij. Op basis van deze specifieke doelstellingen werkt De Brouwerij met de leerling naar een situatie, waarin het weer mogelijk is om op effectieve wijze onderwijs te volgen (op de vervolgschool). De methodiek die De Brouwerij inzet om met de leerling te werken aan een succesvolle overgang naar de vervolgsetting, gebeurt aan de hand van het fase-model. Dit model wordt in de alinea brugfunctie toegelicht. Zodra de behandeling op Karakter beëindigd wordt, zal de leerling op De Brouwerij worden uitgeschreven op basis van artikel 40, lid 3 van de Wet op de Expertisecentra. 2.2 Afstemming behandeling en onderwijs Om tot een goede afstemming van het principe één kind - één plan te komen, bestaan de volgende overlegmomenten tussen De Brouwerij en Karakter: structureel overleg door de orthopedagoog van De Brouwerij en de behandelcoördinatoren van Karakter. Dit betreft afstemming tussen behandeling en onderwijs; gelet op de (bij)gestelde diagnose in combinatie met het onderwijs. Wat is de onderwijsbehoefte voor de desbetreffende leerling en wat zijn de handelingsadviezen voor deze leerling in de klas, als ook op de behandelgroep? deelname van de orthopedagoog van De Brouwerij bij het cyclisch proces van de behandelplanbesprekingen bij Karakter. Ouders, behandelaars en orthopedagoog van De Brouwerij bespreken gezamenlijk de algehele voortgang van de leerling. Leerkrachten schrijven, voorafgaand de behandelplanbespreking, een observatieverslag die de voortgang van de leerling in de klas laat zien. Deze informatie wordt gebruikt voor het bijstellen van diagnoses, medicijngebruik, onderwijsprogramma en handelingsadviezen, als ook voor het bepalen van een juiste vervolgplek voor de leerling/patiënt. 6
structureel overleg tussen sociotherapeuten en leerkrachten over leerlingen (iedere ochtend mailen de behandelgroepen overdrachten per dag en zijn er vaste momenten met leerkracht en sociotherapeut (mentor) van de leerling). Communicatie matrix De Brouwerij en Karakter Ede. Overleg Frequentie Betrokkenen Inhoud Verslaglegging BPV Behandelplan bespreking Overdracht behandelgroepen Mentor & Leerkracht Orthopedagoog Brouwerij & behandel coördinator Karakter Eenmaal in de 6 á 8 weken Iedere ochtend vóór schooltijd Eenmaal in de maand Eenmaal in de drie weken Orthopedagoog Brouwerij, behandelcoördinator Karakter, betrokken (socio)therapeuten, psychiater, arts, ouders Behandelgroepen (sociotherapeuten) Leerkracht en mentor behandelgroep Orthopedagoog Brouwerij & Behandelcoördinator Karakter Multidisciplinair overleg over de leerling/patiënt Bijzonderheden, speciale gebeurtenissen, technische zaken beschreven per leerling. Algemene voortgang leerling/patiënt afstemmen (één-kind-éénkind) Afstemming één-kind-éénplan BPV plan, observatie verslag Brouwerij, OPP (ontwikkelingsp erspectief) Iedere behandelgroep stuurt iedere avond of ochtend een mail naar school, welke iedere ochtend in het team plenair wordt besproken. Afspraken, acties worden beschreven in Lopende Zaken. Afspraken, acties staan beschreven in document overleg behandelgroep Clusteroverleg Bestuurlijk overleg Vier maal per schooljaar Eenmaal in de maand Eenmaal per jaar Alle behandelcoördinatore n Karakter & Orthopedagoog Brouwerij Locatiedirecteur, clustermanagers Raad van Bestuur Karakter en Algemeen directeur Brouwerij Afstemming werkwijze en communicatie (beleid) Afstemming samenwerking, operationele en beleidszaken, Beleidsoverleg Notulen via de mail. Notulen via de mail. Notulen via de mail. Wanneer er sprake is van een onvolledig onderwijsprogramma, omdat behandeling onder schooltijd noodzakelijk is, wordt dit afgestemd met de hoofdbehandelaar van Karakter en 7
de orthopedagoog van De Brouwerij. Deze afstemming rondom de patiënt/leerling staat beschreven op papier, geschreven door de hoofdbehandelaar van Karakter en de orthopedagoog van De Brouwerij. Deze brief/verantwoording zit in het leerlingendossier en het aangepaste onderwijsprogramma staat vermeld in het document ontwikkelingsperspectief. 2.3 Commissie van Begeleiding (CvB) De Commissie van Begeleiding is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de leerlingenzorg en volgt daarbij de 1-Zorgroute. (Bijlage 1: 1-Zorgroute & Werkwijze CVB én Bijlage 2: Planmatige leerlingenzorg De Brouwerij, locatie Ede). De 1-Zorgroute wordt gecoördineerd vanuit de Commissie van Begeleiding, waarbij de leerkrachten een belangrijke taak hebben bij het opstellen van specifieke doelstellingen, bij het observeren, registreren en toetsen van de leerling, als ook het analyseren van deze toetsen, daarnaast hebben zij een rol in het meedenken bij het opstellen van het ontwikkelingsperspectief (zie ook bijlage 6: Toetsprotocol). Het ontwikkelingsperspectief wordt vastgesteld, door de leden van het CVB, aan de hand van cognitieve- en psychologische gegevens, beschermende- en belemmerende factoren én onderwijsondersteuningsbehoeften. Deze gegevens zijn uitgangspunten voor het bepalen en beschrijven van het ontwikkelingsperspectief en ondersteunen bij het maken van een gefundeerde keuze bij de overstap naar de volgende (onderwijs)setting/vervolgonderwijs. De internbegeleider begeleidt, met name, de leerkrachten bij het opstellen van de specifieke doelstellingen door middel van: Analyse methodegebonden- en methodeonafhankelijke toetsen Klassenobservaties gericht op de leerling en/of gericht op leerkrachtgedrag School Video Interactie Begeleiding (SVIB) gericht op leerkrachtgedrag als ook op leerlinggedrag De kerntaak van de intern begeleider is onderwijskundige begeleiding en ondersteuning van de leerkracht in de lespraktijk op de werkvloer. De orthopedagoog levert haar bijdrage vanuit gedragswetenschappelijke achtergrond en is met name gericht op de