PRAKTIJKGIDS SOCIALE VERKIEZINGEN 2008

PRAKTIJKGIDS SOCIALE VERKIEZINGEN 2008

PRAKTIJKGIDS SOCIALE VERKIEZINGEN 2008 Een praktische en juridische handleiding Jan Vanthournout Antwerpen Oxford

Praktijkgids Sociale verkiezingen 2008. Een praktische en juridische handleiding Jan Vanthournout Illustatie cover: End of the Compaign and Election of Martine Aubry Forestier Yves/Corbis 2007 Antwerpen Oxford http://www.intersentia.be ISBN 978-90-5095-736-6 D/2007/7849/103 NUR 825 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.

INHOUD DEEL 1. DE REGLEMENTERING VOOR DE SOCIALE VERKIEZINGEN 2008 Hoofdstuk 1. Een moeilijke bevalling..................................... 3 Hoofdstuk 2. Overzicht van de reglementering............................ 5 Afdeling 1. Overzicht............................................ 5 Afdeling 2. Interpretatieregels..................................... 6 DEEL 2. WIE MOET SOCIALE VERKIEZINGEN ORGANISEREN? Hoofdstuk 1. Inleiding................................................. 9 Hoofdstuk 2. Het begrip onderneming................................. 11 Afdeling 1. Ondernemingen van de privésector met of zonder handels- of industriële finaliteit............................................. 11 1. Privésector................................................ 11 2. Met of zonder handels- of industriële finaliteit................. 12 3. Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen.................. 13 Afdeling 2. De onderneming als technische bedrijfseenheid............. 14 1. Het economisch criterium.................................. 16 2. Het sociaal criterium....................................... 16 3. Voorrang van het sociaal criterium op het economisch criterium................................................. 17 Afdeling 3. Verschillende technische bedrijfseenheid voor ondernemingsraad en comité............................................ 18 Afdeling 4. De onderneming als juridische entiteit..................... 18 1. De juridische entiteit valt samen met de technische bedrijfseenheid................................................... 20 2. De juridische entiteit bevat meerdere technische bedrijfseenheden................................................. 20 3. Meerdere juridische entiteiten vormen één technische bedrijfseenheid................................................... 22 A. Algemeen............................................. 22 B. Wettelijk vermoeden................................... 22 v

C. Indicaties die het vermoeden kunnen doen spelen of kunnen dienen om het te weerleggen..................... 26 D. Indicaties die wijzen op economische samenhang of autonomie............................................ 28 E. Indicaties die wijzen op sociale samenhang of autonomie... 30 4. Indicaties die op zich geen rol spelen......................... 35 5. Het wettelijk vermoeden kan alléén door de vakbonden en de werknemers ingeroepen worden............................. 38 6. Het wettelijk vermoeden is weerlegbaar....................... 40 Afdeling 5. Enkele voorbeelden...................................... 42 Afdeling 6. De onderneming zonder personeel........................ 45 Hoofdstuk 3. De procedure tot en het tijdstip van bepaling van de technische bedrijfseenheid............................................. 47 Afdeling 1. Procedure.............................................. 47 Afdeling 2. Tijdstip van de beoordeling............................... 48 Afdeling 3. De onderneming in beweging: gevolgen voor de (bestaande) overlegorganen................................................. 50 1. Wijziging van de technische bedrijfseenheden tussen de datum van hun definitieve bepaling en de verkiezingsdag....... 50 2. Wijziging van de onderneming tussen twee verkiezingsperiodes in........................................................ 50 A. Overgang van onderneming krachtens overeenkomst...... 50 B. Overname van onderneming na faillissement of gerechtelijk akkoord met boedelafstand.......................... 53 1) Gevolgen voor het comité voor preventie en bescherming op het werk........................... 54 2) Gevolgen voor de ondernemingsraad................. 56 Hoofdstuk 4. Het begrip werknemer................................... 59 Afdeling 1. Inleiding............................................... 59 Afdeling 2. Het begrip werknemer in het algemeen.................... 60 1. Personen die tewerkgesteld zijn.............................. 60 2. Tewerkgesteld zijn krachtens een arbeids- of leerovereenkomst.. 61 3. Met werknemers gelijkgestelde categorieën.................... 65 A. Draagwijdte van de gelijkstelling........................ 65 B. Stagiairs in het kader van het KB nr. 230, nu startbaanovereenkomst............................................. 66 C. Personen die geplaatst zijn in de onderneming door de gemeenschapsinstelling bevoegd voor beroepsopleiding.... 66 D. Onderzoekers aangeworven door het NFWO of daarmee geassocieerde fondsen.................................. 67 vi

