Om u al wat voor te bereiden, vindt u hieronder een antwoord op enkele belangrijke vragen:

Transcriptie

1 Tekst & U! tleg 2011/21 06/05/2011 PC /19 PC /18 PC /18 PC /19 andere 2011/15 Sociale verkiezingen 2012: voorbereidende informatie Het Verbond Sociale Ondernemingen vzw bestaat uit: CAW Federatie vzw Pluralistisch Platform Gehandicaptenzorg vzw Pluralistisch Platform Jeugdzorg vzw Samenwerkingsverband Sociale Tewerkstelling vzw Vlaams Overleg Bewonersbelangen vzw VSO-Gezondheid vzw De sociale verkiezingen worden om de vier jaar ingericht om de sociale overlegorganen in uw onderneming te kunnen installeren. Het gaat hier om de oprichting of hernieuwing van het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) als uw organisatie ( technische bedrijfseenheid ) gemiddeld minstens 50 werknemers tewerkstelt. de oprichting of hernieuwing van de ondernemingsraad (OR) als uw organisatie ( technische bedrijfseenheid ) gemiddeld minstens 100 werknemers tewerkstelt. Deze overlegorganen zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkgever en vertegenwoordigers van de werknemers. De werknemersvertegenwoordigers worden door de sociale verkiezingen aangesteld voor een duur van vier jaar. De kandidaten worden voorgedragen op lijsten die worden opgemaakt door de vakbonden en de werknemers stemmen om hun afgevaardigden daaruit te kiezen. En in mei 2012 is het zover. De Nationale Arbeidsraad (NAR) heeft voorgesteld om de volgende sociale verkiezingen te houden tussen maandag 7 mei 2012 en zondag 20 mei 2012 (de zogenaamde dag Y). Deze data moeten nog bij KB bevestigd maar we kunnen er al van uitgaan dat het deze veertien dagen zullen worden. Ondernemingen bepalen zelf volgens een speciale overlegprocedure op welke dag in de periode van 7 tot en met 20 mei 2012 zij hun verkiezingen willen houden. Op basis van de dag tussen 7 en 20 mei 2012 die u als werkgever kiest, wordt een kieskalender vastgesteld die de acties bepaalt die moeten ondernomen worden tijdens de verkiezingsprocedure. Afhankelijk van de gekozen verkiezingsdag moet de eerste stap in de verkiezingsprocedure plaatsvinden tussen 9 en 22 december Dit lijkt allemaal nog ver weg maar om deze sociale verkiezingen in goede banen te leiden, is bepaalde informatie nu al nuttig om zo de nodige voorbereidingen te treffen. Om u al wat voor te bereiden, vindt u hieronder een antwoord op enkele belangrijke vragen: I. Sociale verkiezingen anno 2012? Op 8 april 2011 keurde de ministerraad drie voorontwerpen van wet goed die de organisatie van de volgende sociale verkiezingen in mei 2012 regelen. Het eerste voorontwerp van wet handhaaft dezelfde drempels als bij de sociale verkiezingen in Concreet betekent dit dat er een OR moet worden opgericht in de ondernemingen (technische bedrijfseenheid) die gewoonlijk gemiddeld ten minste honderd werknemers tewerkstellen in Diksmuidelaan Berchem tel. 03/ fax 03/ post@vso.be Tekst & U!tleg is een uitgave van vzw Verbond Sociale Ondernemingen i.s.m. vzw Pluralistisch Overleg Welzijnswerk

