Jaarverslag 2013
Sponsors In 2013 heeft een aantal bedrijven en fondsen ons weer geholpen. Hier zijn wij hen zeer dankbaar voor. Bedrijven Jurriëns aannemingsbedrijf: materiaal voor timmerwerkplaats Bosselaar en Strengers advocaten: algehele juridische ondersteuning. Social Works: Gereedschap voor de tuin Fondsen Stichting Vrienden van Abrona: bijdrage aan zonnepanelen Colofon De Moestuin Maarschalkerweerd Laan van Maarschalkerweerd 2, 3585 LJ Utrecht Telefoon 030 2144869 info@moestuinutrecht.nl www.moestuinutrecht.nl Bedrijfsleider Pieter Jagtman Bestuur Afke Gerritsen Harm Bruggink Jan Duenk Saskia Meijer Evert-Jan Jurriëns Joris van Leeuwen Voorzitter Penningmeester ABN AMRO NL83ABNA044.03.66.747 SKAL 016652 KvK 30.14.85.69 BTW 80.86.40.604 B01 De Moestuin Maarschalkerweerd is geregistreerd bij de belastingdienst als algemeen nut beogende instelling (ANBI), zoals bedoeld in artikel 24, lid 4 van de successiewet.
Inhoudsopgave 1. 2. Over De Moestuin... 4 Terugblik op 2013... 4 3. Dagbesteding en arbeidsintegratie... 5 4. Biologische tuin... 5 5. Lunchcafé en winkel... 6 6. Timmerwerkplaats... 6 7. Marktbewerking... 6 8. Vooruitblik op 2014... 7 3
1. Over De Moestuin De Stichting Moestuin Projecten Maarschalkerweerd is in 1998 opgericht. Aan de zuidoostkant van Utrecht, in een bocht van de Kromme Rijn, ligt een kleine drie hectaren grond waar alle activiteiten worden ontplooid. De grond wordt gehuurd van de gemeente. De stichting heeft De Moestuin Maarschalkerweerd als project ontwikkeld en heeft het opstalrecht van de gebouwen. De stichting streeft drie doelen na. Ten eerste: het bieden van scholing en werkgelegenheid aan mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ten tweede: het telen van biologische gewassen en het in stand houden van oude rassen. Ten derde: het organiseren van educatieve activiteiten. Ze probeert deze doelen te realiseren door het in combinatie exploiteren van een biologische tuin (sinds 2003), een winkel en een lunchcafé (sinds najaar 2007). Waar mogelijk worden alle hieruit voortvloeiende werkzaamheden door de doelgroep zelf verricht. Op De Moestuin groeit sociale integratie op een natuurlijk manier, omdat verschillende doelgroepen hier samen komen. Sinds 2006 werkt De Moestuin Maarschalkerweerd samen met de Stichting Abrona. Deze stichting draagt zorg voor de dagbesteding en de arbeidsintegratie. Zij exploiteert in feite het project dat door de Stichting Moestuin Projecten Maarschalkerweerd is gerealiseerd. De samenwerking tussen beide stichtingen is vastgelegd in een overeenkomst. 2. Terugblik op 2013 Het afgelopen jaar kenmerkte zich door een zeer koude start. Door deze koude start kwam de tuin langzaam op gang en bleven de boekingen voor feesten en partijen uit. Hier heeft ook de malaise in de economie invloed op gehad. Uiteindelijk lag de omzet in de horeca 5% lager dan het voorafgaande jaar. De omzet van de winkel en de tuin hebben een lichte stijging laten zien van respectievelijk 4% en 6%. Door de vanuit overheidswege aangekondigde bezuinigingen in de zorg en de daaruit voortvloeiende strengere regels voor de afgifte van indicaties, zijn er minder dagdelen dagbesteding afgenomen dan vorig jaar. Doordat er minder mensen meewerkten, was het evenwicht in de hoeveelheid te verrichten werk en het aantal daarvoor beschikbare medewerkers niet altijd in evenwicht. Ondanks de koude start heeft De Moestuin 2013 afgesloten met een klein positief resultaat. Dit is zeker mede te danken aan de grote inspanning en bevlogenheid van alle medewerkers en vrijwilligers die zich voor dit project inzetten. Door het rondkomen van de financiering kon de stichting het afgelopen jaar 60 zonnepanelen op het dak laten plaatsen. Hierdoor kan de moestuin nu een deel van haar eigen energie opwekken. Daar zijn we uiteraard heel blij mee. In 2013 is er volop gewerkt aan de nieuwe trambaan