Inzicht in winst. Bedrijven zijn verplicht een bedrijfsadministratie te voren. De belangrijkste onderdelen van de bedrijfsadministratie zijn de balans en de resultatenrekening. Het gevolg van het verplaatsen van koopkracht in de tijd, om meer winst te maken, is dan ook goed te zien bij bedrijven aan de hand van de balans en de resultatenrekening. We bekijken de balans en de resultatenrekening aan de hand van een fictief bedrijfje dat voetbalschoenen verkoopt. De balans. De balans is een overzicht van alle bezittingen en de manier waarop die bezittingen zijn gefinancierd. BEZITTINGEN FINNCIERING TOTL TOTL De letters en staan voor ctiva en assiva. ctiva staan voor alle bezittingen waarmee een bedrijf kan produceren. assiva staat voor alle verstrekkers van vermogen (geld) waarmee de productiemiddelen aangeschaft zijn. an de linkerzijde van de balans staan de bezittingen van de onderneming. an de rechterzijde van de balans staat de manier waarop de bezittingen zijn gefinancierd (wie heeft vermogen geleverd). Met haar bezittingen kan een bedrijf produceren en dus winst maken. agina 1 van 7
Zowel de bezittingenkant als de vermogenskant wordt ingedeeld in categorieën. vaste activa vlottende activa vreemd vermogen liquide middelen 0 0 Indeling van de bezittingen: Vaste activa: vaste activa zijn bezittingen die langer dan een productieproces meegaan. Een machine kan jarenlang producten produceren. Ook bedrijfsgebouwen en bedrijfsauto s vallen in deze categorie. lle zaken die onder deze categorie vallen worden afgeschreven. Vlottende activa: vlottende activa zijn bezittingen die op korte termijn in geld worden omgezet. Voorraden grondstof worden gebruikt om producten van te maken die verkocht kunnen worden. Debiteuren zijn bedrijven of mensen die aan jouw bedrijf nog een schuld moeten voldoen. Liquide middelen: Liquide middelen zijn verschijningsvormen van geld. Dat kan contant geld zijn (geld in kas) of digitaal geld. Het tegoed van een bedrijf op de spaarrekening. Investeringen in vlottende activa kunnen redelijk snel in geld worden omgezet. Vaste activa kunnen ook in geld worden omgezet, maar dat kost tijd. Een bedrijfspand of machine verkoop je niet zomaar. Indeling van de vermogenskant: Eigen vermogen: Dat deel van de bezittingen dat door de eigenaren van de onderneming zelf gefinancierd is. Eigen vermogen groeit door toekomstige winsten en daalt door toekomstige verliezen. Vreemd vermogen: Dat deel van de bezittingen dat door externe partijen is gefinancierd. Dat is vaak een bank die leningen verstrekt voor bedrijfsgebouwen of machines. Het kan ook iemand zijn die jou bedrijf producten heeft geleverd (voorraden) die nog betaalt moeten worden (crediteur). agina 2 van 7
We vullen de balans nu, met als voorbeeld de balans van een klein bedrijfje dat voetbalschoenen produceert. We gaan er van uit dat de balans op 1 januari 2017 er als volgt uitziet: vaste activa vlottende activa bedrijfsgebouw 750.000 700.000 machines 500.000 vreemd vermogen voorraden 100.000 lening van de bank 600.000 liquide middelen crediteuren 100.000 bankrekening 40.000 kas 10.000 1.400.000 1.400.000 Daarbij zijn de volgende opmerkingen te maken: Het bedrijfsgebouw is het gebouw in eigendom (dus geen gehuurd pand, dat is geen eigendom), waar de productie kan plaats vinden. Met de machines en voorraden kunnen de te verkopen producten gemaakt worden. De liquide middelen zijn kasgeld en tegoeden op bankrekeningen, waarmee het bedrijf haar betalingen kan doen. Bij verkopen stijgen de liquide middelen, bij het betalen van kosten dalen de liquide middelen. Wijzigingen van de balans. De balans verandert zodra het bedrijf een transactie doet. De balans is daarom slechts op een specifiek moment geldig. Koopt dit bedrijf bijvoorbeeld een extra machine met geleend geld, ter waarde van 100.000,--, dan verandert de balans. De lening van de bank zal met 100.000,-- toenemen. Dat gebeurt ook met de waarde van de bezittingen, omdat de waarde van de machines op de balans stijgt van 500.000,-- naar 600.000,--. De balans blijft daarmee ook in balans. De waarde van de bezittingen (linkerzijde) en de financiering daarvan (rechterzijde) stijgen evenveel en blijven daarom in balans. Voorraad- of stroomgrootheden? De balans geeft het saldo weer van de bezittingen van bedrijven op een specifiek moment. Daarom toont de balans altijd voorraadgrootheden. De balans geeft saldi weer en toont daarom alleen maar voorraadgrootheden agina 3 van 7