4. Het begrip werknemer voor de berekening van het gemiddelde personeelsbestand......................................... 68 A. Algemeen............................................. 68 B. Uitsluitingen (o.a. problematiek dubbeltellingen).......... 68 C. Uitzendkrachten...................................... 69 1) Principe.......................................... 69 2) Gevolgen op de verkiezingsprocedure bij de gebruiker.. 70 3) Gevolgen op de verkiezingsprocedure bij de werkgever (het uitzendbureau)................................ 70 Hoofdstuk 5. Minimumgrens inzake tewerk stel ling....................... 73 Afdeling 1. Inleiding............................................... 73 Afdeling 2. Minimumaantal werknemers............................. 73 1. Drempel voor de oprichting van een comité voor preventie en bescherming op het werk................................... 73 2. Drempel voor de oprichting van een ondernemingsraad........ 74 3. Gemiddelde en gewoonlijke tewerkstelling.................... 77 A. Berekening van de gemiddelde tewerkstelling............. 77 1) Principe.......................................... 77 2) Welke werknemers meetellen........................ 78 3) Berekening van het gemiddeld aantal werknemers..... 78 4) Berekening van het gemiddeld aantal uitzendkrachten.. 80 B. Gewoonlijke tewerkstelling............................ 88 Hoofdstuk 6. Voorbeelden van berekening............................... 93 Afdeling 1. Voorbeeld 1: berekening van het gemiddeld aantal werknemers........................................................ 93 Afdeling 2. Voorbeeld 2: berekening van het gemiddeld aantal uitzendkrachten...................................................... 94 Afdeling 3. Voorbeeld 3: berekening van de gemiddelde tewerkstelling in geval van overgang van onderneming krachtens overeenkomst tijdens de referteperiode............................................... 95 Hoofdstuk 7. Het verplicht karakter..................................... 97 DEEL 3. INTERNATIONALE CONTEXT M.m.v. K. Dillies................................................ 99 Hoofdstuk 1. Inleiding............................................... 101 Hoofdstuk 2. Het territorialiteitsprincipe............................... 103 vii

Hoofdstuk 3. De toepassing van het territorialiteitsprincipe op de reglementering betreffende de overlegorganen........................... 107 Afdeling 1. Uitgangspunt.......................................... 107 Afdeling 2. Hypothese 1: buitenlandse werkgevers met een vestiging of tewerkstelling in België....................................... 108 Afdeling 3. Hypothese 2: (Belgische) werkgevers met een vestiging of tewerkstelling van een werknemer in het buitenland............... 111 Hoofdstuk 4. Conclusies.............................................. 113 DEEL 4. SLEUTELPOSITIES IN DE ONDERNEMING Hoofdstuk 1. Inleiding............................................... 117 Hoofdstuk 2. Het begrip leidinggevend personeel...................... 119 Afdeling 1. Algemeen............................................. 119 Afdeling 2. Definitie van leidinggevend personeel..................... 120 Afdeling 3. Niveau 1 De personen belast met het effectieve dagelijkse beheer van de onderneming, die gemachtigd zijn om de werkgever te vertegenwoordigen en te verbinden.............................. 123 1. Personen................................................ 123 2. Dagelijks beheer en gemachtigd om de werkgever te verbinden. 125 Afdeling 4. Niveau 2 De personeelsleden, onmiddellijk ondergeschikt aan die personen, wanneer zij opdrachten van dagelijks beheer vervullen..................................................... 127 Afdeling 5. Verhouding onderneming leidinggevend personeel....... 128 Afdeling 6. Indicaties om de leidinggevende functies te bepalen........ 129 Afdeling 7. Tijdstip van de beoordeling.............................. 131 Afdeling 8. Leidinggevend voor de ondernemingsraad en niet voor comité preventie en bescherming op het werk............................ 132 Hoofdstuk 3. Het begrip kaderleden.................................. 135 Afdeling 1. Algemeen............................................. 135 Afdeling 2. Definitie.............................................. 136 Afdeling 3. Tijdstip van de beoordeling.............................. 137 Afdeling 4. Indicaties............................................. 137 Afdeling 5. Organisaties van kaderleden............................. 142 1. Representatieve organisaties van kaderleden (representatief voor het hele land)........................................ 143 2. Een groep van kaderleden binnen de onderneming ( representatief voor de onderneming)..................... 144 viii

