Rapport naar aanleiding van het follow-up inspectiebezoek aan Service Apotheek Wolverlei op 2 mei 2018 te Soest Utrecht, Juli 2018
Inhoud 1 Inleiding 4 1.1 Onderzoeksvragen 4 1.2 Onderzoeksmethode 4 1.3 Toetsingskader 4 2 Resultaten inspectiebezoek 6 2.1 Inleiding 6 2.2 Ter hand stellen van geneesmiddelen 7 2.3 Kwaliteit en organisatie 9 2.4 Patiëntendossier 10 2.5 Medicatiebewaking 12 2.6 Monitoring van geneesmiddelengebruik 15 2.7 Medicatiebeoordelingen 18 3 Conclusies en te nemen maatregelen 19 3.1 Conclusie 19 3.2 Te nemen maatregelen 19 3.3 Vervolgacties inspectie 19 3.4 Overzicht van de resultaten 20 DEFINITIEF RAPPORT Pagina 3 van 20
1 Inleiding In het kader van haar toezichthoudende taak heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting op 2 mei 2018 opnieuw een bezoek gebracht aan XXXXX, gevestigde apotheker van Service Apotheek Wolverlei, Weegbreestraat 56 te Soest. Het bezoek is op 1 mei 2018 telefonisch aangekondigd. Tijdens de inspectie was tevens aanwezig XXXXX, apotheker. De aanleiding voor dit follow-up bezoek is dat tijdens het eerste inspectiebezoek op 21 februari 2018 de apotheek niet bij alle getoetste onderwerpen voldeed aan de vigerende wet- en regelgeving en de professionele standaard. Tijdens het bezoek van 2 mei 2018 zijn deze onderwerpen opnieuw beoordeeld. Het rapport is definitief vastgesteld nadat de gevestigde apotheker de gelegenheid heeft gekregen om te reageren op feitelijke onjuistheden in de conceptrapportage. 1.1 Onderzoeksvragen Het doel van het inspectiebezoek is: 1 onderzoeken of patiënten blootgesteld worden aan verhoogde risico s door: a ter hand stellen van geneesmiddelen; b kwaliteit en organisatie; c patiëntendossier; d monitoren van geneesmiddelengebruik en e medicatiebeoordelingen. 2 daar waar nodig het elimineren of beheersen van risico s voor de patiënt. 1.2 Onderzoeksmethode De inspectie selecteert openbare apotheken voor een inspectiebezoek op basis van diverse criteria zoals non-respons op de kwaliteitsindicatoren. Met behulp van het vigerende instrument voor openbare apotheken worden geselecteerde apotheken bezocht. 1.3 Toetsingskader Het instrument is gebaseerd op risico s die door de inspecteurs zijn geïdentificeerd op grond van calamiteiten, geldende wet- en regelgeving en de professionele standaard van koepelorganisaties en beroepsverenigingen. Hieronder worden de belangrijkste wetten, normen en richtlijnen genoemd. Wetgeving: Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz); Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG); Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO); Geneesmiddelenwet; Opiumwet; SmPC tekst van diverse geneesmiddelen; NHG-standaarden. Multidisciplinaire richtlijnen: Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten 2008; Veilige principes in de medicatieketen 2012 en addendum 2014; Richtlijn Polyfarmacie bij ouderen 2012. Pagina 4 van 20
Beroepsnormen KNMP: Nederlandse Apotheek Norm (NAN) 2006; Richtlijn Ter hand stellen 2013; Richtlijn Medicatiebeoordeling 2013; Richtlijn Geïndividualiseerde Distributievormen (GDV) 2013; Richtlijn Medicatiebewaking 2016; KNMP Voorschrift Basisinstellingen medicatiebewaking AIS 2015. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 5 van 20
2 Resultaten inspectiebezoek 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk leest u hoe Service Apotheek Wolverlei scoort op de verschillende thema s en onderwerpen. De inspectie beoordeelt een apotheek op de thema s: ter hand stellen van geneesmiddelen, kwaliteit en organisatie, patiëntendossier, monitoren van geneesmiddelengebruik en medicatiebeoordelingen. Binnen elk thema worden verschillende onderwerpen getoetst. De score op de onderwerpen wordt weergegeven in,, of. De apotheek is op maandag tot en met vrijdag geopend van 08:00 tot 17:30 uur. In het weekend is de apotheek gesloten. Buiten de openingstijden wordt de farmaceutische zorg geleverd door XXXXX. In de apotheek wordt gewerkt met XXXXX. In de apotheek worden geen geneesmiddelen bereid. De apotheek levert geneesmiddelen aan circa XXXXX patiënten in WLZ-instellingen. De apotheek levert tevens medicatie in medicatiezakjes. Het verpakken van medicatie in medicatiezakjes gebeurt door een andere apotheek. Pagina 6 van 20
