Voedselbanken Nederland, regio Arnhem Stichting Voedselbank Arnhem e.o. Evertsenlaan 9 6881 GA Velp Telefoon: 026 351 53 17 Fax: 026 361 46 39 E-mail: info@voedselbankarnhem.nl Internet: www.voedselbankarnhem.nl Jaarverslag 2009 Net als een bank brengt een voedselbank vraag en aanbod bij elkaar. De vraag naar voedsel komt van mensen die van zeer weinig leefgeld moeten rondkomen. Het aanbod van voedsel komt van bedrijven die bepaalde producten niet meer (tijdig) kunnen verkopen en in plaats van het te vernietigen aan ons leveren. 19 juli 2010 Rabobankrekening: 1084 73 317 KvK centraal Gelderland: 09150960 Kenmerk document: Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx Distributiecentrum: Bruningweg 7 6827 BM Arnhem (Bezoek alleen op afspraak)
2 van 26 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave... 2 2 Inleiding / voorwoord... 3 3 Organisatie... 5 4 Afdeling Aanmelding... 7 5 Afdeling Uitgiftepunten... 9 6 Afdeling Voedselverwerving... 11 7 Afdeling Transport... 12 8 Afdeling Opslag-Pakketverwerking... 13 9 Stafafdeling Vrijwilligers... 15 10 Stafafdeling Lokale voedselbanken... 17 11 Stafafdeling Fondsenwerving... 18 12 Stafafdeling Faciliteiten... 19 13 Stafafdeling Communicatie... 21 14 Financiën... 22 Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 2 van 26 19-7-2010
3 van 26 2 Inleiding / voorwoord Voor u ligt het eerste jaarverslag van Voedselbanken Nederland, regio Arnhem. In het verleden werd er wel een financieel jaarverslag gemaakt en op onze website gezet, maar we hebben er behoefte aan om ook vanuit de organisatie een jaarverslag te maken en te presenteren zodat een ieder die geïnteresseerd is in ons werk een nog beter indruk krijgt van wat de voedselbankorganisatie inhoudt. Het doel is om u een indruk te geven, niet om volledig te zijn. Het jaar 2009 werd gekenmerkt door groei en verandering: De verwerving en financiering van een nieuw distributiecentrum en de start van de verbouwing daarvan; De start van een nieuwe landelijke organisatie van voedselbanken in Nederland (Stichting Voedselbanken Nederland), voortkomende uit de fusie van Stichting Voedselbank Nederland uit Rotterdam en de Federatie van Voedselbanken in Nederland uit Utrecht. Hierdoor komt er, naar wij hopen, meer uniformiteit in de werkwijze en beeldvorming van de voedselbanken in Nederland; De ondertekening van een aansluitovereenkomst met de nieuwe landelijke voedselbankorganisatie in mei 2009; Een aanmerkelijke groei van het aantal afnemers per week in het distributiegebied van Voedselbank Nederland, regio Arnhem van 1.874 naar 2.146 gezinnen (zie grafiek hiernaast en de grafiek in bijlage 1); Er zijn drie nieuwe uitgiftepunten in gebruik genomen in het primaire verspreidingsgebied van Voedselbanken Nederland, regio Arnhem; Het aantal vrijwilligers is gestegen van 185 eind 2008 naar 250 eind 2009; Spectaculaire groei van meer dan 50% van aangeboden/ontvangen voedsel van 2,6 miljoen consumenteneenheden (1.121 ton) naar 4,1 miljoen (1.758 ton); Een groei in dezelfde orde van grootte voor wat betreft het verstrekte voedsel. Voedsel voor 108.514 pakketten (in 2008 70.775). Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 3 van 26 19-7-2010
4 van 26 We zijn blij dat we de groei en de vele veranderingen hebben kunnen opvangen met de vele vrijwilligers die al jaren voor de voedselbank werken, aangevuld met nieuwe vrijwilligers. We zijn hen veel dank verschuldigd evenals onze sponsoren, donateurs, en andere geldschieters en onze leveranciers die op een of andere wijze hun steentje hebben bijgedragen aan het welslagen van de activiteiten van Voedselbanken Nederland, regio Arnhem. Inmiddels zijn door alle acht regionale voedselbanken in Nederland de overeenkomsten getekend waarbij zij zich allen scharen achter de navolgende vastgestelde doelstellingen: De algemene doelstellingen van de Voedselbanken in Nederland zijn: a. het direct helpen van mensen die onder een bepaald bestaansminimum leven, door het uitreiken van voedsel dat door derden beschikbaar wordt gesteld; b. het tegengaan van verspilling van voedsel. Bij het bereiken van de algemene doelstellingen gelden de volgende uitgangspunten: a. (Regionale) Voedselbanken mogen geen commerciële activiteiten ontplooien, kopen zelf in principe geen voedsel in en vragen geen vergoeding aan personen voor wie de levensmiddelen bestemd zijn; b. initiatieven om de doelgroep van de (Regionale) Voedselbanken ook op andere terreinen te ondersteunen, zullen niet plaatsvinden onder de naam van de voedselbank; c. (Regionale) Voedselbanken zijn vrijwilligersorganisaties die geen salarissen of daarop lijkende vergoedingen aan haar vrijwilligers betalen; d. door het bestaan van de (Regionale) Voedselbanken wordt aan armoede en verspilling in Nederland een gezicht geven. In het volgende hoofdstuk wordt iets over de organisatie(structuur) verteld. De daarna volgende hoofdstukken zijn verslagen per afdeling. In het laatste hoofdstuk wordt kort aandacht besteed aan de financiën. Tom Hillemans, voorzitter Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 4 van 26 19-7-2010