2 er ook een OR moet worden opgericht in de ondernemingen (technische bedrijfseenheid) waar bij de vorige verkiezingen (2008) een ondernemingsraad werd opgericht of had moeten worden opgericht, voor zover zij gewoonlijk gemiddeld ten minste vijftig werknemers tewerkstellen. In 2012 worden er echter geen verkiezingen gehouden voor de OR. De verkozen leden van het CPBW oefenen in dit geval het mandaat van de afgevaardigden in de OR uit. er een CPBW moet worden opgericht in de ondernemingen (technische bedrijfseenheid) die gewoonlijk gemiddeld ten minste vijftig werknemers tewerkstellen. De twee andere voorontwerpen van wet leggen de regels voor de verkiezingsprocedures vast en de procedureregels voor sommige gerechtelijke beroepen voor de sociale verkiezingen, die ook niet gewijzigd zijn ten opzichte van De procedure die in 2008 gevolgd moest worden, blijft dus in principe ongewijzigd. Er zijn enkel wat verbeteringen aangebracht op voorstel van de sociale partners in de NAR als antwoord op de problemen die zich tijdens de verkiezingen van 2008 voorgedaan hebben. Deze worden waarschijnlijk in de reglementering opgenomen. Maar het gaat hier niet om fundamentele veranderingen maar enkel om technische wijzigingen waarbij er vooral aandacht is besteed aan kostenvermindering en aan administratieve vereenvoudiging. De publicatie van de wetteksten wordt verwacht in juni 2011 nadat de Raad van State ze heeft bekeken en de Kamer ze heeft goedgekeurd. II. Wie moet sociale verkiezingen organiseren? Het nagaan of men als onderneming sociale verkiezingen moet organiseren, is alvast een eerste bekommernis. 1) Op welk niveau moet de gemiddelde tewerkstelling geteld worden? Technische bedrijfseenheid versus juridische bedrijfseenheid Cruciaal zijn hier de begrippen juridische entiteit (de juridische vorm van een organisatie, bijvoorbeeld vzw) en het begrip technische bedrijfseenheid. Een CPBW en een OR worden opgericht op het niveau van de technische bedrijfseenheid. Een technische bedrijfseenheid (TBE) zou omschreven kunnen worden als een vestiging met een bepaalde mate van sociale en economische zelfstandigheid. De meest eenvoudige situatie is die waarbij de juridische entiteit samenvalt met de TBE:bijvoorbeeld er is slechts één juridische entiteit (vzw) werkgever en er is maar één vestiging en dus één TBE. Voor de meeste ondernemingen zal dit het geval zijn. Soms zitten er echter verschillende vzw s onder één dak en gaat het juridisch om meerdere werkgevers, maar moeten die verschillende vzw s toch als één technische bedrijfseenheid beschouwd worden. En hier is het voor de social-profitsector toch wel even opletten geblazen: Het kan dus zijn dat verschillende vzw s afzonderlijk niet de tewerkstellingsdrempel halen die hen verplicht om een OR of CPBW te verkiezen. Maar verschillende vzw s (juridische entiteiten) kunnen geacht worden één TBE te vormen wanneer er sprake is van sociale en economische samenhang. Dit principe is ingevoerd om te vermijden dat door het opsplitsen in afzonderlijke juridische entiteiten het oprichten van overlegorganen omzeild wordt door de werkgever. Wanneer de werknemers zich namelijk beroepen op het weerlegbaar vermoeden dat de verschillende juridische entiteiten een technische bedrijfseenheid vormen, zal de Tekst & U!tleg 2011/21 2.

3 werkgever het tegendeel moeten kunnen bewijzen. Als u als werkgever beoordeelt dat er onmiskenbaar argumenten zijn m.b.t. economische én sociale samenhang waarmee u geconfronteerd zal worden, dan neemt u best zelf initiatief. Omgekeerd kan het zijn dat verschillende juridische entiteiten op zichzelf groot genoeg zijn om verkiezingen te moeten organiseren maar dat zij toch samengevoegd worden tot één TBE omdat er sprake is van een economische en sociale samenhang. Op basis van die samenhang spreekt men hier van het weerlegbaar vermoeden dat zij samen een TBE vormen. Gevolg is dat er in plaats van meerdere CPBW s en OR s misschien slechts één van elk moet verkozen worden. Het zijn echter alleen de werknemers die zich op dit vermoeden kunnen beroepen: dit ook om te voorkomen dat door het afsplitsen van afzonderlijke juridische entiteiten het oprichten van (meerdere) overlegorganen vermeden wordt. Daarnaast kan één juridische entiteit ook bestaan uit meerdere vestigingen met een zekere mate van autonomie t.o.v. de directie, meerdere TBE en dan moeten er meerdere CPBW s en OR s opgericht worden. Wanneer spreekt men nu van een dergelijke economische en sociale samenhang? Meerdere juridische entiteiten worden vermoed één technische bedrijfseenheid te vormen, indien het bewijs kan worden geleverd dat: 1. ofwel deze juridische entiteiten deel uitmaken van eenzelfde economische groep of beheerd worden door eenzelfde persoon of door personen die onderling een economische band hebben (vb samenstelling raad van bestuur parallel,.) ofwel deze juridische entiteiten eenzelfde activiteit hebben of activiteiten die op elkaar afgestemd zijn; 2. en dat er elementen bestaan die wijzen op een sociale samenhang tussen deze juridische entiteiten, zoals met name een gemeenschap van mensen verzameld in dezelfde gebouwen of in nabije gebouwen, een gemeenschappelijk personeelsbeheer, een gemeenschappelijk personeelsbeleid, een arbeidsreglement of collectieve arbeidsovereenkomsten die gemeenschappelijk zijn of die gelijkaardige bepalingen bevatten, 2) De gemiddelde personeelsbezetting in 2011 Het gemiddelde personeelsbestand over het ganse jaar 2011 is hier determinerend. Voor de bepaling van het aantal werknemers neemt u het lopende jaar 2011 en alle werknemers die in 2011 verbonden zijn geweest door een arbeids- of leerovereenkomst, de personen in beroepsopleiding, gesco, WEP+,,werknemers wiens arbeidsovereenkomst geschorst is (ziekte, tijdskrediet, ), kaderleden en leidinggevenden tellen mee. U berekent de gemiddelde tewerkstelling door per werknemer het aantal kalenderdagen dat hij in dienst is in het jaar 2011 te delen door 365. Deeltijdse werknemers die minder dan 3/4de werken, tellen als halftijders mee (aantal kalenderdagen delen door 730). Werknemers met een vervangingscontract worden niet meegeteld (bijvoorbeeld vervangers van werknemers die tijdskrediet opnemen, langdurig ziek zijn, ) juist omdat de vaste medewerker meetelt. Als ze aangeworven zijn met een gewoon contract van bepaalde duur in plaats van met een vervangingscontract, tellen ze wel mee en is er dus een dubbeltelling. Uitzendkrachten die u in het 4 de kwartaal 2011 tewerkstelt, tellen mee op voorwaarde dat zij geen vervanging doen van een vaste werknemer. Tekst & U!tleg 2011/21 3.