Hoofdstuk 4. Preventieadviseur....................................... 145 Afdeling 1. Behoort de preventieadviseur tot het leidinggevend personeel?.................................................... 145 1. Werkgeversvertegenwoordiger.............................. 146 2. (Kandidaat-)personeelsafgevaardigden...................... 147 DEEL 5. DE VERKIEZINGSPROCEDURE Hoofdstuk 1. Inleiding............................................... 151 Hoofdstuk 2. Enkele bijzonderheden................................... 153 Afdeling 1. Toelichting bij de begrippen X en Y................... 153 Afdeling 2. De datum van de verkiezingen........................... 153 Afdeling 3. Opschorting van de verkiezingen bij staking of tijdelijke werkloosheid................................................. 154 Afdeling 4. Uitstel van de verkiezingen wegens herstructurering of sluiting van de onderneming.................................... 156 Afdeling 5. Gebruik van telecommunicatiemiddelen voor de kiesverrichtingen................................................. 157 Afdeling 6. Ondertekenen van documenten en bewijs van de kiesverrichtingen................................................. 159 Afdeling 7. De structuur van de vakbonden en de gevolgen hiervan..... 161 1. De structuur van de vakbonden............................ 161 2. Gevolgen voor de sociale verkiezingen....................... 163 A. De indiening van de kandidaturen...................... 163 B. Andere kiesverrichtingen.............................. 164 Afdeling 8. Wanneer een procedurestap op een zondag of inactiviteitsdag valt...................................................... 165 Afdeling 9. Ondernemingsraad en comité: twee gescheiden procedures.. 166 Afdeling 10. De wijze van beslissing in ondernemingsraad, comité, vakbondsafvaardiging......................................... 167 Afdeling 11. Kennisgevingen aan de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg............................................... 168 Hoofdstuk 3. X 60: handelingen die de eigenlijke procedure voorafgaan... 171 Afdeling 1. Situering.............................................. 171 Afdeling 2. X 60: informatie vanwege de werkgever.................. 172 1. Datum.................................................. 172 2. Wie informeren en waarover?.............................. 173 3. De auteur van de informatie................................ 174 4. Hoe informeren?......................................... 174 ix

5. Toelichting bij de te verstrekken informatie.................. 175 A. De aard, de gebieden en de graad van zelfstandigheid of afhan kelijkheid van de zetel ten opzichte van de juridische entiteit.............................................. 175 B. Het aantal werknemers per categorie, rekening houdend met het aantal personeelsleden dat op dit ogenblik in de onderneming wordt tewerkgesteld...................... 175 C. De functies van het leidinggevend personeel alsmede, bij wijze van aan duiding, de lijst van de personen die deze functies uitoefenen................................... 177 D. De functies van de kaderleden, alsmede, bij wijze van aanduiding, de lijst van de personen die deze functies uitoefenen........................................... 178 E. De datum van aanplakking van het bericht dat de datum van de verkiezin gen aankondigt ( datum X ) en de datum die beoogd wordt voor de verkiezingen ( datum Y )...... 179 Afdeling 3. Modeldocument....................................... 179 Afdeling 4. Aanplakking vervangen door elektronische kennisgeving... 179 Afdeling 5. Afschriften van de berichten en informatie................ 180 Afdeling 6. Administratieve informatie aan de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg...................................... 180 Hoofdstuk 4. X 60 tot X 35: overleg................................. 181 Afdeling 1. Datum................................................ 181 Afdeling 2. Het begrip raadpleging................................ 182 Afdeling 3. Wie raadplegen en waarover?............................ 182 Afdeling 4. Bewijs van raadpleging.................................. 183 Afdeling 5. Overleg met betrekking tot de kaderfuncties............... 183 Hoofdstuk 5. X 35: beslissing van de werkgever........................ 185 Afdeling 1. Datum................................................ 185 Afdeling 2. Welke beslissing en aan wie meedelen?.................... 186 Afdeling 3. De beslissing.......................................... 187 Afdeling 4. Hoe meedelen?......................................... 187 Afdeling 5. Modeldocument....................................... 187 Afdeling 6. Aanplakking vervangen door elektronische kennisgeving... 188 Afdeling 7. Afschriften van de berichten en informatie................ 188 Hoofdstuk 6. X 30: aanvang bescherming van de kandidaat-personeelsafgevaardigden...................................................... 189 x