2.2 Ter hand stellen van geneesmiddelen 2.2.1 Ter hand stellen van recepten a. Een onafhankelijke apothekersassistente controleert aantoonbaar voor terhandstelling op de juistheid van het etiket: naam patiënt, geneesmiddel, dosering en gebruik. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.2.8 en noot 35) b. Een onafhankelijke apothekersassistente controleert aantoonbaar voor terhandstelling op het plakken van het juiste etiket op de juiste verpakking. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.2.8 en noot 35) c. De apotheker voert een aantoonbare eindcontrole uit op de recepten, die omvat of het juiste geneesmiddel in de juiste dosering en met de juiste aanwijzingen of waarschuwingen ter hand is gesteld. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) d. De apotheker controleert aantoonbaar de recepten op de dag van terhandstelling, ook op zaterdag en zondag overdag. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1 en noot 46) e. De apotheker zorgt bij bezorgrecepten dat het eerste uitgifte (EU)-gesprek aantoonbaar wordt uitgevoerd. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.3.2) a. t/m e.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 7 van 20
2.2.2 Ter hand stellen van recepten in geïndividualiseerde distributievorm (GDV) a. Een onafhankelijke medewerker controleert een nieuw aangemaakt profiel in de distributie- of instellingenmodule aantoonbaar op dezelfde dag. (Richtlijn GDV 2.2.3) b. Een onafhankelijke medewerker controleert doorgevoerde wijzigingen in een profiel in de distributie- of instellingenmodule aantoonbaar op dezelfde dag. (Richtlijn GDV 2.3.2 en 2.2.3) c. De apotheker voert na het aanmaken van een nieuw profiel in de distributie- of instellingenmodule op dezelfde dag een aantoonbare eindcontrole uit. (Richtlijn GDV 2.2.3) d. De apotheker voert na het doorvoeren van wijzigingen in het profiel van de patiënt in de distributie- of instellingenmodule op dezelfde dag een aantoonbare eindcontrole uit. (Richtlijn GDV 2.2.3) e. Uitsluitend apotheekmedewerkers passen GDV-verpakkingen aan voor patiënten die zelfstandig medicatie gebruiken met behulp van een GDV. (Richtlijn GDV 2.3.2) f. Een onafhankelijke medewerker controleert aantoonbaar alle handmatige aanpassingen van een GDV-verpakking voor patiënten die zelfstandig medicatie gebruiken met behulp van een GDV. (Richtlijn GDV 2.3.2) a. De werkwijze is aangepast. Een onafhankelijke medewerker controleert aantoonbaar de nieuw aangemaakte profielen in de distributie- of instellingenmodule op de dag van aanmaak. b. De werkwijze is aangepast. Een onafhankelijke medewerker controleert aantoonbaar de wijzigingen in een profiel in de distributie- of instellingenmodule op de dag van wijziging. c. en d.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. Pagina 8 van 20
e. De werkwijze is aangepast. Uitsluitend apotheekmedewerkers passen GDVverpakkingen aan voor patiënten die zelfstandig medicatie gebruiken met behulp van een GDV. f. De werkwijze is aangepast. Een onafhankelijke medewerker controleert aantoonbaar alle handmatige aanpassingen van een GDV-verpakking voor patiënten die zelfstandig medicatie gebruiken met behulp van een GDV. 2.3 Kwaliteit en organisatie a. Een vervaldatumsysteem is aantoonbaar operationeel. (NAN 7.2.2) b. De temperatuurmonitoring van farmaceutische koelkasten is aantoonbaar operationeel. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.2.3 en NAN 7.2.3) c. De apotheker controleert minimaal jaarlijks of bij belangrijke wijzigingen aantoonbaar de instellingen van het AIS en/of EVS aan de hand van het Voorschrift basisinstellingen AIS. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS) d. De fysieke voorraad van morfineampullen 1 ml = 10 mg en Oxycodon tabletten 10 mg komen overeen met de administratieve voorraad. (Opiumwet, handreiking administratie opiumwetmiddelen) a., b. en d.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. c. De laatste controle is uitgevoerd op 11 maart 2018. In maart 2019 is de volgende controle gepland om uitgevoerd te worden. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 9 van 20
