Wegbeheerplan Gemeente Best 2016

Wegbeheerplan Gemeente Best 2016

Samenvatting Dit plan behelst een meerjaren onderhoudsplanning en een daarbij behorend kostendekkingsplan. De meerjaren onderhoudsplanning is tot stand gekomen aan de hand van een globale visuele weginspectie op basis van de landelijke CROW. richtlijnen. Die inspectie is gelegd langs de lat van het in 2012 door de gemeenteraad vastgestelde Kwaliteitsplan Openbare Ruimte. De kosten voor het wegbeheer kunnen worden uitgesplitst in planmatig onderhoud, rehabilitatie en dagelijks onderhoud (exploitatiekosten). In 2014 zijn de kapitaalslasten uit het verleden in zijn geheel afgelost en worden er geen nieuwe kapitaalslasten opgenomen. Deze worden namelijk direct afgeschreven. De dekking van de baten voor planmatig onderhoud en rehabilitatie komen uit de al bestaande reserve wegbeheer die jaarlijks wordt aangevuld door een storting vanuit de algemene middelen. De hoogte hiervan wordt in het kostendekkingsplan berekend. De hoogte van de stortingen zijn tot en met 2019 conform de huidige begroting vastgesteld op: 2016: 839.835 2017: 820.095 2018: 803.685 2019: 805.000 Als gevolg van de nieuwe BBV-voorschriften zal er aan de reserve wegbeheer geen rente meer toegevoegd worden. De storting kan tot en met 2019 toch gehandhaafd worden op het huidige niveau. Dit leidt tot een besparing van ongeveer 400.000 per jaar structureel. Dit voordeel zal meegenomen worden bij de vaststelling van de nieuwe nota reserves en voorzieningen en tevens in de Financiële foto bij de Kaderbrief 2017. Vanaf 2020 zal de verhoging van de storting oplopen tot 3,25% vanaf 2023. In dit wegbeheerplan wordt gecalculeerd met enkele maatgevende pieken in uitvoering en bijbehorende onttrekkingen uit de reserve wegbeheer. Het aanwezige kostendekkingsplan is hierop gebaseerd. Belangrijk voorwaarde hierbij is dat de reserve gemiddeld over de gehele periode positief is. Afvlakking en middeling van onttrekkingen uit de reserve wegbeheer zorgen ervoor dat er minder fluctuaties in de onttrekkingen ontstaan. Zodat er sprake kan zijn van een meer gelijkmatige stijging van de storting over langere termijn. De in de kostendekking opgenomen kosten hebben betrekking op planmatige onderhoudsmaatregelen die noodzakelijk zijn om de conditie van het huidige wegenareaal op peil te houden. In de kostendekking zijn géén kosten opgenomen voor herinrichting van wegen (bijv. door het wijzigen van de verkeersfunctie) of wegen die middels bestemmingsplannen in de toekomst aan het areaal worden toegevoegd. Jaarlijks zullen het kostendekkingsplan en de geplande werkzaamheden worden geactualiseerd, zodat er altijd een actuele financiële stand voorhanden is. Dit overeenkomstig de eisen van het BBV.

Wegbeheerplan Gemeente Best 2016 Auteur: J.A. Luijkx M.Sc. Bedrijf: Rimaxx Advies en Diensten Versie: Definitief concept Datum: 21 maart 2016

Inhoudsopgave.................................................................................. 1 INLEIDING... 6 1.1 AANLEIDING... 6 1.2 ALGEMEEN... 6 1.3 DOEL... 6 1.4 AFBAKENING... 6 1.5 WETTELIJK KADER... 7 1.6 MILIEU ASPECTEN... 7 1.7 POSITIEBEPALING VAN HET WEGENBEHEER... 7 1.8 GEVOLGDE WERKWIJZE... 7 1.9 OPBOUW RAPPORT... 7 2 HET AREAAL VERHARDING... 8 2.1 INLEIDING... 8 2.2 VASTE GEGEVENS... 8 2.3 AREAAL ALGEMEEN... 8 2.1 AREAAL PER LEEFTIJDSOPBOUW... 9 2.2 VERGELIJK MET 2011... 9 2.3 CONCLUSIE... 10 3 DE HUIDIGE ONDERHOUDSTOESTAND... 11 3.1 TECHNISCHE EN IBOR ONDERHOUDSTOESTAND... 11 3.2 ASFALTBETONVERHARDINGEN... 11 3.3 ELEMENTENVERHARDINGEN... 12 3.4 CEMENTBETONVERHARDINGEN... 13 3.5 KWALITEITSVERGELIJKING MET 2011... 14 3.5.1 Asfaltbetonverhardingen vergelijking met 2011... 14 3.5.2 Elementenverhardingen vergelijking met 2011... 14 3.5.3 Cementbetonverhardingen vergelijking met 2011... 14 3.5.4 Conclusie vergelijking kwaliteit met 2011... 14 4 MEERJAREN ONDERHOUDSPLANNING... 15 4.1 INLEIDING... 15 4.2 BASISPLANNING... 15 5 LANGE TERMIJN: LEVENSDUURBENADERING... 16 5.1 LEVENSDUURBENADERING... 16 6 KOSTENDEKKINGSPLAN... 17 6.1 KOSTEN... 17 6.2 BATEN... 17 6.3 KOSTENDEKKING... 17 7 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN... 19 7.1 CONCLUSIE... 19 7.2 AANBEVELINGEN... 19 7.3 SLOTOPMERKING... 19 Wegbeheerplan Gemeente Best 4

Bijlage A) Wettelijk kader 21 Bijlage B) Milieu aspecten.. 22 Bijlage C) Positiebepaling wegenbeheer. 23 Bijlage D) Gevolgde werkwijze.. 26 Bijlage E) Kostendekkingsplan.. 29 Wegbeheerplan Gemeente Best 5