Hoofdstuk 7. X 28: beroep tegen de beslissing van de werkgever.......... 191 Afdeling 1. Datum................................................ 191 Afdeling 2. Het beroep............................................ 191 Afdeling 3. De bevoegde rechtbank................................. 193 Afdeling 4. De vordering.......................................... 193 Hoofdstuk 8. X 5: uitspraak van de arbeidsrechtbank................... 195 Hoofdstuk 9. X: de eigenlijke verkiezingsprocedure aankondiging datum verkiezingen.................................................. 197 Afdeling 1. Situering.............................................. 197 Afdeling 2. Datum................................................ 199 Afdeling 3. Auteur van het bericht op dag X.......................... 199 Afdeling 4. Inhoud van het bericht.................................. 200 1. Datum en uurregeling verkiezingen......................... 201 2. Adres en benaming technische bedrijfseenheid............... 203 3. Voorlopige kiezerslijsten................................... 203 A. Wie is kiesgerechtigd?................................. 203 B. Opstellen en uithangen van de lijsten.................... 206 4. Aantal mandaten per orgaan en per categorie................ 209 A. Het aantal mandaten.................................. 209 B. Verhoging van het aantal vastgestelde mandaten.......... 211 1) Verhoging ingevolge een aparte kadervertegenwoordiging....................................... 211 2) Verhoging ingevolge een akkoord................... 212 C. Verdeling van het aantal mandaten over de verschillende werknemerscategorieën............................... 213 1) Verdeling van de mandaten indien de onderneming minder dan vijfentwintig jeugdige werknemers telt.... 214 2) Verdeling van de mandaten indien de onderneming ten minste 25 jonge werknemers tewerkstelt.......... 216 D. Berekeningswijze wordt verduidelijkt aan de hand van voorbeelden.......................................... 218 1) Hypothese 1: mandaten te verdelen onder arbeiders en bedienden........................................ 218 2) Hypothese 2: mandaten te verdelen onder arbeiders, bedienden en jonge werknemers.................... 220 3) Hypothese 3: mandaten te verdelen onder arbeiders, bedienden en kaderleden........................... 221 4) Hypothese 4: mandaten te verdelen onder arbeiders, bedienden, kaderleden en jonge werknemers......... 224 5. Lijst leidinggevend personeel............................... 227 xi

6. Lijst kaderleden.......................................... 228 7. De datums verkiezingsprocedure........................... 228 8. De persoon of dienst die zorgt voor verzending van de oproepingsbrieven........................................ 228 9. Elektronisch stemmen..................................... 229 A. Technische vereisten.................................. 229 B. Administratieve vereisten.............................. 230 C. De beslissing om elektronisch te stemmen............... 231 D. Stemming per brief in het kader van het elektronisch stemmen............................................ 231 10. Bijzondere vermeldingen.................................. 232 A. Verplichte vermelding................................. 232 B. Dagtekening......................................... 232 Afdeling 5. Modeldocument....................................... 233 Afdeling 6. Aanplakking vervangen door elektronische kennisgeving... 233 Afdeling 7. Afschriften van de berichten en informatie................ 233 Afdeling 8. Administratieve informatie aan de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg...................................... 234 Hoofdstuk 10. X + 7: bezwaar bij de raad of het comité................... 235 Afdeling 1. Datum................................................ 235 Afdeling 2. Bezwaar.............................................. 235 Hoofdstuk 11. X + 14: beslissing over het ingediende bezwaar............. 239 Afdeling 1. Datum................................................ 239 Afdeling 2. Beslissing over het ingediende bezwaar................... 239 Afdeling 3. Aanplakking van een rechtzetting........................ 240 Hoofdstuk 12. X + 21: beroep bij de arbeidsrechtbank.................... 241 Afdeling 1. Datum................................................ 241 Afdeling 2. Beroep................................................ 241 Hoofdstuk 13. X + 28: uitspraak door de arbeidsrechtbank................ 243 Afdeling 1. Datum................................................ 243 Afdeling 2. Uitspraak............................................. 243 Afdeling 3. Aanplakking van rechtzetting........................... 244 Hoofdstuk 14. X + 35: indienen van de kandidaturen..................... 245 Afdeling 1. Datum................................................ 245 Afdeling 2. Indienen kandidatenlijsten.............................. 246 Afdeling 3. Wie mag kandidaten voordragen?........................ 248 1. De representatieve vakbonden en hun volmachthebbers....... 248 xii

2. De kandidaturen van kaderleden........................... 250 Afdeling 4. Wie kan kandidaat zijn?................................. 251 1. Overzicht van de voorwaarden............................. 251 2. Werknemer zijn van de onderneming....................... 253 3. Leeftijdsvoorwaarde...................................... 254 A. Minimumleeftijd..................................... 254 B. Maximumleeftijd..................................... 255 C. Discriminatie op basis van leeftijd?..................... 255 D. Tijdstip van de beoordeling............................ 256 4. Geen preventieadviseur zijn................................ 256 5. Niet behoren tot het leidinggevend personeel................. 257 6. Anciënniteitsvoorwaarde.................................. 258 A. Principes............................................ 258 B. Welke periodes tellen mee?............................ 259 C. Berekeningswijze..................................... 260 7. Behoren tot de technische bedrijfseenheid................... 261 8. Behoren tot de categorie waarvoor men zich kandidaat stelt.... 262 9. Niet op meerdere kandidatenlijsten voorkomen............... 263 Afdeling 5. Hoeveel kandidaten per lijst?............................ 263 Afdeling 6. Nummering van de lijsten............................... 265 Afdeling 7. Vervanging kandidaten................................. 265 Hoofdstuk 15. X + 40: toekennen lijstnummer aan kaderlijst.............. 267 Afdeling 1. Datum................................................ 267 Afdeling 2. Toekennen lijstnummer................................. 267 Hoofdstuk 16. X + 40: aanduiding voorzitter stembureau................. 269 Afdeling 1. Datum................................................ 269 Afdeling 2. Voorzitter stembureau.................................. 269 Hoofdstuk 17. X + 40: aanplakking kandidatenlijsten..................... 271 Afdeling 1. Datum................................................ 271 Afdeling 2. Aanplakking van de kandidatenlijsten.................... 271 Hoofdstuk 18. X + 47: indienen klacht tegen kandidatenlijsten............. 273 Afdeling 1. Datum................................................ 273 Afdeling 2. Klachten.............................................. 273 Hoofdstuk 19. X + 47: aanpassen van de naam op de kandidatenlijst........ 277 Afdeling 1. Datum................................................ 277 Afdeling 2. Aanpassingen.......................................... 277 xiii