ontwikkelings- en/of gedragsproblematiek van de leerlingen. De orthopedagoog draagt zorg voor gerichte diagnostiek en begeleiding bij casuïstiek van leerlingen waarbij handelingsverlegenheid ontstaat binnen de school. Waar nodig verricht de orthopedagoog observaties en doet onderzoek, waarna een advies (en begeleiding) volgt aan leerkracht, ouders en behandelaars. De locatiedirecteur is de voorzitter van de Commissie van Begeleiding en is verantwoordelijk voor de werkwijze van het CVB, als ook de kwaliteit van het onderwijs (zie bijlage 1: 1-Zorgroute & Werkwijze CVB). De Commissie van Begeleiding werkt volgens vaste agendapunten en verwerking notulen. Op deze manier houdt de CVB een totaal overzicht op alle leerlingen met daaraan de vervolgacties gekoppeld. Het lezen van de notulen gebeurt na, iedere CVB vergadering door het gehele team, aangezien hierin vervolgacties genoteerd staan. De hoofdbehandelaar (psychiater Karakter) is, op afroep, aanwezig in het CVB. 8
Hoofdstuk 3 Oudercontacten Na aanmelding en intake bij Karakter hebben ouder(s)/verzorger(s) een kennismaking op De Brouwerij met de directeur van de school (voorzitter CVB). Zij worden wegwijs gemaakt in het onderwijstraject dat hun zoon/dochter wordt aangeboden tijdens de behandelperiode op Karakter. In de tweede week op De Brouwerij heeft de leerkracht telefonisch contact met ouders over de voortgang in de klas. Na dit gesprek wordt een nieuw telefonisch contact ingepland door leerkracht en ouders. Ook bestaat de mogelijkheid om het contact via de mail te laten plaatsvinden. Na zes weken krijgen ouders het document ontwikkelingsperspectief (OPP) opgestuurd en worden zij uitgenodigd dit document te bespreken op school met de verantwoordelijke leerkracht. Iedere zes weken vindt een Behandelplan bespreking (BPV) plaats, waarvoor de leerkracht een observatieverslag schrijft. De orthopedagoog is aanwezig bij de BPV en heeft vaste inbreng tijdens deze bespreking op het gebied van onderwijs(1-kind-1-plan). De leerkracht stelt de ouders, conform de afspraken gemaakt bij het eerste contact, op de hoogte bij een (fysiek) incident op school. Driemaal per schooljaar worden ouders in de gelegenheid gesteld aanwezig te zijn bij een ouderavond om de gang van zaken en de vorderingen op het gebied van onderwijs te bespreken, als ook het ontwikkelingsperspectief. De orthopedagoog heeft in de eindfase contact met ouders over de uitstroom naar de school van herkomst of naar een nieuwe setting. In deze eindfase is ook de behandelcoördinator van Karakter betrokken en daar waar nodig een onderwijsconsulent of ambulante begeleiding. Ouders ontvangen daarnaast, om de maand, een Nieuwsbrief met daarin belangrijke items over het onderwijs op De Brouwerij, locatie Ede. Cyclus oudercontacten Week 0 Kennismaking op De Brouwerij, ouders en leerling Week 1 Behandelplanbespreking 0 (BPV 0), ouders, behandelaars en orthopedagoog Week 2 Telefonisch contact over de voortgang van de leerling, ouders en leerkracht Een nieuw telefonisch contact/ mail wordt afgesproken Week 6 Document Ontwikkelingsperspectief wordt opgestuurd naar ouders Week 6 Behandelplanbespreking 1 (BPV 1), ouders, behandelaars en orthopedagoog Week 7 Oudercontact op school voor bespreking OPP, ouders en leerkracht Week 12 Behandelplanbespreking 2 (BPV 2), ouders, behandelaars en orthopedagoog Bespreken observatieverslag BPV 2 is doorgaans Eind BPV* Ouders en orthopedagoog bespreken vóór deze BPV de overgang naar de school van herkomst of naar een nieuwe vervolgsetting. Week 18 Eind Behandelplanbespreking (Eind BPV), ouders, behandelaars en orthopedagoog Ouders en orthopedagoog bespreken vóór deze BPV de overgang naar de school van herkomst of naar een nieuwe vervolgsetting. 3 x per In de maand november, februari en juni is er op De Brouwerij een schooljaar ouderavond; ouders worden in de gelegenheid gesteld om de gang van zaken en de vorderingen op het gebied van onderwijs te bespreken. * Het observatieverslag wordt ná een BPV, met goedkeuring van ouders, altijd naar de school van herkomst gemaild. 9
Hoofdstuk 4 Brugfunctie onderwijs De brugfunctie van De Brouwerij is het weer op gang brengen van een verstoorde of gestagneerde (leer)ontwikkeling. De kerntaak van De Brouwerij is het geven van onderwijs aan leerlingen met onderwijsbelemmeringen en/of (leer)achterstanden die samengaan met een psychiatrische problematiek (of een vermoeden van die samenhang), waarvoor zij behandeling krijgen op Karakter. Gedurende de periode van behandeling bij Karakter, biedt De Brouwerij overbruggingsonderwijs. Voor de leerlingen geldt dat het onderwijs dat zij volgen op De Brouwerij, onderwijs op maat is, gericht op de individuele onderwijsbehoeften van de leerling. Om te kunnen bepalen op welke manier het onderwijs voor een leerling moet worden ingericht, werkt De Brouwerij met een fase-model: het onderwijs is opgebouwd in vier fases om op een gefundeerde wijze aan te kunnen sluiten bij de onderwijsbehoeften van de leerling. Het fase-model sluit aan bij de leergebiedoverstijgende leerlijn Leren Leren. De leerlijn Leren Leren zijn de leervoorwaarden om tot leren te komen. (Bijlage 3: Fase-model gekoppeld aan de leerlijn Leren Leren, http://www.cedgroep.nl/sbo-en-samenwerkingsverbanden/so/leren-leren-voor-so) 4.1 Fase-model De visie op het fasemodel, in verhouding tot overbruggingsonderwijs; de leerling ontwikkelt zich binnen de leerlijn Leren Leren, met het fase-model als uitgangspunt. Het fasemodel beschrijft de voorwaarden die nodig zijn om tot de leren te komen (fase 1) t/m het verantwoordelijk zijn voor het eigen onderwijsleerproces (fase 4). Het vaststellen van de beginsituatie voor een leerling komt tot stand door middel van: dossieranalyse, informatie