Ondersteuningsprofiel De Spinaker Heerhugowaard Bedrijfsschool Het WERK! 2015-2016 School De Spinaker bedrijfsschool Het WERK! BRINnr. 18ZJ-03 Directeur Dhr. B. Austmann Adres Dudokweg 68 1703 DC Telefoon 072 576 3026 E-mail info@despinaker.nl Website www.despinaker.nl Bestuur Stichting Ronduit Rubenslaan 2 1816 MB Alkmaar Zie ook: Schoolplan, jaarplan en ondersteuningsprofiel 1
Inleiding Het WERK! is een locatie van De Spinaker / Ronduit Onderwijs. De school is februari 2015 gestart met speciaal beroepsonderwijs binnen een arbeidsmarktgericht profiel. De locatie Het WERK! is onderdeel van Expertise Cluster Arbeid Werkt (ECA Werkt) en richt zich op de arbeidsregio Noord-Holland. De Spinaker heeft locaties in de regio s Den Helder, Alkmaar, Hoorn en Heerhugowaard. De locaties in Heerhugowaard hebben een bovenregionale functie en betrekken leerlingen uit vijf verschillende samenwerkingsverbanden. De wet Passend Onderwijs deelt schoolbesturen op in regio s. De besturen zijn vertegenwoordigd in het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs (SWV VO). Elk SWV VO heeft de plicht te zorgen voor een dekkend onderwijsaanbod aan alle leerlingen, inclusief het beschrijven van een ondersteuningsplan waarin wordt aangegeven hoe het SWV een antwoord heeft op de diverse ondersteuningsbehoeften van de leerling. De schoolbesturen stellen ieder een eigen ondersteuningsprofiel vast waarin staat aangegeven op welke wijze de school invulling geeft aan passend onderwijs. Tevens geeft de school aan waar haar grenzen liggen en welke de ambities zijn als het gaat om voor zoveel mogelijk leerlingen onderwijs te bieden dat past bij hun onderwijsbehoeften. Het ondersteuningsprofiel van de locatie Het WERK! is opgesteld door het management en vastgesteld i.o. met het onderwijsteam en de medezeggenschapsraad. Onderliggend aan het profiel zijn in diverse bijlagen afspraken en werkwijzen beschreven die er zorg voor dragen dat de visie uit het profiel wordt omgezet naar concrete en zichtbare handelingen binnen de school. Het profiel en de bijlagen worden geëvalueerd in het jaarverslag en bijgesteld in het jaarplan. 2
Een nieuw onderwijsconcept Veranderingen in de wetgeving voor zowel onderwijs, gemeente als jeugdzorg resulteren in verschuivingen in onderwijsstromingen en mogelijkheden voor arbeidsparticipatie van jongeren. Leerlingen in een arbeidsprofiel kunnen van af 16 jaar instromen op de arbeidsmarkt, de toegang tot diverse gemeentelijke vangnetten wordt kleiner. Ook de scholen binnen het VSO moeten hun onderwijsaanbod herstructureren gericht op duurzame arbeidsparticipatie van jongeren en jongvolwassenen. Bedrijfsschool Het WERK! is ontstaan uit de locaties Klaas Groen Jeugdzorg onderwijs en De Stagegroep Alkmaar (DSA). De school is gestart in februari 2015 op basis van een analyse van de consequenties van nieuwe wetgeving voor onze doelgroep. We hebben de ambitie uitgesproken om samen met ketenpartners een antwoord te vinden op de vraag hoe leerlingen een succesvolle start kunnen maken als beginnend beroepsbeoefenaar en hoe zij hun arbeidsplaats kunnen behouden. In dit hoofdstuk worden de conclusies en de ambitie kort beschreven. Een uitgebreide beschrijving is te lezen in het Projectplan Expertisecentrum Arbeidstoeleiding 26-03-2014. Verandering in jeugdzorg (Wet MO) / gevolgen voor locatie Klaas Groen Door de transitie in de jeugdzorg verwacht st. Parlan dat de plaatsingen op VSO Klaas Groen in 2016 met 50% zal zijn afgenomen waardoor het aantal geplaatste jeugdzorg leerlingen zal dalen naar rond de 20 leerlingen. De school is daardoor niet meer rendabel. Wet Passend Onderwijs (Wet PO) / gevolgen voor locatie Klaas Groen Als gevolg van de wet