De resultatenrekening. De resultatenrekening geeft een overzicht van kosten en opbrengsten van een bedrijf weer, over een bepaalde periode. In dit geval is de resultatenrekening een overzicht van omzet en kosten over het jaar 2016. resultaten over 2016 K O afschrijvingskosten 125.000 omzet 1.000.000 verbruik grondstoffen 200.000 rentekosten lening (6%) 75.000 loonkosten 500.000 winst 100.000 1.000.000 1.000.000 Een resultatenrekening meet altijd de gemaakte kosten (K) en de gemaakte omzet (O) over een periode (in dit geval een maand: januari 2017). Op de resultatenrekening staan daarom alleen stroomgrootheden. De resultatenrekening geeft periodegrootheden weer en toont daarom alleen maar stroomgrootheden agina 4 van 7
De investeringsbeslissing op de balans en de resultatenrekening. Stel dat we nu de investeringsbeslissing van de voetbalschoenen producent verwerken in de balans en een resultatenrekening. Wat zien we dan? De investeringsbeslissing: Een bedrijf produceert voetbalschoenen. Dit bedrijf merkt dat de vraag groter is dan dat ze kan produceren. Het bedrijf is daarom voornemens om de productie uit te breiden. Het bedrijf wil een investering doen van 100.000,-- met geleend geld. Daarmee kan ze een machine kopen. Deze machine kan de omzet met 20% verhogen. De rente over de lening bedraagt 6%. We gaan dat bekijken aan de hand van drie stappen, waarbij we de balans per 1 januari aanpassen door er de aanschaf van de machine in te verwerken. Daarna zien we de veranderde resultatenrekening als gevolg van de investeringsbeslissing 1. de aankoop van de machine, op basis van vreemd vermogen (op de balans) 2. de berekening van de extra winst (via de resultatenrekening) punt 1. De mutatie van de balans: De aankoop van de machine op 1 januari 2017. Bij de aankoop, met behulp van vreemd vermogen (de bank leent geld) komt er op de balans gelijktijdige een machine bij de bezittingen, en een stijgende schuld, genoteerd bij het vreemd vermogen. Beide bedragen zijn even groot, waardoor de balans in evenwicht blijft. Het balanstotaal groeit met 100.000. de investeringsbeslissing mutatie bedrijfsgebouw uitbreiding machines 100.000 voorraden toename banklening 100.000 liquide middelen 100.000 100.000 Deze veranderingen leiden tot de volgende volledige nieuwe balans: agina 5 van 7
vaste activa vlottende activa bedrijfsgebouw 750.000 700.000 machines 600.000 vreemd vermogen voorraden 100.000 lening van de bank 700.000 liquide middelen crediteuren 100.000 bankrekening 40.000 kas 10.000 lle mutaties staan in het rood weergegeven. 1.500.000 1.500.000 punt 2. De mutatie van de resultatenrekening. We kijken naar de kosten van onderneming over het jaar 2017. We gebruiken daarvoor de kosten van 2016 en hogen deze op met de extra kosten van de investering en de bijkomende bedrijfskosten van uitbreiding van de productie. In 2016 zag de resultatenrekening er als volgt uit: Extra kosten: De machine gaat 10 jaar mee. Dat betekent dat de kosten van de machine ieder jaar 100.000,-- / 10 jaar = 10.000,-- zijn. Daarnaast worden de rentekosten (6% per jaar) groter. 6% van 100.000,-- is 6.000,--. De loonkosten en de grondstofkosten breiden net als de omzet met 20% uit. De resultatenrekening voor 2017 komt er dan als volgt uit te zien: agina 6 van 7
resultaten over 2017 K O afschrijvingskosten 135.000 omzet 1.200.000 verbruik grondstoffen 240.000 rentekosten lening (6%) 81.000 loonkosten 600.000 winst 144.000 1.200.000 1.200.000 De winst is in 2017 44.000,-- hoger dan in 2016. De investering is dus rendabel voor deze onderneming. agina 7 van 7