Tabellenboek BYOD op het Liemers College gepercipieerd rendement Utrecht, augustus 2013
Inhoudsopgave 1 Achtergrond & inleiding... 4 2 Leeswijzer tabellenboek... 5 3 Overzicht schalen en cijfers betrouwbaarheidsanalyse... 7 3.1 Leraren... 8 3.2 Leerlingen... 11 3.3 Ouders... 15 4 Tabellen uitkomsten leraren... 18 4.1 Achtergrondvariabelen... 18 4.2 Gebruik device leraren... 22 4.3 Voorwaarden: voorzieningen, afspraken en competenties leraren... 27 4.4 Procesgeoriënteerde instructie... 31 4.5 Differentiatie... 32 4.6 Aansluiting bij de leefwereld... 33 4.7 Coöperatief leren... 34 4.8 Retrospectieve vragen... 35 5 Tabellen uitkomsten leerlingen... 37 5.1 Achtergrondvariabelen... 37 5.2 Gebruik device leerlingen... 38 5.3 Voorwaarden: voorzieningen, afspraken en competenties leraren... 47 5.4 Procesgeoriënteerde instructie... 49 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 2
5.5 Differentiatie... 51 5.6 Aansluiting bij de leefwereld... 52 5.7 Coöperatief leren... 53 5.8 Motivatie thuis- school... 54 5.9 Retrospectieve vragen... 55 6 Tabellen uitkomsten ouders... 57 6.1 Achtergrondvariabelen... 57 6.2 Gebruik device ouders... 60 6.3 Mening BYOD ouders... 62 6.4 Ouder- kind communicatie ouders... 64 6.5 Onderwijsgerichte gedragingen ouders... 65 6.6 Betrokkenheid in de school... 67 6.7 Aspiraties en verwachtingen ouders... 69 7 Regressie en correlatie... 72 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 3
1 Achtergrond & inleiding Het Liemers College is een brede school voor VMBO, HAVO, atheneum en gymnasium. Zij heeft drie vestigingen in Zevenaar en één in Didam met in totaal ongeveer 15 managers, 300 docenten en 3.000 leerlingen en 3.000 ouders. Het Liemers College is een vooruitstrevende school, ook op gebied van de inzet van ICT. Zij ziet de inzet van 1 op 1 ICT als een belangrijke stap in het realiseren van haar missie en visie, namelijk 1) maatwerk onderwijs (differentiatie) en 2) verbinding met de leefwereld van de leerling. Bring Your Own Device (BYOD) speelt hierin een belangrijke rol omdat dat een manier om op korte termijn 1 op1 ICT te realiseren binnen de begroting. De afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd in het digitale netwerk van het Liemers College. De digitale snelweg ligt er en is klaar om optimaal gebruikt te worden. Het Liemers College heeft besloten om per augustus 2012, de digitale snelweg in de school te ontsluiten en BYOD schoolbreed in te voeren voor alle medewerkers en leerlingen. Dit betekent dat vanaf het schooljaar 2012/2013, alle medewerkers en leerlingen op school mogen werken op hun eigen laptop, netbook, tablet en/of smartphone. Dit onderzoek richt zich op het inzichtelijk maken van het gepercipieerde rendement van de inzet van BYOD op het Liemers College. De probleemstelling ofwel centrale onderzoeksvraag in dit onderzoek is: Wat is het gepercipieerde rendement van BYOD op gebied van financiën, ouderbetrokkenheid en leerrendement op het Liemers College? Om het gepercipieerde rendement van BYOD te meten is gebruik gemaakt van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden. In dit rapport zijn de resultaten van de surveys en van de uitgevoerde analyses weergegeven. Het betreft een bijlage op het eindrapport. In het eindrapport is tevens de achtergrond te lezen. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 4
2 Leeswijzer tabellenboek In dit tabellenboek zijn de kwantitatieve resultaten van het onderzoek opgenomen. Dit tabellenboek vormt een bijlage op het eindrapport. In hoofdstuk 3 ( Schalen en achtergrondgegevens ) staan de schalen met de items en de Cronbach s alpha per meetmoment weergegeven. Dit overzicht bevat alle schalen die geconstrueerd zijn. Bij het samenstellen van de schalen is nadrukkelijk gekeken naar de interne consistentie. Dit betekent dat de opgenomen items in de schaal voldoende samenhang vertonen. Het gaat om variabelen die gemeten zijn op een vijfpuntsschaal. In de hoofdstukken 4, 5 en 6 zijn de uitkomsten per onderzoeksgroep in tabellen weergegeven. Bij elke tabel wordt aangegeven om welk(e) item(s) het gaat en de responsgrootte. Voor de variabelen op nominaalniveau zijn rechte tellingen in de vorm van procentuele frequenties weergegeven. Voor de variabelen op intervalniveau geldt dat de gemiddelde scores zijn weergegeven met de standaarddeviatie en waar schaalvariabelen geconstrueerd zijn de gemiddelde schaalscore, inclusief de alpha-waarde. In elke tabel zijn de uitkomsten van beide meetmomenten weergegeven. Per onderzoeksgroep is een aantal variabelen geselecteerd op basis waarvan verschillen zijn getoetst. Daarbij is een significantieniveau van 0,05 of hoger gehanteerd. De uitkomsten zijn vergeleken op kenmerken als leeftijdsklasse, geslacht, leerjaar etc. Alleen de significante verschillen die minimaal 0,3 punt bedragen, worden vermeld. Voor de vergelijking van deelgroepen is gebruik gemaakt van t-test, ANOVA met posthoc Bonferronitoets en Chikwadraattoets. Voor de onderzoeksgroep leraren (hoofdstuk 4) zijn de verschillen getoetst op de volgende achtergrondvariabelen: o Leefklassen (57 jaar en ouder, 47-56 jaar, 37-46 jaar, 27-36 jaar, 26 jaar of jonger); o Geslacht; o Zelf device gebruik (ja,nee); o Soort device zelf (laptop, tablet, netbook, smartphone, anders); o Leerjaar leerlingen (1,2,3,4,5,6); o Onderwijstype (VMBO BB, VMBO KB, VMBO GL, VMBO TL, brugklas HAVO/ VMBO GT, HAVO, brugklas HAVO/VWO, VWO); 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 5
