VISIE OP TECHNIEK VISIE OP TECHNIEK 1

VISIE OP TECHNIEK VISIE OP TECHNIEK 1

Inhoudsopgave Voorwoord 3 1 Inleiding 4 2 Grepen 5 3 Forehand 6 4 Backhand 7 5 Service 11 6 Return 14 7 Volley 19 8 Approach-shot 23 9 Smash 24 10 Dropshot 25 11 Voetenwerk 27 VISIE OP TECHNIEK 2

Voorwoord De aandachtspunten in Visie op Techniek gelden als uitgangspunt voor het aanleren van techniek binnen het tennis. Deze aandachtspunten zijn tot stand gekomen door te kijken naar de algemene kenmerken binnen de techniek van diverse spelers van wereldklasse. Die spelers tonen dat deze algemene kenmerken tot op het hoogste niveau zichtbaar zijn en toegepast worden. Op basis van deze aandachtspunten moeten op clubniveau (vooral jonge!) spelers opgeleid worden met een fundament dat geschikt is voor toptennis. Door Visie op Techniek als leidraad te gebruiken in de jeugdopleiding beschikken de spelers over de juiste basistechniek om later een hoog niveau te kunnen bereiken. In de opleiding tot tennisleraar wordt de Visie op Techniek ook uitgedragen, wat zorgt voor een duidelijke houvast in het aanleren van techniek aan de hand van aandachtspunten, fotoseries en videobeelden. Jan Siemerink Directeur Sportief KNLTB KIJK OP CENTRECOURT.NL/VISIEOPTECHNIEK OM BIJBEHORENDE VIDEO S TE BEKIJKEN. VISIE OP TECHNIEK 3

1 Inleiding Als trainer wil je alles weten van techniek en ben je op de baan bezig een goed fundament van de slagen aan te leren. Opgemerkt moet worden dat het belangrijk is de techniek af te stemmen op de individuele bewegingsdynamiek van de speler. Er zijn altijd verschillen in motoriek bij de leerlingen en het respecteren van iemands voorkeuren is gewenst. De voorkeur van spierketens, hersenhelftdominantie en het visuele systeem bepalen mede de aanpak voor de training. Onderstaande factoren spelen een belangrijke rol in de vorming van techniek: > > In het Handboek Prestatief Tennis is techniek omschreven als een doelgerichte motorische handeling, die wordt ingezet op basis van waarnemingen en daaruit voortvloeiende beslissingen > > Het ontspannen, effectief en efficiënt uitvoeren van geautomatiseerde bewegingen > > De vaardigheid om tijdens de beweging de uitvoering aan te passen aan tijd, ruimte en de tactische situatie > > Veelzijdig snelheid (snelheidsveranderingen) en ritme in de beweging kunnen toepassen > > Simpele acties reflexmatig en snel kunnen uitvoeren > > Het vermogen om simpele acties vloeiend aan elkaar te plakken (te combineren) tot een samengestelde actie > > Het kunnen toepassen van de techniek op basis van perceptie van de tegenstander en de situatie, dus in spelsituatie/wedstrijd > > Een technische beweging zonder intentie en context heeft geen betekenis > > Zonder techniek zijn de tactische mogelijkheden beperkt VISIE OP TECHNIEK 4

2 Grepen Onderstaand een overzicht van de grepen die worden gehanteerd in de Visie op Techniek Linkshandig Rechtshandig Semi Western 6 4 Western 5 5 Knokkel van de wijsvinger Eastern Backhand 1 1 Eastern Forehand 7 3 Continental 8 2 Bovenkant Linksboven 8 1 2 Rechtsboven Links 7 3 Rechts Pinkmuis 8 1 2 Linksonder 6 5 4 Rechtsonder 7 6 5 4 3 Onderkant VISIE OP TECHNIEK 5

