Vragen. Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4

Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Inhoudsopgave blz. Oefenonderdelen Leren tellen 2 Ordenen en lokaliseren 3 Springen naar getallen 4 Aanvullen tot 10 5 Splitsingen 6 Sprong van 10 7 Eigen producties 8 Opereren op de lege getallenlijn 9 Bijna-verdwijnsommen 11 Rekenen op formeel niveau 12 Overig Uitspraak en notatie van getallen 13 Modellen: Rekenrek 14 Kralenketting 15 Getallenlijn 16 Overige modellen 17 Rekenstrategieën 18 Algemeen 19 Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 1

Leren tellen Vragen Leren tellen: 1. 'Een leerling uit mijn groep 3 zit in de fase van het pure tellen. Zij kan van een hoeveelheid tot 20 bepalen hoeveel het is. Waar ik echter telkens weer tegenaan loop is dat ze vanaf een aantal als 12 niet één voor één verder kan tellen. Hoe kan ik haar dat leren?' 2. 'Bij 'Tikkie, jij bent 'm' doet de helft niet mee? Wat kan ik doen?' 3. 'Wat moet ik doen met een leerling in groep 3 die moeite heeft met het groeperen in groepjes van 5 en het bepalen van het totaal van deze gegroepeerde groepjes? In het rekenwerkschrift staat een grote hoeveelheid 'dingetjes' en het kind moet er steeds vijf omcirkelen en dan handig tellen [totaal bepalen, red.].' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 2

Ordenen en lokaliseren Vragen Ordenen en lokaliseren: 1. 'Waarom zijn de begrippen hoger en lager makkelijker dan meer en minder?' 2. 'Leerlingen moesten van willekeurige getallen zeggen welke twee tientallen er het dichtst bij in de buurt lagen. Door een aantal leerlingen werd het grootste tiental van de twee weliswaar iedere keer goed beantwoord, maar voor het kleinste tiental zaten ze er keer op keer eentje naast. Bijvoorbeeld, voor het getal 43 werden de tientallen 50 en 30 gegeven. Wat is er aan de hand en waaraan zou ik nog aandacht kunnen besteden?' 3. 'Wat doe je bij het spel 'Straatje maken' [kist groep 3 en kist groep 4] als het kaartje met 85 rechts van het kaartje met 92 wordt neergelegd?' 4. 'Moet precies kunnen lokaliseren voordat je het spel 'Op je nummer zetten' speelt?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 3

Springen naar getallen Vragen Springen naar getallen: 1. 'We gebruiken in groep 3 de 5-structuur. Is dat dan niet verwarrend als je een kralenketting met 10-structuur gebruikt?' 2. 'Mag je bijvoorbeeld ook 30+22 op het stappenpad springen zoals je dat bij het Springen naar getallen doet?' 3. 'Hoe zie je nu het verschil tussen een hup en een grote hup?' 4. 'Moet je het fysieke springen ook op het bord laten zien?' 5. 'Waarom wordt bij het Springen naar getallen geen gebruik gemaakt van de 5-structuur?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 4

Aanvullen tot 10 Vragen Aanvullen tot 10 1. In de leerlijn voor het aanvullen tot 10 bestaan de eerste vier stappen uit respectievelijk (1) handelen met kralen op het rekenrek, (2) kijken naar kralen op het rekenrek, (3) denken aan kralen op het rekenrek en (4) verliefde harten. 'Kun je niet nog een tussenstapje maken door bijvoorbeeld op het ene hart 5 rode en 3 witte kralen te tekenen en te vragen wat er dan op het andere hart moet staan?' 2. 'Is dit een goede variatie bij flitsen: flits de aanvulling tot 10 terug. Dus als ik 7 laat zien, flits jij 3 terug?' 3. 'Kunnen we de verliefde getallenparen ook voor de andere splitsingen maken, bijvoorbeeld die van 9?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 5