1 Inleiding............................................................................................. 1.1 Aanleiding Iedere gemeente moet overeenkomstig de Wegenwet voldoen aan de zorgplicht voor de wegverhardingen. Dat wil zeggen het waarborgen van de veiligheid van de weggebruikers en de zorg voor het goed functioneren van de wegen. Op basis hiervan wordt het wegbeheerplan opgesteld. 1.2 Algemeen Wegbeheer is een wezenlijk onderdeel van het beheer van de openbare ruimte. Om deze openbare ruimte, die voor een belangrijk gedeelte het leefgenot en de veiligheid van onze inwoners bepaalt, op een verantwoorde wijze te kunnen beheren zijn middelen nodig. CROW is een kennisorganisatie op het gebied van infrastructuur, openbare ruimte, verkeer en vervoer en werk en veiligheid Dit wegbeheerplan beschrijft de activiteiten die zijn verricht om te komen tot een rationeel beheerplan. Uitgangspunt is een kwaliteitsbeoordeling aan de hand van een globale visuele weginspectie welke aan het eind van 2015 heeft plaats gevonden. Aan de hand van deze kwaliteitsbeoordeling is een meerjaren onderhoudsplanning gegenereerd en een kostendekkingsplan. 1.3 Doel Het doel van dit rapport is om inzicht te verkrijgen in welke maatregelen en financiële middelen er nodig zijn om de minimale technische kwaliteit, zoals is bedoeld door het CROW. (zie publicatie 145, 146 en 147), van de verharding te waarborgen, voor een periode van vijf jaar (2016-2021) met een doorkijk van 20 jaar t.b.v. het kostendekkingsplan. 1.4 Afbakening De gegevens in deze rapportage zijn gebaseerd op enerzijds de vaste gegevens (weg, wegvak, wegvakonderdeel, jaar van aanleg, omvang, enz.) en anderzijds de variabele gegevens (globale visuele weginspectieresultaten, onderhoudsverleden, enz.). Hiermee zijn de kwantiteit, kwaliteit en de onderhoudsplanning bepaald Daarbij zijn de volgende uitgangpunten gehanteerd: Alleen verharde wegen in beheer van de gemeente zijn opgenomen; De kostenberekening is gebaseerd het huidige areaal. Toekomstige uitbreidingen zijn dus niet meegenomen; Voor het wegenonderhoud wordt alleen gekeken naar de technische staat en niet naar de verzorging (onkruid, zwerfvuil, gladheid bestrijding, enz.); De eenheidsprijzen zijn conform prijspeil 2015. Wegbeheerplan Gemeente Best 6

1.5 Wettelijk kader Wegbeheer kan worden gedefinieerd als de zorg voor het blijven voldoen van alle verhardingen aan de landelijke kwaliteitsrichtlijnen alsook aan de wettelijk gestelde eisen. In bijlage A volgt een beknopt overzicht van de wettelijke regelgevingen die in een algemeen kader betrekking hebben op het gemeentelijke wegbeheer en de specifieke milieuwetgeving. 1.6 Milieu aspecten Het wegenbeheer heeft een aantal raakvlakken met milieukundige kaders. In bijlage B wordt in het kort beschreven welke regelgeving belangrijk is in relatie tot het wegenbeheer. 1.7 Positiebepaling van het wegenbeheer Omdat wegenbeheer niet op zich staat in het beheer van de openbare ruimte, worden er vanuit meerdere opzichten activiteiten verricht om het beheer vorm te geven. In bijlage C wordt een overzicht gegeven op welke wijze gemeente Best haar openbare ruimte zo effectief en efficiënt mogelijk beheert. 1.8 Gevolgde werkwijze Om te komen tot dit rapport is de kwaliteit van het gehele areaal aan verharding met behulp van een globale visuele inspectie in kaart gebracht. In combinatie met de inventarisatie is hiermee de onderhoudsbehoefte opgesteld. De gevolgde werkwijze is in bijlage D verder beschreven. 1.9 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de kwantiteit van de verharding. En in hoofdstuk 3 op de kwaliteit van de verharding. Hoofdstuk 4 en 5 geven een toekomstbeeld aan de hand van respectievelijk een meerjaren onderhoudsplanning en een levensduurverwachting. Hoofdstuk 6 bespreekt het uiteindelijke kostendekkingsplan. Tot slot worden in hoofdstuk 7 de conclusies getrokken en de aanbevelingen gedaan. Wegbeheerplan Gemeente Best 7

2 Het areaal verharding............................................................................................. 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden de vaste gegevens van het areaal aan verharding beschreven en wordt een vergelijking gemaakt met het beheerplan van 2011. 2.2 Vaste gegevens De kern van het wegenbeheersysteem wordt gevormd door de gegevens van het te beheren wegennet. Dat bestaat grofweg uit: Verhardingsgegevens: o Materiaal o Lengte, Breedte, Oppervlakte Administratieve gegevens: o Verhardingsfuncties o Classificatie o Rijstrook Historische gegevens: o Jaar van aanleg o Jaar van onderhoud Op basis van bovenstaande gegevens zijn met een beheersysteem overzichten te genereren omtrent de aard en omvang van het wegennet. In de volgende paragrafen worden de belangrijkste kenmerken van het wegennet beschreven. Peildatum 31 december 2015. 2.3 Areaal algemeen Het wegennet in beheer bij de gemeente Best bestaat uit 565 wegen, 905 wegvakken en 13182 wegvakonderdelen met een lengte van 270,33 km en een totale oppervlakte van 2.003.861 m2, waarvan: Asfaltbetonverharding 724.776 m2; Elementverharding 1.263.976 m2; Cementbetonverharding 15.109 m2; Oppervlakte per verhardingssoort Asfalt Elementen Beton Wegbeheerplan Gemeente Best 8

2.1 Areaal per leeftijdsopbouw Onderstaand figuur toont de chronologische ontwikkeling in perioden van 10 jaar. Wat hierbij opvalt, is een toenemende groei van het areaal tot en met de periode 1961-1970 en daarna een terugval gevolgd door een gelijkmatige toename tot en met de periode 1991-2000. De oppervlakte verdeeld naar aanlegjaren geeft het volgende beeld: Aangezien de levensduur van verharding ongeveer 40 jaar betreft, zal rekening gehouden moeten met de vervangingen in de komende periode. 2.2 Vergelijk met 2011 Het wegennet van nu in vergelijking met het areaal van 2011 heeft de volgende verschillen: In vergelijking met 2011 is het totale areaal met 34.385m2 toegenomen Eenheid / Areaal 2011 2015 Aantal wegen (stuks) 569 565 Aantal wegvakken (stuks) 891 905 Aantal wegvakonderdelen (stuks) 6068 13182 Lengte (km1) onbekend 270,33 Oppervlakte totaal (m2) 1.969.476 2.003.861 Oppervlakte asfalt (m2) 700.718 724.776 Oppervlakte elementen (m2) 1.248.780 1.263.976 Oppervlakte cementbeton (m2) 19.978 15.109 In vergelijking met 2011 (1.969.476 m2) is het totale areaal met 34.385m2 toegenomen. Dit is gelijk aan een toename van 1,72%. Wegbeheerplan Gemeente Best 9