3 Forehand De basisprincipes hebben als doel het ontwikkelen van een power-forehand die als wapen kan worden ingezet Semi Western greep > > Vanuit een brede, dynamische splitstep begint de voorbereiding met een actief rechterbeen (rust, afstandbepalen, balans) > > Indraai van de romp - zowel heupdraai als schouderdraai - tot loodrecht op het net > > Linkerarm (balansarm) begeleidt het racket - tijdens de indraai - naar achter > > Racketblad hoger dan de hand naar achter (speler kijkt in spiegel ) > > Actief linkerbeen, instappen richting de bal waar mogelijk > > Racketblad valt voordat het racket recht achter het lichaam komt en blijft aan de rechterkant > > Blad komt/valt onder de hand en blad komt onder de bal > > Hand komt eerst, racketblad volgt. Pas op bij jonge kinderen, voorspanning in onderarm is nog niet zoals bij volwassenen! > > Raakpunt op de plek waar de racketsnelheid het hoogst is en dus niet hoe meer naar voren, des te beter > > Eerst door de bal, dan pas bladkanteling op basis van onderarmdraaiing en de elleboog volgt de bal om hard en diep te kunnen slaan VISIE OP TECHNIEK 6

4 Backhand Bij een startende speler wordt naast de dubbelhandige backhand ook een enkelhandige backhand aangeleerd. Dit vereist het aanleren van een geschikte backhandgreep en een natuurlijke zwaaibeweging. Hierdoor wordt een goed fundament gelegd. Het gebruik van aangepast materiaal (rood, oranje, groen) zorgt ervoor dat zelfs een jeugdige speler tevens een enkelhandige backhand kan spelen. Belangrijk: zowel een enkel- als dubbelhandige backhand is geschikt voor toptennis. De uiteindelijke keuze is persoonsgebonden. VISIE OP TECHNIEK 7 VISIE OP TECHNIEK 7

4 Backhand Enkelhandige Backhand De basisprincipes hebben als doel het ontwikkelen van een drukvolle en veelzijdige backhand die ook tot wapen kan uitgroeien Eastern Backhand greep > > Vanuit splitstep begint de voorbereiding met een actief linkerbeen (rust, afstand bepalen, balans) > > Linkerhand brengt racket naar achter en houdt racketblad stabiel terwijl rechterhand verpakt > > Indraai van de romp - zowel heupdraai als schouderdraai - tot voorbij 90 graden (meer indraai is meer power ) > > Racketblad hoger dan de hand naar achter > > Gewicht gaat van het linkerbeen naar het rechterbeen en het rechterbeen initieert de energie voor de versnelling van het racket > > Racketblad valt als het racket achter het lichaam komt > > Blad komt/valt onder de handen en blad komt onder de bal > > Hand komt eerst, racketblad volgt > > Raakpunt op de plek waar de racketsnelheid het hoogst is en dus niet hoe meer naar voren, des te beter > > Zwaai is eerst door de bal en eventuele bladkanteling is pas aan het eind van de uitzwaai > > Linkerarm blijft achter als tegen-actie voor de voorwaartse versnelling van het racket VISIE OP TECHNIEK 8

4 Backhand Dubbelhandige Backhand De basisprincipes hebben als doel het ontwikkelen van een drukvolle en veelzijdige backhand die ook tot wapen kan uitgroeien Rechterhand Eastern Backhand of Continental greep Linkerhand Semi Western greep waardoor veel principes van een (linkshandige) forehand mogelijk zijn > > Vanuit een brede, dynamische splitstep begint de voorbereiding met een actief linkerbeen (rust, afstand bepalen, balans) > > Indraai van de romp - zowel heupdraai als schouderdraai - tot minstens 90 graden > > Racketblad hoger dan de handen naar achter, linkerarm dominant in de voorbereiding > > Gewicht gaat van het linkerbeen naar het rechterbeen (rechtervoet schuin naar voren) en het rechterbeen initieert de energie voor de versnelling van het racket > > Racketblad valt voordat het racket recht achter het lichaam komt en blijft aan de linkerkant > > Blad komt/valt onder de handen en blad komt onder de bal > > Handen komen eerst, racketblad volgt > > Raakpunt op de plek waar de racketsnelheid het hoogst is en dus niet hoe meer naar voren, des te beter > > Eerst door de bal en dan pas bladkanteling. De linkerhand drukt door, de handen volgen de bal en de ellebogen eindigen hoog in de uitzwaai VISIE OP TECHNIEK 9