5 van 26 3 Organisatie In 2005 heeft de Rotary afdeling Velp/Rozendaal het initiatief genomen te starten met De Voedselbank Arnhem. Deze werd ondergebracht in de Stichting Voedselbank Arnhem e.o. en ingeschreven in de Kamer van Koophandel centraal Gelderland onder nummer: 09150960. Het bestuur bestaat op 31 december 2009 uit: Voorzitter: Th.(Tom)P.M. Hillemans MBA, Secretaris: V.(Valentijn) Venus MSc en Penningmeester: ing. H.(Hennie) A.M. Hurenkamp. Dit is het bestuurlijke orgaan dat de eindverantwoordelijkheid draagt voor: Voedselbanken Nederland, regio Arnhem. De organisatie is volledig bedrijfsmatig opgezet en kent een lijn/staf structuur. Elke afdeling wordt aangestuurd door een coördinator (in het bedrijfsleven zou je het een manager noemen) en die kan weer beschikken over de nodige hulp. (Zie bijlage 2 voor het organogram per 31 december 2009.) Het is goed om te weten dat er binnen de voedselbank uitsluitend vrijwilligers actief zijn. Er zijn dus geen betaalde krachten. Ook worden er geen vrijwilligersvergoedingen of reiskosten woon-werkverkeer betaald. Bij de meeste afdelingen is duidelijk aan te geven waar het accent ligt voor wat betreft de werkzaamheden ten behoeve van de lokale voedselbankfunctie of op zowel de lokale als regionale voedselbankfunctie. Zo houden alle stafafdelingen, met uitzondering van de afdeling Lokale voedselbanken zich bezig met zowel de lokale als de regionale voedselbankfunctie. De lijnafdelingen Aanmelding en Uitgiftepunten zijn voornamelijk bezig met de lokale voedselbankfunctie. De afdelingen Voedselverwerving, Transport en Opslagpakketverwerking houden zich bezig met zowel de lokale als regionale voedselbankactiviteiten en in een aantal gevallen zelfs regio-overstijgend. Met de lokale voedselbankfunctie bedoelen we het verstrekken van voedselpakketten in ons primaire werkgebied een achttal gemeenten (zie afbeelding). Met de regionale Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 5 van 26 19-7-2010
6 van 26 voedselbankfunctie wordt vooral bedoeld de distributiecentrum en coördinatiefunctie voor de lokale voedselbanken in de regio. Voor een plaatje van ons werkgebied per 31 december 2009 verwijzen wij u naar bijlage 3. Doordat we met zoveel vrijwilligers werken die (bijna) geen van allen full time werkzaam zijn voor de voedselbank en de werkzaamheden plaatsvinden vanuit verschillende locaties (distributiecentrum,uitgiftepunten, vanuit huis etc.) is het ontzettend van belang om goed volgens afgesproken processen te werken. Op die manier kan de continuïteit gegarandeerd worden doordat iedereen, inclusief alle vervangers, weten wie waarvoor verantwoordelijk is. Om deze reden werken we ook met functionele e-mailadressen en worden de telefoonnummers voor de verschillende afdelingen continue doorgeschakeld naar de mobiele telefoon van de vrijwilliger van de desbetreffende groep die op dat moment dienst heeft. Dit alles vergt goede planningen per afdeling en heldere duidelijk processen. Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 6 van 26 19-7-2010
7 van 26 4 Afdeling Aanmelding Deze afdeling verwerkt de aanvragen vanuit het primaire werkgebied van Voedselbanken Nederland, regio Arnhem. Dit werkgebied bevat een achttal gemeenten (zie afbeelding in hoofdstuk 3). Aanmelding bij de Voedselbank Arnhem door een hulpvrager kan alleen gebeuren via een hulpverlenende instantie/een professionele hulpverlener, die als zodanig door de voedselbank erkend wordt. Het daarvoor benodigde aanmeldingsformulier kan gedownload worden van de website www.voedselbankarnhem.nl. Om in aanmerking te komen voor een voedselpakket dient de hulpverlener voor zijn cliënt op dat formulier naar waarheid aan te geven, dat het netto besteedbaar leefgeld per maand van zijn cliënt onder de door de voedselbank bepaalde grens zit. Indien deze gegevens het verstrekken van een voedselpakket mogelijk maken, krijgt de cliënt daarvan bericht via zijn hulpverlener. Ook afwijzingen worden op deze manier doorgegeven. Alleen gezinnen woonachtig in het primaire werkgebied van Voedselbanken Nederland, regio Arnhem komen in aanmerking. Een eerste toewijzing gebeurt voor de duur van maximaal 13 weken, waarna een verlenging mogelijk is van telkens maximaal 26 weken. In principe kan de totale duur drie jaar bedragen, gelijk aan de periode van schuldsanering. Elke maandag en/of dinsdag van de week verwerkt het team van Aanmelding, tien vrijwilligers, de per post, fax of mail