Het grote verschil bij het aantal wegvakonderdelen is het gevolg van de wijziging in de bestandsopbouw. Voorheen werden kleinere wegvakonderdelen met een zelfde functie (bv. inrit links) als één geheel geregistreerd. In de nieuwe situatie wordt iedere inrit afzonderlijk geregistreerd. Genoemde hoeveelheden zijn exclusief de wegen die in aanbouw zijn en nog geen definitieve vorm hebben. De laatstgenoemden zullen uiteraard in een volgende inventarisatie meegenomen worden zodra deze hun definitieve vorm krijgen. 2.3 Conclusie De toename van 1,72% areaal in 4 jaar heeft o.a. te maken met de aanleg van nieuwe wijken, wegen en individuele onderdelen. Er zal rekening gehouden moeten worden in de budgettering met deze areaal toename. Daarnaast dient de komende jaren rekening gehouden te worden met extra kosten voor rehabilitatie aangezien er in de periode 1961 / 1980 veel nieuwe verharding is aangebracht. Wegbeheerplan Gemeente Best 10

3 De huidige onderhoudstoestand............................................................................................. 3.1 Technische en IBOR onderhoudstoestand De onderhoudstoestand van de verharding komt tot stand door de eerder genoemde globale visuele inspectie, die eind 2015 heeft plaatsgevonden. De conditie van ieder wegvakonderdeel is beoordeeld en vastgesteld zoals in bijlage D is besproken. In onderstaande paragrafen is per verhardingssoort een overzicht gegeven van de technische kwaliteit vertaald naar Geen, Lichte, Matige en Ernstige schade. IBOR = integraal beheer openbare ruimte Aan de hand van de percentages schadecijfers wordt een indicatie te geven van de kwaliteit van de verharding. In dit rapport worden de percentages schade ook in IBOR classificatie weergegeven om een vergelijking te maken met de in het Kwaliteitsplan Openbare Ruimte vastgelegde kwaliteitsnormen. Met de tabel technische richtlijn wordt aangegeven hoeveel procent wel of niet voldoet aan de CROW richtlijn, welke gelijk is aan IBOR kwaliteit B. En met de tabel IBOR kwaliteit is een vertaling gemaakt naar de classificaties van CROW publicatie 323 Kwaliteitscatalogus openbare ruimte 2013. 3.2 Asfaltbetonverhardingen In de onderstaande tabel zijn per schadebeeld de percentages Geen, Lichte, Matige en Ernstige schade voor de asfaltbetonverharding weergegeven (voor uitleg zie bijlage D). Technische kwaliteit Schade/meting Geen % Licht % Matig% Ernstig % Rafeling 76 16 3 5 Dwarsonvlakheid 96 4 0 0 Oneffenheden 94 0 5 1 Scheurvorming 86 6 7 1 Randschade 87 3 8 2 In de onderstaande tabel wordt aangegeven welke schade voldoet aan de door de CROW aangegeven richtlijn. Dit is te vergelijken met IBOR kwaliteit B (voor uitleg zie bijlage D). Technische richtlijn Schade/meting Voldoende % Matig% Onvoldoende % Rafeling 94,7% 1% 4% Dwarsonvlakheid 100 0 0 Oneffenheden 100 0 0 Scheurvorming 98 2 0 Randschade 98 2 0 Opmerking: een 100% score is gelijk aan de CROW kwaliteit B (zie bijlage D) Aan de hand van de resultaten is te zien dat er bij asfaltbetonverhardingen de komende tijd alleen extra aandacht besteed moet worden aan rafeling. Wegbeheerplan Gemeente Best 11

IBOR kwaliteit zeer hoog hoog basis laag zeer laag Schade/meting A+% A% B% C% D% Rafeling 77 19 0 0 4 Dwarsonvlakheid 96 4 0 0 0 Oneffenheden 94 5 0 0 1 Scheurvorming 86 13 1 0 0 Randschade 87 11 2 0 0 Gerelateerd aan de IBOR schaalbalk kan gezegd worden dat de asfaltbetonverharding overwegend kwaliteit A (Hoog) heeft. 3.3 Elementenverhardingen In de onderstaande tabel zijn per schadebeeld de percentages Geen, Lichte, Matige en Ernstige schade voor elementverharding weergegeven (voor uitleg zie bijlage D). Technische kwaliteit Schade/meting Geen % Licht % Matig % Ernstig % Dwarsonvlakheid 92 6 1 0 Oneffenheden 70 0 25 5 Voegwijdte 96 3 1 0 In de onderstaande tabel wordt aangegeven welke schade voldoet aan de door de CROW aangegeven richtlijn. Dit is te vergelijken met IBOR kwaliteit B (voor uitleg zie bijlage D). Technische richtlijn Schade/meting Voldoende % Matig% Onvoldoende % Dwarsonvlakheid 100 0 0 Oneffenheden 93 3 4 Voegwijdte 99 1 0 Opmerking: een 100% score is gelijk aan de CROW kwaliteit B (zie bijlage D) De komende tijd zal er voor elementverharding extra aandacht besteed moeten worden aan de matige en ernstige oneffenheden. IBOR kwaliteit zeer hoog hoog basis laag zeer laag Schade/meting A+% A% B% C% D% Dwarsonvlakheid 93 7 0 0 0 Oneffenheden 70 18 4 3 5 Voegwijdte 96 3 1 0 0 Gerelateerd aan de IBOR schaalbalk kan gezegd worden dat de elementverharding overwegend kwaliteit B (Basis) heeft. Wel met de kanttekeningen dat 5% van het areaal elementen voor de schade oneffenheden kwaliteit D (Zeer laag) heeft. Wegbeheerplan Gemeente Best 12

