Internetopgaven hoofdstuk 7 IO.7.1 Peter Wegen is productiechef bij een bedrijf dat onderdelen voor de scheepvaart produceert. Het productieproces bestaat uit de volgende stappen: productontwerp, procesanalyse, calculatie, planning en het gereedmaken van de productieorders. a b Voor welke activiteiten is Peter verantwoordelijk? Welke informatie heeft Peter nodig voor zijn taak als productiechef? IO.7.2 Het decimale rekeningenstelsel wordt gebruikt om de financiële gevolgen van bedrijfsprocessen geordend vast te leggen. a b In welke rubriek(en) vind(t)(en) hoofdzakelijk de vastlegging van de productieactiviteiten plaats? Op welk boekhoudkundig overzicht worden de resultaten met betrekking tot de productie en verkoop vastgelegd? IO.7.3 Aircrush is een productiebedrijf waar de producten Air-B en Air-S worden gemaakt. Beide producten zijn airbags voor personenauto s. Voor 2014 zijn de volgende kostprijzen berekend met betrekking tot de directe kosten. Air-B Air-S Grondstof 7 kg à 6 42 4 kg à 6 24,00 Direct loon 1 uur à 48 48 0,75 uur à 48 36,00 90,00 60,00 De verkoopprijs van de Air-producten wordt berekend door deze kostprijs met een winstopslag van 25% te verhogen. In het grootboek komen onder andere de volgende rekeningen voor: 0400 Eigen vermogen 1100 Bank 1300 Debiteuren 1400 Crediteuren 1800 Te vorderen omzetbelasting 1810 Te betalen omzetbelasting 3000 Voorraad grondstoffen 4000 Kosten grondstofverbruik 4100 Directe lonen 4500 Overige kosten 4999 Overboekingsrekening 6000 Werkelijk verbruik grondstoffen 6010 Werkelijke directe lonen Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 1
6100 Standaardverbruik grondstoffen 6110 Standaard directe lonen 6999 Overboekingsrekening 7000 Voorraad gereed product 8000 Kostprijs omzet 8400 Omzet 9300 Fabricageresultaat 9800 Verkoopresultaat Gegevens over de maand januari 2014. 01.01 Ontvangen facturen met betrekking tot tegelijkertijd geleverde 17.800 kg grondstof. Het factuurbedrag is 115.500 inclusief 20% omzetbelasting. 10.01 Afgifte vanuit het magazijn van de ontvangen grondstoffen van 03.01. Hiervan worden de kosten geboekt. 22.01 Betaald per bank voor 2.725 uren aan directe lonen 133.525. 29.01 De directe fabricagekosten worden overgeboekt naar rubriek 6. 30.01 Gereedgekomen product: - product Air-B 2.000 eenheden - product Air-S 1.000 eenheden 31.01 Verkocht op rekening de geproduceerde producten uit januari: - product Air-B 2.000 eenheden voor 150 per stuk inclusief 20% omzetbelasting. - product Air-S 1.000 eenheden voor 100 per stuk inclusief 20% omzetbelasting. Gevraagd: a Geef de journaalposten voor de maand januari 2014. b Bepaal het fabricageresultaat over januari 2014. c Bepaal het verkoopresultaat over januari 2014. d Bepaal de verandering van het eigen vermogen over januari 2014. Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 2
IO.7.4 Versteegh Aluminium produceert en levert onder meer balkonhekken voor de sociale woningbouw. Er worden verschillende soorten hekken geleverd in een standaardmaatvoering. Bij de productie van een hek wordt eerst het aluminium verhit, daarna krijgt het een coating en wordt het geperst in de gewenste vorm. In de financiële administratie worden de geproduceerde hekken opgenomen tegen de standaardkostprijs in rubriek 7. Deze standaardkostprijs bestaat uit de standaardgrondstofkosten en de standaard directe loonkosten. In deze opgave wordt van de indirecte kosten eenvoudigheidshalve afgezien. Van balkonhek B10-A bestaat de standaardkostprijs uit: Grondstoffen 50 kg à 20 = 1.000 Directe arbeid 2 uur à 50 = - 100 1.100 De verkoopprijs van de B10-A bedraagt 2.500. In het grootboek komen in de rubrieken 1, 3, 4, 6, 7 en 8 de volgende grootboekrekeningen voor met betrekking tot de productie van de balkonhekken: 1100 Rabobank 4000 Verbruik grondstoffen 1300 Debiteuren 4100 Direct loon 1400 Crediteuren 4999 Overboekingsrekening 1410 Nog te ontvangen 6000 Grondstoffenverbruik B10-A facturen 1800 Te vorderen omzetbelasting 6050 Standaard grondstoffenverbruik B10-A 1810 Te betalen omzetbelasting 6100 Direct loon B10-A 1900 Nog te betalen lonen 6150 Standaard direct loon B10-A 3000 Voorraad aluminium 7070 Voorraad gereed product B10- A 3100 Nog te ontvangen 8070 Kostprijs verkopen B10-A aluminium 8470 Opbrengst verkopen B10-A Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 3