die over de Laan van Maarschalkerweerd komt te lopen. De Moestuin heeft hier veel hinder van ondervonden. De route naar onze ingang was soms onduidelijk aangegeven en regelmatig veranderden deze aanrijdroutes. Bovendien vielen door veel graafwerkzaamheden aan de kabels onze nutsvoorzieningen (gepland en ongepland) met enige regelmaat uit. Op de volgende pagina s van dit jaarverslag gaan we nader in op verschillende aspecten en onderdelen van De Moestuin Maarschalkerweerd. De beschreven activiteiten werden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van Abrona. Het jaarverslag eindigt met een vooruitblik op 2014. 4
3. Dagbesteding en arbeidsintegratie De dagbesteding en arbeidsintegratie bij De Moestuin zijn gericht op de doelgroep van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). Deze bestaat vooral uit mensen met een psychiatrische problematiek, veelal in combinatie met een verstandelijke beperking en / of een verslavingsachtergrond. De Moestuin werkt samen met zestien verschillende verwijzende instanties in en rond Utrecht. Het afgelopen jaar hebben ongeveer 70 mensen bij de moestuin gewerkt. Ten opzichte van het jaar daarvoor is dat ongeveer 12% minder. De terugloop van het aantal cliënten wordt voor een groot deel veroorzaakt door een afname van het aantal indicaties vanuit het zorgkantoor. Tevens hadden we veel ziekteverzuim bij de begeleidende timmerman van de timmerwerkplaats. Hierdoor konden we minder continuïteit bieden dan eigenlijk noodzakelijk is. Onze doelgroep is erg gesteld op een vaste begeleider. Als deze een tijd wegvalt, duurt het soms wel maanden voordat cliënten weer komen. Het dalende aantal deelnemers had ook invloed op de inkomsten vanuit de zorg, waar de begeleiding uit betaald wordt. Het afgelopen jaar kon dit worden gecompenseerd door de commerciële inkomsten. Samenwerking met Abrona Sinds 2006 werkt De Moestuin voor wat betreft dagbesteding en arbeidsintegratie samen met Abrona. In de praktijk nemen de professionals van deze stichting de begeleiding van de zorgbehoevende personen voor hun rekening. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt dan ook bij Abrona. Specifieke doelgroep De op de moestuin werkende doelgroep heeft een specifieke begeleiding nodig. Omdat de mensen in het verleden vaak negatieve ervaringen hebben gehad en veel zaken in hun leven zijn mislukt, werken we met de presentiebenadering. Belangrijk is dat de mensen het gevoel hebben dat ze altijd welkom zijn en dat ze gewaardeerd worden. Als iemand een tijdje ziek of afwezig is geweest, dan is hij / zij daarna gewoon weer welkom. Meedoen in de samenleving De Moestuin vindt het belangrijk, dat de hier werkende mensen ook participeren in de samenleving. Mede daarom is de moestuin een publieksgericht project waar jaarlijks vele bezoekers komen. Hierdoor komen onze deelnemers op een gewone manier in aanraking met andere burgers. We vinden het belangrijk, dat mensen hier werkervaring opdoen en ook een stap verder kunnen en durven zetten. In 2013 zijn van uit de moestuin 8 mensen uitgestroomd naar betaald werk. 4. Biologische tuin Door het koude voorjaar konden we pas laat echt starten met zaaien en planten. Hierdoor duurde het tot eind mei voordat we een mooi aanbod van groenten uit de eigen tuin hadden. Ook het aantal aanmeldingen van nieuwe vrijwilligers liep in het voorjaar achter. Gelukkig was de zomer die volgde erg mooi, waardoor we veel konden goedmaken. Alle gewassen groeiden uitbundig en ook de fruitoogst was erg goed. Door de explosieve groei in de zomer hadden we wel moeite om al het onkruid de baas te blijven. Ieder jaar is het weer bijzonder leuk om te zien hoe alle bezoekers genieten van een wandeling over onze tuin. De nieuwe informatiebordjes die bij alle groenten en kruiden staan worden dan ook vaak gelezen. Verkoop van de oogst Het afgelopen jaar is er opnieuw meer