vervalt de plaatsbekostiging voor de locatie Klaas Groen. Er is geen sprake meer van specifiek jeugdzorg onderwijs. De toelaatbaarheid wordt bepaald door het SWV VO. Het aanbod moet worden afgestemd op behoeften van het SWV PO. Voor leerlingen met een zwaardere ondersteuningsbehoefte en een arbeidsmarktgericht profiel is VSO reëel. Wet kwaliteit VSO De wet kwaliteit VSO maakt in het arbeidsmarktgerichte profiel vanaf 14 jaar stages tot 80% van de lestijd, en vanaf 16 jaar uitstroom met een arbeidscontract mogelijk. De kwalificatieplicht vervalt. De focus in het onderwijs kan daardoor worden verlegd naar de arbeidsmarkt. DSA heeft in 2013-2014 ervaring opgedaan met werken aan een arbeidsmarktgericht profiel. Analyse van doelgroep, uitstroom en successen De meeste leerlingen van Klaas Groen en DSA stromen uit in een arbeid gericht traject. Veel leerlingen waren niet direct plaatsbaar als gevolg van een tekort aan vaardigheden. Successen zijn behaald daar waar trajecten waren gestart met een oefenstage, gevolgd door een (werk)stage of een stage gekoppeld aan instroom op het MBO. Analyse van het onderwijsaanbod Om aan de behoefte van de doelgroep te voldoen moeten leerlingen functioneren in een bedrijfsomgeving. Daarnaast vergroten brancheopleidingen de aansluiting met de arbeidsmarkt. Dit vraagt een ander onderwijsconcept aan de locaties, met een andere inzet van personeel en middelen. Niet langer arbeidstoeleiding integreren in onderwijs, maar onderwijs integreren in arbeidstoeleiding. Spreidingsbeleid en bundeling van kennis / gevolgen voor DSA Om te komen tot een kwalitatief aanbod moeten kennis en middelen worden gebundeld. Door aanpassing in spreidingsbeleid wordt de expertise op het gebied van arbeidstoeleiding vergroot. De locaties Klaas Groen en DSA worden in 2014 samengevoegd. Conclusie / gevolgen locaties Klaas Groen en DSA Er is behoefte aan een centrale voorziening waar leerlingen oefenstages kunnen lopen in een geaccrediteerde, arbeidsgerichte werkplaats waarin ook brancheorganisaties opleidingen kunnen verzorgen. De opbouw van oefenstages, gevolgd door stages in bedrijven vergroot de kans op een succesvolle instroom op de arbeidsmarkt. Coaching op de werkplek en kwalitatieve nazorg zijn noodzakelijk. Arbeid moet een reële uitstroommogelijkheid zijn waarop het onderwijsaanbod moet worden afgestemd. De integratie van onderwijs in arbeidstoeleiding, in plaats van andersom, verlegt de focus van onderwijs naar arbeid. 3
Ambitie: van onderwijs naar werk De Spinaker heeft de ambitie ontwikkeld om arbeidstoeleiding voor leerlingen van af 14 jaar als kerntaak toe te wijzen aan de regio Heerhugowaard. Om samen met ketenpartners onderwijs aan te bieden gericht op een succesvolle start op de arbeidsmarkt. Om toegang tot het beroepsonderwijs te realiseren en om jongvolwassenen te equiperen tot het duurzaam participeren in arbeid. Kortom een school voor Speciaal Beroepsonderwijs; Bedrijfsschool Het WERK! Bedrijfsschool Het WERK! Als uitgangspunten bij de realisatie van bedrijfsschool Het WERK! zien wij een school, - waarbij arbeidssimulatie de kern van het aanbod vormt. - waar de lesruimten geaccrediteerde bedrijfsunits zijn. - waar branche-opleidingen worden aangeboden. - waar leerlingen worden begeleid naar het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. - waar het onderwijs ondersteunend is aan de transitie naar arbeid. - die aansluit bij de arbeidsmarkt en het beroepsonderwijs. - die deze uitgangspunten ook inzet ten behoeve van de moeilijkste leerlingen. - die verbindend kan zijn tussen onderwijs, arbeid, thuis, hulpverlening en netwerk. Verbonden met ECA Werkt / SWV Noord-Kennemerland De bedrijfsschool komt voort uit