o Vak (alphavak, betavak, gammavak, techniekvak, drama-muziek-gymvak, overig vak); o Gebruiksfrequentie in de les (hoog frequent, laag frequent, nooit). 1 Voor de onderzoeksgroep leerlingen (hoofdstuk 5) zijn de verschillen getoetst op de volgende achtergrondvariabelen: o Geslacht; o Leerjaar (1,2,3,4,5,6); o Onderwijstype (VMBO BB, VMBO KB, VMBO GL, VMBO TL, HAVO/ VMBO GT, HAVO, HAVO/VWO + VWO); o Soort device (laptop, tablet, netbook, smartephone, anders); o Gebruik in de les door leerlingen (hoog frequent in de les, laag frequent in de les, nooit gebruik). 2 Voor de onderzoeksgroep ouders (hoofdstuk 6) zijn de verschillen getoetst op de volgende achtergrondvariabelen: o Leefklassen (52 jaar en ouder, 46-51 jaar, 40-45 jaar, 39 jaar of jonger); o Geslacht; o Aantal kinderen naar Liemers College (1, 2, 3, 4, meer dan 4); o Leerjaar kinderen ( 1,2,3,4,5,6); o Onderwijstype kinderen (VMBO BB, VMBO KB, VMBO GL, VMBO TL, HAVO/ VMBO GT, HAVO, HAVO/VWO, VWO); o Een of meer kinderen device mee naar school (ja, nee). 1 Deze variabele is geconstrueerd door drie groepen te onderscheiden binnen de antwoorden op het item hoe vaak gebruikt u eigen devices in de les? ; hoog frequent= dagelijks of wekelijks, laag frequent= elke 2 weken of minder dan elke 2 weken, maar niet nooit; nooit is de antwoordoptie nooit op deze vraag. 2 Deze variabele is geconstrueerd door eerst twee groepen te onderscheiden binnen de antwoorden op het item hoe vaak gebruik je jouw eigen devices in de les? ; hoog frequent = dagelijks of wekelijks, laag frequent is minder dan wekelijks, maar niet nooit en voor de categorie nooit, is het antwoord nooit op deze vraag en het antwoord nee op de vraag Gebruik je een eigen device op school? samengevoegd. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 6
3 Overzicht schalen en cijfers betrouwbaarheidsanalyse Hieronder is een overzicht van de definitieve schalen die geconstrueerd zijn. In kolom 1 staat de naam van de schaalvariabele; in kolom 2 staan de items; in kolom 3 en 4 staan de Cronbach s alpha s. Uit de factoranalyse (met varimax rotatie) komt naar voren dat de operationalisatie van deze theoretische dimensies niet altijd sterk onderscheidend zijn van elkaar en ook dat sommige factoren deels met elkaar convergeren. Voor de schaalconstructie is de theoretische indeling leidend geweest. Er is uitgegaan van de vier dimensies volgens Schuit (betreft onderzoeksgroepen leraren en leerlingen) en de indeling volgens Cohen (betreft onderzoeksgroep ouders). Op basis van de betrouwbaarheidsanalyse is er soms voor gekozen een item weg te laten uit de schaal, als dit de betrouwbaarheid van de schaal vergrootte. De ondergrens voor de alpha-waarde die is gehanteerd is 0,70. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 7
3.1 Leraren Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Competenties Proces georiënteerde instructie Ik heb het gevoel dat ik over voldoende technische kennis beschik om met tablets te kunnen werken. (bv. omgaan met stuurprogramma s, functionaliteiten en instellingen van de devices) 0,76 0,82 Ik heb het gevoel over voldoende didactische kennis en ervaring te beschikken om met tablets te kunnen werken in de les (opdrachten digitaal toepassen) Ik beschik over voldoende didactische vaardigheden om ICT in te zetten als de leerlingen moeten samenwerken in de klas Ik laat mijn leerlingen zelf opdrachten kiezen 0,74 0,74 Ik geef mijn leerlingen de vrijheid om zelf hun opdrachten te plannen en organiseren Ik laat mijn leerlingen zelf bepalen hoe ze een opdracht aanpakken Ik vertel mijn leerlingen wat goed gaat en wat beter kan als ze een opdracht maken Ik laat mijn leerlingen zien hoe ze een opdracht kunnen aanpakken (voordoen) Ik geef uitleg aan mijn leerlingen voordat ze de opdracht uitvoeren Ik stimuleer mijn leerlingen zelfstandig te werken aan hun opdracht Ik volg de voortgang van mijn leerlingen Ik maak vooraf duidelijk aan welke eisen opdrachten moeten voldoen Cronbach s alpha Eenmeting 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 8
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Differentiatie 3 Mijn leerlingen vinden dat ik uitdagende opdrachten geef in de lessen 0,74 0,77 Mijn leerlingen vinden dat ik voldoende uitleg geef aan om aan hun opdracht te kunnen werken Mijn leerlingen vinden dat ik voldoende afwisseling bied in werkvormen Cronbach s alpha Eenmeting Aansluiting bij de leefwereld Mijn opdrachten sluiten aan bij wat mijn leerlingen leuk vinden (interesses) van de leerlingen 0, 79 0,82 De opdrachten die ik geef worden als nuttig ervaren door mijn leerlingen Ik leg uit waarom mijn leerlingen een opdracht krijgen Ik leg mijn leerlingen uit waarvoor ze de kennis kunnen gebruiken in hun (latere) leven Ik breng de opdrachten voor mijn leerlingen tot leven (maak het betekenisvol) Ik sluit met mijn opdrachten aan bij de leefwereld van mijn leerlingen (bij wat mijn leerlingen in hun dagelijks leven meemaken) 3 Items van v20 hangen onvoldoende met elkaar en onvoldoende met v16 samen. Items v20 zijn volledig weggelaten uit schaal. Het betreft de items Ik geef mijn leerlingen die dat nodig hebben extra uitleg, Ik bied opdrachten aan die afgestemd zijn op de verschillende niveaus van mijn leerlingen, Bij het geven van opdrachten houd ik rekening met verschillende leerstijlen van mijn leerlingen, Mijn leerlingen mogen mij altijd om uitleg vragen, ook buiten de lessen. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 9
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Coöperatief leren Ik moedig mijn leerlingen aan informatie onderling met klasgenoten uit te wisselen 0,84 0,81 Ik moedig mijn leerlingen aan elkaar te helpen bij hun opdrachten Ik laat klasgenoten elkaar helpen bij hun opdrachten In mijn lessen stimuleer ik samenwerking Mijn leerlingen vinden samenwerken aan opdrachten leuk (aantrekkelijk onderwijs) Mijn leerlingen leren makkelijker door samen te werken met klasgenoten aan opdrachten Cronbach s alpha Eenmeting 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 10