binnengekomen aanvragen en communiceert daarover met de hulpverleners. Toegewezen pakketten moeten door de cliënt elke vrijdagmiddag op een afgesproken uitgiftepunt afgehaald worden. Sinds de start in 2005 is er sprake van een continue groei van het aantal aanvragen. Per eind 2009 worden wekelijks zo n 600 voedselpakketten verstrekt. Het aantal gezinnen dat begin 2009 wekelijks een voedselpakket ontving was 437. Per ultimo 2009 was dit 601. Hier is echter wel behoorlijk wat verloop in verdisconteerd. Deze 601 gezinnen bestonden uit 814 volwassenen en 703 kinderen, in totaal dus 1.517 personen. Dit is een gemiddelde gezinsgrootte van 2,5 personen per gezin. In de stand per ultimo 2009 zaten nog 198 gezinnen (zie tabel hiernaast) die ook al een voedselpakket ontvingen aan het begin van 2009. In de afgebeelde tabel hiernaast is te zien vanaf welk jaar ze een voedselpakket ontvangen van de voedselbank. De instroom van nieuwe gezinnen die gebruik maakten van de voedselbank in 2009 was 647 en de stand per 1 januari 473. In het totaal werden er dus 1.084 gezinnen (is ca. 2.730 personen) geholpen. 2005 5 2006 31 2007 49 2008 113 198 Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 7 van 26 19-7-2010
8 van 26 In de navolgende tabel is een overzicht opgenomen van de gezinssamenstelling van de gezinnen die per eind 2009 elke week een voedselpakket ontvangen. Gezinssamenstelling per 31-12-2009 aantal kinderen Aantal gezinnen Éénouder gezin 0 228 1 60 2 70 3 of meer 39 397 Tweeouder gezin 0 52 1 35 2 53 3 of meer 64 204 601 Herman Boesveld, coördinator aanmelding Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 8 van 26 19-7-2010
9 van 26 5 Afdeling Uitgiftepunten Om uiteindelijk de voedselproducten, die op ons distributiecentrum worden verwerkt, per krat te distribueren onder onze afnemers in ons primaire werkgebied, werd er gebruik gemaakt van 17 uitgiftepunten. Waarvan er een negental zijn gelegen in verschillende Arnhemse wijken. Verder behoren plaatsen als Doesburg, Dieren, Rheden, Velp, Duiven, Elst, Haalderen en Huissen ook tot ons werkgebied. In 2009 is het aantal uitgiftepunten uitgebreid van 15 naar 18 locaties. Een uitgiftepunt is de plek waar vrijwilligers wekelijks rechtstreeks in contact komen met de mensen die tijdelijk noodhulp ontvangen in de vorm van een voedselpakket. Ons beleid is er op gericht om maximaal ca 35 gezinnen/personen per uitgiftepunt te bedienen. We proberen (i.v.m. de privacy van onze afnemers) zoveel mogelijk de adressen van de uitgiftepunten voor de buitenwereld verborgen te houden. In 2010 zullen er een aantal uitgiftepunten bij komen om overbevolking te voorkomen. Er zijn op de uitgiftepunten in totaal ruim 100 vrijwilligers werkzaam. Als zodanig moet een uitgiftepunt enigszins het karakter hebben van een buurthuis. Denk hierbij aan een gezellige zitruimte en een eenvoudige keuken om koffie te schenken. Daarnaast is het creëren van een open en gezellige sfeer mogelijk een hulpmiddel bij het doorbreken van een eventueel sociaal isolement van de afnemers. De vrijwilligers op een uitgiftepunt hebben ondertekend dat zij zorgvuldig om gaan met de privacy van de afnemers. Dit geldt trouwens voor alle vrijwilligers bij de Voedselbank Arnhem. De vrijwilliger is naast gastheer/vrouw ook een luisterend oor, maar zit niet op de stoel van de hulpverlener. Aan de hand van een namenlijst, waarop alleen de gezinssamenstelling staat vermeld, kunnen de vrijwilligers zelf schuiven met de inhoud van de pakketten rekeninghoudend met de achtergrond en samenstelling van het gezin van onze afnemers. Denk hierbij aan onze allochtone afnemers en anderen die bijvoorbeeld geen varkensvlees of iets dergelijks mogen gebruiken. De voedselbank respecteert dit en de vrijwilliger ter plekke regelt dat. Het voedsel wordt vanuit het krat met hulp en een toelichting van de vrijwilliger over de houdbaarheid e.d., overgepakt in de tas van de afnemer. Al onze uitgiftepunten, inclusief de koffie/thee, worden ons gratis ter beschikking gesteld. Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 9 van 26 19-7-2010
10 van 26 Een woord van dank is hier zeker op zijn plaats aan alle kerken, buurthuizen, wijkgebouwen en andere instanties die deze uitgiftepunten mogelijk maken. De reis/loopafstand voor onze afnemers blijft hierdoor zo beperkt mogelijk. Joop Toeter, coördinator uitgiftepunt a.i. Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 10 van 26 19-7-2010