van de school van herkomst, observaties van de leerkracht a.d.h.v. registratie formulier Leren Leren, observaties van intern begeleider en/of orthopedagoog. Zo wordt in kaart gebracht in welke fase de leerling functioneert. Voortdurend wordt bekeken, d.m.v. registratie, wat de leerling nodig heeft om een overstap te kunnen maken naar een stap in de fase of een overstap naar een volgende fase. Deze stappen worden vertaald in een specifieke doelstelling op het gebied van werkhouding/taakaanpak (document ontwikkelingsperspectief, OPP). De volgende onderdelen hebben, binnen het fase-model, de aandacht: taakaanpak, uitgestelde aandacht/hulp vragen, zelfstandig (door)werken, samen spelen en samen werken en reflectie op het werk Fase 1: Startfase In de startfase is de leerkracht veelal in de nabijheid van de leerling. De leerling wordt voortdurend ondersteunt binnen het onderwijsprogramma. Drempels die in het verleden hebben gezorgd voor stagnatie van de schoolgang worden zoveel als mogelijk weggenomen. De leerling verwerkt enkelvoudige (didactische) opdrachten, in opdracht en directe nabijheid van de leerkracht. Fase 2: Leer- en werkvoorwaardelijke fase Het verbeteren van de taakaanpak en het leer- en werkgedrag staat centraal. De leerlijn Leren Leren is hierbij het uitgangspunt, aangezien de leergebiedoverstijgende doelen voorwaarden zijn om tot leren te komen. In fase 2 wordt met name gewerkt aan: het verbeteren van de leermotivatie, het vergroten van de concentratie, het leren maken van een plan en het verwerken van een meervoudige opdracht met aansturing van de leerkracht. Het onderwijs in deze fase geeft richting op welke wijze de gestelde schooldoelen behaald kunnen worden. 10
Fase 3: Leer- of werkeffectuerende fase Dat wat geleerd is, moet zich stabiliseren. Onderwijs is leidend om de gestelde leergebiedspecifieke doelen te behalen, daarnaast wordt de leerlijn Leren Leren verder uitgediept. In fase 3 wordt toegewerkt naar: het werken met een planning, het werken aan meervoudige opdrachten, het verantwoordelijk zijn voor eigen werk (dagtaak/weektaak) en leert de leerling effectieve hulpvragen te stellen aan de leerkracht. Fase 4: Uitstroomfase De leerling heeft geleerd om gebruik te maken van uiteenlopende strategieën en vaardigheden voor het opnemen, verwerken en hanteren van informatie. De leerling voelt zich verantwoordelijk voor eigen leerwerk en voert leertaken uit zonder directe aansturing van de leerkracht. De leerling weet op adequate wijze aan te geven wat hij/zij nodig heeft op het gebied van leren en gedrag. 4.2 Opbrengsten, evaluatie en vervolgstappen in Leren Leren Tijdens de evaluatiemomenten (zie voor planning, bijlage 6: Toetsprotocol) van de specifieke doelstellingen, met name op het leergebiedoverstijgende ontwikkelgebied Leren Leren, wordt de leerlijn naast het fasemodel gelegd. Aan de hand van het instrument: Registratie Leren Leren (bijlage 3, Fase-model Leren Leren), krijgen de leerkracht en de internbegeleider, zicht op de ontwikkeling van de leerling op dit ontwikkelgebied en zien wat de leerling nodig heeft om een vervolgstap te kunnen maken en stellen hier een specifieke doelstelling voor vast. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2012-2013 De Brouwerij, locatie Ede, werkt aan de hand van het fase-model als zijnde pilot-locatie. Vanaf januari 2013 werken alle teamleden met het fase-model en stelt, aan de hand van het registratieformulier Leren Leren, een specifieke doelstelling op voor het domein Werkhouding/Taakaanpak. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2012-2013 75% van de leerlingen maken de overstap van de ene fase naar de volgende fase, conform de leerlijn Leren Leren. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2013-2014 85% van de leerlingen maken de overstap van de ene fase naar de volgende fase, conform de leerlijn Leren Leren. 11
Hoofdstuk 5 Resultaten in relatie tot handelingsgericht werken op De Brouwerij Passend onderwijs in breed perspectief Een veilige en gezonde omgeving, goed onderwijs en passende zorg en ondersteuning dragen bij aan een succesvolle schoolloopbaan. Iedere leerling moet de gelegenheid krijgen om binnen zijn/haar mogelijkheden ten volle te ontplooien in een schoolklimaat van hoge verwachtingen. * Referentiekader Passend Onderwijs, Eindversie, 21 februari 2012 5.1 Handelingsgericht werken binnen De Brouwerij Het onderwijsaanbod wordt systematisch afgestemd op de basisbehoeften en onderwijsbehoeften van iedere leerling, binnen het onderwijsaanbod op De Brouwerij, locatie Ede. Het begrip afstemming staat centraal; afstemming op de leerling, op de leermogelijkheden en ondersteuningsbehoeften van de leerling en de verwachting wat betreft het ontwikkelingsperspectief van de leerling. Binnen handelingsgericht werken worden leerlingen aangesproken op hun mogelijkheden en talenten en richt de leerkracht zich op betrokkenheid, welbevinden en op de optimale (leer)ontwikkeling van de leerling. Voor iedere individuele leerling wordt in kaart gebracht wat zijn/haar beschermende- en belemmerende factoren zijn, vertaald in onderwijsondersteuningsbehoeften. 5.2 Ontwikkelingsperspectief De beschermende, belemmerende factoren en onderwijsondersteuningsbehoeften van de leerling, in combinatie met de cognitieve/didactische gegevens, vormen de basis van het concept ontwikkelingsperspectief. De leerkracht werkt met de leergebiedoverstijgende en leergebiedspecifieke kerndoelen binnen de leerroute van de leerling. Hiaten binnen een leerlijn krijgen specifieke aandacht binnen het onderwijs en staan beschreven in specifieke doelstellingen. Na zes weken staat het definitieve ontwikkelingsperspectief beschreven als ook de specifieke doelstellingen op de domeinen: cognitieve leerontwikkeling (leerlijnen en kerndoelen), werkhouding/taakgedrag (leerlijn Leren Leren) en sociaal-emotionele ontwikkeling (leerlijn Leefstijl en LVS SeoL). 