FRAIL-AF studie Switchen van anticoagulatietherapie bij kwetsbare ouderen met atriumfibrilleren

Vergelijkbare documenten
kwetsbaar en oud: wat doet de huisarts met AF? WDH Rijnstate 28 maart 2017 sander van doorn huisarts, phd student

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

Atriumfibrilleren & NOAC s. Dionne van Kessel

NOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016

NOAC s: New Oral Anticoagulants

Antistolling bij ouderen met atriumfibrilleren: Een verstandige keus?

DUTCH-AF: naar een nationale registratie van patiënten met atriumfibrilleren

Stolling en antistolling. Esther Kragten, arts trombose en trombofilie

Bloedingen onder antitrombotische medicatie

Antistolling: stand van zaken. R.F.J. Schop, internist-hematoloog P.P.P.H. van den Homberg, huisarts, GC Krimpen

Content. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?

Stolling en boezemfibrilleren: kip en ei van stroke-risico

Trombosezorg in het DOACtijdperk. nationale antistollingsdag 4 oktober 2017 sander van doorn

Directe orale antistollingsmiddelen. Pieter Willem Kamphuisen Internist vasculair geneeskundige Hoogleraar vasculaire geneeskunde

Antistolling in de Amsterdamse regio

Antistolling in de Amsterdamse regio

Stand van zaken antistolling 2017

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF)

Connect AF: wat meten we, wie is verantwoordelijk?

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog

NOAC bij niet-valvulair AF. Visie cardiologie

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason

HF & AF: Antistolling

Ketenzorg antistolling Het regioprotocol

Atriumfibrilleren. Programma. Atriumfibrilleren UFO 1 november 2012 Tom Schalekamp

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc

FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn

Atriumfibrilleren anno Drs LJ Gerhards Martinin Ziekenhuis Groningen

Preventie van CVA: Zijn NOACS altijd superieur. Stand van zaken klinische trials met NOACS bij VKF

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren

Herstart antistolling na bloeding. Karina Meijer internist-hematoloog UMCG

Atriumfibrilleren in de 2e lijn

NOACs in de dagelijkse praktijk. Menno Huisman Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden

Voortgezette behandeling van longembolie in 2016 visie van de 1.5 lijn Menno Huisman. Afdeling Trombose en Hemostase LUMC Leiden

Boezemfibrilleren bij ouderen

Praktische handvaten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme

Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren

NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING. Stappenplan (uitgebreide versie) Stap Verantwoordelijk Opmerkingen. HA / Specialist

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

NOAC S E N D E H U I S A R T S.

Antistolling in de tandheelkunde. J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis

NOACs: de dagelijkse praktijk binnen de cardiologie

Antistolling in de Amsterdamse regio

Atriumfibrilleren. Ineke Baas-Arends Verpleegkundig Specialist Cardiologie Poli Atriumfibrilleren en Hartfalen Martini Ziekenhuis

Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

NOAC s versus klassieke OAC s. Is het pleit beslecht?! Dr. Geert Valgaeren Cardiologie. NOAC s versus klassieke OAC s 1

'Ongenuanceerde berichtgeving kan dodelijk zijn!'

VRM Spiegelbijeenkomst transmurale casuïstiek 7 februari 2019

DR SELLESLAGH ST JOZEF KLINIEK BORNEM 29/09/2016

Praktische handvatten voor het gebruik van Antistolling in de eerste lijn

Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap.

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Combinatietherapie van TARs en NOACs

The Box wearables in de zorg voor myocardinfarct patienten. Dr. Saskia LMA Beeres, cardioloog

Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Evidence-based case report:

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Diagnosis, treatment and long-term effects of venous thromboembolism Cheung, Whitney

Wat is nieuw in Antistollingswereld?

Spoedinterventies SEH bij antistollinggebruik van VKA naar NOAC? Een recente patiente. Beloop. Andere overwegingen

Boezemfibrilleren en antistolling: consequenties voor de kwetsbare bejaarde

Protocol: NOACs bij boezemfibrilleren en hartfalen

casuistiek: bloedingscomplicaties bij het gebruik van de nieuwe generaties antistollingsmiddelen

Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn?

