Samen bouwen aan een duurzame toekomst Coalitieprogramma Cuijk 2018-2022
Inleiding Vier domeinen, negen thema s In maart 2018 hebben de gemeenteraadsverkiezingen voor de bestuurs periode 2018-2022 plaats gevonden. Voortvloeiend uit de uitslag zijn er gesprekken gevoerd om te komen tot een coalitie. Dit heeft geleid tot de vorming van een coalitie tussen de partijen Liberaal LVC, ABC en CDA. Gezamenlijk hebben deze drie partijen het voorliggende coalitie programma opgesteld. Het coalitieprogramma heeft niet tot doel om uitputtend te zijn. Wij onderscheiden een viertal domeinen waarin onze activiteiten zich manifesteren. Binnen deze vier domeinen hebben wij onze ambities gegroepeerd rond een negental thema s. Naast de vier belangrijkste thema s die wij hierboven al genoemd hebben, zijn er negen thema s die een dusdanig belangrijke bijdrage leveren aan onze ambities dat wij deze apart noemen. Ons coalitieprogramma kent daarmee de volgende opbouw. Alle inwoners, bedrijven, instellingen, wijken en dorpen moeten kansen en mogelijkheden krijgen om nog meer tot bloei te komen. Dat is niet alleen een taak van deze coalitie; dat is iets wat we met z n allen moeten doen. Voor u ligt het coalitieprogramma 2018-2022, waarin wij onze ambities benoemen. Wij beschrijven welke bijdragen wij willen leveren om, samen met u, een klimaat te creëren waarin alle inwoners prettig en gezond kunnen wonen, leven en werken en waar een klimaat heerst waar onze bedrijven goed kunnen floreren. Wat wij willen doen moet daarbij niet alleen goed zijn voor onze huidige inwoners, maar moet ook goed zijn voor onze toekomstige generaties. De verwachting is dat de bevolking van Cuijk nog tot 2030 groeit. Dit betekent dat voor alles de komende jaren ingezet wordt op woningbouw, economische groei, leefbaarheid, zorg en ondersteuning, waarbij duurzaamheid het leidende thema zal zijn. Bouwen en wonen Economische ontwikkelingen 1. Omgevingsdomein 2. Fysiek domein Duurzaamheid Infrastructuur en mobiliteit 3. Sociaal domein Doorontwikkeling Armoedebestrijding 4. Bestuurlijk domein Leefbaarheid Inwoners en bestuur Bestuur en financiën Deze domeinen en thema s lichten wij in dit coalitieprogramma nader toe. Bij elk van de thema s hebben wij in een apart kader een voorbeeld geschetst om zo concreter aan te geven hoe we denken dit thema verder vorm te geven. Wij hopen dat dit coalitieprogramma de basis kan zijn om samen met alle raadsfracties een raadsprogramma op te stellen. 2
1. Omgevingsdomein 3 Thema: Bouwen en wonen Thema: Economische ontwikkelingen Cuijk groeit. De verwachting is dat dit in ieder geval doorzet tot 2030. Dat betekent dat er gebouwd moet worden. Om de woningbouw aan te laten sluiten bij de behoeften, zullen we op zorgvuldige wijze samen werken met woningbouwcorporaties en ontwikkelaars. Ook particuliere initiatieven en zelfbouwers moeten een kans krijgen. Extra inzet voor het bouwen van starterswoningen, levensloopbestendige woningen en woningen voor eenpersoonshuishoudens is nodig. Er moet gedifferentieerd gebouwd worden waarmee betaal bare huur- en koopwoningen Er gaat gebouwd worden gerealiseerd worden. Dat geldt in de kernen. niet alleen voor de kern Cuijk, maar voor alle dorpen. Door gedifferentieerd te bouwen kunnen ouderen zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving blijven wonen en kunnen jongeren zich blijvend vestigen in hun geboortedorp. Duurzaam bouwen, met gebruik making van de nieuwste inzichten en technieken, zullen wij ondersteunen. Wij zullen met een plan komen waarin wij aangeven hoe wij dit zullen realiseren. Bedrijven en ondernemers zijn van belang voor het realiseren van economische groei. Dit levert banen op die voor inwoners een basis vormen om zelfstandig te leven en te wonen. De gemeente Cuijk moet daarom aantrekkelijk zijn en blijven voor bedrijven en ondernemers. Dit doen wij door goede vestigingsfactoren te