3.2 Leerlingen Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Voorzieningen en competenties van docenten De voorzieningen op school om met mijn eigen device te kunnen werken zijn goed (bv. stopcontacten) Ik kan mijn eigen device veilig opbergen op school (bv. een kluis) Ik ben tevreden over het draadloos internet (WIFI) De school heeft voldoende digitaal lesmateriaal beschikbaar dat ik op mijn eigen device kan gebruiken Op school zijn duidelijke afspraken gemaakt over het gebruik van tablets in de les Het nakomen van afspraken over het gebruik van tablets in de les is bij ons vanzelfsprekend Ik vind dat mijn docenten voldoende weten van de technische kant van de devices (bv. weten welke mogelijkheden en instellingen de devices hebben) Ik vind dat mijn docenten goede en leuke digitale lessen geven waarbij ik mijn eigen device kan gebruiken bij opdrachten Ik vind dat mijn docenten de eigen devices op een goede manier gebruiken bij het samenwerken in de klas Ik vind onze school leuk Mijn ouders zijn betrokken bij mijn schoolwerk 0,86 0,82 Cronbach s alpha Eenmeting 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 11
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Proces georiënteerde instructie Ik mag zelf opdrachten kiezen op school 0,87 0,83 Ik krijg de vrijheid om mijn opdrachten zelf te plannen en organiseren Ik mag zelf bepalen hoe ik een opdracht aanpak Als ik een opdracht maak, vertellen mijn docenten me wat goed gaat en wat beter kan Als ik een opdracht moet uitvoeren, laten mijn docenten zien hoe ik het kan aanpakken (voordoen) Ik krijg uitleg voordat ik een opdracht moet uitvoeren Ik mag zelfstandig aan opdrachten werken van mijn docenten Ik houd in de gaten of ik een opdracht goed uitvoer (op de goede manier, op tijd afkrijgen etc.) Het is voor mij duidelijk aan welke eisen opdrachten moeten voldoen Cronbach s alpha Eenmeting 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 12
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Differentiatie Ik vind de opdrachten die we in de les krijgen uitdagend 0,86 0,85 Ik krijg voldoende uitleg om aan mijn opdracht te kunnen werken Er is voldoende afwisseling in de manier waarop ik les krijg op school Ik krijg extra uitleg van mijn docenten als dat nodig is De opdrachten sluiten aan bij wat ik kan (mijn niveau) De vorm van de opdrachten passen bij hoe ik graag leer (bv. lezend leren, luisterend leren, bewegend leren etc.) Ik mag mijn docenten altijd om uitleg vragen, ook buiten de lessen Cronbach s alpha Eenmeting Aansluiting bij de leefwereld De opdrachten op school sluiten aan bij wat ik leuk vind 0,87 0,85 Ik vind de opdrachten nuttig Mijn docenten leggen uit waarom ik een bepaalde opdracht krijg Mijn docenten kunnen op zo n manier lesgeven dat de opdrachten voor mij tot leven komen De opdrachten op school sluiten aan bij wat ik in mijn dagelijks leven meemaak Ik leer veel op deze school 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 13
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Coöperatief leren Mijn docenten moedigen mij aan informatie met mijn klasgenoten uit te wisselen over opdrachten van school Mijn docenten moedigen mij aan mijn klasgenoten te helpen bij hun opdrachten Mijn klasgenoten helpen mij bij mijn opdrachten Mijn docenten moedigen mij aan samen te werken met mijn klasgenoten aan opdrachten Ik vind het leuk om samen met mijn klasgenoten te werken aan opdrachten van school Ik leer makkelijker door samen te werken met klasgenoten aan opdrachten 0,83 0,81 Cronbach s alpha Eenmeting Motivatie thuisschool Ik besteed thuis tijd aan mijn opdrachten van school 0,79 0,78 Op school besteed ik, ook buiten de les, tijd aan mijn opdrachten van school (bv. in de aula van de school) Na de les, werk ik, op school samen met klasgenoten aan opdrachten van school Ik werk thuis (of ergens anders, maar niet op school) samen met klasgenoten aan opdrachten van school Op school heb ik ook buiten de les contact met mijn docenten over opdrachten van school Ik heb thuis contact met mijn docenten over opdrachten van school (bv.via e-mail,msn, telefoon etc.) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 14
3.3 Ouders Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Mening BYOD 4 Ik zie het voordeel van werken met BYOD 0,92 0,93 Ik denk dat BYOD bijdraagt aan betere onderwijsprestaties Ik denk dat een kind voor BYOD beter kan presteren op school Een kind leert met meer plezier door de inzet van BYOD Een kind kan zelfstandiger werken door BYOD BYOD bereidt een kind beter voor op zijn of haar toekomst Cronbach s alpha Eenmeting Ouder-kind communicatie Ik vraag mijn kind(eren) hoe hun dag op school was 0,75 0,78 Ik praat met mijn kind(eren) over dingen die ze op school hebben meegemaakt Ik praat met mijn kind(eren) over activiteiten die ze op school gedaan hebben Ik vraag aan mijn kind(eren) wat ze op school geleerd hebben Ik vraag aan mijn kind(eren) of ze op school actief zijn geweest op facebook, twitter of andere social media Ik vraag aan mijn kind(eren) of ze op school met hun eigen device hebben gewerkt 4 Het item Het Liemers College heeft mij duidelijk uitgelegd wat de voordelen van BYOD zijn is weggelaten uit de schaal. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 15
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Onderwijsgerichte Als mijn kind(eren) werk dat op school gemaakt is, mee naar huis nemen, bekijk ik dit 0,79 0,76 gedragingen 5 Ik help mijn kind(eren) met opdrachten van school Ik bekijk de agenda van mijn kind(eren) samen met hem/haar Wanneer mijn kind(eren) hard hun beste gedaan hebben bij het huiswerk, geef ik ze een beloning of een compliment Ik overhoor mijn kind(eren) als ze iets moeten leren Cronbach s alpha Eenmeting Betrokkenheid in de school Ik neem deel aan activiteiten op de school van mijn kind(eren) 0,78 0,75 Ik ga naar oudercontacten Ik neem contact op met de docent/ mentor wanneer er zich problemen voordoen bij mijn kind(eren) Ik neem contact op met de docent/ mentor wanneer ik mij bezorgd maak om mijn kind(eren) Ik beantwoord verzoeken van de docent/ mentor in verband met activiteiten op de school Ik vraag informatie aan de docent/ mentor van mijn kind(eren) of aan andere mensen van de school over praktische zaken Ik vraag informatie aan de docent/ mentor van mijn kind(eren) over hoe ik mijn kind het beste kan helpen met huiswerk 5 Het item Ik zorg ervoor dat mijn kinderen voldoende plaats hebben om huiswerk te maken is weggelaten uit de schaal. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 16