11 van 26 6 Afdeling Voedselverwerving Het afgelopen jaar is het acquisitieteam actief geweest op het terrein van de voedselverwerving en logistieke support van derden. Nieuwe contacten werden gelegd met o.m. Remia, de Zwanenberg Food Group en Super de Boer. Enkele bestaande contacten werden vernieuwd, zoals met Heinz Elst en het Deense Arla te Nijkerk. Omdat de eigen transport- en opslagmiddelen ontoereikend bleken, werd voor het transport van de aangeboden goederen een aantal professionele vervoerders benaderd en bereid gevonden wekelijks en op afroep voor ons te rijden. Ook een 4-tal vriesvemen faciliteren ons met tijdelijke opslagcapaciteit op ad hoc basis. De benoeming van een Coördinator Voedselverwerving in 2009 en uitbreiding van het team moeten het mogelijk maken een meer planmatige acquisitieaanpak te realiseren voor zowel bestaande als nieuwe relaties. Twee belangrijke uitdagingen die we in 2009 hebben ingezet en het komende jaar verder willen uitbouwen zijn: Vergroten van de diversiteit van het aanbod Op beleidsniveau in gesprek komen met de grootwinkelbedrijven. In dat laatste geval gaat het niet zozeer om het verkrijgen van de restproducten uit de winkels maar meer om de verkrijging van overtollige, niet afgenomen private label artikelen die vaak nog in opslag zijn bij de producenten. Deze producenten willen de artikelen wel leveren (kostenbesparing), maar doen het niet uit vrees voor een conflict met de opdrachtgever. De opdrachtgever staat levering van dit artikel niet toe uit oogpunt van aansprakelijkheid. Onze boodschap is dat aan ons beschikbaar gestelde artikelen niet in een grijs circuit terecht komen maar in controlled circulation. Ze gaan naar een gedefinieerde en geïdentificeerde doelgroep. Hero Meerveld, coördinator voedselverwerving Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 11 van 26 19-7-2010
12 van 26 7 Afdeling Transport In 2009 zijn door de chauffeurs van de Voedselbank Arnhem zeer veel ritten gemaakt naar vele plaatsen in Nederland. Vooral naar producenten van levensmiddelen en dranken. Op de woensdag werden ritten gemaakt naar een groentensnijderij in Helmond voor het ophalen van groente voor zowel Voedselbank Arnhem als de lokale Voedselbanken in het ons toegewezen werkgebied in de provincie. Ook haalden we op die dag producten op c.q. werden er producten gebracht van andere regionale voedselbanken. Het aanbod verschilt van week tot week. Op de donderdag werd standaard gereden naar een bakker voor brood en naar de Makro voor allerhande producten. Verder waren er op de donderdag twee chauffeurs ingepland die producten ophaalden die in de dagen daarvoor waren toegezegd. Op vrijdagmorgen werd er brood gehaald bij een broodfabriek in Arnhem. Vanaf 11.30 uur werden de eerste pakketen naar de uitgiftepunten gereden. Hiervoor werden de 4 auto s/bussen gebruikt waarover de Voedselbank Arnhem kan beschikken. Maar ook reed er een ambulanceauto van het Rode Kruis naar een aantal uitgiftepunten. We konden eind 2009 beschikken over bijna 30 chauffeurs die van te voren hebben aangegeven op welke dagen en wanneer zij beschikbaar waren. Er kwamen 7 chauffeurs bij en er vertrokken er 3. Er waren twee chauffeurs die over een uitgebreid rijbewijs beschikken. Zij reden de door een derde ter beschikking gestelde vrachtauto naar Helmond. Het was van grote waarde te kunnen beschikken over gekwalificeerde chauffeurs. Zonder hen zou het niet mogelijk zijn. De Afdeling Transport legde contact met de Coördinator Vrijwilligers wanneer aanvulling van het chauffeursbestand nodig was. Het wagenpark is sterk verouderd maar door grondig onderhoud konden alle ritten in 2009 worden uitgevoerd. In 2007 werden 40.602, in 2008 43.587 en 2009 43.074 kilometers gemaakt. Zowel in 2008 maar nog meer in 2009 kon gebruik gemaakt worden van enkele professionele vervoerders voor het ophalen van grote partijen producten. Bovendien werd op transportgebied samengewerkt met andere voedselbanken. De vrijwilligers kregen per kwartaal een planning wie op welke dag zou worden ingezet. Pim van Dorp, coördinator transport Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 12 van 26 19-7-2010
13 van 26 8 Afdeling Opslag-Pakketverwerking Deze groep, bestaande uit 3 teams, zorgt voor het gehele proces van de samenstelling van de pakketten tot aan de uitgifte van het voedsel aan de lokale voedselbanken en het op transport zetten van de pakketten naar de uitgiftepunten. Bovendien beheert deze groep de opslag van het binnengekomen en uit te geven voedsel, zowel fysiek in de hal als in de voorraadadministratie. Het team bestaat uit 47 vaste vrijwilligers en 6 invallers, die samen per week zo n 370 uur werken, verspreid over de woensdag, donderdag en vrijdag. De werkzaamheden in korte lijnen: Op woensdag, donderdag en vrijdag worden geleverde partijen in ontvangst genomen. Deze worden geteld, gecontroleerd op houdbaarheidsdatum en in de voorraadadministratie verwerkt. De goederen worden vervolgens in de stellingen opgeslagen. Op woensdag worden aan de hand van gegevens uit de voorraadadministratie de pakketten samengesteld. Hierbij