Gezond werken met beeldschermen Het Arboblad beschrijft de maatregelen die genomen moeten worden om werkzaamheden veilig uit te kunnen voeren. De genoemde maatregelen zijn afgestemd op de wettelijke eisen. Ook komen de genoemde maatregelen overeen met de huidige stand van de techniek en sluiten ze aan bij de verplichtingen van werkgevers en werknemers om op een gezonde en veilige manier het werk te doen. Onderaan elk Arboblad wordt onder Het neusje van de Zalmoplossingen een overzicht gegeven van maatregelen die genomen kunnen worden, die nog veel verder gaan. Deze maatregelen leveren het beste resultaat op, maar om dit te bereiken zal veel geïnvesteerd moeten worden, in tijd en geld. En dat is voor ieder bedrijf anders. Het is belangrijk om deze voorschriften op te volgen of maatregelen te nemen met een gelijk beschermingsniveau. In dit blad wordt beschreven hoe zoveel mogelijk lichamelijk klachten en ongevallen kunnen worden voorkomen. Om het risico te verkleinen kunnen verschillende maatregelen worden getroffen, o.a. : goede organisatie werkzaamheden, werkplek juist inrichten, medewerkers warmteisolerende kleding, schoeisel etc. verstrekken. Dit Arboblad is onderdeel van de Arbocatalogus van Productschap Vis. Dit Arboblad is bedoeld voor werkgevers en zelfstandigen om te voldoen aan de verplichtingen uit de Arbo-wet. Medewerkers kunnen het gebruiken als checklist. Algemeen Werken op een kantoor kan voor een deel worden gezien als een vorm van werk, waarbij de werknemer blootgesteld wordt aan laag intensieve arbeid. Hierbij is veelal sprake van repeterende arbeid. Handelingen worden vaak en op een identieke wijze uitgevoerd, waarbij weinig kracht wordt uitgeoefend en kleine bewegingen worden gemaakt. Hierbij wordt als grens aangehouden: Niet langer dan 2 uur achter elkaar beeldschermwerken. Niet langer dan 6 uur per dag beeldschermwerken. Toelichting De handelingen worden veelal uitgevoerd door de vingers, polsen, handen en onderarmen, terwijl de bovenarmen, schouders, nek en romp meer stabiliserend worden ingezet. Voor de lichaamsdelen die worden belast, is de aard van de belasting dynamisch, terwijl de belasting voor de stabiliserende onderdelen van het lichaam meer statisch van aard zijn. Omdat de bewegingsuitslagen gering zijn en de krachten relatief klein zijn, wordt dit type werk veelal als licht bestempeld. Echter, door de genoemde kenmerken wordt de 'hand- arm- schouder rompketen relatief zwaar belast. Binnen de verschillende kantoorfuncties is een aantal belastende factoren te benoemen. Deze belastende factoren zijn onder te brengen in de volgende vijf verschillende categorieën (5 W s). 1. Werktaken 2. Werktijden 3. Werkdruk 4. Werkplek 5. Werkwijze Deze vijf categorieën werken door in de werkhouding, gewrichtstanden, kracht, duur en frequentie. De effecten van bepaalde werksituaties kunnen voor elke werknemer verschillen. Vandaar dat in het overzicht van de vijf verschillende categorieën niet alleen werkplek kenmerken zijn benoemd, maar ook de werkwijze. De werkwijze kan zowel positief als negatief van invloed zijn.
Standaard beeldschermwerkplek De onderdelen waaruit een beeldschermwerkplek bestaat, dienen zorgvuldig op elkaar te zijn afgestemd. De afstemming dient niet te zijn gericht op de lichaamsmaten van de gemiddelde medewerker maar op de gebruiker zelf. Een beeldschermwerkplek bestaat uit de volgende onderdelen: Bureau Kantoorstoel Beeldscherm Computerkast Toetsenbord Muis Documenthouder Alle onderdelen van een standaard beeldschermwerkplek dienen zowel op elkaar als op de gebruiker te worden afgestemd, voor wat betreft hoogte, diepte en breedte. Door de werkplek juist in te stellen en op een verantwoorde wijze de werkzaamheden uit te voeren, kunnen de aanwezige gezondheidsrisico s sterk worden beperkt. Echter de beste zithouding is de volgende zithouding: het beste is om het beeldschermwerken regelmatig te onderbreken, zie hieronder. In vijf stappen gezond werken aan het beeldscherm 1. Werkonderbrekingen ü Voorkom dat langer dan twee uur aaneengesloten aan het beeldscherm wordt gewerkt. ü Zorg dat na twee uur beeldschermwerk een pauze wordt gehouden of andersoortig werk wordt uitgevoerd gedurende minimaal 10 minuten. Voorbeelden hiervan zijn kopiëren, opruimen e.d. ü Zorg dat tijdens beeldschermwerk voldoende wordt bewogen: opstaan, koffie halen, naar printer lopen. ü Voorkom dat (lunch)pauzes aan het bureau gebruikt worden. ü Doe tussendoor enkele rek en strekoefeningen om de spieren weer actief te maken.
