Rekening houdend met de financieringsmethode, kan er een onderscheid worden gemaakt tussen verschillende types van pensioenplannen.

Transcriptie

1 CLAEYS & ENGELS Advocaten Vorstlaan Brussel Tel Fax De groepsverzekering info@claeysengels.be I WAT IS EEN GROEPSVERZEKERING? Voor heel wat werknemers zal het wettelijk pensioen niet volstaan om een voldoende inkomensniveau te behouden na hun pensionering. Vandaar dat heel wat werkgevers een aanvullend pensioenplan invoeren. Een aanvullend pensioen mag niet "uit de kassa van de werkgever gefinancierd worden. De werkgever moet het beheer van de pensioentoezegging aan een verzekeringsonderneming of Instelling voor Bedrijfspensioenvoorziening (pensioenfonds) toevertrouwen. Het zijn vooral grotere (groepen van) werkgevers die voor een pensioenfonds kiezen. De meeste Belgische werkgevers kiezen ervoor het beheer van hun toezeggingen aan een groepsverzekeraar toe te vertrouwen. Een groepsverzekering is een verzekeringsovereenkomst die gesloten wordt ten voordele van het personeel of van een welbepaalde personeelscategorie en waarbij wordt voorzien in een aanvullend rustpensioen, overlijdensdekking en/of prestaties in geval van invaliditeit bovenop de wettelijke uitkeringen. Het pensioenplan wordt gefinancierd door werkgeversbijdragen of een combinatie van zowel werknemers- als werkgeversbijdragen. Wanneer een plan in persoonlijke bijdragen voorziet, dan moet op deze bijdragen een rendement gewaarborgd worden van 3,75 %. Is het rendement van de verzekeraar niet voldoende, dan moet de werkgever het saldo aanzuiveren. Rekening houdend met de financieringsmethode, kan er een onderscheid worden gemaakt tussen verschillende types van pensioenplannen. "Vaste bijdragen plannen" zijn plannen waarin de werkgever (en eventueel ook werknemer) periodiek een vaste premie of een vast percentage van het salaris van de werknemer tot de groepsverzekering stort. De uit te keren prestatie is dan het resultaat van de gestorte premies, verhoogd met het rendement en de eventuele winstdeelname. In het kader van vaste bijdragenplannen geldt ook voor de patronale bijdragen een 1 van 6

2 minimumrendementsgarantie. Deze minimumrendementsgarantie bedraagt 3,25 %. Een pensioenplan van het type "vaste prestaties" is een pensioenplan waarbij de werkgever er zich toe verbindt om een bepaalde prestatie uit te keren op het moment van pensionering. De pensioenformule die deze prestatie bepaalt houdt meestal rekening met de duur van de loopbaan en het salaris van de werknemer. Een derde type pensioenplan is een tussenvorm tussen "vaste bijdrageplannen" en plannen van het type "vaste prestaties", de zogenoemde "cash balance" plannen. In een dergelijk pensioenplan garandeert de werkgever niet alleen de toekenning van de bijdragen, doch ook een welbepaald rendement op die bijdragen. Bijvoorbeeld een pensioenkapitaal dat gelijk is aan de gekapitaliseerde waarde van 5 % van een jaarlijks bedrag dat gelijk is aan 3 % van het jaarloon. II FISCAALRECHTELIJKE ASPECTEN 1 Fiscale behandeling van de bijdragen 1.1 Bijdragen betaald door de vennootschap Aftrekbaarheid voor de vennootschap De bijdragen die gestort worden door de vennootschap in de groepsverzekering vormen aftrekbare beroepskosten. Deze aftrek is onderworpen aan enkele voorwaarden waarvan we de voornaamste hieronder samenvatten: de verzekeraar is in de Europese Economische Ruimte (EER) gevestigd; de bijdragen respecteren de zogenaamde 80%-grens. Deze regel komt er samengevat op neer dat de premies tot de groepsverzekering niet mogen tot gevolg hebben dat het wettelijk en aanvullend pensioen, uitgedrukt in jaarlijkse renten meer dan 80 % van het laatste normale bruto jaarloon bedragen. In geval van overschrijding is het saldo van de premies niet aftrekbaar als beroepskost; de bijdragen moeten gestort worden in functie van een groepsverzekeringsreglement dat voldoet aan de geldende reglementering; de pensioengegevens moeten op correcte wijze in DB2P (een databank die gegevens over de 2 de pensioenpijler behoudt) ingegeven zijn. 2 van 6