wordt ook gelet op het aanbrengen van variatie in de samenstelling van het pakket. Daarna worden de pallets met het uit te geven voedsel verzameld op het plein om uitgeteld te worden voor de pakketten die worden verspreid over onze 16 uitgiftepunten. Op donderdag wordt aan de hand van de door de voorraadadministratie gemaakte lijsten het voedsel voor de lokale voedselbanken op pallets klaargezet. Intussen worden versproducten, zoals groente en fruit, en kleine eenheden, zoals suikerzakjes en melkkuipjes, voor Arnhem uitgezocht en in gezinsporties verpakt. In de koeling worden de koelproducten, zoals zuivel en vlees, uitgeteld en klaargezet. Op de voorraadadministratie wordt een toelichting op de die week verstrekte producten voor de lokale voedselbanken gemaakt. Op vrijdag wordt verdeeld in 3 groepen tussen 9.30 en 11.00 uur en wordt het voedsel uitgegeven aan de lokale voedselbanken. Tegelijkertijd wordt alles aan de lopende band in gereedheid gebracht voor het inpakken van de voedselpakketten voor de 16 uitgiftepunten in Arnhem en directe omgeving. Ook wordt extra voedsel voor de grote gezinnen klaargezet dat apart meegaat naar de uitgiftepunten. Tussen 11.00 en 14.00 uur worden deze pakketten allemaal ingepakt, waarbij aan en om de lopende band ongeveer 18 vrijwilligers betrokken zijn. Ook wordt voor de uitgiftepunten een speciale toelichting op het uitgegeven voedsel meegegeven. Per team is in 2009 1x groot overleg gehouden. Afgesproken is dit per team in 2010 1x per kwartaal te doen. Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 13 van 26 19-7-2010
14 van 26 Enkele cijfers: In 2009 zijn er 800 partijen voedsel ontvangen met gemiddeld 4,5 soort product per partij. Dit waren 4,1 miljoen consumenteneenheden/porties ofwel 1.758 ton. De gemiddelde voorraad in het magazijn, na uitgifte, was in 2009 135 ton. Wekelijks zijn in 2009 gemiddeld voor 541 gezinnen pakketten klaargemaakt, een groei t.o.v. 2008 van 121 pakketten (+29%). Er zaten gemiddeld 23 items in een pakket, waaronder in ieder geval brood, zuivel, verse groente en/of fruit en vlees(waren) en verder producten als frisdrank, chips, crackers, conserven, nootjes, sauzen, enz. Voor de 17 lokale voedselbanken, in de provincie, zijn gemiddeld per week voor 1.719 gezinnen 15 items uitgegeven. Hier was de groei in 2009 188 (+12,3%) gezinnen. In 2009 is er vanuit ons distributiecentrum voor 108.514 pakketten ruim 2.000.000 items verstrekt. Een deel van het ontvangen voedsel is beschikbaar gesteld aan andere regionale voedselbanken. De afdeling Opslag-Pakketverwerking groeit in alle opzichten uit zijn jasje. Niet alleen de fysieke opslagruimte van voedsel in de hal en de plaats waar de werkzaamheden worden verricht zijn te klein, maar ook de technische opslagruimte voor de voorraadadministratie in Excel is niet meer toereikend. Daarom wordt er buiten de verhuizing naar het nieuwe pand in 2010 ook door een ICT bedrijf samen met een werkgroep van de voedselbank gewerkt aan nieuwe software voor de voorraadadministratie. Irmgard Tuerlings, coördinator opslag-pakketverwerking Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 14 van 26 19-7-2010
15 van 26 9 Stafafdeling Vrijwilligers Vrijwilligers zijn de levensader van de voedselbank. Ook het afgelopen jaar hebben zich weer veel mannen en vrouwen aangemeld als vrijwilliger om de Voedselbank Arnhem draaiende te houden. De diversiteit aan vrijwilligers was erg groot. Van werkeloze jongeren, gepensioneerden, hoog en laag opgeleiden tot huisvrouwen en noem maar op. Alle vrijwilligers maken tijd vrij voor de medemens en hebben hetzelfde doel: zinvol vrijwilligerswerk doen. We letten er goed op dat de nieuwe vrijwilligers in het desbetreffende team passen en dat de sfeer goed is/blijft. Deze fijne sfeer was mede bepalend om met plezier te blijven werken bij de Voedselbank Arnhem. Ondanks het feit dat wij (bewust) geen reiskosten vergoeden, blijft de motivatie groot. Aanmeldingen kwamen, naast de eigen netwerken, binnen via bemiddeling van de VIA (Vrijwilligers Inzet Arnhem), instanties zoals het RIBW, re-integratiebedrijven, UVW en directwerk van de gemeente Arnhem. Het actief blijven werven, gebruikmakend van een groot netwerk is van groot belang voor het voeden van de levensader van de voedselbank. Er is een groot werkaanbod binnen de voedselbank om zich voor in te zetten. Zo hebben we naast de afdeling Vrijwilligers de afdeling Aanmelding, Uitgiftepunten, Voedselverwerving, Transport, Opslag-pakketverwerking, Lokale voedselbanken, Fondsenwerving (inclusief het winkeltje ), Faciliteiten (inclusief de technische dienst) en Communicatie. De afdeling Vrijwilligers koppelt uiteindelijk de vrijwilliger aan een van de genoemde afdelingen. Iedere afdeling heeft een eigen verantwoordelijk