2.4 Patiëntendossier 2.4.1 Actualiteit en beschikbaarheid patiëntendossier van incidentele patiënten a. De apotheker beschikt bij incidentele patiënten aantoonbaar over een actueel medicatieoverzicht (schriftelijk/elektronisch document) van de "eigen" apotheek. (Richtlijn Ter hand stellen, 1.3) b. De apotheker bespreekt het medicatieoverzicht/medicatiegegevens aantoonbaar met de incidentele patiënt. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.1. en Richtlijn overdracht van medicatiegegevens) c. De apotheker neemt relevante medicatiegegevens van incidentele patiënten aantoonbaar op in het AIS voor aanschrijven. (Richtlijn Ter hand stellen, 1.3 en Richtlijn overdracht van medicatiegegevens) d. De apotheker informeert de eigen apotheek van een incidentele patiënt actief schriftelijk over een terhandstelling door de apotheek. (Richtlijn overdracht van medicatiegegevens) a. De werkwijze is aangepast. De apotheker beschikt bij incidentele patiënten aantoonbaar over een actueel medicatieoverzicht (schriftelijk/elektronisch document) van de eigen apotheek. b. De werkwijze is aangepast. De apotheker bespreekt het medicatieoverzicht/medicatiegegevens met de incidentele patiënt. c. De werkwijze is aangepast. De apotheker neemt relevante medicatiegegevens van incidentele patiënten aantoonbaar op in het AIS voor aanschrijven. d. Dit onderwerp voldeed in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en is daarom niet opnieuw beoordeeld. Pagina 10 van 20
2.4.2 Actualiteit en beschikbaarheid patiëntendossier nieuwe vaste patiënten die wonen of verblijven in een instelling a. De apotheker beschikt bij nieuwe instellingspatiënten aantoonbaar over een actueel medicatieoverzicht (schriftelijk/elektronisch document) van de oude apotheek. (Richtlijn Ter hand stellen 1.3) b. De apotheker neemt relevante medicatiegegevens van nieuwe instellingspatiënten aantoonbaar voor aanschrijven op in het AIS. (Richtlijn Ter hand stellen 1.3) c. De apotheker stelt voor instellingspatiënten tijdens ANW-uren een medicatieoverzicht beschikbaar aan de waarnemende apotheker. (Richtlijn Ter hand stellen 1.3 en noot 9) a. t/m c.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 11 van 20
2.5 Medicatiebewaking 2.5.1 Beoordeling en afhandeling medicatiebewakingsignalen reguliere recepten via een AIS a. De beoordeling en afhandeling van gegenereerde signalen worden aantoonbaar vastgelegd, zodat deze gemakkelijk digitaal oproepbaar zijn. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) b. Het AIS is zodanig ingesteld dat tenminste interacties, contraindicaties, over-/onderdoseringen en allergieën op de signaallijst worden geprint ongeacht of dit om een 1 e of 2 e uitgifte gaat. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS) c. De apotheker controleert aantoonbaar de signaallijst. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) d. De apotheker controleert de signaallijst aantoonbaar op de dag van terhandstelling, ook op zaterdag en zondag. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) e. De apotheker onderdrukt medicatiebewakingsignalen voor niet langer dan 2 jaar en op basis van onderbouwde argumenten. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS en Richtlijn Ter hand stellen noot 46) Klik2x Klik2x Klik2x a. t/m d.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. Pagina 12 van 20