het projectplan Expertise Centrum Arbeidstoeleiding dat in opdracht van het SWV VO Noord Kennermerland is geschreven. Dit projectplan is als koersplan bedrijfsschool Spinaker opgenomen in het visiedocument van het samenwerkingsverband Noord Kennermerland dat op haar beurt heeft geleid tot de start van ECA Werkt. Door deze verbondenheid met ECA Werkt maakt de bedrijfsschool onderdeel uit van een expertisecentrum dat, - Kennis en middelen weet te verbinden op het snijvlak van onderwijs, arbeidsmarkt en zorg. - Actief betrokken is bij en regie voert op de vindplaatsen in het onderwijs, zorg en de arbeidsmarkt. - dienstverlenend is aan het onderwijs, de gemeente en de arbeidsregio. - beschikt over een breed netwerk en streeft naar symbiose met samenwerkingspartners. - beschikt over plaatsingsmogelijkheden in de arbeidsregio. - beschikt over profielgerichte trainingscentra met leerwerkplekken in diverse arbeids- en onderwijssectoren. - het netwerk actief betrekt bij de realisatie van een traject. - de gemeente kan ontzorgen op het gebied van arbeidstoeleiding. - nazorg verleent en bestendiging monitort tot twee jaar na uitstroom. Capaciteit De locatie heeft een potentiële capaciteit van 80 lesplaatsen. De bekostiging van de lesplaatsen is op basis van een toelaatbaarheidsverklaring van een van de omringende samenwerkingsverbanden of op basis van detachering. Naast de op de locatie ingeschreven leerlingen biedt de locatie ook stage- en arbeidstrainingsplaatsen aan scholen van De Spinaker. Deze inzet wordt gerealiseerd uit een toegevoegd deel formatie. Formatie wordt vastgesteld op 1ft/5.5 leerling. Doelgroepbeleid Het WERK! richt zich op leerlingen in de leeftijd van af 14 jaar met een profiel arbeidstoeleiding of schakeling richting beroepsonderwijs of dagbesteding. De school hanteert een IQ ondergrens van 60. Op basis van de leerling kenmerken wordt een indeling gemaakt in de profielen Beschermde Arbeid, Arbeid en Doorstroom ROC. Een percentage stroomt na een positief bindend studieadvies door naar niveau 2 van het beroepsonderwijs. Uitstroomprofiel en ondersteuningsbehoefte worden gekoppeld aan arrangementen. Dit is verder uitgewerkt bij onderwijsaanbod en arrangementen De school wil een regionale functie vervullen en neemt leerlingen op uit de gehele arbeidsregio en de betreffende samenwerkingsverbanden. De school biedt ook plaats aan leerlingen die uitvallen in het beroepsonderwijs en (aspirant) leerlingen van en naar de entree-opleidingen. 4
De school stelt dat er geen enkele leerling in de doelgroep zonder aanbod kan zijn. De school biedt daarmee ook plaats aan vroegtijdig schoolverlaters, leerlingen met risico uitval, schakeltrajecten naar dagbesteding en jongvolwassenen die een beroep doen op gemeentelijke inkomensvoorzieningen. De school biedt gedurende twee jaar nazorg via de nazorgconsulent van De Spinaker. Kwaliteitszorg en inspectie Het WERK! heeft een vast systeem van kwaliteitszorg (WMK) en werkt met vragenlijsten, QuickScans en schoolanalyses om haar kwaliteit te controleren, beleid te formuleren / aan te passen en te borgen. De school heeft een begroting, formatieplan, schoolplan, een jaarplan en jaarverslag en schoolgids waarin de werkwijzen van de school zijn omschreven. Onderliggend aan dit ondersteuningsprofiel zijn diverse werkwijzen opgenomen; (of worden in de loop van schooljaar 2015-2016 opgenomen) - werkwijze aanmelding, plaatsing en nazorg - werkwijze ontwikkelingsperspectief - werkwijze coaching en stagegesprekken - werkwijze voorkomen schoolverzuim - werkwijze toetsen en examineren - werkwijze huiswerk en huiswerkklas - werkwijze sociaal emotionele leerlijn - werkwijze Time-out en switch Aanvullend op het