Inleiding 9 Bruikbare documenten bij deze pocket 13 Deel 1 De fi nanciering van de pensioenen van de statutaire personeelsleden van de lokale besturen 15 1 Historische situatie 17 1. Historische context: vijf pensioenstelsels 19 1.1. Pool 1: het gemeenschappelijk pensioenstelsel van de plaatselijke besturen 20 1.2. Pool 2: het stelsel van de nieuwe bij de Rijksdienst aangeslotenen 21 1.3. Pool 3: het stelsel van de bij een instelling voor bedrijfspensioenvoorziening aangesloten besturen 24 1.4. Pool 4: het stelsel van de besturen met een eigen pensioenkas 26 1.5. Pool 5: het Fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie 27 2. Evolutie van de bijdragevoeten 28 3. Dramatische pensioensituatie eind 2011 29 3.1. Pool 1 29 3.2. Pool 2 30 3.3. Reservefonds gezinsbijslag 31 3.4. Overzicht pensioenreserves op 1 januari 2012 32 3.5. Eind 2011 werd de situatie onhoudbaar 34 3
4. Oorzaken van de financieringsproblemen voor de pensioenen 35 4.1. Oorzaken van de hoogte van de pensioenfactuur 36 4.2. Allerhande herstructureringen, zoals de fusie van gemeenten, de oprichting van politiezones, de verzelfstandiging of privatisering van openbare ziekenhuizen 43 4.3. Oorzaak van de sterke stijging van de pensioenlasten: de vergrijzing 44 4.4. Te weinig statutairen? 47 4.4.1. Aantal contractanten neemt toe 47 4.4.2. Hoe kunnen we verklaren dat het aantal statutaire medewerkers verhoudingsgewijs daalt? 50 4.4.3. In welke mate is de verhouding statutair/ contractant relevant voor de pensioenfinanciering? 56 5. Prognoses 2004-2050: de Exsyspen-studie 57 5.1. Basisscenario 58 5.2. Varianten op het basisscenario 60 5.3. Conclusies van de Exsyspen-studie 64 6. Evolutie loonmassa en pensioenlast 2012-2016 64 2 De Wet voor de Financiering van de Lokale Ambtenarenpensioenen van 24 oktober 2011 1. Veralgemeende aansluiting bij het Gesolidariseerde pensioenfonds van de provinciale en plaatselijke besturen van de Federale Pensioendienst 69 72 2. Fusie van alle pools 1-2-3-4-5 75 3. Basisbijdrage en responsabiliseringsbijdrage 76 3.1. Basisbijdragepercentage 76 3.2. Responsabiliseringsbijdrage 81 4. Reserves ex-pool 1 84 5. Wettelijk bestemde reserves (Amortisatiefonds) 86 6. Niet-bestemde reserves 87 4
7. Verrekeningen op het Gesolidariseerde pensioenfonds omwille van de pensioenen van het statutair personeel van de politiezones 89 7.1. Federale sociale dotatie politiezones 89 7.2. Stortingen aan de federale Schatkist ten laste van het Gesolidariseerde pensioenfonds van de provinciale en plaatselijke besturen 90 8. Hulpverleningszones 92 8.1. Eenmalige federale subsidie voor het jaar 2015 92 8.2. Berekening responsabiliseringsbijdrage 93 9. Federale dotatie ziekenhuizen 95 10. Andere maatregelen voor een sluitende financiering van de ambtenarenpensioenen 96 11. Vragen van besturen naar aanleiding van de Wet van 24 oktober 2011 97 12. Kostprijs 103 12.1. Ramingen 103 12.2. Waar staan we nu (2016)? 104 13. Evaluatie van deze wet en kritische nabeschouwingen 112 Deel 2 Het aanvullend pensioen voor de contractueel aangestelde personeelsleden van lokale besturen 121 1 Problematiek 123 2 Sectoraal akkoord 2008-2013 en kaderpensioenreglement 129 van 9 december 2009 3 Groepsverzekering 135 1. Aanstelling groepsverzekeraar 137 2. Rol federale socialezekerheidsinstellingen RSZ en FPD die de taken van de DIBISS overnemen 140 3. Welke besturen kunnen zich aansluiten? 142 3.1. Kunnen gemeentelijke vzw s aansluiten? 142 5
6 4. Stappenplan voor het bestuur 143 4.1. Budgetten 144 4.2. Intentieverklaring 144 4.3. Advies OCMW, respectievelijk gemeente 144 4.4. Onderhandeling met vakbonden 145 4.5. Definitieve beslissing over pensioentoezegging op de raad en aanstelling FPD, als rechtsopvolger van de DIBISS als opdrachtencentrale 145 4.6. Uitvoering 146 5. Aangesloten personeelsleden 146 5.1. Medewerkers met een arbeidsovereenkomst 146 5.2. Uitgesloten categorieën 147 5.3. Personeel woonzorgcentra 149 5.4. Personeel dat tijdelijk werkt via werkgelegenheidsmaatregelen 150 5.5. Politiepersoneel 151 5.6. Brandweerpersoneel 151 6. Ingangsdatum 152 7. Vaste werkgeversbijdrage 153 7.1. Minstens 1% op het jaarloon 153 7.2. Geleidelijke invoering 154 7.3. Afgezonderd fonds per bestuur maar collectief beheer 155 7.4. Loonbasis 155 8. Kosten 157 9. Personeelslid ontvangt lijfrente 158 9.1. Lijfrente 158 9.2. Voorbeelden 160 9.3. Begrenzing van het pensioen 163 9.4. Afhoudingen op de rente 163 9.5. Pensioenleeftijd 163 10. Overlijdensdekking 164 11. Enkele specifieke situaties 165 11.1. Als de contractant een vaste benoeming krijgt 165 11.2. Als de contractant het bestuur verlaat vóór zijn pensionering 165
11.3. Moeten hulpverleningszones een tweede pensioenpijler organiseren naar aanleiding van de overdracht van het contractueel niet-operationeel personeel van de gemeente naar de zone? 167 12. Informatieverplichtingen 167 12.1. Pensioenreglement 167 12.2. Pensioenfiche 168 12.3. Beheersverslag 168 13. Stand van zaken 12 september 2016 169 Deel 3 Financiering mandatarispensioenen 173 Deel 4 Eenvoudige vergelijking van het ambtenaren - pensioen en het werknemerspensioen 177 1. Personeelscategorie, bijdrageregeling en uitbetalingsinstelling 179 2. Ruwe vergelijking van het werknemers- en het ambtenarenpensioen 184 7