Iedereen heeft recht op vier weken vakantie via de aanvullende vakantie

Transcriptie

1 Tekst & U! tleg 2012/41 06/07/2012 PC /35 PC /31 PC /29 PC /35 andere 2012/29 Iedereen heeft recht op vier weken vakantie via de aanvullende vakantie Het Verbond Sociale Ondernemingen vzw bestaat uit: CAW Federatie vzw Pluralistisch Platform Gehandicaptenzorg vzw Pluralistisch Platform Jeugdzorg vzw Samenwerkingsverband Sociale Tewerkstelling vzw Vlaams Overleg Bewonersbelangen vzw VSO-Gezondheid vzw In België geldt de regeling dat het recht op vier weken jaarlijkse vakantie afhangt van de arbeidsprestaties tijdens het vorige jaar. Wie vorig jaar niet of gedeeltelijk werkte, heeft dit jaar geen of minder dan vier weken recht op betaalde vakantie. Maar dat viel moeilijk te rijmen met de Europese arbeidstijdenrichtlijn die bepaalt dat elke werknemer recht heeft op minstens vier weken vakantie per jaar en op het bijhorende vakantiegeld. Daardoor was België verplicht zijn wetgeving aan te passen. De wettelijke basis voor de aanvullende vakantie ligt in de Wet diverse bepalingen van 29 maart 2012 die in de gecoördineerde wetten betreffende de jaarlijkse vakantie een nieuw artikel invoegde die de werknemer de mogelijkheid geeft om dagen 'aanvullende vakantie' te nemen aan het begin of bij de hervatting van de activiteit. Er was echter nog een koninklijk besluit nodig met de concrete toepassingsregels om dit nieuwe vakantierecht in werking te laten treden en de toepassing ervan in de praktijk mogelijk te maken. Dit langverwachte KB met de noodzakelijke details werd op 28 juni 2012 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd en geldt retroactief vanaf 1 april Hieronder vindt u een overzicht van de inhoudelijke bepalingen die rond de aanvullende vakantie van toepassing zijn. I. Het principe van de aanvullende vakantie Het nieuwe stelsel van de aanvullende vakantie houdt concreet in dat iedere werknemer die niet beschikt over vier weken wettelijke vakantie en die een activiteit aanvat of hervat, na uitputting van de dagen wettelijke vakantie recht heeft op aanvullende vakantiedagen (en bijbehorend vakantiegeld), voor zover deze werknemer in het vakantiejaar gedurende een minimumperiode van drie maanden (al dan niet bij dezelfde werkgever en al dan niet ononderbroken) tewerkgesteld werd (= aanloopperiode). De aanvullende vakantie is dus een systeem ter aanvulling van het gewone stelsel. Werknemers zijn niet verplicht de aanvullende vakantie op te nemen, het gaat met andere woorden om een vakantierecht en niet om een vakantieplicht. Noot: Men heeft enkel recht op aanvullende vakantie op basis van prestaties tijdens het jaar van de werk(her)aanvatting. In het daaropvolgende jaar kan men dus geen aanvullende vakantie meer opbouwen. Diksmuidelaan Berchem tel. 03/ fax 03/ post@vso.be Tekst & U!tleg is een uitgave van vzw Verbond Sociale Ondernemingen i.s.m. vzw Pluralistisch Overleg Welzijnswerk