groente verkocht in de eigen winkel. Eindelijk hadden we ook weer een goede aardbeienoogst. Bijna iedere klant die in de winkel komt neemt dan wel een bakje mee. Lekkerder dan van hier, kan je ze ook niet krijgen zeggen veel klanten. Naast de verkoop in onze winkel en het gebruik van eigen groenten in de horeca leveren we aan een aantal vaste afnemers. Dit zijn biologische winkel Rio de Bio, Smaak, Grand Hotel Karel V, Gastmaal aan Tafel, en Eetcafé Te Koop. Voor een tweetal restaurants hebben we het afgelopen jaar ook een aantal minituintjes bij de restaurants ingeplant met kruiden en snijgroenten, zodat ze de verse spullen direct bij de hand hebben. Met de vaste afnemers maken we iedere winter afspraken over welke groenten ze willen hebben en in welke hoeveelheden. Hierdoor kunnen we een strakke teeltplanning maken en daardoor een zo hoog mogelijk rendement halen. We merken dat er een steeds grotere vraag is naar biologische groenten, vooral van de zijde van restaurants en cateraars. Helaas kunnen we hier niet altijd aan voldoen, omdat we gewoonweg niet genoeg groenten hebben. 5
Vrijwilligers Gedurende het seizoen hebben weer vele vrijwilligers op de tuin geholpen. Zij doen dat vaak naast een betaalde baan of in de periode dat ze op zoek zijn naar werk. Het is leuk om te werken met een brede groep mensen. Bovendien draagt dat ook bij aan een goede integratie in de maatschappij voor de mensen die hier werken. Ook voor mensen die weer herstellende zijn na een burn-out is de moestuin een fijne plek. Het afgelopen jaar zijn er weer 40 vrijwilligers en een aantal stagiaires actief geweest. De moestuin zou zonder de hulp van al deze mensen niet kunnen bestaan. Educatie Aan het begin van het nieuwe seizoen zijn alle groenten en kruiden op de tuin van nieuwe informatiebordjes voorzien. Zo valt er bij alle gewassen op de tuin weer wat te lezen. Ook de grote informatieborden zijn vervangen. Net als in voorgaande jaren hebben in 2013 een aantal schoolklassen de moestuin bezocht. Hierbij wordt ook altijd een bezoek gebracht aan de bijenstal. 5. Lunchcafé en winkel Door het koude voorjaar begon het seizoen voor het lunchcafé pas in mei. De warme zomer heeft voor die voorziening wel veel goedgemaakt waardoor de omzet uiteindelijk hoger lag dan het voorafgaande jaar. De totale omzet van de horeca (lunchcafé en partijen) in 2013 lag lager dan het jaar ervoor. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de economische tegenwind. Waar mensen eerst een feestje organiseerden met een diner of buffet werd er nu snel gekozen voor een lunch of borrel. Dit drukte behoorlijk op de omzet van de partijen. Langzaamaan zijn we de inrichting van het lunchcafé wat aan het moderniseren. Kinderfeestjes Het afgelopen jaar zijn er weer vele tientallen kinderfeestjes op de moestuin geweest. Het is leuk om te zien hoe al die kinderen op een speelse manier kennismaken met hoe groenten groeien en waar bv. spruitjes vandaan komen. De kinderfeestjes geven veel mond tot mond reclame. Moestuinwinkel De winkel heeft ten opzichte van 2012 weer een kleine omzetstijging laten zien. We merken wel dat de omzet van de winkel in de zomerperiode structureel hoger blijft liggen dan in de winter. Dat we in de winter een stuk minder eigen groenten hebben zal hier een belangrijke reden voor zijn. In de winkel verkopen we steeds meer eigen gemaakte producten. We merken dat de klanten dat waarderen en er steeds meer vraag naar komt. We hebben een breed assortiment aan jams en chutney s. Maar ook vanuit de vriezer verkochte soepen, taarten, en quiches lopen goed. 6. Timmerwerkplaats De timmerwerkplaats heeft een moeilijk jaar achter de rug. Het begon positief met de start van een nieuwe timmerman / begeleider, maar kort na zijn start werd onze andere timmerman langdurig ziek. Dit heeft grote gevolgen gehad voor de continuïteit. Een deel van de cliënten