3.4 Cementbetonverhardingen In de onderstaande tabel zijn per schadebeeld de percentages Geen, Lichte, Matige en Ernstige schade voor cementbetonverharding weergeven (voor uitleg zie bijlage D). Technische kwaliteit Schade/meting Geen % Licht % Matig % Ernstig % Oneffenheden 98 0 2 0 Scheurvorming 100 0 0 0 Voegvulling 100 0 0 0 In de onderstaande tabel wordt aangegeven welke schade voldoet aan de door de CROW aangegeven richtlijn. Dit is te vergelijken met IBOR kwaliteit B. Technische richtlijn Schade/meting Voldoende % Matig% Onvoldoende % Oneffenheden 97 0 3 Scheurvorming 100 0 0 Voegvulling 100 0 0 Opmerking: een 100% score is gelijk aan de CROW kwaliteit B (zie bijlage D) Aan de hand van de resultaten is te zien dat er bij cementbetonverhardingen de komende tijd alleen extra aandacht besteed moet worden aan de oneffenheden. De kwaliteit van cementbeton blijkt Hoog tot Zeer hoog te zijn. Wel met de kanttekening dat het maar 0,8% van het totale areaal betreft. IBOR kwaliteit zeer hoog hoog basis laag zeer laag Schade/meting A+% A% B% C% D% Oneffenheden 98 2 0 0 0 Scheurvorming 99 1 0 0 0 Voegvulling 100 0 0 0 0 Gerelateerd aan de IBOR schaalbalk kan gezegd worden dat de cementbetonverharding kwaliteit A (Hoog) tot A+ (Zeer hoog) heeft. Bovengenoemde inspectieresultaten zijn financieel verwoord in een meerjaren onderhoudsplanning die in hoofdstuk 4 verder wordt beschreven. Wegbeheerplan Gemeente Best 13

3.5 Kwaliteitsvergelijking met 2011 In dit hoofdstuk wordt de kwaliteit van 2015 vergeleken met de kwaliteit van de vorige weginspectie van 2011. 3.5.1 Asfaltbetonverhardingen vergelijking met 2011 Schades 2011 G L M E 2015 G L M E Rafeling 62 23 9 6 76 16 3 5 Dwarsonvlakheid 97 3 0 0 96 4 0 0 Oneffenheden 98 0 2 0 94 0 5 1 Scheurvorming 85 8 2 1 86 6 7 1 Randschade 91 5 2 2 87 3 8 2 Tabel 6.5.1 De kwaliteit van asfalt is in 2015 in vergelijking met 2011 wat afgenomen. Met name de kwaliteit voor oneffenheden en randschade zijn voor wat betreft lichte en matige schades aanzienlijk toegenomen. De kwaliteit van asfalt en elementen t.o.v. 2011 is wat afgenomen en de kwaliteit van cementbeton is sterk toegenomen 3.5.2 Elementenverhardingen vergelijking met 2011 Schades 2011 G L M E 2015 G L M E Dwarsonvlakheid 97 2 1 0 92 6 1 0 Oneffenheden 85 0 9 6 70 0 25 5 Voegwijdte nvt nvt nvt nvt 96 3 1 0 Tabel 6.5.2 De kwaliteit bij elementenverharding is in 2015 in vergelijking met 2011 duidelijk afgenomen. Het aantal matige schades bij oneffenheden is sterk toegenomen. Dit heeft nog geen gevolgen voor de onderhoudsplanning, maar is wel een voorbode voor wat komen gaat. Omdat de wegbeheersystematiek in tussentijd is uitgebreid met o.a. voegwijdte is geen vergelijking met 2011 meegenomen. 3.5.3 Cementbetonverhardingen vergelijking met 2011 Schades 2011 G L M E 2015 G L M E Oneffenheden 73 12 14 0 98 0 2 0 Scheurvorming 96 4 0 0 100 0 0 0 Voegvulling 100 0 0 0 100 0 0 0 Tabel 6.5.3 De kwaliteit voor cementbeton is in de afgelopen periode sterk verbeterd. 3.5.4 Conclusie vergelijking kwaliteit met 2011 Concluderend kan gezegd worden dat de kwaliteit van asfalt en elementen t.o.v. 2011 wat afgenomen is en dat de kwaliteit van cementbeton sterk is toegenomen. Wegbeheerplan Gemeente Best 14

4 Meerjaren onderhoudsplanning............................................................................................. 4.1 Inleiding Met behulp van het wegenbeheerprogramma (prijspeil 2015) is bepaald wat de technische onderhoudsbehoefte voor de periode 2016 t/m 2020 is. De periode na 2020 wordt gebruikt als input voor het kostendekkingsplan (hoofdstuk 5). De gehanteerde eenheidsprijzen zijn op het landelijke prijspeil van 2015 en bestaan uit een m2 prijs waarbij er vanuit wordt gegaan dat de verharding terug in de oorspronkelijke nieuw staat wordt gebracht. Deze prijs is exclusief 21% BTW, voorbereiding, toezicht, nieuwe materialen, kabels en leidingen en onvoorzien. 4.2 Basisplanning In basisplanning wordt onderhoud gepleegd ter opheffing van de geconstateerde schade inclusief achterstallig onderhoud. Dit heeft tot gevolg dat het kwaliteitsniveau gehandhaafd dan wel verbeterd wordt. Om dit te bewerkstelligen is komende vijf jaar een budget nodig van totaal : Jaar Totaal 2014-2015 2.382.603 2016 540.809 2017 290.809 2018 329.708 2019 272,036 2020 2.043.979 Totaal 5.047.371 Om de kwaliteit van de verharding terug op CROW kwaliteitsniveau acceptabel te brengen is voor de komende 5 jaar een totaal budget nodig van 5.047.371,00. Wegbeheerplan Gemeente Best 15