4 Backhand Slice Backhand Ontwikkelen van een doorschietende en dus laagblijvende backhand Continental greep > > Vanuit een brede, dynamische splitstep begint de voorbereiding met een actief linkerbeen (rust, afstand bepalen, balans) > > Achterzwaai wordt begonnen door indraai van de romp, zowel heup- als schouderdraai > > De linkerhand blijft bij het rackethart voor stabilisatie en ondersteunt draaiing bovenlichaam > > Racket wordt naar achter en boven het komend raakpunt geleid > > Racketblad hoger dan de hand naar achter > > Een gebogen elleboog is belangrijk voor het versnellen (zowel voorwaarts als neerwaarts; pas op voor chop ) > > De positie van het blad en de stand van de pols in de voorbereiding zijn essentieel om de bal werkelijk aan te kunnen snijden voor het gewenste doorschieten van de bal > > Raakpunt schuin naast het lichaam, racketblad is licht geopend (backspin) en greep verstevigen > > Na het raakpunt blijft het racketblad licht geopend en beweegt voorwaarts in de speelrichting > > Linkerarm blijft achter als tegen-actie voor de voorwaartse versnelling van het racket VISIE OP TECHNIEK 10

5 Service Met als doel een service die zowel met hoge snelheid als met verschillende balrotaties geslagen kan worden Continental greep > > In de voorbereiding maken we verschil tussen jeugd en professionele service: eerst beide armen synchroon omhoog en later mag/wordt het asynchroon > > Hoogte opgooi iets boven het raakpunt > > Linkerarm blijft even verticaal na het loslaten van de bal > > Linkerheup niet te ver naar voren drukken > > De rechterarm moet op tijd in de 90º/90º stand te komen (bovenarm/romp en onderarm/bovenarm), zodat er een vertragingsmoment is voor het racket in de diepe lus valt > > Keerpunt van het blad onderin de lus is ter hoogte van de billen > > Aandacht voor de beenactie in/uitveren niet voordat de greep en lus goed zitten > > Schouderkanteling eveneens niet voordat de greep en de lus goed zitten > > Raakpunt hoog bij een iets dalende bal > > Als balans en racketsnelheid voldoende zijn, aandacht voor benenactie en landen in de baan > > Bij een goede rompactie is de horse-kick van het rechterbeen een goede indicatie voor optimale coördinatie en versnelling VISIE OP TECHNIEK 11

5 Service Topspin Service Met als doel een hoog opspringende service > > Opgooi meer recht boven het hoofd > > Accent op opwaartse versnelling van het racket (opborstelen) > > Met meer marge over het net (balbaan) > > Bal springt hoog op na de stuit Slice Service Met als doel een laag blijvende en naar buiten draaiende service > > Opgooi iets voor het hoofd (12/13 uur) > > Voor het gevoel van de speler raak je de bal meer aan de zijkant door enigszins langs de bal te slaan > > Na de stuit draait de bal zichtbaar laag en naar buiten weg > > Bij een service naar buiten belandt de retournerende speler buiten de tramrails bij het slaan van de return VISIE OP TECHNIEK 12

5 Service Kick Service Met als doel een zowel hoog opspringende en naar buiten brekende service > > Opgooi iets achter het hoofd (11 uur) > > Het racketblad wordt door het raakpunt schuin naar buiten gezwaaid (van 7 naar 1) > > Na de stuit springt de bal zichtbaar omhoog en breekt naar buiten > > Bij een service naar buiten belandt de retournerende speler buiten de tramrails bij het slaan van de return VISIE OP TECHNIEK 13

6 Return Forehand Return Met als doel een aan de kwaliteit van de service aangepaste return, waarin durf en betrouwbaarheid in balans zijn Greepvoorkeur in uitgangshouding: Forehand greep > > (Uitgangs)positie aanpassen aan servicesnelheid en type service (rechtervoet in het verlengde van de singlelijn op deuce, linkervoet op ad) > > (Uitgangs)positie is recht ten opzichte van de aankomende bal > > Brede, dynamische splitstep moet naar voren volgen om een zo groot mogelijke stabiliteit te krijgen > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai > > Slag aanpassen aan service snelheid en is meestal kort en compact > > Op basis van service snelheid is slagfase meestal korter dan bij normale basisslagen > > Het raakpunt bevindt zich zijwaarts voor het lichaam tussen heup- en schouderhoogte (situatief) > > Op raakpunt greep verstevigen en pols licht gefixeerd > > De uitzwaai is situatief aangepast VISIE OP TECHNIEK 14

