OPLEIDING PROVOCATIEF COACHEN - ZEER BEKNOPTE HANDLEIDING Hoe overtuig ik mijn leidinggevende? JAAP HOLLANDER JEFFREY WIJNBERG 1 IEP PUBLICATIES
HOE MAAK IK MIJN LEIDINGGEVENDE ENTHOUSIAST VOOR MIJN PROVOCATIEVE OPLEIDING? Om mee te kunnen doen aan de provocatieve opleiding en er vanuit je werk geld en/of tijd voor te krijgen - moet je vaak je leidinggevende overtuigen. Deze korte handleiding helpt je om je voor te bereiden op het gesprek met je leidinggevende. Er is nog veel meer te zeggen over hoe je mensen overtuigt, maar we houden het hier beknopt. 1. Waarden Wat vindt je leidinggevende belangrijk? En hoe kun jij daar bij aansluiten? 2. Organisatiedoelen Wat zijn bekende organisatiedoelen waar je bij kunt aansluiten? 3. Sfeer Hoe kun je het gesprek in een positieve, opgewekte stemming voeren? Copyright IEP Nederland, 2015 Alle rechten voorbehouden 2
l Waar gaat het hem of haar om? 3
WAAR GAAT ZIJN OF HAAR HART NAAR UIT? Jij hebt je eigen, individuele doelstellingen. Je wilt nog beter en veelzijdiger worden, je wilt meer lol hebben in je werk, je wilt nieuwe methoden leren. Voor je leidinggevende komen die individuele doelen vaak niet op de eerste plaats. Hij of zij kijkt vaak meer naar de bottom line: omzet, efficiency, klanttevredenheid, e.d. 1. Opgetogen reacties Wanneer heb je je leidinggevende blij en enthousiast zien reageren? Waarom was dat? Wat was de waarde die op dat moment werd vervuld? 2. Geschriften Heeft je leidinggevende de laatste tijd nog nota s, mission statements e.d. geschreven? Wat voor waarden worden daarin genoemd? Daarom is je eerste vraag: Waar gaat het mijn leidinggevende om? Waar gaat zijn of haar hart sneller van kloppen? 4
3. Collega s Wat weten je collega s over wat jouw leidinggevende belangrijk vindt? 4. Check het Vraag het aan je leidinggevende zelf. Als het klopt wat je zegt, moet je leidinggevende non-verbaal oplichten : blij kijken, nadrukkelijk knikken, enthousiast roepen: Ja, precies! Klopt het, dat jij dit-of-dat het belangrijkste vindt, als het om het werk gaat? Mogen we zeggen dat het jou uiteindelijk om zus-of-zo gaat? 5
CHECK Kan ik drie dingen opnoemen die mijn leidinggevende belangrijk vindt? L CHECK Zijn die drie dingen bevestigd door andere mensen? 6
/ Hoe gaat de opleiding deze waarden ondersteunen? 7
HOE SLUIT DE OPLEIDING AAN BIJ DE WAARDEN VAN JE LEIDINGGEVENDE? Je weet wat je leidinggevende belangrijk vindt. Ga nu voor jezelf na, hoe de opleiding deze waarden gaat ondersteunen. Zie de opleiding niet als een doel op zich, maar als een middel om deze waarden te realiseren. Bedenk dit voor drie verschillende dingen die je leidinggevende belangrijk vindt. Je bekijkt de opleiding als het ware door de lens van die waarden. Help, ik zie geen verband! Zie je geen verband tussen de provocatieve opleiding en de waarden van je leidinggevende? Verzamel dan meer informatie. Wat leer je precies in de opleiding? Praat eens met iemand die de opleiding al heeft gedaan. Of bel het IEP en vraag het aan een van de trainers. Op dit IEP website staan provocatieve cases, kijk eens wat voor antwoorden je daar vindt: www.iepdoc.nl > bibliotheek. 8
CHECK Kan ik uitleggen hoe de opleiding een middel is om de waarden van mijn leidinggevende te ondersteunen? L CHECK Kan ik dit voor minstens drie verschillende waarden uitleggen? 9
g Wat vinden organisaties belangrijk? 10