Hoofdstuk 20. X + 48: overmaken van de klachten tegen kandidatuur...... 279 Afdeling 1. Datum................................................ 279 Afdeling 2. Overmaken van de klacht............................... 279 Hoofdstuk 21. X + 52: beroep tegen kandidatuur bij arbeidsrechtbank indien geen eerdere klacht....................................... 281 Hoofdstuk 22. X + 54: wijziging van de kandidatenlijsten na klacht........ 283 Afdeling 1. Datum................................................ 283 Afdeling 2. Wijzigingen........................................... 283 Hoofdstuk 23. X + 56: aanplakking van de al dan niet gewijzigde kandidatenlijsten.................................................... 287 Afdeling 1. Datum................................................ 287 Afdeling 2. Aanplakking.......................................... 287 Hoofdstuk 24. X + 61: beroep bij de rechtbank tegen kandidaturen indien wel eerdere klacht............................................. 289 Afdeling 1. Termijnen............................................. 289 Afdeling 2. Datum................................................ 290 Afdeling 3. Gronden.............................................. 290 1. Algemeen................................................ 290 2. Rechtsmisbruik........................................... 291 A. Principes............................................ 291 B. Voorbeelden......................................... 292 Hoofdstuk 25. X + 66 of X + 75: uitspraak rechtbank over beroep tegen de kandidaturen..................................................... 297 Afdeling 1. Datum................................................ 297 Afdeling 2. Uitspraak rechtbank.................................... 297 Hoofdstuk 26. X + 35 tot X + 56: akkoord stemmen per brief.............. 299 Afdeling 1. Principe............................................... 299 Afdeling 2. Termijn............................................... 299 Afdeling 3. Stemming per brief in welke situaties?................... 300 Afdeling 4. Akkoord van de betrokken organisaties................... 300 Afdeling 5. Afschrift van het akkoord naar de arbeidsinspectie......... 301 Hoofdstuk 27. X + 54: samenstelling van de stembureaus................. 303 Afdeling 1. Principe............................................... 303 Afdeling 2. Datum................................................ 303 Afdeling 3. Opdracht stembureaus.................................. 304 xiv

Afdeling 4. Aantal stembureaus.................................... 304 1. Afzonderlijke kiescolleges................................. 304 2. Gemeenschappelijke kiescolleges........................... 305 Afdeling 5. Hoofdbureaus en secundaire bureaus..................... 306 Afdeling 6. Nummering van de stembureaus......................... 307 Afdeling 7. Samenstelling van de stembureaus........................ 307 Afdeling 8. Gemeenschappelijke vereisten voor secretaris en bijzitters... 308 Hoofdstuk 28. X + 60: aanplakking van de samenstelling van de stembureaus...................................................... 309 Afdeling 1. Datum................................................ 309 Afdeling 2. Aanplakking van de samenstelling van de stembureaus..... 310 Afdeling 3. Afschrift.............................................. 310 Hoofdstuk 29. X + 70: aanduiding van de getuigen....................... 311 Afdeling 1. Datum................................................ 311 Afdeling 2. Aanduiding van de getuigen............................. 311 Hoofdstuk 30. X + 76: vervanging kandidaten........................... 313 Afdeling 1. Datum................................................ 313 Afdeling 2. Vervanging van de kandidaten........................... 313 Hoofdstuk 31. X + 77: definitieve afsluiting en aanplakking van de gewijzigde kandidatenlijsten.................................................... 315 Afdeling 1. Datum................................................ 315 Afdeling 2. Afsluiting kandidatenlijsten............................. 315 Hoofdstuk 32. X + 79: schoonmaak van de kiezerslijsten................ 317 Afdeling 1. Datum................................................ 317 Afdeling 2. Y 11: Schoonmaken van de kiezerslijsten................ 317 Hoofdstuk 33. X + 79: stopzetting van de procedure...................... 319 Afdeling 1. Datum................................................ 319 Afdeling 2. Wanneer stopzetting?................................... 319 Afdeling 3. Wie stelt de stopzetting vast?............................ 321 Hoofdstuk 34. X + 80: oproeping van de kiezers......................... 325 Afdeling 1. Datum................................................ 325 Afdeling 2. Oproeping............................................ 325 1. Kiezers die niet per brief stemmen.......................... 326 2. Kiezers die per brief stemmen.............................. 327 xv