6 Return Backhand Return (Enkelhandig) Met als doel een aan de kwaliteit van de service aangepaste return, waarin durf en betrouwbaarheid in balans zijn Greepvoorkeur in uitgangshouding: Forehand greep > > (Uitgangs)positie aanpassen aan servicesnelheid en type service (rechtervoet in het verlengde van de singlelijn op deuce, linkervoet op ad) > > (Uitgangs)positie is recht ten opzichte van de aankomende bal > > Brede, dynamische splitstep moet naar voren volgen om een zo groot mogelijke stabiliteit te krijgen > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai > > Slag aanpassen aan service snelheid en is meestal kort en compact > > Op basis van service snelheid is slagfase meestal korter dan bij normale basisslagen > > Het raakpunt bevindt zich zijwaarts voor het lichaam tussen heup- en schouderhoogte (situatief) > > Op raakpunt greep verstevigen en pols licht gefixeerd > > De uitzwaai is situatief aangepast VISIE OP TECHNIEK 15

6 Return Backhand Return (Dubbelhandig) Met als doel een aan de kwaliteit van de service aangepaste return, waarin durf en betrouwbaarheid in balans zijn Greepvoorkeur in uitgangshouding: Forehand greep > > (Uitgangs)positie aanpassen aan servicesnelheid en type service (rechtervoet in het verlengde van de singlelijn op deuce, linkervoet op ad) > > (Uitgangs)positie is recht ten opzichte van de aankomende bal > > Brede, dynamische splitstep moet naar voren volgen om een zo groot mogelijke stabiliteit te krijgen > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai > > Slag aanpassen aan service snelheid en is meestal kort en compact > > Op basis van service snelheid is slagfase meestal korter dan bij normale basisslagen > > Het raakpunt bevindt zich zijwaarts voor het lichaam tussen heup- en schouderhoogte (situatief) > > Op raakpunt greep verstevigen en pols licht gefixeerd > > De uitzwaai is situatief aangepast VISIE OP TECHNIEK 16

6 Return Forehand Blok Return Met als doel een zware, harde en/of hoog opspringende service gecontroleerd terug te spelen Greepvoorkeur in uitgangshouding: Forehand greep > > (Uitgangs)positie aanpassen aan servicesnelheid en type service > > Brede, dynamische splitstep moet naar voren volgen om een zo groot mogelijke stabiliteit te krijgen > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai > > Racketblad is licht geopend (backspin) en beweegt voorwaarts in de speelrichting > > Gewichtsoverdracht naar voren tijdens raken van de bal (bal aanvallen) > > Op het raakpunt wordt de greep verstevigd door de pols > > Linkerarm blijft dicht bij het raakpunt > > Door het blokken van de bal wordt het racket afgeremd en gaat direct weer naar de uitgangspositie VISIE OP TECHNIEK 17

6 Return Backhand Blok Return Met als doel een zware, harde en/of hoog opspringende service gecontroleerd terug te spelen Greepvoorkeur in uitgangshouding: Forehand greep > > (Uitgangs)positie aanpassen aan servicesnelheid en type service > > Brede, dynamische splitstep moet naar voren volgen om een zo groot mogelijke stabiliteit te krijgen > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai > > Racketblad is licht geopend (backspin) en beweegt voorwaarts in de speelrichting > > Gewichtsoverdracht naar voren tijdens raken van de bal (bal aanvallen) > > Op het raakpunt wordt de greep verstevigd door de pols > > Linkerarm gaat naar achter als tegenbeweging van de slagarm > > Door het blokken van de bal wordt het racket afgeremd en gaat direct weer naar de uitgangspositie VISIE OP TECHNIEK 18

7 Volley Forehand Volley Met als doel de tegenstander in tijd- en/of ruimtenood te brengen Continental greep met licht verpakken door verschuiven van de pinkmuis > > Brede, dynamische splitstep > > Ellebogen voor het lichaam met de armen licht gebogen > > Racketblad op borsthoogte in het midden en een licht open blad in de voorbereiding > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai > > Racketblad is licht geopend (backspin) en beweegt voorwaarts in de speelrichting > > Gewichtsoverdracht naar voren tijdens raken van de bal > > Op het raakpunt wordt de greep verstevigd door de pols > > Linkerarm blijft dicht bij het raakpunt > > Door het blokken van de bal wordt het racket afgeremd en gaat direct weer naar de uitgangspositie VISIE OP TECHNIEK 19