creëren, door waar mogelijk ruimte te bieden in de regelgeving (zoals het flexibiliseren van bestemmingsplannen) en door ontwikkelruimte te bieden aan onder andere eigenaren van vrijkomende agrarische bebouwing (VAB s). Vooral voor vernieuwende projecten die de innovatiekracht van onze economie vergroten, zetten wij ons in om goede vestigingsvoorwaarden te creëren. Voor het Homburgterrein is het dringend gewenst dat er een richting gekozen wordt, zodat dit gebied weer in gebruik genomen wordt. Wij zullen de raad in positie brengen om een keuze maken. Voor de mogelijke varianten brengen wij de financiële consequenties in beeld. Binnen onze lokale economie is recreatie en toerisme één van de pijlers. Deze sector is niet alleen economisch van belang, maar draagt ook bij aan het scheppen van een aangenaam woon- en leefklimaat. Wij willen Cuijk naar de Maas: wij leggen recreatie en toerisme van impulsen nutsvoorzieningen aan naar de voorzien, enerzijds door het Maaskade en wat ons betreft verder ontwikkelen van lopende komen er camperplaatsen aan projecten, anderzijds door het de oevers van de Maas. oppakken van nieuwe initiatieven zoals het vermarkten van ons rijke Romeinse en pré-historische verleden. Daarnaast zal de ontwikkeling van de Kraaijenbergse Plassen onze bijzondere aandacht krijgen.
2. Fysieke domein Thema: Duurzaamheid Thema: Infrastructuur en mobiliteit De internationale klimaatdoelstellingen zijn verwoord in het akkoord van Parijs. Cuijk moet zijn verantwoordelijkheid hierin nemen: zowel voor de huidige generatie als ook voor We nemen maatregelen toekomstige generaties. Dit doen van klein tot groot: wij door nadrukkelijk in te zetten van het aanleggen van op de uitvoering van het Cuijks geveltuintjes tot het inzetten Duurzaamheidsplan 2017-2020. op gasloos bouwen. Wij willen nog een schepje bovenop de uitvoering hiervan doen. We zullen daarvoor een concrete versnellingsagenda opstellen. Biodiversiteit in onze flora en fauna zal hierin zeker aandacht krijgen. Nederland kent al eeuwenlang een open handelseconomie. Mobiliteit van mensen en goederen vormt hierbij de basis. Daarvoor is een goede infrastructuur van cruciaal belang. Een goede infrastructuur is niet alleen vanuit economisch perspectief van belang, het draagt ook bij aan de verkeersveiligheid en het ervaren van een prettige leefomgeving. Wij focussen hierbij op de volgende zaken: - Het onderhoudsniveau van onze fysieke infrastructuur is enige jaren geleden verlaagd. Gelet op het belang van een goede infrastructuur, willen wij het kwaliteitsniveau opnieuw tegen het licht houden. Hierbij zullen wij zeker het kostenaspect niet uit het oog verliezen. - Grotere infrastructurele projecten, zoals bijvoorbeeld de herinrichting van de kern Haps, zullen onze aandacht krijgen. Bij dergelijke projecten zullen wij verschillende varianten onderzoeken, inclusief de kosten, zodat de raad in een positie komt om keuzes te maken. - De fiets is een duurzaam en gezond vervoermiddel. Kwalitatief hoogwaardige, veilige en doorgaande fietsroutes zijn van groot belang: zij dragen bij aan een groter gebruik van de fiets. Dat is niet alleen gezond, maar ook goed voor het milieu en het terugdringen van verkeersdruk door auto s. Mooie fietsroutes vervullen ook Wij zullen gaan lobbyen voor een functie in het kader van het in het leven roepen van een recreatie en toerisme. Beheer en nachttrein vanuit Nijmegen, het ontwikkeling van (snel)fietsroutes verbeteren van de doorstroming zullen daarom extra aandacht van de oost-west-verbinding krijgen. en het verbeteren van de verkeersveiligheid op de A73. 4