Hoofdstuk 35. De stembiljetten........................................ 331 Hoofdstuk 36. Dag Y: de dag van de verkiezingen........................ 333 Afdeling 1. Inleiding.............................................. 333 Afdeling 2. Datum / tijd / plaats.................................... 333 1. Algemeen................................................ 333 2. Bijzondere regels indien de kiesverrichtingen meerdere dagen duren................................................... 334 Afdeling 3. Materiële benodigdheden............................... 335 Afdeling 4. Voorbereidende werkzaam heden......................... 337 1. Vouwen van brieven...................................... 337 2. Telling van de stembiljetten................................ 338 Afdeling 5. Taak van de voorzitter.................................. 338 Afdeling 6. Taak van de secretaris.................................. 339 Afdeling 7. Taak van de bijzitters................................... 339 Afdeling 8. Taak van de getuigen................................... 339 Afdeling 9. De stemming.......................................... 339 1. Toelating tot de stemming................................. 339 2. Overhandiging van de stembiljetten aan de kiezers............ 341 A. Gemeenschappelijk kiescollege arbeiders-bedienden...... 341 B. In geval van een afzonderlijk kiescollege................. 342 C. Gemeenschappelijk kiescollege voor bedienden en arbeiders, afzonderlijk kiescollege voor de kaders (ondernemingsraad).................................. 342 D. Afzonderlijk kiescollege voor jonge werknemers.......... 342 3. Hoe geldig stemmen?...................................... 343 A. Geheim............................................. 343 B. Lijst- of naamstem.................................... 343 C. Nieuw stembiljet...................................... 344 4. Begeleiding van de kiezer.................................. 344 Afdeling 10. Behandeling van de per brief uitgebrachte stemmen....... 345 Afdeling 11. Sluiting van de stemming.............................. 346 Afdeling 12. Stemopneming........................................ 347 1. Rangschikking van de stembiljetten......................... 348 A. Blanco.............................................. 348 B. Ongeldig............................................ 348 C. Verdacht............................................. 349 D. Beoordeling van de geldigheid.......................... 349 2. Telling van de geldige stemmen............................. 351 A. De lijststemmen...................................... 351 B. De naamstembiljetten................................. 351 xvi

Afdeling 13. Telling van de stemmen................................ 351 1. Stap 1: totale aantallen..................................... 352 2. Stap 2: telling per lijst..................................... 352 3. Stap 3: telling van de naamstemmen........................ 352 4. Bewaren stembiljetten doorzending naar hoofdbureau....... 353 Afdeling 14. Verdeling van de mandaten en aanduiding van de verkozenen................................................... 353 1. Stap 1: de mandaatverdeling over de verschillende lijsten...... 354 A. Het bureau stelt voor elke lijst het kiescijfer vast.......... 354 B. Bepalen per lijst van de nuttige quotiënten............... 354 C. Verdeling van de mandaten over de verschillende lijsten in functie van de volgorde van de quotiënten............. 355 D. Voorbeeld........................................... 355 E. Specifieke situaties.................................... 355 2. Stap 2: aanduiding van de verkozen kandidaten............... 356 A. Het aantal kandidaten op een lijst is gelijk aan het aantal mandaten dat aan de lijst toekomt...................... 356 B. Het aantal kandidaten is groter dan het aantal mandaten dat aan de lijst toekomt................................ 356 3. Stap 3: aanduiding van de plaatsvervangers.................. 361 4. Stap 4: rangschikking van de niet-verkozen kandidaten........ 362 5. Sluiting en verzending van de processen-verbaal.............. 363 Hoofdstuk 37. Wat moet er gebeuren ná de verkiezingsdag?............... 365 Hoofdstuk 38. Y + 1: overhandigen van de verzegelde enveloppen aan de werkgever.......................................................... 367 Afdeling 1. Datum................................................ 367 Afdeling 2. Overhandiging........................................ 367 Hoofdstuk 39. Y + 2: aanplakking verkiezingsuitslag en samenstelling raad en/of comité.................................................... 369 Afdeling 1. Datum................................................ 369 Afdeling 2. Aanplakking van verkiezingsuitslag en van de samenstelling van raad en/of comité................................... 369 Hoofdstuk 40. Bewaren van de documenten............................. 371 Afdeling 1. De documenten van de verkiezingsdag.................... 371 1. Geen beroep tegen uitslag: Y + 25........................... 371 2. Wel beroep tegen de uitslag................................ 371 3. De processen-verbaal van dag Y............................ 371 Afdeling 2. De aangeplakte documenten............................. 372 xvii