2.5.2 Beoordeling en afhandeling medicatiebewakingsignalen GDV-recepten via een AIS a. Bij geneesmiddelen die in GDV ter hand gesteld worden, worden de beoordeling en afhandeling van signalen gegenereerd bij EU of wijziging aantoonbaar vastgelegd, zodat deze gemakkelijk digitaal oproepbaar zijn. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS, KNMP en Z-index en Richtlijn Ter hand stellen 2.1.4.1) b. Het AIS is zodanig ingesteld dat tenminste interacties, contraindicaties, over-/onderdoseringen en allergieën van GDVrecepten op de signaallijst worden geprint ongeacht of dit om een 1 e of 2 e uitgifte gaat. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS) c. De apotheker controleert aantoonbaar de signaallijst gegenereerd door de distributie- of instellingenmodule. (Richtlijn Ter hand stellen 2.1.4.1) d. De apotheker controleert binnen 24 uur aantoonbaar de signaallijst gegenereerd door de distributie- of instellingenmodule. (Richtlijn Ter hand stellen 2.1.4.1, noot 46 en Richtlijn GDV 4.1.3) e. De apotheker onderdrukt medicatiebewakingsignalen voor niet langer dan 2 jaar en op basis van onderbouwde argumenten. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS en Richtlijn Ter hand stellen noot 46) De onderstaande toelichting heeft betrekking op de medicatiebewaking rondom GDV recepten met XXXXX. a. Dit onderwerp voldeed in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en is daarom niet opnieuw beoordeeld. b. Het AIS is zodanig ingesteld dat tenminste interacties, contra-indicaties, over- /onderdoseringen en allergieën van GDV-recepten op de signaallijst worden geprint ongeacht of dit om een 1 e of 2 e uitgifte gaat. c. Sinds de vorige inspectie wordt een separate lijst gegenereerd waarop de GDV medicatie is vermeld. De apotheker controleert aantoonbaar de signaallijst gegenereerd door de distributie- of instellingenmodule. d. De apotheker controleert de signaallijst dezelfde dag. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 13 van 20
e. De apotheker onderdrukt medicatiebewakingsignalen voor niet langer dan 2 jaar. De onderbouwing voor de termijn van het onderdrukken van signalen is gebaseerd op documentatie afkomstig van de leverancier van het AIS. 2.5.3 Beoordeling en afhandeling medicatiebewakingsignalen reguliere recepten via een EVS a. De beoordeling en afhandeling van gegenereerde signalen worden aantoonbaar vastgelegd, zodat deze gemakkelijk digitaal oproepbaar zijn. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) b. Het EVS is zodanig ingesteld dat tenminste interacties, contra-indicaties, over-/onderdoseringen en allergieën op de signaallijst worden geprint ongeacht of dit om een 1 e of 2 e uitgifte gaat. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS) c. De apotheker controleert aantoonbaar de signaallijst. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) d. De apotheker controleert de signaallijst aantoonbaar op de dag van terhandstelling, ook op zaterdag en zondag. (Richtlijn Ter hand stellen, 2.1.4.1) e. De apotheker onderdrukt medicatiebewakingsignalen voor niet langer dan 2 jaar en op basis van onderbouwde argumenten. (KNMP voorschrift basisinstellingen medicatiebewaking AIS en Richtlijn Ter hand stellen noot 46) Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Klik2x Pagina 14 van 20
2.6 Monitoring van geneesmiddelengebruik 2.6.1 Monitoring op basis van labwaarden a. Bij patiënten >70 jaar die 0,25 mg digoxine gebruiken is de nierfunctiewaarde aanwezig in het patiëntdossier en deze is niet ouder dan 1 jaar. (SmPC tekst digoxine 4.2 en 4.4) b. Bij patiënten >70 jaar die 0,25 mg digoxine gebruiken is de kaliumspiegel aanwezig in het patiëntdossier en deze is niet ouder dan 1 jaar. (SmPC tekst digoxine 4.2 en 4.4) a. en b.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. c. Bij patiënten die lithium gebruiken is de lithiumspiegel aanwezig in het patiëntdossier en deze is niet ouder dan ½ jaar. (SmPC tekst lithium 4.2) d. Bij patiënten die lithium gebruiken is de nierfunctiewaarde aanwezig in het patiëntdossier en deze is niet ouder dan 1 jaar. (SmPC tekst lithium 4.4) DEFINITIEF RAPPORT Pagina 15 van 20