Schaalvariabele Items Cronbach s alpha Nulmeting Aspiraties en Ik geloof dat mijn kind(eren) goede punten halen als zij hun best doen 0,86 0,84 verwachtingen 6 En mijn kind(eren) weten dat ik dat geloof Ik geloof dat mijn kind(eren) later een diploma zullen behalen En mijn kind(eren) weten dat ik dat geloof Cronbach s alpha Eenmeting 6 De items Ik geloof dat mijn kinderen later een diploma zullen behalen en En mijn kinderen weten dat ik dat geloof hebben een respons van n=0 en zijn daarom buiten beschouwing gelaten. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 17
4 Tabellen uitkomsten leraren 4.1 Achtergrondvariabelen 1. Leeftijdklassen (op basis van geboortejaar), in procenten 0-meting (n=244) 43 jaar en ouder 58,6 55,9 42 jaar en jonger 41,4 44,1 (n=188) 2. Geslacht, in procenten 0-meting (n=244) Man 45,9 51,6 Vrouw 54,1 48,4 (n=188) 3. Gebruikt u zelf een device?, in procenten 0-meting (n=244) Ja 59,8 76,5 Nee 40,2 23,5 (n=187) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 18
4. Welk device gebruikt u?, in procenten (a) 0-meting (n=147) Laptop 55,8 63,8 Tablet/ Ipad 40,1 42,6 Netbook 2,0 2,1 Smartphone 69,4 74,5 Anders (o.a. PC, Iphone) 4,1 2,8 (n=141) (a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 19
5. Binnen welke leerjaren geeft u les?, in procenten (a) 0-meting (n=222) Leerjaar 1 50,5 37,9 Leerjaar 2 57,2 46,7 Leerjaar 3 57,7 62,1 Leerjaar 4 53,6 64,8 Leerjaar 5 26,6 32,4 Leerjaar 6 19,4 23,1 (n=182) (a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 20
6. Aan welk type onderwijs geeft u voornamelijk les?, in procenten 0-meting (n=218) VMBO BB 7,3 7,8 VMBO KB 16,5 18,0 VMBO GL 9,6 9,8 VMBO TL 12,8 11,3 Brugklas HAVO/VMBO GT 6,9 5,3 HAVO 16,5 17,5 Brugklas HAVO/ VWO 8,7 8,0 VWO 21,6 22,5 (n=182) 7. Welke vakken geeft u?, in procenten (a) Alphavak (Nederlands, Engels, Duits, Frans of andere taal) Betavak (wiskunde, scheidkunde, natuurkunde, biologie) 0-meting (n=203) (n=181) 30,5 32,0 27,1 28,7 Gammavak (aardrijkskunde, geschiedenis, 18,2 19,9 maatschappijleer, levensbeschouwing) Techniek (Beeldende vorming, ICT en techniek) 6,9 11,0 Drama, muziek en/of lichamelijke opvoeding 6,4 5,0 Overig (bv. Zorg en Welzijn, handvaardigheid, tekenen) 21,2 12,7 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 21
(a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 4.2 Gebruik device leraren 8. Hoeveel leerlingen hebben de beschikking over een eigen device tijdens de les?, in procenten 0-meting (n=205) Meer dan 75% 15,6 21,5 Tussen 50 en 75% 20,5 23,8 Tussen 25 en 50% 20,0 16,6 Tussen 25% en 0% 37,6 32,6 0% 6,3 5,5 (n=181) 9. Hoe vaak gebruikt u de eigen devices in de les?, in procenten 0-meting (n=205) Dagelijks 24,9 23,8 Wekelijks 21,5 24,9 Elke 2 weken 11,7 11,0 Minder dan elke 2 weken 20,0 26,5 Nooit 22,0 13,8 (n=181) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 22
10. Gebruikersgroepen in frequentie (op basis van tabel 9) 0-meting* (n=205) Hoog frequent gebruik * 46,3 48,6 Laag frequent gebruik 31,7 37,6 Nooit gebruik 22,0 13,8 ** (n=181) * Het zijn met name leraren die zelf een eigen device gebruiken (60,2), een laptop (63,5), tablet (64,0) en/of smartphone (61,1) gebruiken, werkzaam in VMBO GL (70,0) en leraren alfavakken (56,7). 7 ** Het zijn met name leraren die zelf een device gebruiken (89% van de hoog frequente gebruikers in de les), een alfavak geven (0% van de nooit gebruikers in de les) en relatief weinig die dramagymvak geven (24% van de nooit gebruikers geeft dit vak), een smartphone gebruiken (67% van de hoog frequente gebruikers) en lesgeven in leerjaar 1 (43% van de hoog frequente gebruikers) 7 Netbook gebruikers laten ook vaker een hoog frequent gebruik zien, maar deze responsgroep is te klein om betrouwbare uitspraken over te doen. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 23
11. Stellingen over de functie van het gebruik, in gemiddelde scores (a) Ik gebruik de eigen devices voor communicatie met leerlingen over opdrachten van school Ik gebruik de eigen devices voor het laten maken van opdrachten door leerlingen 0-meting* (n=197) (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van nooit tot en met vaak. SD ** (n=177) 2,38 1,33 2,76 1,34 2,65 1,29 2,92 1,24 SD * 0-meting: Communicatie: Zelf gebruik device (2,62)> niet zelf gebruik device (1,99) Communicatie: Dramagymvak (3,50)> niet dramagymvak (2,31) Maken opdrachten: Dramagymvak (3,50)> niet dramagymvak (2,60) **: Communicatie:42 jaar of jongen (3,13)> 43 jaar of ouder (2,47) Communicatie: Zelf gebruik device (2,91)> niet zelf gebruik device (2,24) Communicatie: Hoog frequent gebruik (3,22)> laag frequent gebruik (2,42), nooit (2,04) Maken opdrachten: Zelf gebruik device (3,02)> niet zelf gebruik device (2,56) Maken opdrachten: Niet betavak (3,04)> betavak (2,61) Maken opdrachten: Niet techniekvak (2,96)> techniekvak (2,00) Maken opdrachten: Dramagymvak (3,47)> niet dramagymvak (2,85) Maken opdrachten: Hoog frequent gebruik (3,37)> laag frequent gebruik (2,63), nooit gebruik (2,08) **Verschil 0- en Communicatie: (2,76)> 0-meting (2,38) Maken opdrachten: - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 24
12. Tijdens welk deel van de les laat u de leerlingen hun eigen devices gebruiken?, in procenten (a) 0-meting (n=197) Tijdens klassikale instructies 12,7 17,5 Begeleiden van groepsdiscussies 2,5 7,3 Begeleiden van groepsopdrachten 48,2 55,9 Begeleiden van individuele opdrachten 59,9 62,7 Toetsen 7,6 10,2 N.v.t. 12,2 10,7 Anders (o.a. opzoeken, agenda, nakijken, zelfstandig werken, fotograferen, inleveren, plannen) (n=177) 25,9 26,0 (a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 25
13. Tijdens welke activiteiten maken uw leerlingen gebruik van hun eigen device?, in procenten (a) 0-meting (n=196) Presenteren 15,3 23,7 Maken van groepsopdrachten 50,0 59,9 Maken van individuele opdrachten 65,3 69,5 Maken van toetsen 8,7 10,2 Inleveren huiswerk/ opdrachten 33,2 44,1 Informatie opzoeken/ participeren 63,8 71,2 groepsdiscussie N.v.t. 8,7 7,9 (n=177) Anders (o.a. weekplanning, controleren, 11,2 10,7 zelfstandig werken, opzoekwerk) (a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 26