5 Lange termijn: levensduurbenadering............................................................................................. Om het kostenniveau van het onderhoud aan de wegen op de middellange tot lange termijn te bepalen, wordt een levensduurbenadering toegepast. Hierin wordt per type weg een gestandaardiseerd onderhoudsschema opgesteld voor de volledige levenscyclus van die weg: van aanleg tot en met rehabilitatie / reconstructie. In het GBI-wegen zijn de onderhoudsschema s afgestemd op de lokale situatie. Hiermee worden de jaarlijkse kosten per vierkante meter verharding bepaald. Door deze kosten te vermenigvuldigen met het areaal per type weg, wordt inzicht verkregen in de jaarlijkse kosten voor het in stand houden van het huidige wegennet. Uitvoering van het onderhoud op basis van technische urgentie, zoals in de vorige paragraaf beschreven, resulteert in het 5 e planjaar het behoud van een goed kwaliteitsniveau. Voor de periode hierna wordt de levensduurbenadering toegepast. Hiervoor wordt de periode 2016 2027 beschouwd. Voor de onverharde wegen en cementbeton wegen wordt geen levensduurbenadering toegepast omdat dit voor deze verhardingssoorten niet van toepassing is. 5.1 Levensduurbenadering Met behulp van GBI-wegen is de levensduurbenadering over 10 jaar berekend door middel van een simulatie van cyclisch onderhoud en rehabilitatie. In onderstaande tabel zijn de resultaten van deze simulatie voor de planperiode 2021-2027 weergegeven. De kosten zijn uitgesplitst naar onderhoud en rehabilitatie. Planjaar Totale kosten kosten exploitatie Kosten rehabilitatie [ ] 2021 1.885.156,00 2022 1.475.326,00 2023 2.005.562,00 2024 909.423,00 2025 1.605.821,00 2026 7.893.875,00 2027 1.462.230,00 905.601 905.601 905.601 905.601 905.601 905.601 905.601 979.555 569.725 1.099.961 3.822 700.220 6.988.274 556.629 Wegbeheerplan Gemeente Best 16

6 Kostendekkingsplan............................................................................................. 6.1 Kosten De kosten voor het wegbeheer worden in de volgende onderdelen uitgesplitst: planmatig onderhoud; rehabilitatie; dagelijks onderhoud (niet gedekt uit de reserve wegbeheer maar opgenomen in de exploitatie); personele middelen (niet gedekt uit de reserve wegbeheer maar opgenomen in de exploitatie). De eerste vier posten zijn in hoofdstukken 4 en 5 uitgewerkt. De kapitaallasten zijn bepaald aan de hand van de boekwaarde volgens de gemeentebegroting. In bijlage E is een overzicht van de kostenposten voor de periode 2016 tot en met 2036 weergegeven. 6.2 Baten Door de beheerder het benodigde budget te verschaffen wordt de mogelijkheid gecreëerd om de kwaliteit van de verharding voor de komende jaren te waarborgen De jaarlijkse storting vanuit de algemene middelen wordt in het kostendekkingsplan berekend. 6.3 Kostendekking Deze paragraaf verschaft inzicht in de hoogte van de financiering voor het wegbeheer. De uitgaven en inkomsten zijn in de vorige paragraven beschreven. Financiële uitgangspunten Bij het uitvoeren van de kostendekking berekening zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Investeringen (rehabilitaties) worden direct afgeschreven. De reserve voor de wegen wordt jaarlijks gevuld met een storting uit de algemene middelen. De kostendekking wordt over 10 jaar berekend. Alle prijzen zijn gebaseerd op het huidig prijspeil en excl. BTW. Het resultaat van het kostendekkingsplan is in de tabel van bijlage E verder beschreven. Door de beheerder het benodigde budget te verschaffen, in de vorm van een storting aan de reserve, wordt de mogelijkheid gecreëerd om de kwaliteit van de verharding voor de komende jaren te waarborgen. De kosten voor het wegbeheer kunnen worden uitgesplitst in planmatig onderhoud, rehabilitatie en dagelijks onderhoud (exploitatiekosten). In 2014 zijn de kapitaalslasten uit het verleden in zijn geheel afgelost en worden er geen nieuwe kapitaalslasten opgenomen omdat deze direct worden afgeschreven. Wegbeheerplan Gemeente Best 17

De dekking baten voor planmatig onderhoud en rehabilitatie komen uit de al bestaande reserve wegbeheer die jaarlijks wordt aangevuld door een storting vanuit de algemene middelen. De hoogte hiervan wordt in het kostendekkingsplan berekend. De hoogte van de stortingen zijn tot en met 2019 conform de huidige begroting vastgesteld op: 2016: 839.835 2017: 820.095 2018: 803.685 2019: 805.000 Als gevolg van de nieuwe BBV-voorschriften zal er aan de reserve wegbeheer geen rente meer toegevoegd worden. De storting kan tot en met 2019 toch gehandhaafd worden op het huidige niveau. Dit leidt tot een besparing van ongeveer 400.000 per jaar structureel. Dit voordeel zal meegenomen worden bij de vaststelling van de nieuwe nota reserves en voorzieningen en tevens in de Financiële foto bij de Kaderbrief 2017. Vanaf 2020 zal de verhoging van de storting oplopen tot 3,25% vanaf 2023. In dit plan wordt gecalculeerd met enkele maatgevende pieken in uitvoering en bijbehorende onttrekkingen uit de reserve wegbeheer. Het aanwezige kostendekkingsplan is hierop gebaseerd. Belangrijk voorwaarde hierbij is dat de reserve gemiddeld over de gehele periode positief is. Afvlakking en middeling van onttrekkingen uit de reserve wegbeheer zorgen ervoor dat er minder fluctuatie in de onttrekkingen ontstaan. Zodat een meer gelijkmatigere stijging van de storting over langere termijn ontstaat. De in de kostendekking opgenomen kosten hebben betrekking op planmatige onderhoudsmaatregelen die noodzakelijk zijn om de conditie van het huidige wegenareaal op peil te houden. In de kostendekking zijn géén kosten opgenomen voor herinrichting van wegen (bijv. door het wijzigen van de verkeersfunctie) of wegen die middels bestemmingsplannen in de toekomst aan het areaal worden toegevoegd. Jaarlijks zal het kostendekkingsplan en de geplande werkzaamheden worden geactualiseerd zodat er altijd een actuele financiële stand voorhanden is. Dit voldoet in zijn geheel aan de eisen en verplichtingen uit het BBV. Wanneer areaaluitbreiding door overname van wegen van derden (bijv. Provincie, Rijk, private partijen) plaats vindt, er sprake is van reconstructie/herinrichting van wegen, zullen ook de financiële consequenties voor het beheer daarvan op de langere termijn gekwantificeerd moeten worden. Wegbeheerplan Gemeente Best 18