was erg gesteld op hun vaste begeleider en had moeite met wennen aan de invaller. Hierdoor bleven zij vaker weg. De verstoorde continuïteit had ook gevolgen voor de instroom van nieuwe cliënten. De timmerwerkplaats heeft over 2013 flink wat minder dagdelen gedraaid dan de bedoeling was. De werkzaamheden aan de Jol zijn door deze omstandigheden ook wat achterop geraakt. Wel is er door de nieuwe timmerman een goede start gemaakt met het timmeren en verkopen van een groot assortiment aan steigerhouten meubels. Dit loopt steeds beter. Naast loungebanken worden er banken en tafels gemaakt in diverse afmetingen en stijlen. 7. Marktbewerking In 2013 is er op de achtergrond hard gewerkt aan een nieuwe website. Aan het einde van dat jaar was het resultaat er dan ook naar. We hebben nu een vernieuwde website, die erg mooi is en ook gemakkelijk beheerd kan worden. Er wordt meer gewerkt met foto s en ook de e-mailnieuwsbrief is nu gekoppeld aan de website. De nieuwe website is ook helemaal aangepast aan de nieuwe media. Zo zijn twitter en facebook in de nieuwe website geïntegreerd. 6
Door mee te draaien met het landelijke initiatief van Bourgondische feestmaaltijden kregen we veel extra publiciteit in diverse tijdschriften en op websites. Daarnaast hebben we het afgelopen jaar voor het eerst geadverteerd in een lokale wijkkrant die 100% dekking heeft en die tevens goed gelezen wordt. We merken dat het zetten van korte nieuwsberichten op twitter ook steeds meer effect heeft. Door een steeds grotere groep belangstellenden worden de tweets gelezen en doorgezet. Naast al deze media blijft mond tot mond reclame nog steeds een belangrijk medium. Open dag en Green Fair In juni hebben we opnieuw mee gedaan aan de landelijke open dagen bij de biologische boer. Helaas was het op die zondag erg slecht weer waardoor de vele inspanningen niet op wogen tegen het aantal bezoekers dat langskwam. In september hebben we eveneens weer de Green Fair georganiseerd. Deze dag was wel een groot succes. De bezoekers konden de locatie en het in de kramen geboden assortiment erg waarderen. De Green Fair wordt ieder jaar weer groter en ook het aantal kramen blijft groeien. 8. Vooruitblik op 2014 Algemeen In januari 2015 zal de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) worden ingevoerd. De inkomsten uit de dagbesteding zullen dan met 25 tot 30 % afnemen. Voor het komende jaar gaat er vanuit de overheid al een tariefskorting van 7% op de dagbesteding plaatsvinden. Binnen Abrona is in 2013 de reorganisatie van start gegaan, waar ook de moestuin bij betrokken is. Binnen het team van De Moestuin gaan er functies veranderen. Dit kan betekenen dat mensen elders op zoek moeten naar een baan. Verder verwachten we volgend jaar de volgende ontwikkelingen Bezuinigingen in de zorg Met het oog op de komst van de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) zal het bestuur komend jaar een lange termijn visie opstellen, waarin duidelijk wordt hoe er ingespeeld gaat worden op de komende veranderingen. Vast staat dat de inkomsten uit dagbesteding minder zullen worden en de commerciële kant van De Moestuin verder ontwikkeld zal moeten worden. De oranjerie kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Trambaan Voor het komende jaar staan er nog veel werkzaamheden op en rond onze toegang gepland. Zo komt er op de plek van de vroegere poort een nieuwe ingang voor fietsers en voetgangers en wordt de tuin ook nog toegankelijk gemaakt voor vrachtwagens. Wij hopen dat de nieuwe weg voor de zomer gereed is, zodat de bereikbaarheid van De Moestuin weer beter wordt. Bouw oranjerie Als alles meezit, kunnen we komend jaar starten met de bouw van de oranjerie. In 2013 hebben we de functie restaurant laten opnemen in het nieuwe bestemmingsplan, zodat daar geen beletselen meer liggen. Tevens is de financiering voor het grootste deel rond. 7