4.3 Voorwaarden: voorzieningen, afspraken en competenties leraren 14. Stellingen over Voorzieningen, in gemiddelde scores (a) De school heeft voldoende digitaal lesmateriaal beschikbaar dat leerlingen op 2,35 1,02 2,30 0,92 hun eigen device kunnen gebruiken (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal eens * 0-meting: Veilig opbergen: niet techniekvak (2,64)> techniekvak (1,67) Veilig opbergen: leerjaar 6 (3,68) en leerjaar 5 (3,55)> leerjaar 1 en 2 (2,33) Veilig opbergen: VWO (3,32)> VMBO TL (1,88) Veilig opbergen: smartphone (2,83)> geen smartphone (2,39) Tevredenheid WIFI: leerjaar 6 (3,41)> leerjaar1 (2,39) Tevredenheid WIFI: VWO (3,17)> brugklas HAVO/VWO (1,69) Beschikbaarheid lesmateriaal: dramagymvak (2,92)> gammavak (2,03) Beschikbaarheid lesmateriaal: leerjaar 2 (2,47)> leerjaar 4 (2,14) Beschikbaar lesmateriaal: Laptop (2,55)> geen laptop (2,23) 0-meting* (n=195) SD ** (n=176) De voorzieningen op school om met een eigen device te kunnen werken zijn 2,22 1,00 2,16 0,93 goed (bv. stopcontacten) Leerlingen kunnen hun eigen device veilig opbergen op school (bv. een kluis) 2,58 1,37 2,60 1,25 Ik ben tevreden over het draadloos internet (WIFI) 2,73 1,21 2,57 1,12 SD 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 27
**: Voorzieningen op school:leraren leerjaar 6 (2,44), leerjaar 5 (2,38) en leerjaar 4 (2,27)> leraren leerjaar 1 (1,80) en leerjaar 2 (1,95) Voorzieningen op school:havo (2,44)> Brugklas HAVO/VMBO GT (1,17) Voorzieningen op school: Dramagymvak (2,68)> niet dramagymvak (2,10) Veilig opbergen: Leraren leerjaar 6 (3,49), leerjaar 5 (3,19) > leraren leerjaar 1 (2,14) en leerjaar 2 (2,30) Veilig opbergen: Niet techniekvak (2,64)> techniekvak (1,79) Tevredenheid WIFI:43 jaar of ouder (2,75)> 42 jaar of jonger (2,34) Tevredenheid WIFI:Leraar leerjaar 6 (2,93), leerjaar 5 (2,90), leerjaar 4 (2,79), leerjaar 3 (2,78)> leerjaar 2 (2,26) en leerjaar 1 (2,14) Beschikbaarheid lesmateriaal: Hoog frequent gebruik (2,46)> laag frequent gebruik (2,06) *Verschil 0- en : - - - - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 28
15. Stellingen over Afspraken, in gemiddelde scores (a) 0-meting* SD ** SD (n=194) (n=175) Op school zijn duidelijke afspraken gemaakt over het gebruik van eigen devices in de les Het nakomen van afspraken over het gebruik van eigen devices in de les is bij ons vanzelfsprekend (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal eens. 3,08 1,15 3,05 1,04 2,85 1,08 2,71 1,08 * 0-meting: Op school zijn duidelijke afspraken: Leerjaar 6 (3,68), leerjaar 5 (3,55)> leerjaar 1 (2,91) Op school zijn duidelijke afspraken: HAVO (3,56)> brugklas HAVO/VWO (2,44) Nakomen van afspraken: Leerjaar 6 (3,18), leerjaar 5 (3,20)> leerjaar 1 (2,68) Nakomen van afspraken: HAVO (3,41)> VMBO TL (2,38) **: Op school zijn duidelijke afspraken: Leerjaar 5 (3,49)> niet leerjaar 5 (2,84) Op school zijn duidelijke afspraken:vwo (3,46)> VMBO KB (2,69), VMBO GL (2,53) Nakomen van afspraken: Leerjaar 5 (3,11)> niet leerjaar 5 (2,53) Nakomen van afspraken: Dramagymvak (3,33)> niet dramagymvak (2,64) Nakomen van afspraken: HAVO (3,15)> VMBO GL (2,00) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 29
16. Stellingen over Competenties, in gemiddelde scores (a) Ik heb het gevoel dat ik over voldoende technische kennis beschik om met eigen devices te kunnen werken. (bv. omgaan met stuurprogramma s, functionaliteiten en instellingen van de devices) Ik heb het gevoel over voldoende didactische kennis en ervaring te beschikken om met eigen devices te kunnen werken in de les (opdrachten digitaal toepassen) Ik beschik over voldoende didactische vaardigheden om ICT in te zetten als de leerlingen moeten samenwerken in de klas (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal eens. * 0-meting: 17-26 jaar (3,51)> 57-67 jaar (2,79) Zelf gebruik device (3,32)> geen gebruik device (3,00) Tablet (3,43)> geen tablet (3,12) Smartphone (3,46)> geen smartphone (3,01) 0-meting SD SD (n=191) (n= 174) 2,94 1,20 2,94 1,20 3,27 0,97 3,34 1,01 3,38 0,90 3,53 0,93 Gemiddelde schaalscore Competenties 3,20* 0,85 3,27** 0,90 ** : Man (3,46)> vrouw (3,08) 42 jaar of jonger (3,50)> 43 jaar of ouder (3,10) Dramagymvak (3,76)> niet dramagymvak (3,22) ** 0- en : - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 30
4.4 Procesgeoriënteerde instructie 17. Stellingen over procesgeoriënteerde instructie, in gemiddelde scores (a) 0-meting SD SD (n=186) (n= 174) Ik laat mijn leerlingen zelf opdrachten kiezen 2,72 0,98 2,93 0,92 Ik geef mijn leerlingen de vrijheid om zelf hun opdrachten te plannen en organiseren (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van nooit tot en met vaak. * 0-meting: - ** : - ** 0- en : 3,41 1,03 3,55 0,91 Ik laat mijn leerlingen zelf bepalen hoe ze een opdracht aanpakken 3,48 0,91 3,59 0,87 Ik vertel mijn leerlingen wat goed gaat en wat beter kan als ze een opdracht maken Ik laat mijn leerlingen zien hoe ze een opdracht kunnen aanpakken (voordoen) 4,13 0,81 4,16 0,75 3,74 0,88 3,80 0,85 Ik geef uitleg aan mijn leerlingen voordat ze de opdracht uitvoeren 4,26 0,81 4,31 0,77 Ik stimuleer mijn leerlingen zelfstandig te werken aan hun opdracht 4,31 0,70 4,28 0,72 Ik volg de voortgang van mijn leerlingen 4,21 0,71 4,28 0,69 Ik maak vooraf duidelijk aan welke eisen opdrachten moeten voldoen 4,32 0,66 4,48 0,68 Gemiddelde schaalscore Procesgeoriënteerde instructie * 3,83* 0,48 3,93** 0,45 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 31