2. Het zitten ü De voeten rusten vlak op de grond. ü De hoek tussen het bovenbeen en het onderbeen is minimaal 90 0. ü De bovenbenen staan horizontaal en zijn voldoende ondersteund door de zitting( 3-4 vingers ruimte tussen voorzijde zitting en achterzijde onderbeen). ü De lendensteun van de rugleuning van de bureaustoel ondersteunt de bekkenrand en onderrug ( de lendensteun staat ongeveer ter hoogte van de broekriem). ü De medewerker zit rechtop. ü Zo mogelijk volgt de stoel de veranderingen in zithouding, terwijl de rugondersteuning adequaat blijft( zgn. synchro-/ balans instelling). ü De tegendruk van de rugleuning aangepast aan het lichaamsgewicht ü ( veelal grote draaiknop onder de zitting). ü De onderarmen rusten op de armleuningen met ontspannen schouders. ü De beste zithouding is de volgende, onderbreek het zitten door op te staan en te lopen. ü Plaats spullen die u nodig heeft op loopafstand van de werkplek. Door er naar toe te lopen wordt het werk onderbroken. ü Zet de printer op de gang of in ieder geval op loopafstand van de werkplekken.
3. De Armen ü De onderarmen worden ondersteund door of de armleuningen van de stoel of door het bureaublad. ü De polsen staan in een rechte stand tijdens het muizen en typen. Voorkom dat de handen omhoog staan; dit leidt tot afknelling van zenuwen en bloedvaten. ü Toetsenbord is zo vlak mogelijk. Klap de pootjes in. ü Werk met de muis binnen handbereik. 4. De Nek en Bovenrug ü Monitor en toetsenbord staan in één kijkrichting. ü Monitor bovenzijde staat op ooghoogte( bij een vario focusbril wordt het beeldscherm circa 10cm lager geplaatst). ü De documenten zijn bij voorkeur geplaatst op een documenthouder tussen toetsenbord en muis. ü De hoogte van de kantoorwerktafel is aangepast aan de gebruiker, de armondersteuning en de taken. De bureauhoogte is ongeveer gelijk aan de hoogte van de armsteunen, nadat de stoel juist in gesteld. NB. Niet alleen de armleuningen aan de hoogte van het bureau aanpassen en de stoel verder op de ingestelde zithoogte laten staan. De armleuningen staan dan veel te hoog. 5. De Ogen ü Het beeldscherm staat op een afstand van 60 tot 85cm voor een 17inch monitor (en 55 tot 75cm voor een 15inch). Dit is ongeveer armlengte afstand. ü Het beeldscherm staat haaks op het kozijn zonder invallend- of tegenlicht van buiten of lampen. ü Een oogonderzoek( door een opticien) wordt uitgevoerd om vast te stellen of voor het beeldschermwerk een (aanpassing van) bril of lenzen nodig is. Als vuist regel geldt: Als de medewerker voor het eerst aan het beeldscherm gaat werken 1x per 4 jaar Als een medewerker gezichtsstoornissen aangeeft ü Indien noodzakelijk kan een beeldschermbril beschikbaar worden gesteld. NB. Beeldschermbril is een leesbril op beeldscherm kijkafstand.
Neusje van de Zalmoplossing ü De werkplek is voor iedere werknemer afzonderlijk ingesteld, ingericht en aangepast; er is pauze software beschikbaar en er wordt niet langer dan 6uur per dag beeldschermwerk uitgevoerd. Meer info/ gebruikte basis documenten ü Arbo-informatieblad 2 ü (www.arbeidsinspectie.szw.nl /te bestellen via: Servicecentrum Uitgevers Postbus 20014 2500 EA Den Haag Telefoon: 070 378 98 80 Fax: 070 378 97 83 ü Handboek Ergonomie( ISBN 90-14-05950-7) ü Handboek kantoorinnovatie( ISBN 90-12-08551-9) ü Praktijkgids Arbeidsveiligheid ISBN 901302176-x