ondersteuningsprofiel is de visie op ons pedagogisch didactisch klimaat verder beschreven in het schoolplan 2015 2019. Visie op Basisondersteuning Goed onderwijs, Passende ondersteuning, Professionaliteit Leerlingen op Het WERK! hebben vaak negatieve ervaringen opgedaan in het onderwijs. Het zelfbeeld en vertrouwen kan beschadigd zijn. Op Het WERK! willen wij een positieve onderwijservaring bieden aan onze leerlingen. Wij gaan er van uit dat onze leerlingen allemaal een eigen motivatie hebben om succesvol te zijn. Samen met onze leerlingen en de ouders/verzorgers gaan we op zoek naar deze motivatie. Ouders en leerlingen zien wij als regievoerder in dit proces. Wij sluiten aan vanuit onze expertise. We zijn ons er van bewust dat een goed leerklimaat essentieel is voor het slagen van ons onderwijs. Op Het WERK! werken alle medewerkers vanuit de gedachte dat onderwijs en arbeid essentieel zijn bij een adequate ontwikkeling op alle leefgebieden. Wij willen hieraan een bijdrage leveren door onze leerlingen toe te rusten op het kunnen verwerven van een passende plek in de maatschappij. De fundering Goede basisondersteuning is de fundering van onze school. De basisondersteuning bestaat in onze visie uit drie kernwaarden; Goed onderwijs, Passende ondersteuning en Professionaliteit. In dit profiel zijn deze waarden uitgewerkt in kenmerken die op de werkvloer zichtbaar zijn. Medewerkers dragen de basisondersteuning door actief inhoud te geven aan deze kenmerken. Basisondersteuning = goed onderwijs + passende ondersteuning + professionaliteit Drie Kernwaarden Basisondersteuning Goed onderwijs Passende ondersteuning Professionaliteit Veilig schoolklimaat Passend aanbod vanuit kerndoelen Uitdagend klassenmanagement Analyse Handelingsgericht werken Empowerment & herstelrecht Bekwaam personeel Vakkennis Reflectie en ontwikkeling 5
Goed Onderwijs Goed onderwijs leidt tot het duurzaam vergroten van toepasbare kennis en vaardigheden. Goed onderwijs = veilig schoolklimaat + passend aanbod + stimulerend klassenmanagement Goed Onderwijs Veilig schoolklimaat Leerlingen komen het beste tot leren in een omgeving waarin de bejegening positief is en zij de veiligheid ervaren om zich te ontwikkelen. Positieve bejegening Vaste coach / mentor Overzichtelijke omgeving Samen met ouders Aanpak sociale veiligheid Leren van conflicten / herstelgesprek Time-out & opvang Respect voor geloof en sekse Voorkomen en stoppen van pesten Passend aanbod Het leerstofaanbod is op het juiste niveau, passend bij het profiel en gericht op de ontwikkeling van talenten en maatschappelijk functioneren. Leerstofaanbod op niveau Gericht op talenten / kwaliteiten Aansluiting bij toekomstbeeld Resultaatgericht Toetsen en examineren Vanuit kerndoelen Klassenmanagement Een uitdagende leeromgeving met structuur en gedeelde verantwoordelijkheid stimuleert het leerproces en creëert succeservaringen. Uitdagende leeromgeving Moderne middelen Wisselende werkvormen Verantwoordelijkheid geven / delen Verwachtingen stellen Vast lesrooster Zichtbare en vaste structuur 5 rollen van de docent Passende ondersteuning Passende ondersteuning is gericht op het vergroten van handelingsalternatieven en het voorkomen en stoppen van onwenselijke ontwikkelingen. De school stelt leren boven beheren, binnen heldere kaders van een veilig schoolklimaat. Passende ondersteuning = handelingsgerichte analyse (HGD) + handelingsgericht werken + empowerment Passende ondersteuning Analyse (HGD) Vaststellen van onderwijsniveau en leer- en gedragsproblemen met als doel te helpen bij het begrijpen van gedrag, aansluiten bij leerstijlen en analyse van resultaten. Snel en kort Gericht op behoefte van leerling Onderwijsniveau