Polikliniek atriumfibrilleren

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019

Antistollingstherapie wacht grote doorbraak. door Marc de Leeuw

Antistolling. in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek. Inhoud In de media. Voorschrijfgedrag

Antistolling Oh FAQ. Ze prikken mij lek. Pt, een man van 58 komt bij huisarts, VG PAF sinds 2009, 3 x cardioversie RR, TIA, normaal echo cor

Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn

Scholingsset. Connect Atriumfibrilleren

INFORMATIE TEN BEHOEVE VAN DEELNEMERS

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Het regioprotocol: de inhoud

Persbericht. Boehringer Ingelheim Persbericht pagina 1 van 8. * Randomized Comparison of the Effects of Two Doses of Dabigatran Etexilate on

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden

Antistollingstherapie. Boezemfibrilleren. Charles Kirchhof Rijnland Ziekenhuis, Leiderdorp

Disclosure. (potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomsten mogelijke relevante relaties met bedrijven

Nieuwe analyse van dagelijkse praktijk meldt lager risico van ernstige bloeding met dabigatran dan met rivaroxaban voor CVA-preventie

Antistolling: Oh FAQ!

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Scholingsset. Connect Atriumfibrilleren

Antistolling (NOAC) bij atriumfibrilleren

Van harte welkom! 25 juni 2015

Antitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde

Preventie en behandeling trombo-embolische aandoeningen. FTO Paul van Buuren

GEBRUIKT U OOK BLOEDVERDUNNERS?

Programma verschillende workshops van elk 15 minuten.

Polyfarmacie bij ouderen

Voorkamerfibrillatie: heeft edoxaban een meerwaarde boven warfarine?

Transcriptie:

FRAIL-AF studie Switchen van anticoagulatietherapie bij kwetsbare ouderen met atriumfibrilleren Linda Joosten, arts-onderzoeker WDH Arnhem, 28 maart 2017

Inhoud Casus en inleiding FRAIL-AF studie Vraagstelling Studieopzet Omzetten VKA naar NOAC

Mevrouw F. komt bij de dokter 80 jaar, weduwe, woont zelfstandig VG: hypertensie, AF, TIA, artrose, presbyacusis Volgens dochter vergeetachtig en somber Vergeet medicatie; INR schommelt

Inleiding AF en VKA s Prevalentie AF >75 jaar: 9-18% 1,2 leeftijd en kwetsbaarheid Ischemische CVA s door AF: 25% 3 Risico onbehandelde patiënten: 5x VKA s: erg effectief, maar bijwerkingen Incidentie ziekenhuisopnames: 3,3%/100pj 4 Incidentie fatale bloedingen: 0,2%/100pj 5 Vermijdbare ziekenhuisopnames TAR, OAC, NSAID: 30,6% 6 1 Heeringa et al. 2006 Eur Heart J 2 McCormick et al. 2001 Arch Intern Med 3 Hart et al. 2007 Ann Intern Med 4 Gallagher et al. 2014 BMJ Open 5 Torn et al. 2005 Arch Intern Med 6 Leendertse et al. 2008 Arch Intern Med

Inleiding NOAC s Non-inferieur aan VKA s Geen INR-controle nodig Veiliger dan VKA s Reductie mortaliteit: 12% 7 Apixaban Rivaroxaban Edoxaban Dabigatran Echter veiligheid NOAC s bij kwetsbare ouderen onbekend 7 Adam et al. 2012 Ann Intern

FRAIL-AF studie - Vraagstelling Is het switchen van INR-gecontroleerde VKA-zorg naar een op NOAC-gebaseerde behandelstrategie superieur in het vóórkomen van majeure of klinisch relevante niet-majeure bloedingscomplicaties bij kwetsbare ouderen met AF? 7 Adam et al. 2012 Ann Intern

FRAIL-AF studie - Studieopzet Pragmatische RCT 8 trombosediensten verdeeld over Nederland Follow-up: 1 jaar Inclusiecriteria: Leeftijd >75 jaar AF waarvoor VKA-zorg bij een trombosedienst GFI 4 Exclusiecriteria: egfr <30ml/min/1,73m2 Valvulair AF Niet bereid/niet in staat schriftelijk informed consent te verlenen