- 4.5 Differentiatie 18. Stellingen over differentiatie, in gemiddelde scores (a) 0-meting SD SD (n=187) (n=174) Mijn leerlingen vinden dat ik uitdagende opdrachten geef in de lessen 3,31 0,73 3,40 0,70 Mijn leerlingen vinden dat ik voldoende uitleg geef om aan hun opdracht te kunnen werken (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van nooit tot en met vaak. * 0-meting: - ** : Hoog frequent (3,70) en laag frequent gebruik (3,72)> nooit gebruik (3,38) ** 0- en : - 3,83 0,64 3,95 0,66 Mijn leerlingen vinden dat ik voldoende afwisseling bied in werkvormen 3,49 0,70 3,64 0,75 Gemiddelde schaalscore Differentiatie * 3,54* 0,56 3,66** 0,59 Ik geef leerlingen die dat nodig hebben extra uitleg 4,36 0,68 4,45 0,66 Ik bied opdrachten aan die afgestemd zijn op de verschillende niveaus van mijn leerlingen Bij het geven van opdrachten houd ik rekening met verschillende leerstijlen van mijn leerlingen (bv. tekst lezen, zelf uitproberen, video, groepswerk) 3,51 1,02 3,55 1,01 3,27 1,00 3,41 0,94 Mijn leerlingen mogen mij altijd om uitleg vragen, ook buiten de lessen 4,48 0,69 4,58 0,73 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 32
4.6 Aansluiting bij de leefwereld 19. Stellingen over aansluiting bij de leefwereld, in gemiddelde scores (a) 0-meting SD SD (n=177) (n=164) Mijn opdrachten sluiten aan bij wat mijn leerlingen leuk vinden (interesses) 3,56 0,73 3,59 0,78 van de leerlingen De opdrachten die ik geef worden als nuttig ervaren door mijn leerlingen 3,73 0,64 3,71 0,75 Ik leg uit waarom mijn leerlingen een opdracht krijgen 3,93 0,85 4,11 0,79 Ik leg mijn leerlingen uit waarvoor ze de kennis kunnen gebruiken in hun 3,80 0,76 3,87 0,80 (latere) leven Ik breng de opdrachten voor mijn leerlingen tot leven (maak het 3,80 0,79 3,86 0,78 betekenisvol) Ik sluit met mijn opdrachten aan bij de leefwereld van mijn leerlingen (bij 3,67 0,79 3,72 0,83 wat mijn leerlingen in hun dagelijks leven meemaken) Gemiddelde schaalscore Aansluiting bij leefwereld * 3,75* 0,54 3,81** 0,57 (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van nooit tot en met vaak. * 0-meting: - ** : - ** 0- en : - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 33
4.7 Coöperatief leren 20. Stellingen over coöperatief leren, in gemiddelde scores (a) 0-meting SD SD (n=173) (n= 164) Ik moedig mijn leerlingen aan informatie onderling met klasgenoten uit te 4,10 0,77 4,22 0,79 wisselen Ik moedig mijn leerlingen aan elkaar te helpen bij hun opdrachten 4,33 0,70 4,33 0,61 Ik laat klasgenoten elkaar helpen bij hun opdrachten 4,34 0,66 4,34 0,62 In mijn lessen stimuleer ik samenwerking 4,20 0,66 4,15 0,64 Mijn leerlingen vinden samenwerken aan opdrachten leuk (aantrekkelijk 3,77 0,78 3,74 0,78 onderwijs) Mijn leerlingen leren makkelijker door samen te werken met klasgenoten 3,70 0,84 3,66 0,81 aan opdrachten Gemiddelde schaalscore Coöperatief leren 4,07* 0,55 4,07** 0,51 (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van nooit tot en met vaak. * 0-meting: - ** : Dramagymak (4,53)> niet dramagymvak (4,02) ** 0- en : - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 34
4.8 Retrospectieve vragen 21. Welk rapportcijfer zou u geven voor het werken met BYOD op het Liemers College? Aantal Percentage (n=164) 1 4 2,4 2 10 6,1 3 23 14,0 4 23 14,0 5 30 18,3 6 43 26,2 7 21 12,8 8 7 4,3 9 1 0,6 10 2 1,2 Gemiddeld 5,03* - * : 42 jaar of jonger (5,46)> 43 jaar of ouder (4,71) Gebruik eigen device (5,19)> niet gebruik eigen device (4,50) Hoog frequent gebruik (5,48)> laag frequent gebruik (4,54) Leraar niet leerjaar 4 (5,44)> Leraar leerjaar 4 (4,83) Dramagymvak (6,47)> niet dramagymvak (4,84) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 35
22. Ik wil graag, in procenten (a) * (n=164) dat de meerwaarde van BYOD wordt uitgelegd door middel van praktijk voorbeelden 21,3 dat er vanuit school meer wordt gesproken met ouders en leerlingen over BYOD 12,2 nascholing in het werken met BYOD door middel van informele filmpjes, FAQ s en inspiratiesessies. 14,0 nascholing in het werken met BYOD door middel van (formele) trainingen m.b.t. didactische mogelijkheden 46,3 dat leerlingen meer les krijgen in het werken met BYOD 13,4 een beter infrastructuur op school t.b.v. BYOD 48,2 meer digitaal lesmateriaal 40,9 N.v.t. 3,7 Anders, namelijk 32,3 (a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. * : - 23. 0-meting: Opmerkingen (n=63) : Opmerkingen (n=60) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 36
5 Tabellen uitkomsten leerlingen 5.1 Achtergrondvariabelen 24. Ben je een jongen of een meisje?, in procenten 0-meting (n=546) Jongen 47,3 45,4 Meisje 52,7 54,6 (n=432) 25. In welk leerjaar zit je?, in procenten 0-meting (n=546) Klas 1 9,7 11,8 Klas 2 15,9 12,7 Klas 3 18,3 21,3 Klas 4 38,1 28,2 Klas 5 13,2 17,8 Klas 6 4,8 8,1 (n=432) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 37
5.2 Gebruik device leerlingen 26. Welk type onderwijs volg je?, in procenten 0-meting (n=543) VMBO BB 7,9 2,3 VMBO KB 12,7 8,4 VMBO GL 15,8 6,8 VMBO TL 11,6 5,4 HAVO/ VMBO GT 8,3 6,3 HAVO 16,9 26,6 HAVO/VWO en VWO 26,7 44,2 (n=428) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 38
27. Kruistabel: 25*26: Hoe vaak neem je jouw eigen device mee, uitgesplitst naar het eigen device van de leerlingen, in procenten (a) 0-meting (n=363) (n=346) laptop tablet netbook smartphone anders totaal laptop tablet netbook smart- anders totaal (C) freq. phone freq. Dagelijks 74,7 81,5 83,3 92,5 96,4 89,8 76,6 83,6 100 96,9 92,9 90,2 Wekelijks 13,7 18,5 0,0 5,2 3,6 6,3 13,1 8,2 0,0 1,7 7,1 5,2 Elke 2 1,1 0,0 0,0 0,4 0,0 0,3 2,8 3,3 0,0 1,4 0,0 1,4 weken < Elke 2 7,4 0,0 16,7 1,5 0,0 2,8 6,5 4,9 0,0 0,3 0,0 2,9 weken Nooit 3,2 0,0 0,0 0,4 0,0 0,8 0,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,3 Totaal 26,2 14,9 1,7 73,6 7,7 (b) 30,9 17,6 1,2 84,7 4,0 (b) device (a) Deze vraag is alleen beantwoord door de leerlingen die aangegeven hebben een eigen device te gebruiken op school (n=371). (b) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden bij het soort eigen device, telt het percentage in de onderste rij op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. (c) o.a. BlackBerry, IPod, mobiel 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 39