7 Conclusie en aanbevelingen............................................................................................. 7.1 Conclusie Eind 2015 heeft een globale visuele weginspectie plaatsgevonden. De resultaten van deze kwaliteitsgegevens zijn verwerkt tot een kostendekkingsplan voor de komende 10 jaar. Aan de hand van dit resultaat kunnen de volgende conclusies getrokken worden: Gerelateerd aan de IBOR schaalbalk, zoals gebruikt in het Kwaliteitsplan Openbare Ruimte van 2012, kan geconcludeerd worden dat de kwaliteit van asfaltbetonverharding A is. De kwaliteit van de elementverharding is B en de kwaliteit van de cementbetonverharding A+. De kwaliteit van asfalt en elementen is t.o.v. 2011 wat afgenomen en de kwaliteit van cementbeton sterk is toegenomen. Om de kwaliteit van de verharding terug op het gewenste kwaliteitsniveau te brengen is voor de komende 5 jaar een totaal budget nodig van totaal 5.047.371,00. Een verdere doorkijk in de benodigde stortingen t/m 2027 is aangegeven in de lange termijn levensduurbenadering. In het kostendekkingsplan wordt aangegeven welke stortingen nodig zijn om de reserve aan te vullen. 7.2 Aanbevelingen Geadviseerd wordt om: Het kostendekkingplan te volgen, zoals dit in dit rapport wordt voorgesteld om de kwaliteit naar het gewenste kwaliteitsniveau te brengen en te houden. Door deze aanbevelingen op te volgen wordt de gemeente voorzien van de juiste instrumenten om het onderhoud aan de wegen, gelijkmatig en tegen zo min mogelijke kosten uit te voeren, zonder dat de veiligheid op en de kwaliteit van het wegennet onaanvaardbaar terugloopt. 7.3 Slotopmerking Opgemerkt dient te worden, dat de in dit rapport gepresenteerde maatregelen en bijbehorende uitvoeringsjaren zijn gebaseerd op computermodellen in combinatie met een globale visuele inspectie. Deze modellen zijn weliswaar opgesteld op grond van veel onderzoek en ervaring, maar kunnen in enkele gevallen niet overeenkomen met de praktijk of een specifieke situatie. Dit betekent dat er in bepaalde gevallen geschoven moet worden met het jaar van uitvoering en eventueel zelfs met maatregeltypen, zonder dat daardoor financiële consequenties hoeven te ontstaan. Wegbeheerplan Gemeente Best 19

Bijlagen............................................................................................. Wegbeheerplan Gemeente Best 20

Bijlage A) Wettelijk kader.............................................................................. Wegbeheer kan worden gedefinieerd als de zorg voor het blijven voldoen van alle verhardingen aan de landelijke kwaliteitsrichtlijnen alsook aan de wettelijk gestelde eisen. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de wettelijke regelgevingen die in een algemeen kader betrekking hebben op het gemeentelijke wegbeheer en de specifieke milieuwetgeving. De Wegenwet vereist van de beheerder een goed rentmeesterschap. Dit betekent dat hij ervoor moet zorgen dat het kapitaal dat in de wegen geïnvesteerd is in stand blijft door het tijdig plegen van onderhoud. Het betreft hierbij voornamelijk technisch beheer. De Wegenverkeerswet stelt dat de wegbeheerder er naar streeft om maatregelen te nemen die de veiligheid van de weggebruiker en de functionaliteit van de wegen waarborgen. De wet doet een beroep op de publiekrechtelijke zorg van de wegbeheerder voor de veiligheid van de weggebruiker maar schrijft geen maatregelen voor. Met de inwerkingtreding van het Nieuwe Burgerlijk Wetboek is ten opzichte van het oude Burgerlijke Wetboek de bewijslast omgedraaid. De beheerder kan nu aansprakelijk gesteld worden voor schade die iemand lijdt als gevolg van gebreken aan de weg. Wegbeheerplan Gemeente Best 21

Bijlage B) Milieu aspecten.............................................................................. Het wegenbeheer heeft een aantal raakvlakken met het milieu. Zo regelen de Wet Milieubeheer, de Regeling Asbestwegen en het Bouwstoffenbesluit welke stoffen mogen worden toegepast en welke voorwaarden aan het gebruik zijn gesteld. De Regeling Asbestwegen bepaalt dat (half-)verhardingen geen asbest mag bevatten. Indien het asbest voor 1 juli 1993 is aangebracht kan het worden afgeschermd door middel van een verharding die voldoet aan eenduidige eisen. Asbest dat na 1 juli 1993 is aangebracht moet worden verwijderd. Een voor het wegbeheer ingrijpende wettelijke regeling is het Bouwstoffenbesluit. Het Bouwstoffenbesluit heeft als doel vervuiling van de bodem en het oppervlaktewater te voorkomen. Een van de bepalingen in het Bouwstoffenbesluit waarmee de wegbeheerder direct mee te maken heeft, is dat teerhoudend asfalt sinds 1 januari 2001 onder hetzelfde regime valt als alle andere bouwstoffen. Indien bij het reconstrueren van wegen teerhoudend asfalt vrijkomt, dan moet dit aangeboden worden aan een erkende verwerker van teerhoudend asfalt. Bij de bepaling van de onderhoudsbudgetten wordt geen rekening gehouden met eventuele meerkosten voor het behandelen en verwijderen van teerhoudend asfalt. Wegbeheerplan Gemeente Best 22