5.3 Leerrendement en resultaten De Brouwerij, locatie Ede, werkt met een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Bij het vaststellen van de beginsituatie bij leerlingen, waarbij het startniveau niet duidelijk is vanuit de dossiergegevens van de school van herkomst, worden de SO Cito toetsen ingezet. Deze toetsen worden geanalyseerd en gewaardeerd, waardoor beredeneerde keuzes in het onderwijsaanbod gedaan kunnen worden. De Brouwerij, locatie Ede, gebruikt voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen de volgende genormeerde instrumenten: Cito, Cito SO en SeoL voor sociaal emotionele ontwikkeling, met daarnaast de analyses uit methodegebonden toetsen. Deze analyses worden uitgevoerd door de leerkracht en intern begeleider, zodat opbrengsten gecheckt worden aan de leerverwachtingen en daar waar nodig krijgt de cognitieve leerontwikkeling een extra impuls (zie specifieke doelstelling cognitieve leerontwikkeling in document ontwikkelingsperspectief). Wanneer een leerling onvoldoende scoort op een methodegebonden toets, op één van de hoofdvakken, wordt een Cito SO toets afgenomen, om een juiste analyse en waardering te maken en vervolgstappen in te kunnen zetten. 12
In het Cito LOVS worden de toestresultaten gedigitaliseerd, waardoor onder andere analyses en alternatieve leerlingrapporten mogelijk zijn. Cito toetsen en methodegebonden toetsen worden samen met de intern begeleider geanalyseerd en worden vervolgacties afgesproken en vertaald in het ontwikkelingsperspectief. Het leerrendement van de leerling wordt op vaste evaluatiemomenten langs de leerverwachting gelegd om het onderwijs voortdurend te kunnen bijsturen. De afname van de toetsen gebeurt aan de hand van het Toetsprotocol, welke Brouwerijbreed ingezet is. De toetskalender van Cito wordt gehanteerd bij toetsing voor de reguliere toetsen van het PO. De Cito SO toetsen worden ingezet daar waar de leerling dit specifiek nodig heeft. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2012-2013: Op 100% van de leerlingen wordt het samenhangend systeem uitgevoerd zoals hierboven beschreven, waarbij leerkrachten verantwoordelijk zijn voor de uitvoering en het CVB verantwoordelijk is voor het maken van beredeneerde keuzes. 5.4 Opbrengstgericht werken De Brouwerij heeft een opbrengstgerichte cultuur, met aandacht voor goede leerprestaties. Dit heeft een positieve invloed op alle elementen van opbrengstgericht werken. Een school die opbrengstgericht werkt, zet zich planmatig in voor het verbeteren van de vorderingen van leerlingen, hetgeen effect heeft op de leerresultaten. Dit gebeurt door hoge doelen te stellen, gericht hieraan te werken en leerlingen systematisch te volgen in hun vorderingen. Met regelmaat analyseert de CVB opbrengsten en legt deze langs de verwachtte uitstroomperspectieven, zij trekt hieruit conclusies welke vervolgens worden omgezet in verbetermaatregelen. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2012-2013: 85% van de leerlingen behaalt de specifieke doelstellingen in het OPP, tijdens de periode van opname. Opbrengstgerichte leerkrachten De Brouwerij werkt met leerkrachten die expert zijn op het gebied van gerichte orthopedagogische aanpak voor leerlingen met psychiatrische problematiek en zijn tevens opbrengstgerichte leerkrachten; zij hebben hoge verwachtingen van de leerlingen en stellen, daar waar mogelijk met de leerling, ambitieuze doelen op. Deze doelen worden altijd opgesteld, in combinatie met de beschermende-, belemmerende factoren en onderwijsondersteuningsbehoeften van de leerling. De leerkrachten geven gerichte feedback aan de leerlingen wat betreft de voortgang en ontwikkeling (procesgerichte feedback). De leerkrachten houden rekening met de verschillen tussen de leerlingen door de lesstof en instructie af te stemmen op ieders capaciteiten. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2012-2013: 100 % van de leerkrachten werkt planmatig met de onderwijsplanning in de klas, met daarin aandacht voor de specifieke doelstellingen per individuele leerling. Tijdens observaties in de klas, door de intern begeleider en locatieleiding, wordt deze onderwijsplanning naast de instructievaardigheden, als ook het orthopedagogisch leerkrachtgedrag gelegd. 13
Opbrengstgericht werken op leerlingniveau Wanneer een leerling een leerachterstand heeft opgelopen (op de school van herkomst), analyseert de leerkracht, samen met de Intern begeleider, de toetsen en het leerprobleem. Vervolgens biedt de leerkracht extra hulp die aansluit bij de specifieke doelstellingen die staan beschreven in het document ontwikkelingsperspectief. De leerkrachten hebben voldoende orthodidactische kennis om de leerlingen op maat te bedienen. Bovenstaande heeft een positief effect op de opbrengsten van individuele leerlingen en daarmee op de opbrengsten van de gehele school. * Opbrengsten maak er werk van!, Inspectie van Onderwijs, januari 2011 Opbrengsten op schoolniveau Vanaf september 2012 worden didactische opbrengsten in kaart gebracht, op het gebied van Rekenen/Wiskunde, Spelling en Technisch Lezen. Op drie momenten in het schooljaar (september, februari en juni) maakt de intern begeleider een analyse vanuit het LOVS Cito. Op deze wijze verkrijgt het CVB opbrengsten en kan deze langs de landelijke gemiddelden leggen. Vanuit deze analyses, stelt het CVB doelen op om opbrengstgericht werken voortdurende actueel te houden. Doelstelling Brouwerij, locatie Ede, schooljaar 2012-2013: Aan het eind van schooljaar 2012-2013, heeft het CVB een uitgebreide analyse van de opbrengsten op het gebied van Rekenen/Wiskunde en stelt een doel op voor schooljaar 2013-2014 om de opbrengsten naar een hoger plan te krijgen. 14