Over de maand oktober 2013 zijn voor B10-A de volgende gegevens verstrekt: Datum Boekingsdocument Financieel feit Bedrag 01.10 I-14.348 Ontvangen inkoopfactuur voor 20.000 kg aluminium. Het bedrag is inclusief 20% omzetbelasting. Het aluminium is nog niet ontvangen. 05.10 M-14.348 Ontvangst van 20.000 kg aluminium van I-14.348 07.10 MA-1007 Afgegeven voor de productie 14.800 kg aluminium uit de partij van 14.348 12.10 LS-10 Aan direct loon is betaalbaar gesteld een bedrag voor 1.500 uren 15.10 P-101 Voor de fabricage van 300 hekken B10- A zijn gebruikt: - grondstof 14.800 kg - direct loon 630 uren 18.10 PA-101 Afgeleverd aan het magazijn 300 hekken B10-A 24.10 V-178 Verkocht op rekening en afgeleverd 300 hekken B10-A 30.10 B-10.05 Per bank factuur I-14.348 betaald 540.000 72.000 333.000 30.240 a Noem drie gegevens uit bovenstaande tekst die behoren tot de zogenaamde stamgegevens. b Waarom maakt Versteegh gebruik van een standaardkostprijs van 1.100 voor de balkonhekken B10-A? c Wat is het verschil tussen grootboekrekening 4100 Direct loon en grootboekrekening 6100 Direct loon B10-A? d In welke van de genoemde rubrieken staan hulpgrootboekrekeningen van het Eigen Vermogen? Het management is geïnteresseerd in het uiteindelijk resultaat over de maand oktober met betrekking tot het balkonhek B10-A. e Verwerk de gegeven financiële feiten in de vorm van journaalposten. f Bepaal het resultaat over de maand oktober met betrekking tot B10-A. g Geef een verklaring voor het resultaat op de grondstofkosten in rubriek 6. h Geef een verklaring voor het resultaat op de loonkosten in rubriek 6. Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 4
i j Welke functionarissen zullen uitleg moeten geven aan het management met betrekking tot de hiervoor berekende resultaten? Welke maatregelen kan het management nemen als er gedurende lange tijd grote afwijkingen zijn (resultaten) op de standaardkostprijs? IO.7.5 De onderneming GREENLIFE in Boskoop maakt producten voor het rijke tuinleven, waar onder buitenverlichting en bloembakken. In de financiële administratie worden de eindproducten opgenomen tegen de standaardkostprijs in rubriek 7. Deze standaardkostprijs bestaat uit de standaardgrondstofkosten, standaardloonkosten en standaard indirecte fabricagekosten. Hieronder wordt een deel van de administratie van de E-Yellowstone bloembak (afgekort E-Y) belicht. De standaardkostprijs van één E-Y is: Zilverklei 20 kg à 0,75 = 15 Directe arbeid 0,15 uur à 40,00 = - 6 Indirecte kosten 0,10 uur à 100,00 = - 10 31 De verkoopprijs bedraagt 50. Tot de indirecte kosten behoren onder meer kosten van het algemeen beheer van de fabriek (directie, management, administratie), de kosten van de machines (waaronder de ovens) die voor alle producten worden gebruikt etc. De indirecte kosten worden toegerekend aan de producten door een bedrag per machine-uur van 100 per uur. In het grootboek komen de volgende grootboekrekeningen voor met betrekking tot de productie van bloembakken: 1100 Triodosbank 6000 Grondstoffenverbruik E-Y 1200 Debiteuren 6050 Standaard grondstoffenverbruik E-Y 1300 Crediteuren 6100 Direct loon E-Y 3000 Voorraad grondstoffen 6150 Standaard direct loon E-Y 4000 Verbruik grondstoffen 6200 Toeslag indirecte kosten E-Y 4100 Direct loon 6250 Standaard toeslag indirecte kosten E-Y 4300 Indirecte kosten 7000 Voorraad gereed product E-Y 4999 Overboekingsrekening 8000 Kostprijs verkopen 5000 Indirecte kosten 8500 Opbrengst verkopen 5500 Opslag indirecte kosten Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 5
Over productieperiode 12 voor de E-Y in maart zijn de volgende gegevens verstrekt: Datum Boekingsdocument Financieel feit Bedrag 01.03 MO-412 Ontvangen 27.800 kg zilverklei à 0,76 21.128 05.03 MA-3687 Afgegeven voor de productie 21.000 kg 15.960 zilverklei 10.03 MM-121 Het totaal van de indirecte kosten dat is 27.000 betaald per bank bedraagt *) 15.03 LS-3 Er is aan direct loon per bank betaald 5.625 20.03 P-312 Voor de fabricage van 1.000 E-Y zijn gebruikt: - grondstof 21.000 kg à 0,76 - direct loon 180 uren à 31,25 - machine-uren 95 uren à 100 15.960 5.625 9.500 22.03 PA-312 Afgeleverd aan het magazijn 1.000 stuks E-Y 29.03 V-178 Verkocht op rekening en afgeleverd 1.000 stuks E-Y *) Eenvoudigheidshalve wordt verondersteld dat van de werkelijke indirecte kosten 40% voor rekening van de E-Y is. a Welke