Hoofdstuk 41. Y + 15: beroep tegen de verkiezingen...................... 373 Afdeling 1. Datum................................................ 373 Afdeling 2. Beroep................................................ 373 Hoofdstuk 42. Y + 69: uitspraak arbeidsrechtbank....................... 377 Afdeling 1. Datum................................................ 377 Afdeling 2. Uitspraak............................................. 377 Hoofdstuk 43. Instellen van hoger beroep bij het arbeidshof............... 379 Hoofdstuk 44. Y + 144: uitspraak arbeidshof............................ 381 Afdeling 1. Uitspraak............................................. 381 Afdeling 2. Gevolgen van de uitspraak.............................. 381 Hoofdstuk 45. Y + 45: de installatie van de nieuwe ondernemingsraad of het nieuwe comité................................................. 383 Afdeling 1. Datum................................................ 383 Afdeling 2. Installatie............................................. 383 Hoofdstuk 46. De vervanging van de werkgevers- of personeelsafgevaardigden tussen 2 verkiezingen in................................ 385 Afdeling 1. De plaatsvervangende leden............................. 385 Afdeling 2. De werkgeversafgevaardigden........................... 385 Afdeling 3. De personeelsafgevaardigden............................ 386 DEEL 6. KALENDER VAN DE SOCIALE VERKIEZINGEN Hoofdstuk 1. Overzicht van de stappen................................. 391 Hoofdstuk 2. Overzicht van de datums................................. 395 DEEL 7. DE TAALWETGEVING K. Dillies en B. Van Goethem................................... 399 Hoofdstuk 1. Inleiding............................................... 401 Hoofdstuk 2. Taalwetgeving.......................................... 403 Afdeling 1. Principes.............................................. 403 Afdeling 2. Verschillende taalvoorschriften.......................... 404 Afdeling 3. Exploitatiezetel........................................ 404 xviii

Afdeling 4. Exploitatiezetel van de werknemer in het Nederlandse taalgebied.................................................... 405 1. Officiële taal Nederlands................................... 405 2. Vertalingen.............................................. 406 3. Sanctie.................................................. 407 Afdeling 5. Exploitatiezetel van de werknemer in het Franse taalgebied.. 408 1. Officiële taal Frans........................................ 408 2. Vertalingen.............................................. 409 3. Sanctie.................................................. 409 Afdeling 6. Exploitatiezetel van de werknemer in het tweetalige (N/F) gebied Brussel-Hoofdstad...................................... 409 1. Twee officiële talen: Nederlands en Frans.................... 409 2. Vertalingen.............................................. 411 3. Sanctie.................................................. 411 Afdeling 7. Exploitatiezetel van de werknemer in het Duitse taalgebied.. 412 1. Officiële taal Duits........................................ 412 2. Vertalingen.............................................. 413 3. Sanctie.................................................. 413 Afdeling 8. Exploitatiezetel van de werknemer in een faciliteitengemeente..................................................... 413 1. Officiële taal is de taal van het taalgebied..................... 413 2. Vertalingen.............................................. 415 3. Sanctie.................................................. 415 Afdeling 9. Samenvatting.......................................... 415 Hoofdstuk 3. De taalwetgeving doorheen de procedure sociale verkiezingen 417 Afdeling 1. Probleemstelling....................................... 417 Afdeling 2. Taalwetgeving doorheen de belangrijkste procedurestappen in de sociale verkiezingen...................................... 418 1. Rondreizend hoofdstembureau............................. 425 2. Een hoofdstembureau en meerdere secundaire stembureaus.... 426 3. Eén hoofdstembureau + stemming per brief.................. 427 Afdeling 3. Sanctie................................................ 427 Afdeling 4. Conclusie............................................. 429 DEEL 8. DE BESCHERMING VAN DE (KANDIDAAT-)PERSONEELS- AFGEVAARDIGDEN Hoofdstuk 1. Inleiding............................................... 433 Hoofdstuk 2. Wettelijke bepalingen.................................... 435 xix