Hoofdstuk 6 Brouwerij Instructiemodel en Klassenmanagement De Brouwerij werkt met het directe instructiemodel. Directe instructie is een onderwijsmethode die nadruk legt op structuur, duidelijkheid en positieve ondersteuning van de leerling. Eén van de cruciale activiteiten bij directe instructie is het maken van een gedegen lesplan en planning. De leerkracht bereidt de les voor en verdeelt de stof en activiteiten over de beschikbare tijd. A. Start les Elke les start met een introductie. Hierin wordt de nieuwe leerstof voorbereid, de leerkracht geeft een samenvatting (samen met de leerlingen) van de leerstof die al eerder aan bod is geweest en haalt relevante voorkennis op met de leerlingen. Het lesdoel wordt voor de komende les met de kinderen besproken. B. Presentatie / interactieve groepsinstructie Tijdens de instructie wordt de nieuwe leerstof gepresenteerd. Belangrijk is hierbij verduidelijking van het doel, uitleg geven, voordoen en duidelijke voorbeelden geven. Instructies moeten niet vragend gegeven worden, maar je moet zelf verwoorden. Belangrijk is ook het vragen stellen en interactie. Door vragen te stellen kan de leerkracht een beeld vormen van het begrip van de kinderen. C. Begeleide (in)oefening Tijdens deze fase kunnen de kinderen onder begeleiding van de leerkracht oefenen. Als de opdrachten gerelateerd worden aan het lesdoel is het vooral voor de zwakke leerlingen duidelijker waarom de opdracht belangrijk is en wat ze precies gaan oefenen. Om interactie tussen leerlingen te creëren zijn verschillende vormen van samenwerkend leren een mogelijkheid, zoals denken-delen-uitwisselen. De leerlingen kunnen samen praten over het antwoord op een vraag. Zwakkere leerlingen leren op deze manier van betere leerlingen en kunnen ook met een goed antwoord komen. D. Zelfstandig (of in duo's) toepassen/verlengde instructie Bij deze fase wordt de groep in tweeën gesplitst. De leerkracht geeft verlengde instructie aan risico en zwakke leerlingen. De andere kinderen zijn zelfstandig aan het werk met verwerkingsopdrachten die aansluiten bij de groepsinstructie. Tijdens de verlengde instructie wordt de groepsinstructie nog eens herhaald (reteaching), wordt nog eens extra geoefend of worden leerlingen alvast voorbereid op de volgende les (preteaching). E. Feedback zelfstandig werkengroep en instructiegroep Na de verlengde instructie kunnen deze leerlingen ook zelfstandig aan het werk en krijgen de andere leerlingen feedback op hun gemaakte werk. F. Afsluiting De les wordt gezamenlijk afgesloten. Er wordt besproken of de leerlingen het doel hebben bereikt. Ook is er alvast een vooruitblik naar de volgende les, er wordt verteld wat dan aan de orde zal komen. Vooral voor de zwakke leerlingen is dit belangrijk, omdat het verbinden van nieuwe kennis aan wat ze al weten vaak problemen oplevert. (Bijlage 5: Brouwerij Instructiemodel & Klassenmanagement voor de leerkracht) 15
Hoofdstuk 7 Speciaal Onderwijs (SO) Bij leerlingen met beperkingen op specifieke domeinen (zintuiglijk, motorisch, gedragsmatig) is veelal sprake van samenhangende belemmeringen op de meer algemene gebieden, zoals de sociale en emotionele ontwikkeling en de leerlijn Leren Leren. Bij leerlingen met een beperking en/of een stoornis is in veel gevallen sprake van complexe problematiek. Voor het onderwijs aan leerlingen met een beperking en/of stoornis vormen leervoorwaardelijke aspecten een belangrijk onderdeel van het onderwijsaanbod. De Brouwerij, locatie Ede, is twee SO afdelingen, beide bestemd voor leerlingen van 4 tot 12/13 jaar. Afdeling SO normaal lerende leerlingen De leerlingen op deze SO afdeling hebben allen een (vermoeden van) ernstige psychiatrische problematiek, hetgeen tot gevolg heeft dat de leerling in belangrijke mate een onderwijsbeperking ondervindt. De afdeling SO normaal en moeilijk lerend hanteert een ondergrens van een > IQ 75. Het uitstroomperspectief op deze afdeling is (speciaal) Voortgezet Middelbaar Beroeps Onderwijs (VMBO) en HAVO. De Leerrendementsverwachting ten opzichte van leerlijnen is minimaal eind groep 6 tot eind groep 8. De groepsgrootte varieert van 12 tot 14 leerlingen, afhankelijk van de groepsdynamiek en leer- en gedragsstoornissen. De leerlingen krijgen voornamelijk les in de eigen groep, van een vaste leerkracht. Het werken in klasoverstijgende niveaugroepen is vooral aan de orde bij de leergebiedspecifieke kerndoelen van rekenen, spelling, begrijpend lezen en technisch lezen. Alle leerlingen krijgen onderwijs op maat, waarbij instructie op niveau wordt aangeboden. Bewegingsonderwijs wordt op twee momenten in de week gegeven door een vakleerkracht Afdeling SO (zeer) moeilijk lerende leerlingen De leerlingen op deze SO afdeling hebben allen een (vermoeden van) ernstige psychiatrische problematiek, hetgeen tot gevolg heeft dat de leerling in belangrijke mate een onderwijsbeperking ondervindt, gecombineerd met een verstandelijke beperking (IQ tussen 55 en 75). Het uitstroomperspectief op deze afdeling is (speciaal) Praktijkonderwijs, met af en toe een leerling die aansluit op de Basis Beroepsgerichte Leerweg. De leerrendementsverwachting ten opzichte van leerlijnen is minimaal eind groep 3 tot eind groep 6. De groepsgrootte varieert van 8 tot 10 leerlingen, afhankelijk van de groepsdynamiek en leer- en gedragsstoornissen. De leerlingen krijgen voornamelijk les in de eigen groep, dus van een vaste leerkracht. Alle leerlingen krijgen onderwijs op maat, waarbij instructie op niveau wordt aangeboden. Bewegingsonderwijs wordt op twee momenten in de week gegeven door een vakleerkracht 16