3. Sociaal domein Thema: Doorontwikkeling De drie transities zijn inmiddels een feit. Er is echter nog veel te doen om de ondersteuning voor onze inwoners te verbeteren en om meer grip te krijgen op de financiële aspecten. Speerpunten voor doorontwikkeling zijn: - Doorzetten van de transformatieopgaven. Transformatie in het sociale domein betekent dat de zorg verandert, zodat we in de toekomst andere, beter passende vormen van zorg kennen. In de Jeugdzorg is dit proces gestart maar nog niet afgerond. Kostenbeheersing binnen het sociale domein is daarbij een belangrijke randvoorwaarde. - Passend in deze lijn is dat we nog meer op preventie gaan inzetten: het is beter om onze inwoners goed voor te lichten, zodat een zorgvraag voorkomen wordt. En mocht dit aan de orde zijn dan is het wenselijk om inwoners vroegtijdig te helpen, zodat er sprake kan zijn van een lichte ondersteuning. Dit voorkomt dat later dure zorg nodig is. Deze werkwijze geldt niet alleen voor de zorg, maar ook bijvoorbeeld in de schuldhulpverlening of in het onderwijs. - Onze inwoners zijn er bij gebaat dat heel duidelijk is waar men met alle vragen terecht kan en dat men een éénduidig aanspreekpunt heeft. Een zoektocht langs allerlei loketten en instanties komt de toegankelijkheid voor inwoners zeker niet ten goede. Verdere Er komt één loket voor ontwikkeling van de toegang het sociale domein. tot de sociale voorzieningen is daarom van groot belang. Wij zullen daarom zorgen voor een éénduidige toegang (één loket) voor sociale voorzieningen met zo min mogelijk doorverwijzingen. - Meedoen in onze samenleving is van groot belang. Dit verhoogt het welbevinden van de mensen zelf, maar komt ook de samenleving als 5 geheel ten goede. Niet mee kunnen, aan de kant staan, leidt bovendien tot gevoelens van eenzaamheid. Dit is vaak ook weer een basis voor gezondheidsklachten. Dat geldt niet alleen voor ouderen, maar ook voor jongeren. Het bestrijden van eenzaamheid is daarom van groot belang. Om iedereen mee te laten doen in onze samenleving, zullen wij een beleid met concrete actiepunten opstellen, gericht op risicogroepen. - Bij de uitvoering van beleid gelden regels en procedures. Dit is waardevol. Maar wij willen ook zoeken naar nieuwe vormen van dienstverlening en innovatieve manieren van werken. Wij denken hierbij onder andere aan het ondersteunen en faciliteren van zorgcoöperaties of het leveren van maatwerk waarbij gedacht kan worden aan beschikkingsvrije toekenningen aan klanten. Daarbij kan ook horen dat professionals meer autonomie krijgen om hun taken uit te voeren. Kortom: werkvormen die nog niet goed passen binnen onze regels maar wellicht kansen bieden voor het realiseren van betere zorg.
3. Sociaal domein Thema: Armoedebestrijding Iedereen moet mee kunnen doen. Daar waar achterstanden worden gesignaleerd moeten we werk maken om dit tegen te gaan. Onze inwoners moeten middenin de samenleving kunnen staan. Problematische schulden vormen een grote belemmering om mee te kunnen doen. Niet We stellen een alleen preventie is nodig, maar ook Aanvalsplan schulden en de weg naar en de toegang tot armoedebestrijding op. ondersteuning moet voor onze inwoners zo gemakkelijk mogelijk zijn. Samenwerking met partners in het maatschappelijk veld is daarbij erg belangrijk. Financiële barrières moeten worden weggenomen, zodat kinderen niet de dupe worden. Rijksmiddelen en lokale middelen moeten nog beter en gerichter ingezet worden. 6
4. Bestuurlijk domein Thema: Leefbaarheid Leefbaarheid kan een zeer ruim en vaag begrip zijn. Voor ons zijn vier kernpunten van belang: sociale cohesie (samenhang), veiligheid, voorzieningen en de fysieke omgeving. Een veilige, mooie omgeving wordt door vrijwel iedereen als belangrijk gezien. Daarnaast speelt ook de aan- of afwezigheid van voorzieningen mee in de waardering van de leefbaarheid van een wijk of dorp. We vinden het bijvoorbeeld belangrijk dat er een politiebureau in de gemeente blijft. Maar leefbaarheid wordt vooral ook bepaald door de mensen, de inwoners die samen een gemeenschap vormen en samen betrokken zijn. Wij zijn daarom van mening dat inwoners zelf degenen zijn die het beste kunnen aangeven wat nodig is voor hun