Verslag #FusieDialogen NUOVO Schoonoord De voorbereidingen voor een bestuurlijke krachtenbundeling tussen de NUOVO Scholengroep (Utrecht) en OSG Schoonoord (Zeist e.o.) zijn al enige tijd in volle gang. Op die reis willen we intensief van gedachten wisselen over alle aspecten van de voorgenomen fusie, met alle betrokkenen: medewerkers, ouders, andere geïnteresseerden. Op 12 juni en 11 september 2018 vonden daarom twee FusieDialogen plaats. De #FusieDialoog is bedoeld om de diverse betrokkenen met elkaar in gesprek laten gaan over de intentie en wens van NUOVO om te fuseren met Schoonoord, onder leiding van een gespecialiseerde gespreksleider. Bestuurder Leon de Wit van NUOVO Scholengroep zegt over de bedoeling van deze bijeenkomsten: Mijn wens is om in deze gesprekken bagage mee te krijgen van de betrokken deelnemers voor het verder inrichten van het fusieproces. Dat vergroot onze mogelijkheden om de fusie uiteindelijk succesvol te maken. De diverse rondes en werkvormen van de #FusieDialoog nodigden elke deelnemer uit om met anderen in gesprek te gaan. De dialoog was gericht op het onderzoeken en verduidelijken van behoeftes en belangen. Een gevoel, mening of oordeel ten aanzien van de fusie-intentie (positief of negatief) is namelijk altijd verbonden met iets wat je van belang vindt, of wat je behoefte is. Als deze verwoord worden, kunnen ze als bagage meegenomen worden in het verdere proces. Het is zeer bemoedigend dat bij beide edities van de #FusieDialoog vele tientallen betrokkenen aanwezig waren. Bij de eerste bijeenkomst op het Leidsche Rijn waren dat vooral medewerkers van NUOVO-scholen; bij de tweede sessie was het aandeel ouders groter. Dit verslag bevat de hoofdlijnen van de twee #FusieDialoog-bijeenkomsten. Waar mogelijk samengevat in grote lijnen, maar ook bruikbare losse flodders zijn genoteerd. Voor de eerste bijeenkomst is dit verslag opgesplitst in enerzijds de belangen/behoeftes onderliggend aan de scenario s die de vier groepen gedurende de bijeenkomst maakten. En anderzijds hun fusie-hefbomen : suggesties van de groepen voor het fusieproces. Voor de tweede bijeenkomst vroegen we de groepen om de conclusies te presenteren van hun scenario-oefening in termen van aandachtspunten voor het fusieproces. # FusieDialoog 1
#FusieDialoog 12 juni 2018 Groep 1 Winst voor de leerlingen: grotere toegankelijkheid in een groter aanbod op de diverse scholen. Versterken van de strategische positie van het openbaar onderwijs in de regio. Passende leerlingaantallen geeft stabiliteit. Innoveren meer mogelijk maken en het innovatieprofiel van NUOVO verder versterken. Kennis delen en versterken. Financieel risico laag houden. Naast groeien en grotere schaal is er nood om de eigen identiteit van de diverse scholen uit te spelen als kracht. Samengaan versterkt het HRM-beleid. Blijven uitgaan van de eigenheid & eigen identiteit van de verschillende scholen die tot de scholengroep behoren, en daartoe ook de nodige autonomie blijven voorzien. Inzetten op de kracht van openbaar onderwijs: onderwijs dat toegankelijk is voor iedereen. Innovatie is nu al een kenmerk van NUOVO Scholengroep. Verder inzetten op deze kwaliteit. Groep 2 Gebundelde scholengroep heeft het potentieel een sterke werkgever te zijn. Het vormen van een grotere scholengroep lijkt de slagkracht te versterken op diverse domeinen: strategisch, financieel, inhoudelijk. Innovatie als kracht blijven uitspelen als een uniek kenmerk, en dus strategische kracht. Combineer de voordelen en kracht van een grotere scholengroep, met ruimte voor de eigen identiteit van elk van de scholen. Hoe vermijden we dat de fusie tussen twee scholengroepen een cultuurclash wordt? Hoe ontwikkelen we gemeenschappelijke taal? De fusie moet iets opleveren voor alle partijen. Wat zijn de financiële risico s? De financiële gezondheid van de organisatie is een belangrijk gegeven. Start with why : communiceer naar de diverse betrokken actoren. Maak duidelijk waarom samen in dit geval ook sterk is. Vertel wat er te winnen valt. Begin nu al met bouwen aan merk & imago, en daarmee aan draagvlak voor de fusie. # FusieDialoog 2