28. Kruistabel 25*27: Hoe vaak gebruik je jouw eigen device in de les, uitgesplitst naar het eigen device van de leerlingen, in procenten (a) 0-meting (n=363) (n=346) laptop tablet netbook smartphone anders totaal laptop tablet netbook smart- anders totaal freq. phone freq. Dagelijks 57,9 48,1 33,3 53,2 28,6 53,2 38,3 47,5 75,0 43,0 35,7 41,3 Wekelijks 25,3 40,7 16,7 31,1 46,4 31,1 39,3 31,1 0,0 34,1 35,7 34,4 Elke 2 1,1 1,9 16,7 5,2 10,7 4,1 2,8 6,6 0,0 8,9 14,3 8,1 weken < Elke 2 10,5 7,4 16,7 7,1 10,7 8,3 14,0 9,8 25,0 10,9 14,3 13,0 weken Nooit 5,3 1,9 16,7 3,4 3,6 3,3 5,6 4,9 0,0 3,1 0,0 3,2 Totaal 26,2 14,9 1,7 73,6 7,7 (b) 30,9 17,6 1,2 84,7 4,0 (b) device (a) Deze vraag is alleen beantwoord door de leerlingen die aangegeven hebben een eigen device te gebruiken op school (n=371). (b) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden bij het soort eigen device, telt het percentage in de onderste rij op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 40
29. Hoe vaak gebruik je jouw eigen device in de les?, in procenten (a) 0-meting (n=363) Dagelijks 53,2 41,3 Wekelijks 31,1 34,4 Elke 2 weken 4,1 8,1 Minder dan elke 2 weken 8,3 13,0 Nooit 3,3 3,2 (n=346) (c) Deze vraag is alleen beantwoord door de leerlingen die aangegeven hebben een eigen device te gebruiken op school (n=371). 30. Gebruikerstypen (op basis van tabel 29) 0-meting* (n=531) Hoog frequent gebruik in de les 57,6 61,6 Laag frequent gebruik in de les 10,7 17,2 Geen gebruik van device op school 31,6 21,2 (n=425) * 0-meting: Hoog frequent gebruik is met name te zien onder leerlingen in klas 2 en 3 (resp. 77,3 % en 75,8%) en bij leerlingen in HAVO/VMBO GT, VMBO GL, VMBO KB en VMBO BB (tussen 69 en 75%). Geen gebruik komt met name voor bij leerlingen in klas 2, 5 en 6 (resp. 52,0%, 51,4% en 45,8%) en bij HAVO-leerlingen (51,1%). * De hoog frequent gebruik is met met name te zien onder leerlingen met een laptop, smartphone en tablet (resp. 79,8%, 80,5% en 81,5%); voor de overige middelen zijn geen significante verschillen met laag frequente gebruikers; In de klas 5 en 6 komt het vaakst geen gebruik voor (resp. 40,5% en 42,5%). Er zijn geen grote verschillen in geslacht of onderwijstype. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 41
31. Stellingen over de functie van het gebruik, in gemiddelde scores (a) (b) Ik gebruik mijn eigen device voor communicatie met klasgenoten over opdrachten van school 0-meting* (n=355) (a) Deze vraag is alleen beantwoord door de leerlingen die aangegeven hebben een eigen device op school te gebruiken (n=371). (b) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van nooit tot en met vaak. SD ** (n=338) SD 3,06 1,25 3,63 1,20 Ik gebruik mijn eigen device voor communicatie met docenten over opdrachten van school 2,17 1,21 1,86 1,43 Ik gebruik mijn eigen device voor het maken van opdrachten die je op school krijgt 3,15 1,33 2,56 1,75 *0-meting: Communicatie met klasgenoten Meisjes (3,33)> Jongens (2,80) **: Communicatie met klasgenoten Meisjes (3,86)> Jongens (3,38) Klas 4 (4,00)> klas 3 (3,40) en klas 5 (3,30) Hoog frequent (3,73) en laag frequent (3,49)> geen gebruik (2,20) Leerling met smartphone (3,69)> leerling zonder smartphone (3,33) ** Verschil 0- en : Communicatie met klasgenoten (3,63)> 0-meting (3,06) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 42
*0-meting: Communicatie met docenten VMBO BB (2,88), VMBO KB (2,68)> VMBO GL (1,79), HAVO/VWO en VWO (1,94) Leerlingen met laptop (2,79)> leerlingen zonder laptop (1,94) Leerlingen zonder smartphone (2,70)> leerlingen met smartphone (1,97) **: Communicatie met docenten Klas 1 (2,45) en klas 4 (2,20)> klas 3 (1,60), klas 5( 1,46) en klas 6 (1,26) Leerlingen met eigen device (2,30)> leerlingen zonder eigen device (0,00) Leerlingen met laptop (2,51)> leerlingen zonder laptop (1,65) Leerlingen met tablet (2,50)> leerlingen zonder tablet (1,75) Leerlingen met smartphone (2,19)> leerlingen zonder smartphone (1,15) Leerlingen met ander device (2,71)> leerlingen zonder ander device (1,83) Hoog frequent (2,47)> Laag frequent (1,95) en geen gebruik (0,16) en Laag frequent (1,95)> geen gebruik (0,16) ** Verschil 0- en : Communicatie met docenten Communicatie met docenten: 0-meting (2,17)> 0-meting (1,86) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 43
*0-meting: Gebruik eigen device voor schoolopdrachten Klas 2 (3,74)> klas 5 (2,49), klas 6 (2,38) VMBO KB (3,78)> VMBO TL (2,81), VMBO GL (290), HAVO (2,93) Leerling met laptop (3,86)> leerling zonder laptop (2,87) Leerling met tablet (3,53)> leerling zonder ipad/tablet (3,09) Leerling zonder smartphone (3,66)> leerling met smartphone (2,97) Leerling zonder ander device (3,20)> leerling met ander device (2,54) **: Gebruik eigen device schoolopdrachten Jongens (2,82)> meisjes (2,34) Leerlingen met eigen device (3,17)> leerlingen zonder eigen device (0,00) Leerling met laptop (3,65)> leerling zonder laptop (2,20) Leerling met tablet (3,52)> leerling zonder ipad/tablet (3,40) Leerling met smartphone (3,09)> leerling zonder smartphone (1,41) Hoog frequent (3,40)> Laag frequent (2,63) en geen gebruik (0,24) en Laag frequent (2,63)> geen gebruik (0,24) **Verschil 0- en : Gebruik eigen device voor schoolopdrachten 0-meting (3,15)> 0-meting (2,56) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 44
32. Tijdens welk deel van de les laten jouw docenten je gebruik maken van je tablet?, in procenten (a) 0-meting (n=500) Tijdens klassikale instructies 16,8 17,7 Begeleiden van groepsdiscussies 16,0 17,5 Begeleiden van groepsopdrachten 46,8 57,9 Begeleiden van individuele opdrachten 46,0 57,4 Toetsen 8,0 4,2 N.v.t. 16,6 12,1 (n=406) Anders (o.a. projecten, presentaties, informatie 19,8 16,5 opzoeken (Teletop), als je werk klaar hebt) (a) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 45
33. Tijdens welke lesactiviteiten maak jij gebruik van je eigen device?, in procenten (a) 0-meting (n=71) Presenteren 15,2 18,7 Maken van groepsopdrachten 44,2 61,8 Maken van individuele opdrachten 45,6 58,9 Maken van toetsen 9,2 4,4 Inleveren huiswerk/ opdrachten 33,0 41,4 Informatie opzoeken/ participeren 52,2 68,7 groepsdiscussie N.v.t. 18,4 10,1 (n=406) Anders (o.a. opzoeken, vertalen, aantekeningen 9,4 4,9 maken/ overnemen) (b) Omdat er meerdere antwoorden gegeven kunnen worden, telt het percentage op tot boven 100%. Er is gepercenteerd op basis van cases. 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 46