2 II. Voorwaarden waaraan de werknemer moet voldoen Om recht te hebben op de aanvullende vakantie moet de werknemer voldoen aan vier voorwaarden: 1) De werknemer moet vallen onder het stelsel van de jaarlijkse vakantie (studenten met toepassing van het RSZ-gunstregime komen dus niet in aanmerking). 2) De aanvullende vakantie is voor wie begint (werkaanvatting) of herbegint (werkhervatting) te werken na een aantal welgedefinieerde inactiviteitperiodes. a. De werkaanvatting betekent dat de werknemer tijdens het vorige jaar (vakantiedienstjaar) niet onderworpen was aan de vakantiereglementering voor werknemers. Meer concreet is dit van toepassong op wie voor het eerst aan de slag gaat als werknemer (schoolverlaters) wie aan de slag gaat na een periode in het buitenland gewerkt te hebben wie overstapt van het zelfstandigen- naar het werknemersstatuut wie overstapt van de overheids- naar de privésector b. De werkhervatting van een werknemer houdt in dat een werknemer opnieuw begint te werken na een periode van volledige werkloosheid na een periode van arbeidsongeschiktheid met RIZIV-uitkering zonder een gelijkstelling voor de berekening van de jaarlijkse vakantie (Noot: het eerste jaar ziekte = sowieso gelijkgesteld voor jaarlijkse vakantie) na een periode van volledig tijdskrediet (en dus niet halftijds tijdskrediet) of volledig thematisch verlof (palliatief verlof, ouderschapsverlof en zorgverlof). na terugkeer uit legerdienst na een periode van onbetaald verlof (één dag is hierbij voldoende). Het gaat hier enkel over onbetaalde verloven in gemeenschappelijk akkoord tussen werkgever en werknemer (dus niet bijvoorbeeld verlof om dwingende redenen). Noot: Dit is een limitatieve lijst die opgesomd staat in het KB. 3) De werknemer moet gedurende minstens drie maanden, al dan niet ononderbroken, bij één of meerdere werkgevers gewerkt hebben of gelijkgestelde prestaties hebben. Deze aanloopperiode (zoals deze minimumperiode van drie maanden genoemd wordt) moet binnen hetzelfde kalenderjaar vallen. Pas in de laatste week van de derde maand tewerkstelling in hetzelfde kalenderjaar, kan de werknemer aanspraak maken op aanvullende vakantie. 4) De werknemer heeft zijn wettelijke jaarlijkse vakantiedagen reeds volledig opgebruikt. III. Duur van de aanvullende vakantie Hoe lang er aanvullende vakantie kan opgenomen worden, hangt af van het statuut van de werknemer. 1) Voor bedienden De opbouw van de aanvullende vakantie gebeurt in twee fasen: Vanaf de laatste week van de aanloopperiode (van drie maanden) heeft een bediende recht op een week aanvullende vakantie. Voor een bediende die werkt in een vijfdagenweek betekent dit een recht op maximum 5 vakantiedagen. In een zesdagenweek is dat maximum 6 dagen. Dit contingent wordt pro rata verminderd naar verhouding van het arbeidsstelsel van de werknemer tijdens de aanloopperiode Na de aanloopperiode krijgt de bediende 2 dagen per maand van verrichte prestaties bij één of meerdere werkgevers als er gewerkt wordt in een Tekst & U!tleg 2012/41 2.

3 zesdagenstelsel. Bij andere arbeidsstelsels (zoals de vijfdagenweek) is dat naar verhouding van dat arbeidsstelsel. En ook weer naargelang de tewerkstellingsbreuk van de betrokken werknemer moet dit saldo verder verminderd worden naar verhouding van het arbeidsstelsel. De alzo bepaalde vakantieduur wordt verminderd met het aantal wettelijke verlofdagen waarop de werknemer recht heeft. Voor de bepaling van de duur van de aanvullende vakantie gelden dezelfde gelijkstellingen als voor de vaststelling van het aanvullend vakantiegeld (zie verder). Een voorbeeld: Werknemer X werkt van januari 2011 tot en met maart Hij is volledig werkloos van 1 juli 2011 tot en met 30 juni Hij treedt in dienst bij de werkgever op 1 juli In 2011 is hij gedeeltelijk onderworpen aan de vakantiereglementering: hij heeft geen activiteit aangevat, maar wel 3 maanden gewerkt. In 2012 hervat werknemer X een activiteit en werkt hij 6 maanden. Hij heeft hierdoor recht op 5 dagen wettelijke vakantie (op grond van zijn prestaties in 2011) en 5 dagen aanvullende vakantie (10 dagen min 5 dagen). 2) Voor arbeiders Het aantal dagen aanvullende vakantie voor arbeiders wordt vastgesteld door eerst het aantal dagen vakantie te berekenen volgens de tabel die daartoe reeds voor arbeiders gebruikt wordt. Van dit resultaat worden de dagen vakantie gebaseerd op gewone prestaties in mindering gebracht. De uitkomst hiervan geeft het aantal dagen aanvullende vakantie. Het nieuwe KB brengt met ingang van 1 januari 2013 eveneens twee kleine wijzigingen aan in deze tabel voor de berekening van zowel de wettelijke als aanvullende vakantiedagen. Doordat de Wet diverse bepalingen van 29 maart 2012 een week aanvullende vakantie voorzag per periode van 3 maanden activiteit en 3 maanden activiteit ongeveer bestaan uit 65 arbeidsdagen, werd in de tabel een vakantierecht van 5 vakantiedagen gekoppeld aan minstens 64 arbeidsdagen in plaats van de vroegere 67 arbeidsdagen. Dus: Huidige versie Totaal aantal dagen normale effectieve arbeid en gelijkgestelde dagen Aantal wettelijke vakantiedagen (in een voltijdse arbeidsregeling met 5 dagen per week) 67 tot tot 66 4 Toekomstige versie (vanaf 1 januari 2013) Totaal aantal dagen normale effectieve arbeid en gelijkgestelde dagen Aantal wettelijke vakantiedagen (in een voltijdse arbeidsregeling met 5 dagen per week) 64 tot tot 63 4 Tekst & U!tleg 2012/41 3.