7 Volley Backhand Volley Met als doel de tegenstander in tijd- en/of ruimtenood te brengen Continental greep met licht verpakken door verschuiven van de pinkmuis > > Brede, dynamische splitstep > > Ellebogen voor het lichaam met de armen licht gebogen > > Racketblad op borsthoogte in het midden en een licht open blad in de voorbereiding > > Korte achterzwaai door middel van een lichte schouderdraai waarbij de linkerhand bij het rackethart blijft > > Schouderas blijft parallel met de slagrichting en zorgt voor controle en stabiliteit bovenlichaam (slagfase) > > Racketblad is licht geopend (backspin) en beweegt voorwaarts in de speelrichting > > Gewichtsoverdracht naar voren tijdens raken van de bal > > Op het raakpunt wordt de greep verstevigd door de pols > > Linkerarm gaat naar achter als tegenbeweging van de slagarm > > Door het blokken van de bal wordt het racket afgeremd en gaat direct weer naar de uitgangspositie VISIE OP TECHNIEK 20

7 Volley Drive-Volley (Forehand/Backhand) Met als doel de tegenstander in tijd- en/of ruimtenood te brengen Zie Forehand/Backhand greep > > Brede, dynamische splitstep > > Indraai van de romp - zowel heupdraai als schouderdraai - tot loodrecht op het net > > Linkerarm (balansarm) begeleidt het racket tijdens de indraai naar achter > > Racketblad hoger dan de hand naar achter (speler kijkt in spiegel ) > > Racketblad valt voordat het racket recht achter het lichaam komt en blijft aan de rechterkant > > Blad komt/valt onder de hand en blad komt onder de bal > > Racketblad wordt ongeveer op hoofdhoogte voorbij geleid > > Gewichtsoverdracht naar voren tijdens raken van de bal > > Raakpunt zijwaarts voor het lichaam op schouderhoogte > > Uitzwaai wordt situatief aangepast op de hoogte van de vrije schouder VISIE OP TECHNIEK 21

7 Volley Half-Volley (Forehand/Backhand) Met als doel om vanaf iedere voorveldpositie een opbouwende half-volley te kunnen spelen Zie Forehand/Backhand greep > > Brede, lage, dynamische splitstep > > Geen achterzwaai > > Racketblad snel onder het raakpunt > > Racketblad licht gesloten op het raakpunt > > Op het lage raakpunt soft hands > > Racketblad beweegt van beneden naar boven/voorwaarts > > Diep zitten en bovenlichaam beweegt voorwaarts; laag blijven! > > Linkerarm blijft dicht bij het raakpunt > > Uitzwaai in de richting van de bal VISIE OP TECHNIEK 22

8 Approach-shot Approach-shot (Forehand/Backhand) Met als doel een opbouwende bal (zowel slice als geslagen) die over het algemeen langs de lijn wordt gespeeld Zie Forehand/Backhand greep > > Brede, dynamische splitstep > > Indraai van de romp - zowel heupdraai als schouderdraai - tot loodrecht op het net > > Vloeiend met verschillende soorten voetenwerk door de bal heen bewegen > > Raakpunt ongeveer rond het hoogste punt van de stuit > > Eerst door de bal en een volledige uitzwaai > > Voorwaarts versnellen met de benen en direct naar de bissectrice positie VISIE OP TECHNIEK 23

9 Smash Met als doel om vanaf elke positie scorend te kunnen smashen Continental greep > > Snel voetenwerk voor de positionering onder de bal, zowel aansluitpas als kruispas > > Linkerarm verticaal en volgt de aankomende bal > > De rechterarm moet op tijd in de 90º/90º stand te komen (bovenarm/romp en onderarm/bovenarm), zodat er een vertragingsmoment is voor het racket in de diepe lus valt > > Keerpunt van het blad onderin de lus is ter hoogte van de billen > > Uitzwaai eindigt halverwege de linker lichaamshelft en is minder uitgesproken als bij de service (situatief) * Veel aandachtspunten zijn overeenkomstig met die van de service VISIE OP TECHNIEK 24