5.3 Voorwaarden: voorzieningen, afspraken en competenties leraren 34. Stellingen over Voorzieningen, afspraken en competenties, in gemiddelde scores (a) 0-meting (n=488) (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal eens. SD (n=398) De voorzieningen op school om met mijn eigen device te kunnen werken zijn goed 2,66 1,21 2,82 1,12 (bv. stopcontacten) Ik kan mijn eigen device veilig opbergen op school (bv. een kluis) 3,02 1,44 3,46 1,34 Ik ben tevreden over het draadloos internet (WIFI) 2,71 1,33 2,68 1,19 De school heeft voldoende digitaal lesmateriaal beschikbaar dat leerlingen op hun eigen device kunnen gebruiken Op school zijn duidelijke afspraken gemaakt over het gebruik van eigen devices in de les Het nakomen van afspraken over het gebruik van eigen devices in de les is bij ons vanzelfsprekend Ik vind dat mijn docenten voldoende weten van de technische kant van devices (bv. weten welke mogelijkheden en instellingen de devices hebben) Ik vind dat mijn docenten goede en leuke digitale lessen geven waarbij ik mijn eigen device kan gebruiken bij opdrachten Ik vind dat mijn docenten eigen devices op een goede manier gebruiken bij het samenwerken in de klas 2,71 1,13 2,81 1,19 3,25 1,19 3,24 1,14 3,14 1,10 3,19 1,01 2,57 1,07 2,67 1,02 2,35 1,09 2,41 1,06 2,78 1,13 2,95 1,06 Ik vind onze school leuk 3,40 1,11 3,86 0,91 Mijn ouders zijn betrokken bij mijn schoolwerk 3,22 1,19 3,37 1,13 Gemiddelde schaalscore Voorzieningen en competenties 2,89* 0,76 3,04** 0,67 SD 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 47
* 0-meting: Klas 1 (3,28) en klas 2 (3,25)> klas 4 (2,79) en klas 5 (2,61) VMBO KL (3,08), HAVO/VWO en VWO (3,03)> VMBO GL (2,66) en VMBO TL (2,65) Laag frequent gebruik (3,01)>hoog frequent gebruik (2,69) ** : Klas 1 (3,42)> klas 2 (3,20), leerjaar 3 (2,94), leerjaar 4 (3,03), leerjaar 5 (2,86) en leerjaar 6 (2,96) VMBO KB (3,34)> HAVO (2,89) Hoog frequent (3,14)> geen gebruik (2,79) Leerlingen wel ander device (3,43)> leerlingen geen ander device (3,03) ** Verschil 0- en (3,04)> 0-meting (2,90) 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 48
5.4 Procesgeoriënteerde instructie 35. Stellingen over procesgeoriënteerde instructie, in gemiddelde scores (a) 0-meting (n=444) (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal mee eens. SD (n=386) Ik mag zelf opdrachten kiezen op school 2,40 1.02 2,62 0,94 Ik krijg de vrijheid om mijn opdrachten zelf te plannen en organiseren 3,35 1,06 3,74 0,87 Ik mag zelf bepalen hoe ik een opdracht aanpak 3,17 1,03 3,57 0,87 Als ik een opdracht maak, vertellen mijn docenten me wat goed gaat en wat beter kan Als ik een opdracht moet uitvoeren, laten mijn docenten zien hoe ik het kan aanpakken (voordoen) 3,27 0,94 3,47 0,95 3,18 0,98 3,30 0,94 Ik krijg uitleg voordat ik een opdracht moet uitvoeren 3,53 0,92 3,81 0,81 Ik mag zelfstandig aan opdrachten werken van mijn docenten 3,70 0,93 4,04 0,71 Ik houd in de gaten of ik een opdracht goed uitvoer (op de goede manier, op tijd afkrijgen etc.) 3,60 0,97 3,86 0,86 Het is voor mij duidelijk aan welke eisen opdrachten moeten voldoen 3,49 0,92 3,73 0,85 Gemiddelde schaalscore Procesgeoriënteerde instructie 3,30* 0,68 3,24** 0,63 SD 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 49
* 0-meting: HAVO/ VWO en VWO (3,44) en HAVO (3,41)> VMBO GL (2,99) ** : VMBO GL (3,51)> HAVO (3,10) Hoog frequent (3,34) en laag frequent (3,21)> geen gebruik (2,95) Leerlingen wel ander device (3,61)> leerlingen geen ander device (3,23) ** Verschil 0- en - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 50
5.5 Differentiatie 36. Stellingen over differentiatie, in gemiddelde scores (a) 0-meting SD SD (n=440) (n=360) Ik vind de opdrachten die we in de les krijgen uitdagend 2,92 0,99 3,14 0,96 Ik krijg voldoende uitleg om aan mijn opdracht te kunnen werken 3,47 0,90 3,79 0,78 Er is voldoende afwisseling in de manier waarop ik les krijg op school 3,11 0,99 3,30 1,02 Ik krijg extra uitleg van mijn docenten als dat nodig is 3,70 0,94 4,01 0,80 De opdrachten sluiten aan bij wat ik kan (mijn niveau) 3,56 0,97 3,79 0,86 De vorm van de opdrachten past bij hoe ik graag leer (bv. lezend leren, luisterend leren, bewegend leren etc.) 3,08 0,96 3,30 0,91 Ik mag mijn docenten altijd om uitleg vragen, ook buiten de lessen 3,73 1,04 4,10 0,84 Gemiddelde schaalscore Differentiatie 3,37* 0,71 3,63** 0,64 (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal mee eens. * 0-meting: HAVO / VWO en VWO (3,59), HAVO (3,53) en HAVO/ VMBO GT (3,46)> VMBO GL (2,97) en VMBO TL (3,17) Klas 6 (3,63)> klas 3 (3,27) ** : - ** Verschil 0- en - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 51
5.6 Aansluiting bij de leefwereld 37. Stellingen over aansluiting bij de leefwereld, in gemiddelde scores (a) 0-meting (n=449) (a) De gemiddelde score is gebaseerd op een vijfpuntsschaal van helemaal oneens tot en met helemaal mee eens. * 0-meting: VWO (3,11)> VMBO GL (2,61) ** : Klas 1 (3,39)> klas 3 (2,96) en klas 5 (2,92) Leerlingen wel ander device (3,59)> leerlingen geen ander device (3,04) SD (n=360) De opdrachten op school sluiten aan bij wat ik leuk vind 2,87 0,95 3,05 0,93 Ik vind de opdrachten nuttig 3,08 0,94 3,32 0,90 Mijn docenten leggen uit waarom ik een bepaalde opdracht krijg 2,93 1,08 2,87 1,07 Mijn docenten leggen mij uit hoe ik de kennis kan gebruiken in mijn eigen (latere) leven Mijn docenten kunnen op zo n manier lesgeven dat de opdrachten voor mij tot leven komen De opdrachten op school sluiten aan bij wat ik in mijn dagelijks leven meemaak 2,83 1,07 2,63 1,08 2,83 0,99 2,92 1,00 2,67 1,02 2,68 0,95 Ik leer veel op deze school 3,55 0,97 3,92 0,85 Gemiddelde schaalscore Aansluiting bij leefwereld 2,97* 0,76 3,06** 0,71 SD ** Verschil 0- en - 130808_Onderzoek_Tabellenboek_Rendement BYOD_Liemers_Kennisnet_v1.0.docx 52