Toelichting SO afdelingen Afdeling SO normaal lerend SO (zeer) moeilijk lerend Leeftijd instroom/uitstroom 4 t/m 13 jaar 4 t/m 13 jaar Cognitief niveau (IQ) > 75 IQ < 75 IQ Kerndoelen leergebied specifiek Kerndoelen leergebied overstijgend Leerlijnen / Leerroute Uitstroomprofiel Verhoudingen/accenten onderwijsprogramma Accenten fase-model & Leren Leren Bijlage 3 (Fase-model) Kerndoelen SO Nederlandse taal Rekenen Engels Oriëntatie op mens en wereld Kunstzinnige oriëntatie Bewegingsonderwijs Kerndoelen SO Leren Leren Sociaal-emotionele ontwikkeling Omgaan met communicatiemedia Minimaal Groep 6 tot Eind groep 8 (speciaal) voortgezet onderwijs (VMBO/HAVO) Accent op Technisch lezen, Begrijpend lezen, Spelling, Rekenen en Sociaal emotionele ontwikkeling. Leerlingen begeleiden in de overstap naar een hoger gelegen fase. Leerlingen in de midden en bovenbouw, maken veelal de overstap van fase 2 naar 3. Kerndoelen ZML Mondelinge taal Schriftelijke taal Rekenen Spelontwikkeling Oriëntatie op mens en wereld Kunstzinnige oriëntatie Bewegingsonderwijs Kerndoelen MLK/ZML Leren Leren Sociaal-emotionele ontwikkeling Spelontwikkeling Omgaan met communicatiemedia Praktische redzaamheid Praktische vakken Minimaal Eind 3 tot Eind groep 6 (speciaal) Praktijkonderwijs VMBO BBL Accent op Technisch lezen, Begrijpend lezen, Spelling, Rekenen en Sociaal emotionele ontwikkeling. Leerlingen begeleiden in de overstap naar een hoger gelegen stap in fase 1 en/of 2. Leerlingen worden intensief begeleidt om het Leren Leren zich eigen te maken (fase 1 en 2). 17
Hoofdstuk 8 Crisisklas Paars in combinatie met Crisisgroep Rots Karakter Ede (kliniek LVB), kent een crisisgroep waar patiënten ad hoc geplaatst worden als gevolg van een crisissituatie binnen het systeem (gezin en/of drie milieusetting). Plaatsing op behandelgroep Rots vindt plaats op vrijwillige basis als ook vanuit een rechtelijke machtiging (In Bewaring Stelling). De patiënt wordt aangemeld bij Karakter en krijgt per direct een plek (bed) op de behandelgroep. De leerkracht van klas Paars participeert bij intake en de start op de behandelgroep. De patiënt/leerling wordt, daar waar mogelijk, direct ingevoegd in de crisisklas/onderwijs. Het karakter/doelstelling van de behandeling/onderwijs is het stabiliseren van gedrag, fine- tunen van de behandelvraag, als ook het instellen van juiste medicatie. De verantwoordelijkheid van behandeling ligt bij Karakter en de verantwoordelijkheid van onderwijs bij De Brouwerij. Het voortdurend afstemmen van deze verantwoordelijkheden is binnen de setting zeer belangrijk, vandaar dat er voortdurend overleg plaatsvindt tussen hoofdbehandelaar en leerkracht. Behandelduur crisisgroep Rots versus onderwijs klas Paars De behandelduur kan uiteen lopen van twee dagen tot en met ongeveer zes weken (tweemaal drie weken). Het opstellen van een ontwikkelingsperspectief is hierin afwijkend, aangezien sprake is van aangepaste onderwijstijden én (vaak zeer korte) behandelduur. De leerkracht beschrijft, onder verantwoordelijkheid van het CVB, specifieke doelstellingen op het gebied van werkhouding/taakgedrag, sociaal emotionele ontwikkeling en cognitieve ontwikkeling. Leerkracht en behandelaar lopen samen op in dat wat nodig en mogelijk is. Onderwijs is hierin ondersteunend aan de behandeldoelen; deze worden wekelijks op elkaar afgestemd. Onderwijs wordt ingedeeld in een carrousel waarin drie á vier leerlingen. Leerlingen volgen op meerdere momenten per dag onderwijs (blokken van drie kwartier of een uur). Deze vorm van onderwijs vindt plaats binnen een laagdrempelige en prikkelarme setting, binnen de muren van de behandelgroep. Het onderwijs richt zich op de specifieke doelstellingen. Het karakter/doelstelling van de behandeling/onderwijs is het stabiliseren van gedrag, als zijnde fase 0. Fase 0 is hierin het stagneren van schoolgang, naar een overstap van onderwijs in de crisisklas. Onderwijs in de crisisklas kenmerkt zich als zijnde fase 1 van het fase-model (hoofdstuk 4). De leerkracht van klas Paars is iedere donderdagochtend aanwezig op de patiëntenbespreking, om de voortgang 1-kind-1-plan nauwkeurig met de hoofdbehandelaar te volgen en af te stemmen op de (onderwijs)behoeften van de patiënt/leerling. De leerkracht houdt daarbij voortdurend rekening met behandeling en dat wat nodig is om de leerling op het juiste niveau onderwijs te bieden. 18
Bijlage 1: 1-Zorgroute & werkwijze CVB In-, door- en uitstroom leerlingen, De Brouwerij, locatie Ede START PERIODE INSTROOM (instroom wordt gecoördineerd door de intern begeleider) Week 1; opname patiënt (leerling) bij Karakter Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Aankondigingsmail Karakter nieuwe leerling aan CVB* IB-er meldt nieuwe leerling aan CVB en bij Frontoffice IB-er, orthopedagoog, administratief medewerker, directeur. Frontoffice Aanmaken nieuw dossier (papier & digitaal) Administratief medewerker maakt dossier aan, als ook aanpassen leerlingenlijst (wekelijks) Inschrijving leerling De Brouwerij Inschrijfformulier mee met ouders na intake Karakter Administratief medewerker, behandel coördinator Karakter Inschrijfformulier De Brouwerij. Administratief medewerker verzorgt inschrijfsets en inschrijving Inplannen & uitvoeren kennismakingsgesprek Directeur of Frontoffice plant kennismaking met ouders en leerling en voert deze uit. Directeur of CVB, ouders en leerling Intake vragenlijst ABC contract Protocol medicijnen Inschrijfformulier met ouders checken en kopie ID pas / zorgpas. Doel: kennismaken met ouders en leerling én de school Opvragen schoolgegevens school van herkomst Frontoffice belt en mailt school van herkomst: - cognitieve gegevens - leerstof gegevens - advies ontwikkelperspectief -handelingsverlegenheid - afspraken met school van Frontoffice = instroomcöordinator, In afstemming met IB-er MAKEN Voorblad OPP, dossieranalyse Document: Aanmelding leerling school van herkomst & schrijfwijzer Frontoffice legt telefonisch contact met school van herkomst én mailt document aanmelding. Frontoffice deelt mede dat leerling teruggaat naar school van herkomst bij einde behandeling. 19