Bijlage C) Positiebepaling van het wegenbeheer.............................................................................. Omdat wegenbeheer niet op zich staat in het beheer van de openbare ruimte, worden er vanuit meerdere opzichten activiteiten verricht om het beheer vorm te geven. In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven op welke wijze gemeente Best haar openbare ruimte zo effectief en efficiënt mogelijk beheert. Hierbij wordt op verschillende beslissingsniveau gebruik gemaakt van verschillende methodieken. Zo worden op strategisch niveau beleidsplannen en kwaliteitsplannen toegepast om op hoofdlijnen keuzes te kunnen maken. Op tactisch niveau worden beheerplannen toegepast om de juiste budgetten te kunnen aanvragen, zodat op operationeel niveau de werken uitgevoerd kunnen worden (zie onderstaande afbeelding). Bron CROW Relatie met IBOR In oktober 2012 heeft de gemeenteraad het Kwaliteitsplan Openbare Ruimte vastgesteld(bor) herzien met als doel de gehele openbare ruimte meetbaar en daardoor meer beheersbaar te maken. Met behulp van fotobeelden (IBOR schaalbalk, zie onder) zijn beleids- en kwaliteitskeuzes gemaakt die een duidelijk strategisch karakter hebben (zie onderstaand figuur). Hierbij wordt gekeken naar de leefbaarheid van de openbare ruimte waarbij de technische drempels (b.v. CROW beheersystematiek) als randvoorwaarden gelden. Deze technische drempels worden vanuit de beheerplannen gegenereerd en hebben daarentegen een duidelijk tactisch en meer gedetailleerd karakter. Wegbeheerplan Gemeente Best 23

Een voorbeeld van een IBOR schaalbalk voor verharding is hieronder weergegeven. A+ = zeer hoog, A= hoog, B = basis, C = laag, D= zeer laag. CROW beheersystematiek A+ A B C D Er is geen dwarsonvlakheid (spoorvorming). Er is geen schade volgens de CROWsystematiek voor wegbeheer. Er is lichte dwarsonvlakheid (spoorvorming). Er is enige schade volgens de CROWsystematiek voor wegbeheer. Er is enige dwarsonvlakheid (spoorvorming). De waarschuwingsgrens van de CROWsystematiek voor wegbeheer is overschreden. Er is aanzienlijke dwarsonvlakheid (spoorvorming). De richtlijn van de CROW-systematiek voor wegbeheer is overschreden. Er is veel ernstige dwarsonvlakheid (spoorvorming). De richtlijn van de CROWsystematiek voor wegbeheer is met meer dan één klasse overschreden. Er is sprake van onderhoudsachterstand. Omvang omvang omvang omvang omvang 0 % per 100 m1 > 5 % per 100 m1 35 % per 100 m1 > 35 % per 100 m1 > 5 % per 100 m1 spoordiepte spoordiepte spoordiepte spoordiepte spoordiepte 10 mm 25 mm 40 mm 40 mm > 40 mm Onderstaand schema is een weergave van hoe de CROW systematiek omgaat met de restlevensduur van verharding. Verharding heeft na aanleg een levensduur. Deze is op basis van ervaringscijfers en door de CROW gehanteerde kengetallen per wegtype verschillend. Een doorgaande weg heeft een hogere verkeersbelasting dan een woonstraat of weg in het buitengebied. Hierdoor heeft deze weg een kortere levensduur. In principe wordt door het toepassen van de CROW methodiek de technische kwaliteit van de verharding eeuwig in stand gehouden. De stippellijn in het blauwe gedeelte geeft een normaal kwaliteitsverloop weer. De doorgetrokken in het blauwe gedeelte is het verloop t.g.v. de CROW methodiek. Wegbeheerplan Gemeente Best 24

Door het toepassen van tussentijds onderhoud wordt, wanneer nodig, de restlevensduur van de verharding verlengd. Wanneer de kwaliteit de dikke horizontale lijn raakt (is gelijk aan de CROW richtlijn welke gelijk is aan kwaliteit (B)ASIS wordt groot onderhoud toegepast om de verharding terug in nieuwstaat te brengen. Verschillen tussen IBOR en wegbeheersystematiek Wegenbeheer is al vanaf de jaren zeventig bezig met het uitbouwen en optimaliseren van de wegbeheersystematiek op netwerkniveau. Wegenbeheer is sterk tactisch en operationeel gericht. IBOR is daarentegen beleidsmatig gericht en bestrijkt de gehele openbare ruimte. Wegenbeheer beoordeelt de technische staat van de verharding op een rationele manier aan de hand van harde classificaties. IBOR bekijkt ook of de openbare ruimte schoon, veilig en leefbaar is en doet dit m.b.v. referentiefoto s (BOR schaalbalk, zie boven). Daarnaast wordt er naast kwaliteit ook rekening gehouden met de (betrokkenheid) van de burger. Wegenbeheer bekijkt de kwaliteit per wegvakonderdeel terwijl IBOR dit per schouwlocatie doet voor alle te beheren objecten in de openbare ruimte tegelijk. Wegenbeheer relateert de kwaliteit aan een wegtype en IBOR doet dit wijk- of buurtgericht. Opmerking: In CROW publicatie 323 (Kwaliteitscatalogus openbare ruimte 2013) wordt geen rekening gehouden met combinatieschades. Door een combinatie van schades kunnen twee relatief lichte schades toch samen de richtlijn voor combinatieschades overschrijden. Dit betekent dat een wegvakonderdeel op individuele schades niet in de onderhoudsplanning terecht komt maar door de combinatie van schades wel. Hierdoor kunnen kleine verschillen voorkomen tussen de resultaten van de wegbeheersystematiek en de IBOR systematiek. Wegbeheerplan Gemeente Best 25

Bijlage D) Werkwijze.............................................................................. Rimaxx Advies en Diensten heeft de kwaliteit van het gehele areaal aan verharding m.b.v. van een globale visuele inspectie in kaart gebracht. In combinatie met de inventarisatie is hiermee de onderhoudsbehoefte opgesteld. De gevolgde werkwijze is in onderstaand figuur geschematiseerd. Globale visuele inspectie Eenheidsprijzen Begroting Beheerplan / levensduurbenadering Kostendekkingsplan De genoemde werkzaamheden worden hierna verder besproken. Globale visuele weginspectie Bij de globale visuele inspectie worden de verhardingskenmerken textuur, vlakheid, samenhang, waterdichtheid en randstrook van de verharding beoordeeld aan de hand van zogenoemde schades (zie onderstaande tabel) voor asfaltbetonelementen- en cementbetonverhardingen. Schades Asfalt Elementen Cementbeton Verhardingskenmerk Textuur; Rafeling Vlakheid; Dwarsonvlakheid Dwarsonvlakheid Oneffenheid Oneffenheid Oneffenheid Samenhang; Scheurvorming Scheurvorming Waterdichtheid Voegvulling Kantstrook Randschade Iedere schade wordt op ernst en omvang gewaardeerd. Bij de globale visuele inspectie worden drie ernstklassen (L = gering, M = Matig en E = Ernstig) en drie omvangklassen (1 = gering, 2 = enig en 3 = groot) onderscheiden. Een combinatie van een ernstklasse en een omvangklasse geeft de kwaliteit van de schade aan (b.v. L1, M2 of E2). Wegbeheerplan Gemeente Best 26