coördinator die de vrijwilliger verder instrueert en begeleidt. Wanneer een vrijwilliger zich aanmeldt, vindt er altijd een sollicitatiegesprek plaats op het distributiecentrum waarin we de mogelijkheden bespreken. Ook de vrijwilligersovereenkomst moet worden ondertekend, omdat vrijwilliger zijn bij de Voedselbank niet vrijblijvend is. In 2009 hebben zich ca.80 nieuwe vrijwilligers aangemeld en ca. 36 afgemeld met redenen als: weer werk gevonden, gezondheid, privé omstandigheden, keuze voor ander vrijwilligerswerk, verhuizing enz. Het grootste percentage vrijwilligers haakte af vanwege het vinden van regulier werk. Eind 2009 stond de teller op totaal (afgerond) 250 actieve vrijwilligers waarvan er velen vanaf het begin in 2005/2006 nog steeds actief zijn voor Voedselbanken Nederland, regio Arnhem. Als dankjewel naar de vrijwilligers en hun partner werd op de jaarlijkse vrijwilligersmiddag/avond in oktober 2009 een Italiaans buffet aangeboden door de voedselbank, verzorgd door leerlingen van het ROC afdeling Horeca. We mochten dit belangeloos houden in het restaurant van de Sociale Werkvoorziening Presikhaaf Bedrijven. Alles werd omlijst met muziek en gezelligheid. Iets waar we jaarlijks aandacht aan willen blijven geven! Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 15 van 26 19-7-2010
16 van 26 Ook dank aan de Inner Wheel dames(rotary) en chauffeurs van het Rode Kruis die wekelijks op vrijdag een paar vrijwilligers beschikbaar stellen voor het inpakken van de voedselpakketten en het vervoer daarvan naar de verschillende uitgiftepunten. Nogmaals dank aan alle vrijwilligers van de Voedselbank Arnhem voor hun inzet en betrokkenheid bij mensen die moeten leven van een minimum aan inkomen en meehelpen om verspilling te voorkomen! Joop Toeter, coördinator vrijwilligers Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 16 van 26 19-7-2010
17 van 26 10 Stafafdeling Lokale voedselbanken Als regionale voedselbank strekt ons werkterrein zich uit over het grootste deel van Gelderland, Twente en het Zuidoostelijk deel van de provincie Utrecht. In dit gebied zijn de volgende lokale voedselbanken gevestigd: Apeldoorn, Bommelerwaard, Doetinchem, Ede, Enschede, Midden-Twente, Millingen aan de Rijn, Montferland, Neder-Veluwe, Nijmegen, Oost-Achterhoek, Oost-Twente, Tiel, Veenendaal, Wijchen e.o., Zeist en Zevenaar en Rijnwaarden. Wij hebben de inspanningsverplichting aan deze voedselbanken elke week minimaal 8 items per pakket te leveren. Door het grote voedselaanbod waren wij in staat elke week rond de 15 items te leveren! Dit voedsel werd op vrijdagochtend door de lokale voedselbanken afgehaald op ons distributiecentrum. Aanvankelijk waren geen tijden voor dit laden afgesproken. Omdat iedereen zo vroeg mogelijk wilde komen, leidde dit vanwege de beperkte ruimte soms tot chaotische en zelfs gevaarlijke situaties. In overleg met de lokale voedselbanken werd een laadrooster afgesproken, waardoor een sterk verbeterde situatie ontstaan is. Desondanks blijkt dat de beschikbare ruimte op vrijdagochtend volledig bezet is, zodat er in de tweede helft van dit jaar geen plaats meer was voor nieuwe voedselbanken die zich aanmeldden. We gaan er van uit dat op onze nieuwe locatie (nieuw distributiecentrum) dit probleem opgelost is. Vertegenwoordigers van de besturen van de lokale voedselbanken vormen samen de regioadviesraad. Deze kwam in 2009 6 keer bijeen. In dit overleg worden afspraken gemaakt over de samenwerking tussen de regionale voedselbank en de lokale voedselbanken. Ook worden de landelijke ontwikkelingen besproken en standpunten meegegeven aan de vertegenwoordiger van de regionale voedselbank in het landelijke bestuur. Het belangrijkste punt in dit overleg is echter de onderlinge ervaringsuitwisseling. Men leert veel van elkaar. Daarnaast zijn er dit jaar ook speciale onderwerpen aan de orde geweest. Het al genoemde laadrooster werd vastgesteld. Door een kleine werkgroep werd een rapport uitgebracht Houd de koudeketen gesloten. Hierin worden concrete adviezen uitgebracht hoe de richtlijnen van de Voedsel- en Waren Autoriteit betreffende het koelen en vriezen van voedsel in de praktijk kunnen worden gebracht gedurende het transport van voedsel vanuit de diepvries- en koelcellen in het distributiecentrum tot aan het overhandigen aan de cliënten. Om mee te werken aan inzicht op landelijk niveau over het transport van voedsel werd in de zomer door de lokale voedselbanken een inventarisatie van de goederenstromen gehouden. In januari 2010 zal deze inventarisatie meer gedetailleerd herhaald worden. Nu de landelijke regio-indeling definitief is vastgesteld, blijkt dat ons werkterrein in 2010 enigszins zal veranderen. De drie voedselbanken uit Twente zullen overgaan naar de regionale voedselbank Deventer. Overleg daarover is gaande. In de oostelijk deel van de provincie Utrecht bevinden zich enkele voedselbanken die nu in onze regio vallen. Overleg over de overgang met hen zal in 2010 gestart worden. André Willemsen, coördinator lokale voedselbanken Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 17 van 26 19-7-2010