herkomst ná overbruggingsperiode Indeling leerling klas CVB bepaalt in welke klas de nieuwe leerling komt (indien mogelijk binnen één week) IB-er, orthopedagoog, directeur dossieranalyse Aan de hand van dossieranalyse, gegevens school van herkomst en kennismakingsgesprek beslist CVB in welke klas de leerling start. Startmail naar behandelgroep, klas, BCer etc. IB-er stuurt een startmail met de eerste basisafspraken en klasindeling IB-er startmail Dossieroverdracht IB-er naar leerkracht IB-er en leerkracht bespreken plaatsing leerlingen en eventuele directe onderwijsbehoeften en niveau IB-er en leerkracht dossieroverdracht IB-er overlegt een overzicht met niveau bepaling, werkafspraken voor in de klas en onderwijsondersteuningsbehoeften van de leerling. Contact school van herkomst door IB Na 6 wkn heeft IB contact met school van herkomst IB (navraag info leerkracht) en IB-er school van herkomst Dossier en start OPP, als ook OV verslag IB belt na 6 wkn school van herkomst BPV 0 Startbespreking Karakter Startbespreking Karakter tav behandeldoelen en de vertaling naar onderwijs Orthopedagoog Dossier Orthopedagoog sluit aan bij BPV 0, zodat direct bij de start sprake is van éénkind-één-plan 20
Week 2; start leerling op De Brouwerij Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Informatie omzetten naar handelen in de klas Informatie leerling invoegen in rooster/planning van de klas door leerkracht Leerkracht Dossier, info school van herkomst en aanzet voorblad OPP Informatie over leerling door leerkracht eigen gemaakt Instroomdagen De leerling is drie ochtenden op school, in de klas Leerling, leerkracht, team, CVB Methodes aansluitend bij niveau Na drie dagen informeert de leerkracht de orthopedagoog hoe het met de leerling gaat. Bij voldoende schoolgang, wordt deze uitgebreid. Na 3 ochtenden, gaat de leerling fulltime naar school, tenzij anders besloten door CVB Deeltijd leerlingen Onderwijsprogramma passend voor leerling (maatwerk). Leerkracht, CVB, behandelcoördinator Karakter Format OPP, brief van behandelaar ter onderbouwing. In overleg met leerkracht, orthopedagoog en behandelcoördinator wordt een aangepast programma opgesteld op het moment dat de leerling niet fulltime naar school kan i.v.m. behandeling. Orthopedagoog is casemanager wat betreft evaluatie en voortgang/vervolg onderwijsprogramma. Registratie Fase-model in combinatie met leerlijn Leren Leren Leerkracht brengt in kaart in welke fase de leerling functioneert. Leerkracht Registratie formulier Fase-model in combinatie met Leerlijn Leren Leren Het fase-model bestaat uit 4 fases. De leerlijn Leren Leren is onderverdeeld in deze 4 fases. De volgende domeinen komen aan bod: Taakaanpak, uitgestelde aandacht, zelfstandig werken, samen spelen en werken, reflectie op werk. 21
Week 3; Voorblad OPP (ontwikkelingsperspectief) Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Voorblad OPP Dossieranalyse, omzetten gegevens in voorblad OPP Fontoffice, IB-er, orthopedagoog Document ontwikkelings perspectief Gegevens behandelaar en school van herkomst zijn hierbij belangrijk, als ook nieuw verkregen gegevens Afname (methodegebonden) toetsen voor niveau bepaling, wanneer niveau van leerling onduidelijk is De leerling maakt CITO toetsen (wanneer dit binnen tijdspad toetskalender valt) en anders methode gebonden toetsen en/of (SO) Cito toetsen. Leerkracht, IB-er, leerling (SO) CITO, CITO LOVS, methode gebonden toetsen Toetsanalyses worden besproken met IB-er en leerkracht voor opstellen OPP en specifieke doelstellingen. Week 4; specifieke doelstellingen Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen SeoL vragenlijst Leerkracht en (waar mogelijk) leerling scoren SeoL vragenlijst Leerkracht, leerling, intern begeleider, orthopedagoog SeoL vragenlijst (digitale vragenlijst sociaal emotionele ontwikkeling) Uitslag SeoL wordt ingezet bij opstellen specifieke doelstelling sociaal emotionele ontwikkeling Leerlingbespreking Leerkracht en IB-er bespreken nieuwe leerling voor opstellen concept OPP Leerkracht, IB-er Concept OPP Bewaken voortgang alle leerlingen. 4 wekengesprek IB en leerkracht Na 4 wkn gesprek met IB en leerkracht ter voorbereiding OPP IB-er en leerkracht Dossiergegevens en start OPP IB-er plant een afspraak in bij instroom leerling 22
Specifieke doelstellingen Werkhouding / Taakaanpak Specifieke doelstelling stellen a.d.h.v. leerlijn Leren Leren Leerkracht, CVB Registratieformulier Leren Leren A.d.h.v. registratie op Leren Leren worden gesteld aan de hand van observatie en registratie formulier leerlijn Leren Leren Cognitieve ontwikkeling Specifieke doelstelling vakspecifieke domeinen Leerkracht, CVB Leerlijnen, toetsanalyses A.d.h.v. toetsanalyses schaalt de leerkracht en de IB-er in waar op de leerlijn de leerling zich bevindt. Bij een hiaat op de leerlijn, wordt een specifiek doel gesteld. Sociaal emotionele ontwikkeling Specifieke doelstelling leerlijn sociaal emotionele ontwikkeling Leerkracht, CVB Toetsanalyse SeoL, leerlijn sociaal emotionele onwikkeling A.d.h.v. toetsanalyse SeoL schaalt de leerkracht en de orthopedagoog in waar op de leerlijn de leerling zich bevindt. Bij een hiaat op de SEO leerlijn, wordt een specifiek doel gesteld. Week 5; vaststellen OPP (ontwikkelingsperspectief) EINDE PERIODE INSTROOM Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Vaststellen uitstroomprofiel (OPP) Aan de hand van alle gegevens wordt uitstroomprofiel (OPP) vastgesteld CVB Document OPP, toetsgegevens, analyses, dossier Alertheid op specifieke doelstellingen en uitgebreide omschrijving ontwikkelingsperspectief OV verslag schrijven OV verslag voor BPV over voortgang leerling Leerkracht, CVB OV verslag OV verslag wordt gemaild aan alle betrokkenen rondom de leerling en dient 23