VEEL VOORKOMENDE ORGANISATIEDOELEN Sterke teams Teams zijn sterker als ze veelzijdiger zijn. Een team dat meer verschillende methoden paraat heeft, is kan flexibeler werken. Elke organisatie die mensen begeleidt zou minimaal een provocatieve coach moeten hebben. Die werkt met plezier met de cliënten die niet voldoende vooruit gaan met de klassieke methoden. Effectiever werken Provocatief coachen heeft vaak snel resultaat. Het leent zich bovendien goed voor groepswerk. Het werkt vaak bij mensen bij wie de klassieke methoden niet werken. Dit zorgt er voor dat je als coach effectiever en vaak sneller kunt werken. Tevreden klanten Uiteindelijk zijn het de klanten die een bedrijf laten voortbestaan. Het provocatieve coachen helpt een organisatie om een bredere range van klanten tevreden te stellen. Betere winstcijfers De bovengenoemde effecten kun je uiteindelijk in geld vertalen. Als je in een organisatie werkt waar financiële cijfers de doorslag geven, kan dat interessant 11
zijn. Hoeveel euro kost de opleiding en hoeveel euro levert hij op? brengen? Hoe kan het provocatieve coachen daar bij helpen? Stel bijvoorbeeld dat jij jouw team 5% effectiever kunt maken met het provocatieve coachen. En stel dat die verbetering 3 jaar stand houdt. Dan heb je 3 x 5% = 15% teamcapaciteit vrijgemaakt. Hoe veel euro is dat waard? 15% van wat het team alles bij elkaar per jaar kost. Maatschappelijke bijdrage En last but not least hebben we natuurlijk nog de maatschappelijke bijdrage van jouw organisatie. Wat is de ideale wereld die de organisatie met haar werkzaamheden dichterbij wil 12
bijdrage ; Een prettig gesprek 13
EEN GOEDE SFEER It takes two to tango, maar toch kun jij je ook individueel voorbereiden op een prettig, positief gesprek. En goed gevoel over jezelf Denk aan de ruimte waar het gesprek gaat plaatsvinden. Zie jezelf en je leidinggevende daar in die ruimte. Maak jezelf in gedachten groter of kleiner. Welk formaat voelt het beste? Geef jezelf verschillende kleuren. Welke kleur voelt het beste? Denk terug aan een heel ander moment dat je een goed gevoel had over jezelf en plant dat gevoel over naar deze ruimte. Ga er nu in gedachten zitten en voel hoe het is om prettig, zelfverzekerd, positief aanwezig te zijn. Positief beeld van je leidinggevende Heb je al een positief beeld van je leidinggevende? Dan kun je deze stap overslaan. Denk opnieuw aan de ruimte waar het gesprek gaat plaatsvinden. 14
Zie je leidinggevende daar in die ruimte. Stel je nu voor dat er nog iemand anders in de ruimte is. Iemand die jij waardeert (op de manier waarop je ook je leidinggevende wilt waarderen). Kijk goed naar die persoon: op welke plek bevindt hij of zij zich? Hoe groot is hij of zij? Laat nu die andere persoon vervagen en vervang hem of haar door je leidinggevende (zelfde plaats, zelfde formaat). Stap dan in gedachten weer in jezelf daar in die ruimte. Ervaar een goed gevoel over jezelf en een positief gevoel over je leidinggevende. Doe deze mentale oefening een keer of drie voorafgaand aan het gesprek. We wensen je heel veel succes met het gesprek en wie weet zien we je binnenkort op de provocatieve opleiding! Jaap Hollander Jeffrey Wijnberg 15
t De baas de baas 16
DE BAAS DE BAAS Ter meerdere inspiratie volgt hier nog een column die Jeffrey Wijnberg schreef voor De Telegraaf. Op mijn spreekuur wordt meer dan eens de vraag gesteld: hoe kan ik mijn baas de baas worden? Grappige vraag natuurlijk. Want de baas is de baas; en als ondergeschikte moet je gewoon luisteren en naar zijn pijpen dansen. Maar mensen zijn eigenwijs en willen niet, bij voortduring, in de hoek zitten waar de klappen vallen. Onderliggend aan de hierboven gestelde vraag zit daarom het verlangen om voor vol aangezien te worden; om erkenning en waardering te krijgen voor gedane arbeid en inzet. Welnu, een slimme baas weet dat hij zijn personeel moet complimenteren; en tijd extra moet uittrekken om belangstelling te tonen voor wat er op de werkvloer gebeurt. Maar veel bazen hebben alleen maar oog voor behoud van hun eigen machtspositie; en gaan er gemakshalve van uit dat het personeel, zonder gezeur, gewoon zijn werk doet. Wie dan toch, als ondergeschikte, zijn baas de baas wil worden (hoe krom deze constructie ook klinkt), zal uit een heel 17