Hoofdstuk 3. Toepassingsgebied....................................... 437 Afdeling 1. De (kandidaat-)personeelsafgevaardigden................. 437 1. De gewone en plaatsvervangende leden die het personeel in de ondernemingsraden en comités vertegenwoordigen.. 437 2. De kandidaten voor de verkiezingen van de vertegenwoordigers in diezelfde organen........................ 438 Afdeling 2. Wettelijke uitbreiding tot andere categorieën.............. 439 1. Vakbondsafvaardigden, bij ontstentenis van comité preventie en bescherming op het werk................................ 440 2. De Europese ondernemingsraad............................ 441 3. De Europese vennootschap................................ 441 4. Europese coöperatieve vennootschap........................ 442 Hoofdstuk 4. Aanvang van de bescherming............................. 443 Afdeling 1. De (kandidaat-)personeelsafgevaardigden................. 443 1. Principe................................................. 443 2. De occulte periode........................................ 444 3. Kandidatuur na ontslag tijdens de occulte periode............ 444 4. Kandidatuur na ontslag buiten de occulte periode............. 446 Afdeling 2. Andere categorieën..................................... 447 Hoofdstuk 5. Einde van de bescherming................................ 449 Afdeling 1. De effectieve en plaatsvervan gen de personeelsafgevaardigden................................................... 449 1. Principe................................................. 449 2. Voortijdig einde van de bescherming........................ 450 A. Leeftijd.............................................. 450 B. Einde van het mandaat................................ 451 C. Faillissement......................................... 453 3. Verlenging van de bescherming............................. 454 Afdeling 2. De kandidaten voor de sociale verkiezingen............... 455 Afdeling 3. De kandidaten voor verkiezingen die nietig worden verklaard..................................................... 456 Afdeling 4. De vakbondsafgevaardigden, belast met de opdrachten van het comité................................................ 457 Afdeling 5. Personeelsafgevaardigden in de Europese ondernemingsraad of gelijkaardig overlegorgaan, Europese vennootschap of Europese coöperatieve vennootschap............................ 457 Hoofdstuk 6. Draagwijdte van de bescherming: overzicht................. 459 Hoofdstuk 7. De bescherming tegen ontslag............................. 461 xx

Afdeling 1. Begrip ontslag......................................... 461 Afdeling 2. Tijdstip van het ontslag................................. 464 Afdeling 3. Geoorloofde beëindigings wijzen van de arbeidsovereenkomst........................................................ 468 Afdeling 4. Ontslag om economische redenen........................ 469 1. Begrip economische of technische reden................... 469 2. De procedure voor ontslag wegens economische of technische redenen................................................. 470 A. Aanhangig maken bij het paritair comité................ 470 B. Uitspraak van het paritair comité....................... 471 C. Het paritair comité neemt geen beslissing................ 471 3. Vrijstelling om de procedure te volgen....................... 473 4. Bijzonder geval: ontslag omwille van economische en technische redenen tijdens de occulte periode................ 474 5. Na de procedure.......................................... 476 6. Schematisch overzicht..................................... 476 Afdeling 5. Ontslag om dringende redenen.......................... 477 1. Begrip dringende reden.................................. 477 2. Procedure............................................... 477 A. Kennisgeving........................................ 477 B. Verzoeningsperiode................................... 478 C. Beslissing m.b.t. het verderzetten van de arbeidsovereenkomst tijdens de gerechtelijke procedure................. 479 D. De gerechtelijke procedure............................. 480 E. Gewaarborgd inkomen van de werknemer tijdens de gerechtelijke procedure................................ 481 3. Bijzonder geval: ontslag omwille van dringende reden tijdens de occulte periode........................................ 482 4. Na de procedure.......................................... 483 5. Schematisch overzicht..................................... 486 Hoofdstuk 8. De reïntegratieaanvraag.................................. 487 Afdeling 1. Principe............................................... 487 Afdeling 2. De reïntegratieaanvraag................................. 488 Afdeling 3. De beslissing over de reïntegratieaanvraag................. 490 Afdeling 4. Gevolgen van de reïntegratie............................. 491 Hoofdstuk 9. De beschermingsvergoeding.............................. 493 Afdeling 1. De forfaitaire vergoeding................................ 493 Afdeling 2. De variabele vergoeding................................. 493 Afdeling 3. Berekeningswijze....................................... 494 Afdeling 4. Cumulatieregels........................................ 494 xxi

Hoofdstuk 10. Bescherming tegen discriminatie......................... 497 Hoofdstuk 11. Bescherming tegen overplaatsing......................... 499 DEEL 9. SANCTIES Hoofdstuk 1. Geen afwijkingen........................................ 503 Hoofdstuk 2. Toezicht................................................ 505 Hoofdstuk 3. Sancties................................................ 507 Afdeling 1. Strafsancties........................................... 507 Afdeling 2. Administratieve geldboete.............................. 507 Hoofdstuk 4. Verplichting om verkiezingen te organiseren................ 509 REFERENTIES..................................................... 511 BIJLAGEN Wet houdende organisatie van het bedrijfsleven (uittreksel)............... 515 Wet 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (uittreksel)................................... 535 Wetsontwerp tot bepaling van de drempel van toepassing voor de instelling van de ondernemingsraden of de vernieuwing van hun leden ter gelegenheid van de sociale verkiezingen van het jaar 2008.............. 557 Wetsontwerp betreffende de sociale verkiezingen van het jaar 2008.........559 Ontwerp van wet tot regeling van de gerechtelijke beroepen ingesteld in het kader van de procedure aangaande sociale verkiezingen van het jaar 2008........................................................ 639 TREFWOORDENREGISTER........................................ 643 xxii