Leerstijlen Gedrag Ontwikkelings- en handelingsgericht Handelingsgericht (HGW) Een breed repertoire van handelingsalternatieven voor leerling en professional is steunend bij de realisatie van het ontwikkelingsperspectief. Helpend Vergroten handelingsalternatieven Doorzetten en vasthouden Passend bij perspectief Durven doen, probeer wat anders! Activeren Empowerment Geloven in jezelf en de ander vergroot de zelfredzaamheid, versterkt de eigen kracht en stelt je in staat nieuwe vaardigheden te oefenen en te ontwikkelen. Zelfredzaam Vertrouwen op eigen kunnen Eigen kracht Fouten maken mag Ik ben ok, jij bent ok Verantwoordelijk Professionaliteit Goed onderwijs en passende ondersteuning worden geboden door een professioneel (onderwijs)team dat de juiste kennis en vaardigheden inzet ten behoeve van het onderwijs. Onderwijspersoneel op Het WERK! is vakbekwaam volgens CAO 2015 of lerend gericht op het behalen van dit niveau. Op Het WERK! zien wij drie competenties uit de wet BIO als de basis voor onze professionaliteit. Professionaliteit = pedagogisch competent + vakinhoudelijk competent + competent in reflectie en ontwikkeling 6
Professionaliteit Pedagogisch competent Sluit aan bij de leerling en wees voorspelbaar bij het toepassen van afspraken en het stellen van verwachtingen. Gedraag je congruent. Open, eerlijk en onderzoekend Handelingsbekwaam bij gedragsproblematiek Hanteer regels en afspraken Wees duidelijk en voorspelbaar Gedraag je echt Stel verwachtingen Ga uit van mogelijkheden Versterk de ander Vakinhoudelijk competent Wees enthousiast over jouw vak en gebruik jouw ruime vakkennis. Laat zien dat jij goed onderwijs wil geven en resultaten wil bereiken. Gebruik vakkennis Sluit aan bij leerstijlen Handelingsbekwaam bij leerproblemen Vaardig in sturend onderwijs Kennis van niveaus Voorkomt over- of ondervraging Wees resultaatgericht Competent in reflectie en ontwikkeling Je bent altijd bereid te leren van jezelf en van collega s en leerlingen. Je werkt samen, bent kritisch en kan reflecteren. Leergierig Vergroot deskundigheid Samenwerkend Deel kennis Investeer in jezelf en de ander Ken je kwaliteiten en allergieën Legt regie bij leerling en ouders/verz. Onderwijsaanbod en arrangementen Onderwijsaanbod Wij bieden onderwijs in de profielen beschermde arbeid/schakelen dagbesteding, arbeidsgericht en doorstroom ROC/schakelen vervolgonderwijs. Het onderwijs is verdeeld over twee lesdagen en drie stage/arbeidsdagen. De aangeboden vakken en stages dekken de gehele kwalificatiestructuur en kerndoelen van het profiel arbeidsmarktgericht. De school biedt diverse landelijk erkende certificaten en diploma's. Resultaten worden gemeten door toetsen en worden vastgelegd in het rapport en leerlingvolgsysteem. Leerlingen bouwen een portfolio op. De school beschikt over geaccrediteerde stageplekken. Om leerlingen succesvol te laten uitstromen moet ons onderwijs aansluiten bij de arbeidsmarkt. Dit doen we door het betrekken van bedrijfsopleidingen, brancheopleidingen en werkgevers. Om een transitie naar arbeid te realiseren moet de school bovendien kunnen beschikken over een groot aantal passende voorzieningen, zowel binnen als buiten de eigen organisatie. Een uitgebreide beschrijving van het onderwijsaanbod in leerlijnen, lesplaatsen, methoden en wijze van toetsen en examineren is te lezen in onze schoolgids. Ontwikkelingsperspectief Elke leerling op Het WERK! heeft een ontwikkelingsperspectief (OPP). Hierin staat beschreven waar de leerling naar toe gaat (uitstroom), welke resultaten we verwachten (leerrendement) en binnen welke tijd (planning). In het OPP is beschreven welke steunende factoren er kunnen worden benut. In het OPP is een vaste werkwijze