4 Meer concreet en stap voor stap Stap 1: Per werknemer wordt het aantal kalenderdagen bepaald dat hij gedurende de referentieperiode (dus 2011) met een arbeidsovereenkomst verbonden was met de werkgever, op basis van de Dimona-aangifte. Voor de interims is de referentieperiode korter: met name het laatste kwartaal van Voor hen moet naar de bijlage bij het personeelsregister gekeken worden. Stap 2: a) De eigen werknemers: Werknemers die 3/4 de -tijds of meer werken, tellen mee voor het aantal kalenderdagen van inschrijving (via Dimona) gedeeld door 365 Werknemers die minder dan 3/4 de -tijds werken tellen mee voor het aantal kalenderdagen van inschrijving (via Dimona) gedeeld door 730. Het gaat hier over het werkelijk uurrooster, niet het uurrooster zoals voorzien in de arbeidsovereenkomst. b) De interims die geen vaste werknemer vervangen en die in het 4 de kwartaal van 2011 tewerkgesteld worden: interims die 3/4 de -tijds of meer werken tellen mee voor het aantal kalenderdagen van inschrijving in de bijlage bij het algemeen personeelsregister gedeeld door 92. Omdat de referentieperiode het laatste kwartaal van 2011 is, wordt er hier gedeeld door 92 (= aantal kalenderdagen in kwartaal) ipv door 365 interims die minder dan 3/4 de -tijds werken, tellen mee voor het aantal kalenderdagen van inschrijving in de bijlage bij het algemeen personeelsregister gedeeld door 184 (of 2 X 92) Stap 3: De totalen van a) en b) worden samengeteld en wordt de respectievelijke drempel bereikt, dan zijn er verkiezingen. De uitkomst wordt NIET afgerond (stel dat het resultaat 49.9 is: dit is geen 50 dus er moet geen CPBW opgericht worden) Normaal gezien kan uw sociaal secretariaat deze telling zonder problemen bezorgen. Wat bij een bestaande OR en minder dan 100 werknemers? Stel dat uw organisatie in de referentieperiode de drempel van 100 werknemers niet haalt (omdat de personeelsbezetting onder de 100 werknemers zakte en boven de 50 blijft) maar er bestaat reeds een OR, dan moet u ook in 2012 opnieuw een OR oprichten. De werknemersafgevaardigden moeten in dat geval echter niet verkozen worden voor die OR de verkozenen voor het CPBW zullen ook zetelen als werknemersafgevaardigden in de OR. Het is dus niet zo dat het CPBW in dat geval de opdrachten van de OR overneemt. Neen, er zullen wel degelijk twee aparte organen opgericht worden maar de personeelsafgevaardigden in de OR zullen niet apart verkozen worden maar het zal gaan om dezelfde personen als diegenen die in het CPBW zullen zetelen. III. Verloop van de kiesprocedure? De kiesprocedure is strikt voorgeschreven en duurt 150 dagen. Elke stap in de procedure ligt vast in een kalender. De datum waarop de verkiezingen plaatshebben, bepaalt wanneer iedere procedurestap valt. Er zijn twee sleuteldata: dag X die zegt welke de kiesdag is en dag Y die de eigenlijke kiesdag is. Tekst & U!tleg 2011/21 4.