financiële informatie kan het management aflezen uit rubriek 5? b Welke financiële informatie kan het management aflezen uit rubriek 6? c d Wat is het verschil tussen grootboekrekening 4300 Indirecte kosten en grootboekrekening 5000 Indirecte kosten? Welke van de genoemde grootboekrekeningen zijn hulpgrootboekrekeningen van de grootboekrekening Eigen Vermogen? Het management is geïnteresseerd in het uiteindelijk resultaat over productieperiode 12 met betrekking tot de E-Y. e f g h i Verwerk de gegeven financiële feiten in de vorm van journaalposten. Bepaal het resultaat over periode 12 met betrekking tot E-Y. Op welke overzichten komen de berekende resultaten van vraag f terug? Welke conclusie zal het management verbinden aan de uitkomst van vraag f? Is het voor het management inzichtelijk of er veel of weinig winst (verkoopresultaat) wordt gemaakt op de E-Y? Motiveer het antwoord. Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 6
IO.7.6 Greenworld is een productiebedrijf waar de producten Caddy en Combi worden gemaakt. Beide producten zijn afvalsystemen voor grootverbruikers. Voor 2014 zijn de volgende standaardfabricagekostprijzen berekend. Caddy Combi Grondstof 7 kg à 6 42 4 kg à 6 24,00 Direct loon 2 uur à 24 48 1,5 uur à 24 36,00 Toeslag indirecte fabricagekosten 1 uur à 80 80 0,75 uur à 80 60,00 170,00 120,00 De indirecte fabricagekosten in rubriek 5 (fabricage-afdeling A) worden gedekt door een machine-uurtarief. Dit machine-uurtarief is 80,00. Het werkelijke aantal gedraaide machine-uren maal dit tarief vormen de indirecte fabricagekosten in rubriek 6. Alleen de grondstoffen en de directe lonen zijn directe kosten. De verkoopprijs van de producten wordt berekend door de kostprijs met een winstopslag van 25% te verhogen. In het grootboek komen onder andere de volgende rekeningen voor: 1100 Bank 1300 Debiteuren 1400 Crediteuren 1500 Te betalen loonheffing 1600 Te betalen pensioenen 1700 Te betalen sociale lasten 1800 Te vorderen omzetbelasting 1810 Te betalen omzetbelasting 1850 Te verrekenen omzetbelasting 1900 Te betalen lonen 3000 Voorraad grondstoffen 4000 Verbruik grondstoffen 4100 Directe lonen 4300 Sociale lasten 4400 Hulpmaterialen 4450 Afschrijvings- en intrestkosten 4500 Overige kosten 4999 Overboekingsrekening Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 7
5000 Indirecte kosten 5010 Dekking indirecte kosten 5999 Overboekingsrekening 6010 Direct grondstoffenverbruik 6020 Directe lonen 6030 Toeslag indirecte fabricagekosten 6110 Standaardverbruik grondstoffen 6120 Standaard directe lonen 6130 Standaardtoeslag indirecte fabricagekosten 6999 Overboekingsrekening 7000 Voorraad gereed product 8000 Kostprijs van de verkopen 8400 Omzet 9000 Resultaat op de indirecte kosten 9300 Fabricageresultaat 9800 Verkoopresultaat Gegevens over de maand januari 2014. 03.01 Ontvangen facturen voor geleverde grondstoffen 17.800 kg grondstof à 5,80 = 103.240 exclusief 20% omzetbelasting. 05.01 Betaald per bank voor inkoopkosten voor grondstoffen 2.500. Deze kosten verhogen de inkoopprijs van de grondstoffen. 07.01 De kosten van de door het magazijn afgegeven 17.800 kg grondstof worden vastgelegd als kosten. Het betreft de op 3 januari ingekochte grondstoffen 22.01 De loonbetaalstaat van de directe lonen geeft aan: Directe lonen 5.450 uur 133.000 Loonheffing 33.250 Pensioenen 15.960 Sociale lasten werkgever 26.600 Nettoloon 83.790 28.01 In rubriek 4 zijn de volgende indirecte kosten geboekt en deze komen ten laste van de fabricageafdeling A. Indirecte lonen 67.000 Sociale lasten 26.600 Hulpmateriaal 1.360 kg 16.000 Afschrijving en interest machines 85.000 Onderhoud machines 23.000 217.600 Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 8
29.01 De dekking van de (fabricage-)afdeling A ten laste van de productie wordt berekend op basis van 2.800 uur. 29.01 De directe fabricagekosten worden overgeboekt naar rubriek 6. 31.01 Gereedgekomen product: - product Caddy 2.000 eenheden - product Combi 1.000 eenheden Gevraagd: a Geef de journaalposten voor de maand januari 2014. b Bepaal het resultaat op de indirecte kosten over januari 2014. c Bepaal het fabricageresultaat over januari 2014. d Bepaal het verkoopresultaat over januari 2014. e Bepaal de verandering van het eigen vermogen over januari 2014. Beginselen van de financiële administratie Internetopgaven hoofdstuk 7 9