Splitsingen Vragen Splitsingen: 1. 'Hoe worden de splitsingen op het rekenrek geleerd? Moeten kinderen bij het schuiven, kijken naar en denken aan bij de splitsingen ook aangeven wat er aan de rechterkant van het rekenrek overblijft? Zet je de splitsingen boven en onder op in tegenstelling tot de leerlijn aanvullen tot 10?' 2. Wat is het verschil tussen 'splitsen tot 10' en 'splitsingen van 10'?' 3. Waarom zijn bij de tweelingen de tweeling met samen 14, 16 en 18 niet opgenomen?' 4. En waarom zijn er geen splitsbloemen van 8 en 9?' 5. Bij het spel 'De dokter en de half dove patiënt' zei de dokter '22' waarop een leerling, de patiënt, '12' antwoordde. Ik probeerde met de kralenketting uit te leggen wat het antwoord moest zijn. Dit lukte niet. Hoe ga je op deze fout in?' 6. 'Is er een volgorde in het aanbieden van de splitsbloemen?' 7. 'Een leerkracht beweerde bij hoog en bij laag dat zij de splitsingen liever aanleert met de blokjes dan met het rekenrek. De eerlijke verdelingen daar kon ze nog wel in mee gaan, maar de overige liet ze liever anders oplossen. Zij gaf als reden aan dat deze splitsingen met de verschillende kleuren van het rekenrekje compexer worden bij het aflezen. Welk antwoord geef ik?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 6

Sprong van 10 Vragen Sprongen van 10 1. 'Begrijp ik het goed dat er geen klassikaal spel is bij 'Sprong van 10'? Zou je een soort variant van Springen naar getallen kunnen doen? Bijvoorbeeld: Ik begin op 24; ik maak 5 sprongen van 10, waar ben ik nu? 2. 'Kun je bij het oefenonderdeel 'Sprong van 10' wel MAB materiaal inzetten om te laten zien dat er telkens 10 bijkomen?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 7

Eigen producties Vraag Eigen producties 1. 'Eigen producties hebben onder andere tot doel dat leerlingen structuren in de getallenrij ontdekken. Ik heb echter gemerkt dat het geregeld voorkomt dat wanneer ze een fout maken in hun rijtje zelfbedachte sommen de rest van het rijtje als gevolg daarvan ook fout gaat. Hoe kan ik hiermee omgaan?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 8

Opereren op de lege getallenlijn Vragen Opereren op de lege getallenlijn: 1. 'Opgaven als 62-28 worden door een aantal zwakke rekenaars bij mij in de groep als volgt berekend: Het lijkt me niet waarschijnlijk dat ze de grote hup van 8 ook in een keer in hun hoofd hebben gemaakt. Hoe ze het wel hebben gedaan kan ik niet zien. Wat zou ik kunnen doen?' 2. 'Wat moet je doen als kinderen bij een opgave als 62-28 de eerste term helemaal links op de lege getallenlijn plaatsen?' 3. 'Wat moet je doen als opgaven van het type 60+7 en 67-7 tellend worden uitgerekend? In het geval van 67-7 is het antwoord ook nog vaak 61!' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 9

Opereren op de lege getallenlijn (vervolg) 4. 'Een leerling van mij lost opgaven als 67-28 zo op: Dit doet zij dus ook met een opgave als 53-19. Dat ziet er dan zo uit: Hoe kan ik haar leren dat je met sprongen van 10 (of 20) vanaf een willekeurig getal niet altijd op een tiental uitkomt?' 5. 'Waarom teken je 'erbij' op de lege getallenlijn en 'eraf' eronder? 6. 'Waarom mag 80-78 worden uitgerekend op een lege getallenlijn? Je doet dit toch veel sneller met de boogjesmethode?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 10

Bijna-verdwijnsommen Vragen Bijna-verdwijnsommen: 1. 'Raken kinderen bij 62-38 uitrekenen met de boogjesmethode niet in de war? Wij leren ze één strategie aan.' 2. 'Welke functie heeft de lege getallenlijn bij het leren inzien van de inverse relatie?' 3. 'Is er net als bij de sprong van 10 bij de bijna-verdwijnsom ook een moment in het jaar aan te geven dat de kinderen dit moeten kunnen?' 4. 'Een grote stap van 61 heen en een grote stap van 61 terug wordt als 'toveren' ervaren, want daarvoor deed je het in stappen van 10 en een hup. Hoe leg je dit uit?' Afbeelding uit cursus 3 & 4 Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 11

Rekenen op formeel niveau Vragen Rekenen op formeel niveau: 1. 'Pijlentaal? Waarom zou je dat leren? Je kunt een opgave als 75-27 ook zo formeel uitvoeren en noteren: 75-20=55 55-7=48 Dit is ook formele sommentaal.' 2. 'Ik vind het niet logisch dat ze bij pijlentaal ineens van links naar rechts moeten werken. Waarom is dat zo?' 3. 'Wat is beter 47+29 uitrekenen via: 47+10=57 57+10=67 67+10=77 77-1=76 of met pijlentaal?' 4. 'Formeel rekenen is toch pas iets voor eind groep 5?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 12