5 De kiesprocedure bestaat uit drie fasen : de pre-electorale procedure die 60 dagen duurt (van X-60 tot X), waarin de technische bedrijfseenheid (in welke de verkiezingen worden gehouden), het directiepersoneel en de kaderleden (alleen voor de ondernemingsraad) worden aangeduid de kiesprocedure die 90 dagen duurt (van X tot Y), waarin de kiezers- en kandidatenlijsten worden opgesteld, de kiesbureaus worden samengesteld, de oproepingsbrieven worden toegezonden aan de kiezers en de stembrieven worden klaargemaakt de eigenlijke kiesdag (dag Y) waarop de stembureaus de uitgebrachte stemmen zullen tellen, de effectieve werknemersvertegenwoordigers en de vervangers ervan zullen bekendmaken alsook de kandidaten die niet zullen verkozen zijn De allereerste procedurele formaliteit moet 150 kalenderdagen vóór de effectieve verkiezingsdag verricht worden (dag X-60). Concreet betekent dit dat voor alle werkgevers die sociale verkiezingen dienen te organiseren, de eerste verrichting van de pre-electorale procedure (dag X - 60) zal moeten worden uitgevoerd tussen 9 december en 22 december 2011, afhankelijk van de door de onderneming gekozen datum van de verkiezingen. Afhankelijk van de dag die de onderneming uitkiest voor de stemming, liggen de sleuteldagen van de verkiezingsprocedure: tussen 9 december 2011 en 22 december 2011 voor de pre-electorale procedure (met de fameuze dag X-60). tussen 8 januari 2012 en 21 januari 2012 voor het begin van de speciale ontslagbescherming van de kandidaten. Een woordje uitleg: Werknemers die zich kandidaat stellen bij de sociale verkiezingen, zijn beschermd tegen ontslag.. Dit betekent dat u ze alleen mag ontslaan als u over een motief beschikt dat duidelijk niets met hun vakbondsactiviteit en/of hun deelname aan de sociale verkiezingen te maken heeft. Niet alleen ligt de bewijslast hiervan bij u, maar ook de sanctie in geval van een inbreuk is bijzonder zwaar. De ontslagbescherming vangt al 120 dagen vóór de eigenlijke verkiezingsdag aan. Concreet zal dit ergens tussen 8 en 21 januari 2012 zijn. Het probleem is echter dat u pas twee maanden nadien zal weten wie die kandidaten precies zijn. Pas op dat moment moeten de vakbonden hun lijsten immers bekendmaken. Daarom wordt de eerste periode van ontslagbescherming ook occulte beschermingsperiode genoemd. Deze periode beslaat twee maanden waarin elke werknemer theoretisch beschermd is tegen ontslag omdat pas tegen midden maart 2012 de definitieve lijst met alle kandidaten voor sociale verkiezingen moet ingediend zijn. Tot dat moment kan elke werknemer op de lijst gezet worden en een potentiële kandidaat zijn. Het wordt een occulte ontslagbescherming genoemd omdat de bescherming er wel is maar niemand weet op wie die concreet slaat. Eenmaal de kandidatenlijst er is, verdwijnt al die onduidelijkheid. tussen 7 februari 2012 en 20 februari 2012 voor het begin van de eigenlijke verkiezingsfase (met ondermeer het officieel aanplakken van de verkiezingsdatum). Tekst & U!tleg 2011/21 5.

6 tussen 13 maart 2012 en 26 maart 2012 voor het indienen van de kandidaturen. Tot hier een allereerste blik op de wondere wereld van de sociale verkiezingen. Als iets niet duidelijk is, mag u steeds contact opnemen met katleen.fransen@vso.be. Wordt vervolgd Katleen Fransen stafmedewerkster sociaal recht Luc Jaminé directeur U vindt alle verschenen nummers van Tekst & U!tleg op Ledenservice T&U Tekst & U!tleg 2011/21 6.