2.6.2 Monitoring bij Non-vitamin K antagonist oral anticoagulants (NOAC s) a. De apotheker controleert bij eerste uitgifte van een NOAC de nierfunctiewaarde (egfr). (SmPC tekst apixaban, rivaroxaban en dabigatran) a. De werkwijze is aangepast en besproken tijdens het FTO. De apotheker controleert bij eerste uitgifte van een NOAC de nierfunctiewaarde (egfr). Ook zijn de patiënten die reeds een NOAC gebruiken retrospectief beoordeeld. Naar zeggen is deze controle voor geheel Soest ingevoerd. 2.6.3 Aanvullende controle bij risicogeneesmiddelen met een zwangerschap preventieprogramma (ZPP) a. Voor vrouwen tussen 15 en 55 jaar die isotretinoïne gebruiken is vastgesteld dat een getekende informed consent aanwezig is. (SmPC isotretinoïne, Zwangerschapspreventieprogramma) b. Voor vrouwen die isotretinoïne gebruiken wordt voldaan aan de volgende eisen van het Zwangerschap Preventie Programma (ZPP), te weten - maximaal 30 dagen per voorschrift; - voorschrift is maximaal 7 dagen oud bij verwerking door apotheek. (SmPC isotretinoïne, Zwangerschapspreventieprogramma) a. en b.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. Pagina 16 van 20
2.6.4 Aanvullende controle bij recepten voor kinderen a. Bij recepten voor kinderen <12 jaar is het gewicht én minimaal één aantoonbare (handmatige) berekening aanwezig. (NAN 2.2 en 3.1) a. Dit onderwerp voldeed in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en is daarom niet opnieuw beoordeeld. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 17 van 20
2.7 Medicatiebeoordelingen a. De apotheker heeft in 2017 medicatiebeoordelingen uitgevoerd volgens een groeimodel. (Brief IGZ vastgestelde handhavingsnormen medicatiebeoordelingen 8 mei 2015) b. De apotheker selecteert patiënten voor medicatiebeoordelingen op basis van: - leeftijd van 65 jaar of ouder, - vijf of meer chronische geneesmiddelen en - tenminste een van de volgende risicofactoren: wonend in zorginstelling; verminderde nierfunctie (egfr < 50 ml/min/1,73 m 2 ); verminderde cognitie; verhoogd valrisico; signalen van verminderde therapietrouw. (KNMP Richtlijn medicatiebeoordeling 2.1, MDR Polyfarmacie Inleiding) c. Bij de medicatiebeoordelingen is de patiënt aantoonbaar betrokken geweest bij de farmacotherapeutische anamnese in een gesprek. (KNMP Richtlijn medicatiebeoordeling 2.2) d. Bij de medicatiebeoordelingen is de huisarts aantoonbaar betrokken geweest bij het opstellen van het behandelplan in een gesprek. (KNMP Richtlijn medicatiebeoordeling 2.2) a. t/m d.. Deze onderwerpen voldeden in februari 2018 aan de vigerende wet- en regelgeving en daarvan afgeleide veldnormen en zijn daarom niet opnieuw beoordeeld. Pagina 18 van 20
3 Conclusies en te nemen maatregelen 3.1 Conclusie Service Apotheek Wolverlei voldoet bij alle getoetste onderwerpen aan de geldende wet- en regelgeving en de professionele standaard. 3.2 Te nemen maatregelen De apotheker hoeft naar aanleiding van dit inspectiebezoek geen maatregelen te nemen. 3.3 Vervolgacties inspectie De inspectie zal de apotheek in dit kader niet opnieuw bezoeken en sluit het inspectiebezoek hiermee af. DEFINITIEF RAPPORT Pagina 19 van 20
3.4 Overzicht van de resultaten Voldoen Voldoen Niet niet beoordeeld (volledig) 1 Ter hand stellen van recepten (5 onderwerpen) - - - 5 2 Ter hand stellen van recepten in geïndividualiseerde distributievorm (GDV) (6 onderwerpen) 4 - - 2 3 Kwaliteit en organisatie (4 onderwerpen) 1 - - 3 4 Patiëntendossier bij incidentele patiënten (4 onderwerpen) 3 - - 1 5 Patiëntendossier bij patiënten in een instelling (3 onderwerpen) - - - 3 6 Vastleggen beoordeling en afhandeling medicatiebewakingsignalen reguliere recepten (5 onderwerpen) - - 1 4 7a Vastleggen beoordeling en afhandeling medicatiebewakingsignalen GDV-recepten via een AIS (5 onderwerpen) 4 - - 1 7b Vastleggen beoordeling en afhandeling medicatiebewakingsignalen GDV-recepten via een EVS (5 onderwerpen) - - 5-8 Monitoring op basis van labwaarden (4 onderwerpen) 2 - - 2 9 Monitoring bij NOAC s (1 onderwerp) 1 - - - 10 Aanvullende controle bij risicogeneesmiddelen met een ZPP (2 onderwerpen) - - - 2 11 Aanvullende controle bij recepten voor kinderen (1 onderwerp) - - - 1 12 Medicatiebeoordelingen (4 onderwerpen) - - - 4 Pagina 20 van 20