ander vaatje moeten tappen. Klagen over een gebrek aan waardering, klagen over het feit dat de baas eigenlijk onzeker is maar dit nooit toegeeft, klagen over het uitblijven van goed contact en wederzijds respect, heeft geen enkele zin. Veel effectiever is het om de baas zelf te overladen met complimenten: dat hij een hele zware taak heeft, dat hij veel ballen tegelijkertijd in de lucht moet houden en dat hij in het wespennest van de organisatie zich toch maar mooi overeind weet te houden. Ook bazen krijgen zelden of nooit een compliment; en zullen hierdoor eerder geneigd zijn om te luisteren. Belangrijk: complimenten-geven hoeft niet oprecht te zijn, het gaat er om dat u het doet. Dan stap twee: alles wat besproken of overlegd wordt met de baas gaat op basis van een vraag. Dit betekent dat u elke zin begint met wat vindt u er van als of is het een goed idee om en wat is uw standpunt als het gaat om. Op deze manier bevestigt u de onderliggende machtsverhouding (= ik ben klein, u bent groot), waardoor de baas eerder geneigd zal zijn om u meer speelruimte en verantwoordelijkheden te geven. Wie de baas de baas wil worden, zal eerst de baas moeten worden over zijn eigen frustraties. Vervolgens hoeft u 18
alleen een sterk appèl te doen op zijn status dat hij alles beter weet. Strategische dienstbaarheid is voldoende om met de opperhoofd de vredespijp te roken. j.wijnberg@home.nl http://www.psycholoogwijnberg.nl 19
B Ervaringen van collega s 20
LEERERVARINGEN VAN MENSEN DIE DE PROVOCATIEVE TRAINING VOLGDEN 'Eindelijk een techniek die vernieuwend is en die werkt.' Remko Hendrikse, Trainer/coach Denk je bij jezelf: Hoe kan ik deze cliënt nog wakker schudden? Ik heb alles geprobeerd. Ga dan naar Jaap en Jeffrey om te leren hoe jij je cliënten provocatief met liefde en warmte de oren kunt wassen. Yolande Henskens, coach. Ik raad deze training aan bij collega s in het voortgezet onderwijs. prachtige technieken bij om in te zetten in gesprekken met pubers en ook met hun ouders (die vaak boos en ontevreden zijn). Marieke Duiken, zorgcoördinator. Meer vrijheid om te zeggen wat je denkt, betere band aan te gaan. Sneller resultaat, eerder tot de kern. Klaas Moll, sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Inspirerend. Een aanrader voor heel hummend Nederland. Mieke de Jong. Ik durf veel meer te doen in de hulpverlening. Heb geleerd om op de tenen (die lange van de cliënt) te gaan staan en daar zelf niet anders van te worden. Om zelf 21
even lekker door te dubben. Het heeft mij héél goed geholpen in moeilijke dingen bespreekbaar te maken, meer ballen te tonen. Ik vind dit heel goed voor de hulpverlening die vaak veel te soft is en te voorzichtig met cliënten omgaat. Leticia Teunissen, gezinshulpverleenster. Met provocatief coachen komt er beweging die op de congruente manier niet altijd mogelijk is. Het brengt iets onomkeerbaars op gang.' Els van Steijn, Trainer en coach. '... een geweldige manier om weer lol in je werk te hebben, die nog effect heeft ook!' Naima Trouk, Casemanager GGZE. Het respect, de warmte en de humor die voelbaar waren van de trainers. Dat humor en ontspanning zo nuttig kan zijn. Frans de Ruiter, Loopbaanadviseur/Trainer. Anders dan anders. Doorbreek de impasse met je cliënt. Chantal Hoffmans, GZ-psycholoog. Een verrijkende ervaring met humor. Het verschil tussen slepen en stoeien. Lachen mag, een traan ook. Nooit meer hetzelfde. Ineke ter Steeg, Supervisor. 22
CONTACT MET HET IEP Het IEP is de bron van het provocatieve coachen in Nederland. Wij leidden meer dan 12.000 mensen op. Instituut voor Eclectische Psychologie E-mail: mail@iepdoc.nl Telefoon: 024-323 08 37 (9:00 tot 15:00 uur) Website: http://www.iepdoc.nl Adres: Staringstraat 1 6511 PC Nijmegen Twitter: @IEPNijmegen KvK IEP: 09127468 23