10 Dropshot Forehand Dropshot Met als doel een opbouwende of scorende bal kort te spelen, bij voorkeur vanuit een positie binnen de baan Zie Forehand greep > > Brede, dynamische splitstep > > Achterzwaai wordt begonnen door indraai van de romp, zowel heup- als schouderdraai > > De linkerhand blijft bij het rackethart voor stabilisatie en ondersteunt draaiing bovenlichaam > > Racket wordt naar achter en boven het komend raakpunt geleid > > Verpakken naar Continental greep, waardoor het racketblad licht geopend is (backspin) > > Racketblad wordt relatief langzaam naar raakpunt gezwaaid om de aankomende bal niet met teveel tempo te spelen > > Korte uitzwaai beweging naar voren VISIE OP TECHNIEK 25

10 Dropshot Backhand Dropshot Met als doel een opbouwende of scorende bal kort te spelen, bij voorkeur vanuit een positie binnen de baan Zie Backhand greep > > Brede, dynamische splitstep > > Achterzwaai wordt begonnen door indraai van de romp, zowel heup- als schouderdraai > > De linkerhand blijft bij het rackethart voor stabilisatie en ondersteunt draaiing bovenlichaam > > Racket wordt naar achter en boven het komend raakpunt geleid > > Verpakken naar Continental greep, waardoor het racketblad licht geopend is (backspin) > > Racketblad wordt relatief langzaam naar raakpunt gezwaaid om de aankomende bal niet met teveel tempo te spelen > > Korte uitzwaai beweging naar voren VISIE OP TECHNIEK 26

11 Voetenwerk Met als doel in elke situatie optimaal ten opzichte van het raakpunt uit te komen Kernpunten > > Eerste pas is groot, om snel ruimtewinst te initiëren > > De passen om in de buurt van de slagpositie te komen zijn kleiner en aanpassend > > De laatste pas is (meestal) een relatief grote pas en dient de rechtervoet stevig op de baan te plaatsen (verankeren) > > Het geheim van goed voetenwerk is het spelen met en het controleren van het lichaamszwaartepunt (balans) > > Bij grotere afstanden: de start met explosieve armbeweging ondersteunen en racket niet in beide handen houden > > Eerste pas naar midden terug (richtingsverandering) is meestal een kruispas > > Net voor het raakpunt van de tegenstander maak je een brede, dynamische splitstep. Bij tijdnood zal de eerste pas explosief zijn > > Bij toenemende anticipatie zal sprake zijn van een anticiperende splitstep, waarbij de voeten niet tegelijk aan de grond komen > > Gedurende de slag staat het hoofd stil (rust/balans) > > Vele slagen worden springend gespeeld. Dit vereist tijdens de sprong een uitstekende lichaamsstabiliteit > > Na de slaguitvoering moet de speler direct de baan/veld afdekken VISIE OP TECHNIEK 27

11 Voetenwerk Met als doel het ontwikkelen van specialistisch voetenwerk op gravel Op gravel > > Verschillende lange glijpassen kunnen maken > > Glijden moet geleerd worden met zowel links als rechts en in zowel voor- als zijwaartse richting > > Zowel in open stand als gesloten stand (voorwaarts) moet er gegleden kunnen worden > > De voorste voet wordt plat op de grond geplaatst en met de tenen in de richting van de sliding > > De knie van het voorste been is gebogen tijdens het glijden > > Glijden met het rechterbeen voor, bij het halen van een dropshot > > Het lichaamszwaartepunt is laag gedurende het glijden > > Efficiënt en met controle glijden, glijden is timing > > Het achterste been speelt een belangrijke rol voor het behouden van de balans > > Het glijden kan gestopt worden, door het lichaamszwaartepunt richting de voorste voet te brengen. De weerstand die hierdoor wordt opgebouwd maakt een explosieve afzet mogelijk VISIE OP TECHNIEK 28

TECHNIEK Colofon April 2016 Uitgave en redactie Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond, Amersfoort Vormgeving Optima Forma bv, Voorburg Drukwerk Drukkerij de Gans, Amersfoort