3 1.1.2 Vrijstelling voor de werknemers De bijdragen die door de vennootschap aan de verzekeraar worden gestort zijn geen belastbaar voordeel in hoofde van de werknemers Verzekeringstaks Een premietaks van 4,4 % is verschuldigd op de premies die de werkgever krachtens de groepsverzekeringsovereenkomst stort aan de verzekeringsmaatschappij. Indien het pensioenplan naast een dekking bij leven ook risicodekkingen voorziet (uitkeringen bij overlijden en/of bij invaliditeit) moeten er drie voorwaarden nageleefd worden om van de 4,4 % taksen te kunnen genieten: het pensioenplan mag niet discriminatoir zijn; er mag geen uitsluiting zijn op basis van een medisch onderzoek; de dekkingen moeten op een gedifferentieerde wijze beheerd. Deze laatste voorwaarde betekent dat duidelijk moet aangegeven kunnen worden welke premie op welk luik van toepassing is. Wanneer niet aan deze voorwaarden is voldaan dan geldt een premietaks van 9,25 %. 1.2 Bijdragen betaald door de werknemer Belastingvermindering op het ogenblik van de betaling van de bijdragen De bijdragen die door de aangesloten werknemers worden betaald aan de verzekeringsmaatschappij geven recht op een belastingvermindering aan een "bijzondere gemiddelde aanslagvoet" van 30 % mits: ze door de vennootschap ingehouden worden van het (netto) salaris; ze gestort worden aan een verzekeraar uit de EER; ze gestort worden in uitvoering van een groepsverzekeringsreglement dat voldoet aan de geldende reglementering; de hogervermelde 80%-grens gerespecteerd wordt. 2 Fiscale behandeling van de uitkeringen De meeste Belgische pensioenplannen voorzien in de uitbetaling van een kapitaal. Pensioenkapitalen zijn belastbaar aan een afzonderlijke aanslagvoet (te verhogen met gemeentelijke opcentiemen). 3 van 6

4 De fiscale behandeling van deze pensioenkapitalen kan als volgt worden samengevat: de belastbare basis is gelijk aan het kapitaal verminderd met de RIZIVinhouding en solidariteitsinhouding (zie hierna); de winstdeelname is vrijgesteld van belastingen; het tarief hangt af van het tijdstip waarop het kapitaal wordt uitbetaald en van de financieringswijze van het kapitaal: Uitbetaling voor wettelijke pensionering Deel Deel werknemersbijdragen werkgeversbijdragen Uitbetaling op moment wettelijke pensionering (of 65) Deel Deel werknemersbijdragen werkgeversbijdragen 60 Deel opgebouwd voor 1993: 16,5% 20 % Deel opgebouwd voor 1993: 16,5% 16.5% Deel opgebouwd na 1993: 10 % Deel opgebouwd na 1993: 10% 61 Idem 18 % Idem 16.5 % Idem 16.5 % Idem 16.5 % Idem 10 % indien effectief actief tot 65 De kapitalen zijn daarnaast ook onderworpen aan gemeentebelasting. Elke aangeslotene heeft de mogelijkheid om na de vereffening van het kapitaal belast aan 20 %, 18 %, 16,5 % of aan 10 % dit kapitaal af te staan aan een pensioeninstelling met het oog op de financiering van de betaling van een rente. De begunstigde wordt belast aan een forfaitair tarief van 15 % op een rente die geacht wordt 3 % uit te maken van het afgestane kapitaal. Tot slot zijn er ook (zij het zeer weinig) pensioenplannen die in de betaling van een rente voorzien. In die situatie wordt de rente belast aan de progressieve belastingtarieven. 4 van 6

5 III SOCIALE ZEKERHEIDSRECHTELIJKE ASPECTEN 1 Premies betaald door de onderneming De premies die door de werkgever worden betaald aan de groepsverzekering vormen geen loon dat onderworpen wordt aan de normale sociale zekerheidsbijdragen. De werkgeversbijdragen worden wel onderworpen aan een bijzondere RSZ bijdrage ten belope van 8,86 % ten voordele van de Rijksdienst voor Pensioenen. Met ingang van 1 januari 2012 kan er een bijkomende RSZ-bijdrage van 1,5 % verschuldigd zijn wanneer de pensioenopbouw op jaarbasis een bepaalde grens overschrijdt. De bijzondere bijdrage van 1,5 % is enkel verschuldigd op het gedeelte van de bijdragen van de werkgever, dat op jaarbasis het bedrag van EUR (jaarlijks te indexeren) overschrijdt. Deze drempel van EUR moet jaarlijks per werkgever worden beoordeeld voor iedere werknemer. Voor het bepalen van de drempel van EUR/jaar moet men de bijdragen 'leven' (pensioenluik) en de bijdragen 'overlijden' (indien er een overlijdensdekking is voorzien) optellen. Er moet ook rekening worden gehouden met de eventuele persoonlijke bijdragen om na te gaan of de drempel van EUR/jaar al dan niet werd overschreden. Voor pensioenstelsels die worden gefinancierd via collectieve bijdragen die niet-individualiseerbaar zijn, zal men werken met een "theoretische" bijdrage om na te gaan of de drempel van EUR al dan niet werd overschreden. Het is de bedoeling dat deze bijzondere bijdrage in 2016 wordt geëvalueerd en dat er vanaf dan een andere berekeningsgrondslag wordt ingevoerd. 2 Uitkeringen De uitkeringen die aan de begunstigde worden uitbetaald door de verzekeringsmaatschappij, met inbegrip van de deelnemingen in de winst, worden onderworpen aan twee bijzondere bijdragen die door de RVP worden geïnd: 1 een RIZIV-bijdrage van 3,55 %; 2 een solidariteitsinhouding van 0 tot 2 %. Het percentage van deze bijdrage varieert in functie van het totale brutobedrag van het aanvullend 5 van 6

6 pensioen en in functie van het feit of de begunstigde van dit pensioen een alleenstaande of een gezinshoofd is. Claeys & Engels September Dit document is bestemd om algemene informatie te geven over de fiscale en sociale zekerheidsrechtelijke aspecten van het behandelde onderwerp. Vanzelfsprekend waken wij over de betrouwbaarheid van deze informatie. Dit document bevat echter geen juridische analyse of advies en kan in geen geval de aansprakelijkheid van Claeys & Engels in het gedrang brengen. 6 van 6