Onderstaande tabel geeft de mogelijke schadecombinaties weer. Om het in computertaal te kunnen invoeren worden de schadecombinaties als cijfer ingevoerd (zie tabel 3.2). Omvang / Ernst Licht Matig Ernstig Gering L1 (1) M1 (4) E1 (7) Enig L2 (2) M2 (5) E2 (8) Groot L3 (3) M3 (6) E3 (9) Tabel 3.2 Naast de hierboven vernoemde schadecijfers is ook de waardering G (0) toe te kennen aan de wegvakonderdelen (rijbaan, trottoir, parkeerstrook, etc.) waar geen schade van betekenis aanwezig is. Hoe de ernst- en omvangklasse wordt bepaald is beschreven in publicatie 146c van het CROW Per wegvakonderdeel worden de schadecijfers m.b.v. een computerprogramma getoetst aan de CROW richtlijn. Indien de richtlijn niet wordt overschreden, dan wordt het wegvakonderdeel na 5 jaar gepland en valt dus buiten de scope van dit rapport (kwaliteit = voldoende). Is de schade gelijk aan de richtlijn dan wordt het betreffende wegvakonderdeel in de middellange termijn (3 5 jaar) gepland. (kwaliteit = Matig). Wordt de richtlijn met één klasse overschreden dan plant het systeem dit onderdeel in planjaar 1-2 jaar. Wanneer een schade meer dan één klasse boven de richtlijn (E2 en E3) is dan is er sprake van achterstallig onderhoud en wordt het wegvakonderdeel gepland in het eerste planjaar. (kwaliteit = Onvoldoende). Zie hoofdstuk 6 om de percentages voldoende, matig en onvoldoende te bekijken. Door een combinatie van schades kunnen twee relatief lichte schades toch samen de richtlijn voor combinatieschades overschrijden. Dit betekent dat een wegvakonderdeel op individuele schades niet in de onderhoudsplanning terecht komt maar door de combinatie van schades wel. Eenheidsprijzen De gehanteerde eenheidsprijzen zijn op het landelijke prijspeil van 2015 en bestaan uit een m2 prijs waarbij er vanuit wordt gegaan dat de verharding terug in de oorspronkelijke nieuw staat wordt gebracht. Deze prijs is exclusief 19% BTW, voorbereiding, toezicht, nieuwe materialen, kabels en leidingen en onvoorzien. Begroting Zie Hoofdstuk 4 Beheerplan / Levensduurbenadering Zie hoofdstuk 5 Kostendekkingsplan Zie Hoofdstuk 6 Wegbeheerplan Gemeente Best 27

Bijlage E) Kostendekkingsplan................................................................................... planjaar exploitatiekosten/jr kwalitatief-cyclisch cyclisch opgelegde maatregelen totaal 0,00% totaal toevoeging 6210114 personele lasten overige lasten incl gladheidsbestrijding totaal exploitatiekosten onderhoud 1-5 jaar rehabiltatie investeringen bruto storting reserve verhoging storting netto storting excl exploitatiekosten rente uit voorziening 0% ontrekking aan reserve reserve per 31-12 2015 14.767.647 2016 426.557 442.876 869.433-533.746-1.848.857-2.382.603 839.853 0 839.853 13.224.897 2017 434.501 454.690 889.191-290.809-250.000-540.809 820.095 0 820.095 13.504.183 2018 445.710 459.891 905.601-329.708-329.708 803.685 0 803.685 13.978.160 2019 445.710 459.891 905.601-272.036-272.036 805.000 0 805.000 14.511.124 2020 445.710 459.891 905.601-2.043.979-2.043.979 0 1,00% 813.050 0 813.050 13.280.195 2021 445.710 459.891 905.601 979.555-979.555 0 2,00% 829.311 0 829.311 13.129.951 2022 445.710 459.891 905.601 569.725-569.725 0 3,00% 854.190 0 854.190 13.414.416 2023 445.710 459.891 905.601 1.099.961-1.099.961 0 3,25% 881.952 0 881.952 13.196.407 2024 445.710 459.891 905.601 3.822-3.822 0 3,25% 910.615 0 910.615 14.103.199 2025 445.710 459.891 905.601 700.220-700.220 0 3,25% 940.210 0 940.210 14.343.189 2026 445.710 459.891 905.601 6.988.274-6.988.274 0 3,25% 970.767 0 970.767 8.325.681 2027 445.710 459.891 905.601 556.629-556.629 0 3,25% 1.002.317 0 1.002.317 8.771.370 2028 445.710 459.891 905.601 4.510.891-4.510.891 0 3,25% 1.034.892 0 1.034.892 5.295.371 2029 445.710 459.891 905.601 1.573.540-1.573.540 0 3,25% 1.068.526 0 1.068.526 4.790.357 2030 445.710 459.891 905.601 1.576.162-1.576.162 0 3,25% 1.103.253 0 1.103.253 4.317.448 2031 445.710 459.891 905.601 0 0 0 3,25% 1.139.109 0 1.139.109 5.456.556 2032 445.710 459.891 905.601 1.534.013-1.534.013 0 3,25% 1.176.130 0 1.176.130 5.098.674 2033 445.710 459.891 905.601 1.210.403-1.210.403 0 3,25% 1.214.354 0 1.214.354 5.102.624 2034 445.710 459.891 905.601 1.032.284-1.032.284 0 3,25% 1.253.821 0 1.253.821 5.324.160 2035 445.710 459.891 905.601 1.776.051-1.776.051 0 3,25% 1.294.570 0 1.294.570 4.842.679 2036 445.710 459.891 905.601 2.858.385-2.858.385 0 3,25% 1.336.643 0 1.336.643 3.320.937 Wegbeheerplan Gemeente Best 29

Wegbeheerplan Gemeente Best 30