Uitspraak en notatie van getallen Vragen Uitspraak en notatie van getallen: 1. 'Wat moet je doen als kinderen de cijfers in getallen omdraaien?' 2. 'Wat kan ik doen als kinderen begin groep 3 de getalsymbolen nog niet kennen?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 13

Rekenrek Vragen Rekenrek: 1. 'Waarom is het niet de bedoeling dat kinderen rekenen op een rekenrek?' 2. 'In onze rekenmethode krijgen ze in oktober groep 3 bussommen: mag ik hierbij het rekenrekje niet inzetten?' 3. 'In de rekenmethode Wizwijs gebruiken ze geen rekenrek. Wanneer moet ik het rekenrek inzetten?' 4. 'Wat is er speciaal aan Met Sprongen Vooruit in vergelijking met de methoden voor wat betreft het werken met het rekenrek?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 14

Kralenketting Vragen kralenketting: 1. 'Hoe kun je een kralenketting inzetten bij het leren rekenen?' 2. 'Waarom komt de kralenketting met 5-structuur niet voor bij Met Sprongen Vooruit?' (Uitgebreide versie: 'Er bestaan ook kralenkettingen met een 5-structuur maar die kom je bij Met Sprongen Vooruit niet tegen. En bij het springen naar getallen is de sprong van 5 niet meer dan een grote hup zoals die er ook is van 2, 3, 4, 6, 7, 8 en 9. Hoe zit dat?') Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 15

Getallenlijn Vragen getallenlijn: 1. 'Hoe moet je de getallenlijn nu ophangen? De een zegt 10 rood, 10 wit, de ander zegt geen kleuren gebruiken, een volgende zegt tot 20 en niet verder. Wat is het nou?' 2. 'Hoe verduidelijk je de betekenis van het streepje op de lege getallenlijn?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 16

Overige Modellen Vragen overige modellen: 1. 'Waarom is voor het rekenen tot 100 het gebruik van het honderdveld niet echt zinvol en kan beter de kralenketting en getallenlijn gebruikt worden?' 2. 'Welk model is het middelste op onderstaande afbeelding?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 17

Rekenstrategieën Vragen Rekenstrategieën: 1. 'Is het niet verwarrend dat 'rijgen' rijgen heet? Ik denk dan aan optelopgaven. In mijn beleving is rijgen 'erbij'. Je rijgt niet 'eraf'.' 2. 'Als je de decimale splitsstrategie lange tijd uitstelt, wat doe je dan met je reken-wiskundemethode waar het decimale splitsen veel eerder aan de orde komt?' 3. 'Hoe help ik leerlingen die moeite hebben over het tiental op te tellen of af te trekken?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 18

Algemeen Vragen Algemeen 1. 'In de cursus wordt gesteld dat het oplossen van de opgave 52-17 een voorbeeld is van automatiseren. Wanneer spreek je nog van automatiseren? Is de opgave 52-17 wel een opgave die je geautomatiseerd oplost?' 2. 'Wanneer moet je als leerkracht in groep 3 beginnen met het hoofdrekendictee?' 3. 'In onze methode staan rijtjes als: 3+5= 33+5= 73+5= Bij het uitrekenen van deze sommen worden leerlingen verondersteld gebruik te maken van de som die erop lijkt. Hoewel ik heb benadrukt dat 3+5 net zo gaat als 33+5, ontdekte ik dat de meeste leerlingen elke som toch opnieuw berekenen. Wat kan ik doen om ze de overeenkomstige structuur te leren doorzien?' 4. 'Bij de nieuwe versie van 'Alles telt' is een zogenaamd Springprogramma geschreven. Kan ik dit gebruiken in plaats van het programmaoverzicht?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 19

Algemeen (vervolg) 5. 'Waarom hoort 'Flitsen met vingers' bij de oefenonderdelen Aanvullen tot 10 en Splitsingen en niet bij het oefenonderdeel Ordenen?' 6. 'Waarom zijn de opgaven in de Cito-toets allemaal contextopgaven?' 7. 'Is het nodig om stipsommen te kunnen maken?' Vragen Terugkomcursus Met Sprongen Vooruit groep 3 en 4 Menne Instituut B.V. 20