gemeenschap, nu en in de toekomst. Niet alles zal te realiseren zijn, maar het begint bij de eigen inwoners. Wij stellen de wijken en dorpen in de gelegenheid om een agenda voor de toekomst op te stellen. Deze agenda s zijn een Wij herintroduceren een sturingsmiddel voor op te stellen jaarlijks subsidiebudget actieplannen. De rol van de om bijzondere culturele, gemeente hierin is faciliterend en sportieve of andere ondersteunend. maatschappelijk relevante projecten mogelijk te maken. Verenigingen dragen veel bij aan de sociale cohesie. Deze staan in het hart van onze samenleving en vormen daarmee een belangrijk deel van de kern van de leefbaarheid. Als gemeente moeten wij deze verenigingen faciliteren en ondersteunen. Dat gebeurt door het beschikbaar stellen en in stand houden van accommodaties, maar ook door het verstrekken van subsidies. Deze zijn en blijven nodig. Bezuinigingen wegen niet op tegen het belang dat verenigingen 7 vertegenwoordigen in het leefbaar houden van onze kernen. Wij zullen daarom niet overgaan tot bezuinigingen op de subsidies. Natuurlijk blijven we subsidieaanvragen wel kritisch beoordelen. Met sport- en cultuurorganisaties gaan wij in gesprek om duurzame lange termijn perspectieven te ontwikkelen om verenigingen ook voor de toekomst vitaal te houden. Zaken die in de fysieke leefomgeving van belang zijn voor wat betreft het ervaren van een leefbare wijk, zoals overlast gevende bomen en hondenpoep overlast zijn zeker van belang. Het voert te ver om dat hier gedetailleerd op te nemen maar dit soort zaken zullen in het op te stellen collegeprogramma worden beschreven.
4. Bestuurlijk domein Thema: Inwoners en bestuur Thema: Bestuur en financiën Onze inwoners zijn in onze ogen goed in staat om aan te geven wat nodig is voor de Cuijkse samenleving. Dit moet de basis zijn om ons beleid vorm te geven. Het laten opstellen van agenda s voor de toekomst is al Wij blijven zoeken naar vormen genoemd. Korte en goede lijnen om inwoners meer te betrekken tussen onze inwoners en het en mee te laten beslissen. bestuur zijn van groot belang voor ons handelen. Waar mogelijk willen wij meer zelfsturing aan wijken en dorpen geven en zetten wij in op actieve participatie van onze inwoners. Wij willen dat onze bestuursvorm zich kenmerkt door samen met anderen, lokaal en regionaal, te komen tot het formuleren van doelen en de wegen waarlangs deze bereikt moeten worden. Het laten opstellen van een agenda voor de toekomst in ieder dorp of het met sport- en cultuur organisaties in gesprek gaan, past in dit beeld. Onze rol is om processen te begeleiden, te ondersteunen, voor te bereiden, waar nodig uit te voeren en waar dit als verplicht of als echt noodzakelijk gezien wordt, de kar ook echt te trekken. Dat kunnen wij binnen bepaalde kaders doen. Ons huis houd boekje is één van deze kaders. Een goede balans in onze financiën is hierbij het uitgangspunt: we willen niet meer geld uitgeven dan er binnenkomt. We onderzoeken We treffen maatregelen om ons daarvoor of onze structurele huishoudboekje duurzaam in uitgaven gedekt worden door evenwicht te brengen. onze structurele inkomsten. We hechten daarbij aan het in stand houden van de vele mooie voorzieningen in onze gemeente. Wij blijven kritisch op onze uitgaven maar wij sluiten het verhogen van lasten, zoals de OZB of de afvalstoffenheffing niet uit. In het Land van Cuijk wordt gesproken over het samengaan van gemeenten in onze regio. Onafhankelijk van de toekomstige bestuurlijke organisatie in het Land van Cuijk moeten wij ervoor zorgen dat dorpen en wijken ook in de toekomst levensvatbare, krachtige kernen blijven die in hoge mate een eigen inbreng hebben en zelfs, als dit mogelijk is, zelf over zaken kunnen beslissen. Voor wat betreft de meest wenselijke bestuurlijke organisatievorm voor Cuijk in de toekomst is de raad het orgaan waarin hierover gesproken en besloten zal moeten worden. 8