FRAIL-AF studie - Studieopzet

Omzetten VKA naar NOAC 8 Bepaal nierfunctie, stel NOAC-dosering vast NOAC Dosering Dosisreductie Dabigatran 2dd 150mg 2dd 110mg Rivaroxaban 1dd 20mg 1dd 15mg Apixaban 2dd 5mg 2dd 2,5mg Edoxaban 1dd 60mg 1dd 30mg Informeer trombosedienst Stop VKA, start NOAC Dag 0: stop acenocoumarol Laatste INR 4,0 Dag 1: start NOAC Laatste INR >4,0 Dag 2: start NOAC Dag 0: stop fenprocoumon Laatste INR 4,0 Start NOAC als INR <2,0 Laatste INR >4,0 Start NOAC als INR <2,0 8 Richtlijnen Centrum Antistolling & Trombosezorg (CAT) 2017

Bedankt voor jullie aandacht! Mede namens het onderzoeksteam: Dr. Marc Brouwer, cardioloog Dhr. Wim Buding, patiëntvertegenwoordiger Dr. Michiel Coppens, internist-vasculaire geneeskunde Dr. Geert-Jan Geersing, huisarts Dr. Martin Hemels, cardioloog Prof. dr. Arno Hoes, hoogleraar klinische epidemiologie en huisartsgeneeskunde Prof. dr. Menno Huisman, internist-vasculaire geneeskunde Dr. Dineke Koek, klinisch geriater Drs. Linda Kooter, arts Trombosezorg Atalmedial Prof dr. Saskia Middeldorp, internist-vasculaire geneeskunde Dr. Melchior Nierman, medisch leider Trombosezorg Atalmedial Dr. Frans Rutten, huisarts Drs. Noortje Verdijk, manager Trombosedienst Saltro Contactgegevens L.P.T.Joosten-3@umcutrecht.nl

Groningen Frailty Indicator

Referenties 1 Heeringa J, van der Kuip DA, Hofman A, Kors JA, van Herpen G, Stricker BH, et al. Prevalence, incidence and lifetime risk of atrial fibrillation: the Rotterdam study. Eur Heart J. 2006;27(8):949-53. 2 McCormick D, Gurwitz JH, Goldberg RJ, Becker R, Tate JP, Elwell A, et al. Prevalence and quality of warfarin use for patients with atrial fibrillation in the long term care setting. Arch Intern Med. 2001;161(20):2458-63. 3 Hart RG, Pearce LA, Aguilar MI. Meta-analysis: antithrombotic therapy to prevent stroke in patients who have nonvalvular atrial fibrillation. Annals of internal medicine. 2007;146(12):857-67. 4 Gallagher AM, van Staa TP, Murray-Thomas T, Schoof N, Clemens A, Ackermann D, et al. Population-based cohort study of warfarin-treated patients with atrial fibrillation: incidence of cardiovascular and bleeding outcomes. BMJ Open. 2014;4(1):e003839. 5 Torn M, Bollen WL, van der Meer FJ, van der Wall EE, Rosendaal FR, Risks of oral anticoagulant therapy with increasing age. Arch Intern Med. 2005;165(13):1527-32. 6 Leendertse AJ, Egberts AC, Stoker LJ, van den Bemt PM, Group HS. Frequency of and risk factors for preventable medication-related hospital admissions in het Netherlands. Arch Intern Med. 2008;168(17):1890-6. 7 Adam SS, McDuffie JR, Ortel TL, Williams JW. Comparative effectiveness of warfarin and new oral anticoagulants for the management of atrial fibrillation and venous thromboembolism: a systematic review. Annals of Internal medicine. 2012;157(11):796-807. 8 Richtlijnen Centrum Antistolling & Trombosezorg (CAT). DOACs: dosering en indicatie, omzetten VKAs naar DOACs. Beschikbaar via: https://www.hetcat.nl/antistolling/doacs/omzetten-vkas-naar-doacs/. Geraadpleegd: 10 maart 2017.