18 van 26 11 Stafafdeling Fondsenwerving Ook gedurende het jaar 2009 ontving de Voedselbank uit verschillende bronnen donaties. Vanuit diaconieën van kerken en stichtingen, middels acties van bedrijven, bijdragen van bedrijven zelf, maar ook van particulieren en gemeenten mochten gulle gaven in ontvangst genomen worden. Heel vaak ging het daarbij om spontane giften op basis van algemene bekendheid met de Voedselbank. Naar aanleiding van de open dag halverwege 2009 melden zich een beperkt aantal zogenaamde vrienden van de Voedselbank, en vulden een machtiging in op basis waarvan maandelijks dan wel jaarlijks een bedrag gedoneerd wordt. Ook droeg het zogenoemde Winkeltje, haar steentje bij in de financiën. Heel erg gestructureerd was de Fondsenwerving voor de Voedselbank echter niet. In de loop van 2009 was het werven van fondsen voor de Voedselbank Arnhem e.o. onderwerp van een afstudeeropdracht. Daarin werd geconcludeerd dat fondswerving meer structuur en ook meer medewerkers vereiste om te kunnen voldoen aan de groeiende behoefte aan financiële middelen om de toenemende kosten te kunnen dekken. Eind van het jaar is hiermee een start gemaakt en is de vacature van Coördinator Fondsenwerving ingevuld. In de loop van 2010 moet aan een de afdeling en haar werkwijze vorm gegeven gaan worden. In december heeft een samenwerking met de SponsorBingoLoterij geleid tot het verzenden van bijna 100.000 uitnodigingen binnen het werkgebied van de Voedselbank Arnhem. Hierbij werden mensen uitgenodigd om mee te spelen in de SponsorBingoLoterij, waarbij de helft van de inleg ten goede komt aan de Voedselbank. De respons hierop was echter teleurstellend. Meer activiteiten en het actief benaderen van bedrijven, particulieren, instellingen, gemeenten, kerken, serviceclubs, ondernemersverenigingen enz. moeten volgend jaar al leiden tot een toename van de financiële ondersteuning. Klaas Altena, coördinator fondsenwerving Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 18 van 26 19-7-2010
19 van 26 12 Stafafdeling Faciliteiten De stafafdeling Faciliteiten heeft een turbulent 2009 beleefd. De werkzaamheden op de locatie Koningsweg waren vooral gericht op onderhoud materialen, realiseren van wensen op het gebied van faciliteiten en herstelwerkzaamheden van de panden. Onderhoud materialen Elke vrijdag wordt van alle auto's de vloeistoffen gecontroleerd en wordt gekeken of er schade gereden is. Naast de jaarlijkse onderhoudsbeurt en APK worden alle gemelde mankementen beoordeeld of wij het zelf kunnen repareren of dat de garage ingeschakeld moet worden. Hierbij worden wij enorm geholpen door Garagebedrijf Jansen uit Arnhem. Bij het rollend materieel horen ook de 3 vorkheftrucks en de palletwagens. Ook deze krijgen jaarlijks een onderhoudsbeurt. Bij tussentijdse gebreken wordt de servicedienst van het betreffende bedrijf ingeschakeld. Realiseren van wensen op het gebied van faciliteiten Elke afdeling moet facilitair ondersteund worden zodat zij hun kerntaken kunnen blijven uitvoeren. De ene afdeling heeft meer wensen dan de andere. De wensen variëren van inpakmateriaal tot en met cursussen en alles wat er tussen zit. Een mooi voorbeeld is het opleiden van vrijwilligers tot chauffeur op een vorkheftruck. Met hulp van instructeur Freek Rosendaal hebben wij gerealiseerd dat wij 10 nieuwe chauffeurs hebben. Naast de wensen van de afdelingen hebben wij een voorraad opgebouwd voor artikelen die regelmatig gebruikt worden zoals kopieerpapier, sanitaire artikelen, koffie, suiker enz. Deze producten kopen wij zelf in. Echter, als wij toestemming hebben van de producenten om hun producten zelf te mogen consumeren dan maken wij daar wel gebruik van. Het gebruik van deze producten wordt geadministreerd zodat wij dit kunnen verantwoorden aan de producenten. Herstelwerkzaamheden van de panden Naast het rollend materieel kijkt onze technische medewerker met een scherp oog naar de gebouwen op gebreken en schades. Een ongeluk zit een klein hoekje vooral bij het werken met vorkheftrucks. Ook hier geldt dat bij schades gekeken wordt of wij het zelf kunnen herstellen. Waar voedsel is moet je rekening houden met eventuele overlast van ongedierte. Wij hebben met Sita, een bedrijf dat gespecialiseerd is in afvalverwerking en ongediertebestrijding, een nauwe samenwerking. Elke maand worden de uitgezette lokkastjes gecontroleerd en bij meldingen van ongedierte wordt door dit bedrijf adequaat gereageerd d.m.v. een extra inspectie. De hierboven genoemde werkzaamheden wordt uitgevoerd door 1 technische medewerker, Henk Tijssen, die elke vrijdag aanwezig is. Daarnaast is er gebruik gemaakt van een medewerker, niet behorende bij de stafafdeling Faciliteiten, die assisteerde bij het onderhouden van het rollend materieel. Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 19 van 26 19-7-2010