afgelopen 5 weken als inhoud tijdens BPV Week 6; OPP definitief en BPV 1 (Behandelplanbespreking) START PERIODE DOORSTROOM Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Definitief OPP OPP wordt naar ouders gestuurd (gezaghebber(s)) Ouders OPP Bijlage 4: begeleidende brief bij OPP Administratief medewerker verstuurd OPP met brief 1 Ouders worden uitgenodigd voor gesprek met leerkracht over inhoud OPP BPV 1 Behandelplanbespreki ng bij Karakter Behandelplan Karakter en observatieverslag De Brouwerij rondom de leerling worden besproken. Ouders, leerling (ouder dan 12 jaar), behandelaars en orthopedagoog school Observatieverslag leerling Orthopedagoog mailt OV verslag naar ouders en school van herkomst, dit is tevens voortgangsverslag. PERIODE DOORSTROOM Week 7 t/m periode uitstroom Consultatie leerlingenzorg Zorgleerlingen worden besproken met orthopedagoog en leerkracht Orthopedagoog en Leerkracht Dossier Zorgleerlingen worden besproken met orthopedagoog en leerkracht met daaraan gekoppeld handelingsadviezen voor in de klas. Groepsbespreking Alle leerlingen worden besproken door leerkracht en IB-er Leerkracht en IB-er Alle gegevens De leerlingen worden besproken op didactisch niveau in combinatie met werkhouding en taakgedrag Toetsbespreking Cito toetsen Leerkracht en IB-er Toetsgegevens De toetsen van de leerlingen worden besproken, als ook de inschaling van het 24
didactisch niveau BPV 2 Behandelplan Karakter en observatieverslag De Brouwerij rondom de leerling worden besproken. Ouders, leerling (ouder dan 12 jaar), behandelaars en orthopedagoog school Observatieverslag leerling Orthopedagoog mailt OV verslag naar ouders en school van herkomst, dit is tevens voortgangsverslag., 2 uur Ouderavond Bespreking voortgang klas Leerkrachten & CVB Alle gegevens De voortgang van de leerling wordt besproken tijdens 20min gesprek START PERIODE UITSTROOM (uitstroom wordt gecoördineerd door orthopedagoog) (gemiddeld) Week 16; start uitstroomfase Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Advies vervolgsetting door CvB opstellen Opstellen advies door CVB t.a.v. voortgang en vervolgsetting CvB OPP Ouders informeren Gesprek met ouders over vervolgtraject Orthopedagoog, ouders, leerling, Waar kan wordt Fontoffice ingeschakeld. OV/BPV verslagen en OPP, document Lopende zaken Contacten, afspraken en acties noteren in Lopende Zaken School van herkomst, contact over vervolg, of Afstemminggesprek vervolgsetting Specifiek gesprek met school van herkomst over terugkeer leerling of met betrokkenen nieuwe vervolgsetting Orthopedagoog, school van herkomst of nieuwe vervolgsetting, Waar kan wordt Fontoffice OV/BPV verslagen en OPP, document Lopende zaken Contacten, afspraken en acties noteren in Lopende Zaken 25
ingeschakeld. Indicatieprocedure (bij niet terugkeer naar school van herkomst) Indicatieprocedure opstarten met school van herkomst Fontoffice, Orthopedagoog, indicatiemedewerkster, school van herkomst, ouders Aanvraag indicatiestelling School van herkomst is verantwoordelijk voor aanleveren van informatie voor indicatiestelling (of PCL). Orthopedagoog is casemanager van traject. Indien nieuwe vervolgsetting: Leerling aanmelden nieuwe school Aanmelden van leerling aan nieuwe school door ouders Ouders, orthopedagoog Dossieroverdracht Ouders zijn verantwoordelijk voor aanmelden van de leerling aan de nieuwe school/setting. Dossieroverdracht door FO of AD Week (tussen) 16 en 20; Uitstroom & Evaluatie specifieke doelstellingen & Eind BPV (of BPV 2) SeoL vragenlijst 2 Leerkracht en (waar mogelijk) leerling scoren SEOL vragenlijst (nr. 2) Leerkracht, leerling SeoL vragenlijst (digitale vragenlijst sociaal emotionele ontwikkeling) Uitslag SeoL wordt gebruikt bij evalueren specifieke doelstelling sociaal emotionele ontwikkeling en opstellen van nieuwe doelstelling. Eind BPV Behandelplanbespreki ng bij Karakter (Eind BPV kan ook BPV 2 zijn) Behandelplan Karakter en observatieverslag De Brouwerij rondom de leerling worden besproken. Ouders, leerling (ouder dan 12 jaar), behandelaars en orthopedagoog school Observatieverslag leerling Administratief medewerker mailt OV verslag naar ouders en school van herkomst, dit is tevens voortgangsverslag. Evaluatie specifieke doelstellingen Specifieke doelstellingen in OPP evalueren en eventueel bijstellen Leerkracht, CVB Document OPP Specifieke doelstellingen worden geëvalueerd en opnieuw opgezet (voor vervolgsetting). Bij uitstroom leerling: Leerkracht schrijft eindevaluatie overbruggingsperiode op Leerkracht, CVB Bijlage; eindevaluatie schoolperiode De Het ontwikkelperspectief wordt aangepast waar nodig en het OPP formulier krijgt een bijlage met daarin 26
Eindevaluatie OPP De Brouwerij Brouwerij. nuttige informatie over de leerling. Handelingsadviezen voor de nieuwe leerkracht (vervolgsetting), als ook cognitieve vorderingen etc. Dossier naar vervolgsetting of school van herkomst OPP, OV verslagen, toetsgegevens (CITO LOVS, SeoL), eindevaluatie CVB, administratief medewerkster Leerlingdossier Administratief medewerkster verzorgt compleet dossier naar vervolgsetting of school van herkomst. Week 16; Uitstroom & Eind BPV (of BPV 3) Actie Inhoud Betrokkenen Materiaal Opmerkingen Behandeling van 12 weken, kan verlengd worden naar 16 weken. In- en uitschrijven ESIS met administratieve taken daaromheen. Uitgevoerd door administratie 27
Bijlage 2 Planmatige leerlingenzorg 28