opgenomen voor het meten van de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het OPP zien wij als een gezamenlijk plan waarvoor alle betrokkenen verantwoordelijkheid dragen. Leerling en ouders/verzorgen voeren de regie. Samen met ouders en leerling wordt het OPP regelmatig geëvalueerd. Het OPP is er op gericht een passende uitstroom te realiseren en de leerling zo te equiperen dat hij/zij in staat is die plek duurzaam vast te houden. Arrangementen De kenmerken van de leerling bepalen in grote lijnen in welk profiel de leerling wordt geplaatst en welk arrangement de leerling krijgt aangeboden. In het OPP wordt de theoretische uitstroom beschreven die op basis van de ondersteuningsbehoefte wordt vertaalt naar de reële uitstroom. Tijdens het traject kan de uitstroom worden bijgesteld. Bij het indelen in arrangementen en profielen wordt de volgende verdeelsleutel gehanteerd; Intelligentie + beoordeeld niveau = theoretische uitstroombestemming Theoretische uitstroombestemming problematiek + ondersteuning = reële uitstroom 7
Om onderwijs op maat aan te kunnen bieden wordt in overleg met betrokkenen gekozen voor een stapeling van arrangementen en profiel. Alle leerlingen wordt standaard het basisarrangement geboden i.c.m. een passend profiel. Aanvullend kan gekozen worden voor extra of zware ondersteuning. De stapeling is inzichtelijk gemaakt in het schema stapeling van arrangementen. Stapeling van arrangementen en profiel Basisarrangement - Twee dagen onderwijs volgens kerndoelen arbeidsmarktgericht - Drie dagen stage / arbeidstraining - Niveaubepaling Taal & Rekenen - Afname Hollands Zelf Onderzoek (HZO/oriëntatie beroepssectoren) - Toetsing en beoordeling van alle vakken d.m.v. methode gebonden toetsen - Examinering van de kernvakken d.m.v. TOA - Stage- en coaching gesprekken leerling, voortgangsgesprekken ouders - Portfolio opbouw - Pauzebegeleiding - Analyse ondersteuningsbehoefte - Nazorg en herplaatsing - Huiswerkklas Profiel Doorstroom ROC / Vervolgonderwijs - Examinering taal & rekenen op minimaal 2F/A2 - Examinering op algemeen vormende vakken - Doorstroombegeleiding ROC Arbeid/ Arbeidsgericht - Oriëntatie op de beroepssectoren - Interne oefenstages - Stage tot max 80% van de leertijd - Externe stage & stagebegeleiding - Brancheopleidingen Beschermde Arbeid / Dagbesteding - Interne oefenstages - Aanpassing programma - Toeleiding naar duurzame dagbesteding/24-uurs zorg - Ondersteuning bij indicatiestelling Extra ondersteuning vervolgonderwijs - Diplomering MBO 1 of toeleiding positief bindend studieadvies Extra ondersteuning-arrangementen Extra ondersteuning arbeidstoeleiding - Werkplek assessment (Melba/Darius) - Jobcoaching - Branche opleidingen - Aanvraag no-risk Extra ondersteuning dagbesteding - Aanbod afgestemd op problematiek leerling - Samenwerking met hulpverlening (zorg boven onderwijs) Zware ondersteuning vervolgonderwijs - Een leerling met zware ondersteuningsbehoefte komt niet in aanmerking voor doorstroom ROC Zware ondersteuning-arrangementen Zware ondersteuning arbeidstoeleiding - Intensieve stagebegeleiding - Begeleide arbeidstraining - Verlengde nazorg - Gepersonaliseerd onderwijs / BAP - Toeleiding indicatie Arbeid Zware ondersteuning dagbesteding - Individueel programma - Gepersonaliseerd onderwijs / BAP - Toeleiding indicatie Arbeid - Uitstroom dagbesteding - Sociale re-integratie Plus-arrangementen Trainingen en projecten i.s.m. Rondom Onderwijs! - Inzet diverse methoden bevordering sociaal emotionele ontwikkeling - Coaching op de eigen school t.b.v. leerling, ouders en onderwijzers - Basisdiagnostiek en advies - Indicatie arbeidstoeleiding jeugdzorg - Plaatsing dagcentrum Voorwerk i.s.m. st. Parlan 8