Groep 3 Wordt van groei een doel op zich gemaakt? Waar stopt het? Er is behoefte aan het begrijpen van het doel? Waar draagt de fusie toe bij? Risico van verlies van de menselijke maat. Er is behoefte aan menselijkheid: contact en verbinding. Groot heeft een risico op identiteitsverlies. Samenbrengen leidt tot eenheidsworst. Er is behoefte aan sterke profilering, en ruimte voor de kracht van verschil. Staf- en directiediensten (bedrijfsbureau) zullen groeien. Risico van een waterhoofd-organisatie en sterkere top-down sturing. Er is behoefte aan autonomie, en ruimte voor de unieke identiteit van elk van de scholen. Breng de #FusieDialoog de school in. Een laagdrempelige dialoog in de school zal helpen om de fusie succesvol te maken. Voldoende oog voor autonomie en waardering van de eigenheid van de diverse scholen in de scholengroepen. Groep 4 Fusie biedt kansen voor kwaliteitsverbetering van onderwijs. De bedrijfsvoering kan verder geprofessionaliseerd worden (bv. meer expertise in huis op vlak van HRM). Op niveau van docenten kunnen leergemeenschappen en leernetwerken opgezet worden. Vrijheid voor rectoren behouden autonomie voor de diverse scholen. Formuleer de inhoudelijke voordelen van de fusie. Maak er een duidelijk verhaal van. Richt dit naar de diverse doelgroepen: ouders, personeel, leerlingen). Werk met voorbeelden en focus op speerpunten. # FusieDialoog 3
#FusieDialoog 11 september 2018 Groep 1 Een fusieproces vraagt aandacht, energie en tijd. Daarom is een zorgvuldige voorbereiding van dit proces noodzakelijk: een transitie die ervoor zorgt dat de werkvloer niet de problemen ondervindt die eventueel verbonden zijn aan het fusieproces. De zorg is immers dat de energie voor het fusieproces ten koste gaat van aandacht voor onderwijskwaliteit. Een vraag/suggestie is om de nodige tijd te durven nemen voor het proces. Een ambitie voor het gefuseerde bestuur is dat alle scholen in de groep financieel gezond blijven. Wat gebeurt er als een school in de problemen komt? Welke consequenties heeft dat voor de overige scholen? Een fusie tussen twee organisaties is ook een fusie tussen culturen. Graag aandacht voor dit cultuurelement. Schakel hier desgewenst ook coaching/ondersteuning op in. Groep 2 Belang van een onafhankelijk gedegen onderzoek in de voorfase om te vermijden dat na de fusie lijken uit de kast vallen die financiële consequenties hebben voor de scholen. Geef aandacht aan het ontwikkelen van een gezamenlijke visie. Dat vraagt het zorgvuldig doorlopen van een traject met elkaar zodat je het wij/zij-denken kan overstijgen, en de diverse culturen kan overbruggen. Het gaat om een bestuurlijke fusie. Besturen is niet: ingrijpen op het onderwijs. Blijf in het fusieproces met andere woorden af van het primaire proces op de scholen. Indien er door de fusie afvloeiing nodig is in (midden)management of staffuncties: maak hier dan een goed traject van. Het is logisch dat de twee huidige bestuurders van beide scholengroepen met elkaar het fusieproces vormgeven en aansturen. Na de transitie zouden beiden kunnen terugtreden om ruimte te maken voor een nieuwe bestuurder voor de gefuseerde organisatie. Groep 3 De potentiële waarde van deze fusie is dat het de kwaliteit van het onderwijs versterkt. Enerzijds door het versterken en verbreden van het aanbod, wat meer keuze geeft voor zowel leerlingen als leerkrachten. Anderzijds door nog meer in te zetten op gepersonaliseerd onderwijs: afwisseling tussen individueel en groepsleren. Een groter aanbod geeft meer mogelijkheden. De hefboom zit er dan ook in om te profileren met dit brede en diverse aanbod: de diversiteit moet bekend worden. Een tweede hefboom is het maken van ruimte om elkaar te begrijpen in dit fusieproces. Dat vraagt ruimte voor onderzoek, verkenning, dialoog. Groep 4 Net zoals in de huidige scholengroepen, zal er ook in de nieuwe scholengroep aandacht nodig zijn voor de verhouding tussen deel (school) en geheel (scholengroep). Het behouden van een eigen identiteit onder een gemeenschappelijke missie wordt als belangrijk aangevoeld. Het beeld dat hiervoor wordt aangereikt is dat van een bloemboeket: een mooi boeket heeft # FusieDialoog 4
schoonheid in zijn geheel en bestaat uit verschillende soorten bloemen die op zich uniek zijn. Het primaire proces is onderwijs. Bestuur, structuren, processen moeten ten dienste blijven staan van het leer- en het klasgebeuren. Wat leerlingen ervaren in de praktijk moet overeenkomen met wat de missie en de visie beschrijft. Governance (het besturen) wordt gedragen als het mede kan beïnvloed worden vanuit de onderliggende scholen. Het fusieproces is een kans om een open leerklimaat te creëren over de scholen heen, zowel voor leerlingen als voor leerkrachten. Als hefboom voor het fusieproces: richt een leerlingenparlement op als klankbord voor vraagstukken uit het fusieproces. # FusieDialoog 5