20 van 26 De aankoop van het pand aan de Bruningweg heeft grote gevolgen gehad voor onze stafafdeling. Naast de werkzaamheden op de Koningsweg moesten ook de voorbereiding en werkzaamheden m.b.t. de verbouwing van het nieuwe pand gerealiseerd worden. Dit hebben we opgelost met een klein bouwteam die het hele verbouwingsproject hebben begeleid en gecoördineerd. Dit team bestond uit Tom Hillemans (algehele coördinatie en werving), Henny Hurenkamp (architect) en Richard de Groot (coördinatie uitvoer). Daarnaast is de stafafdeling Faciliteiten uitgebreid met 3 medewerkers, waarvan 2 voor technisch onderhoud en 1 voor ICT. Ook hebben medewerkers van andere stafafdelingen meegeholpen om grote klussen te klaren, zoals bijvoorbeeld de grote schoonmaakactie. In het laatste kwartaal van het jaar zijn we begonnen met de eerste werkzaamheden in het nieuwe pand. Allereerst moest ervoor gezorgd worden dat de opslaghal en de verwerkingshal goed schoongemaakt moest worden. Bedenk dat de verwerkingshal circa 1.100 m ² is en het plafond, de muren en de vloer tweemaal schoongespoten zijn dan is dat een hele klus geweest. Om geen achterstand te krijgen in de planning hebben de technische onderhoudsmedewerkers besloten naast de vrijdag ook de woensdag en de donderdag aan de slag te gaan. Voor 2010 zijn de speerpunten de verbouwing van het pand aan de Bruningweg, de verhuizing en een goede oplevering van het pand aan de Koningsweg. Uiteraard zullen de normale werkzaamheden ook alle aandacht krijgen. De stafafdeling Faciliteiten kijkt met veel voldoening naar 2009 en vol verwachting naar 2010. Richard de Groot, coördinator faciliteiten Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 20 van 26 19-7-2010
21 van 26 13 Stafafdeling Communicatie De Voedselbank in zijn algemeenheid heeft in het afgelopen jaar sterk in de belangstelling gestaan. Hieraan zal zeker de bekende TV-serie: Effe geen cent te makken aan bijgedragen hebben. De landelijke media-aandacht is ook positief geweest voor Voedselbank Arnhem. Op verzoek hebben er diverse presentaties op scholen plaatsgevonden over ons werk en onze twee doelstellingen. De Nieuwsbrief is in 2009 viermaal verschenen. De nieuwsbrief is primair gericht op het informeren van externe partijen. Uiteraard worden de nieuwsbrieven ook aan vrijwilligers gestuurd. De website wordt continu actueel gehouden. In 2009 hebben we ook een succesvolle open dag gehouden. Vele honderden belangstellende kwamen ons bezoeken. In december is aan een studente van e HAN opdracht gegeven om een communicatieplan te maken. In december werd de vacature coördinator communicatie opgevuld. André ten Holder, coördinator communicatie Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 21 van 26 19-7-2010
22 van 26 14 Financiën Naast dit jaarverslag is er door DDJ accountants en adviseurs ook een financieel jaarverslag gemaakt. Navolgend vind u de winst- en verliesrekening en de balans per ultimo 2009 van Voedselbanken Nederland, regio Arnhem. In 2009 is er een pand verworven dat het nieuwe distributiecentrum zal worden. Een paar belangrijke opmerkingen: De hoge post liquiditeiten wordt veroorzaakt doordat we een belangrijke subsidie hebben ontvangen van de Provincie Gelderland ten behoeve van het opknappen en de verbouw van ons in 2009 nieuw verworven distributiecentrum. Deze subsidie is in de balans in mindering gebracht op de verwervingsprijs van het pand. Het overgrote deel van de uitgaven in verband hiermee zullen in de loop van 2010 plaatsvinden. Op dat moment zal het liquiditeitssaldo afnemen en zullen de investeringen in het pand toenemen. Voor een verdere toelichting verwijzen we u graag naar het financiële jaarverslag dat u kunt vinden op onze website (http://www.voedselbankarnhem.nl/begroting.htm). Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 22 van 26 19-7-2010
23 van 26 Hennie Hurenkamp, penningmeester Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 23 van 26 19-7-2010
24 van 26 Bijlage 1 Ontwikkeling aantal pakketten per week vanaf start tot eind 2009 Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 24 van 26 19-7-2010
25 van 26 Bijlage 2 Organogram per ultimo 2009 Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 25 van 26 19-7-2010
26 van 26 Werkgebied voedselbank Arnhem e.o. per 31-12-2009 Bijlage 3 Jaarverslag Voedselbanken Nederland, regio Arnhem 2009.docx 26 van 26 19-7-2010