4 IV. Berekening van het aanvullend vakantiegeld Welke vergoeding er tijdens de aanvullende vakantie wordt betaald, hangt ook weer af van het statuut van de werknemer. 1) Voor bedienden Het bedrag van het aanvullende vakantiegeld is gelijk aan het bedrag van het enkel vakantiegeld dat de bediende zou hebben ontvangen indien hij wettelijke vakantie had genomen, met andere woorden het normale loon dat door de werkgever betaald wordt op de gewoonlijke datum van betaling van het loon. De volgende dagen worden gelijkgesteld met dagen normale effectieve arbeid: dezelfde dagen die worden gelijkgesteld om het recht op de wettelijke vakantie te bepalen de wettelijke en aanvullende vakantiedagen. Dit aanvullend vakantiegeld is in werkelijkheid een voorschot op het gewoon dubbel vakantiegeld van het jaar dat volgt op het opnemen van de aanvullende vakantie. Er moet dus een regularisatie worden uitgevoerd. De aftrek gebeurt: op de betaling van het dubbel vakantiegeld van het jaar dat volgt op het opnemen van de aanvullende vakantie (of, indien nodig, op het dubbel vakantiegeld van de volgende jaren) of, in voorkomend geval, op de betaling van het vertrekvakantiegeld. Het vakantieattest zal voortaan twee bijkomende vermeldingen moeten bevatten: De brutobedragen van de uitbetaalde aanvullende vakantie. Het aantal opgenomen dagen aanvullende vakantie én het arbeidsstelsel waarin deze werden opgenomen. 2) Voor arbeiders Voor de dagen aanvullende vakantie krijgen de arbeiders 7,69% van de lonen van de periode die recht geeft op de aanvullende vakantie. De volgende dagen worden gelijkgesteld met dagen normale effectieve arbeid: dezelfde dagen die worden gelijkgesteld om het recht op de wettelijke vakantie te bepalen de wettelijke en aanvullende vakantiedagen. De uitbetaling gebeurt op basis van een formulier dat de werknemer moet indienen bij de Rijksdienst voor Jaarlijkse vakantie (dit formulier is nog niet beschikbaar). De uitbetaling gebeurt ten laatste in het kwartaal volgend op het kwartaal waarin de betrokken vakantie werd opgenomen. Noot: De vakantiekassen (of de RJV) staan in voor de betaling. De vakantiekassen gaan hun werkwijze aanpassen en op kwartaalbasis werken in plaats van op jaarbasis. De gegevens die de werkgever zal moeten vermelden in de DmfA (multifunctionele aangifte) zullen hiertoe verfijnd worden. Dit vakantiegeld wordt dan afgetrokken van het dubbel vakantiegeld van het volgend jaar met een maximum van 50%. Aangezien de vakantiekassen instaan voor de betaling van het vakantiegeld van arbeiders, zullen ze ook de aftrek op het gewoon dubbel vakantiegeld toepassen. Noot: Indien het totale bedrag van het aanvullende vakantiegeld niet kan worden afgetrokken zal de solidariteit van de vakantieregeling voor arbeiders in werking treden. Dit betekent dat er dan geen verdere regularisatie doorgevoerd zal worden. Tekst & U!tleg 2012/41 4.

5 V. Sociale behandeling van het aanvullende vakantiegeld Het aanvullend vakantiegeld wordt gefinancierd met het gewone dubbel vakantiegeld. Om deze reden wordt dit vakantiegeld niet als loon beschouwd maar is dit vakantiegeld is onderworpen aan hetzelfde RSZ-regime als dubbel vakantiegeld, namelijk een bijzondere werknemersbijdrage van 13,07% VI. Wettelijke vakantie, jeugdvakantie, seniorvakantie? De wettelijke vakantie, de jeugdvakantie en de seniorvakantie zijn vakantietypes waar we reeds vertrouwd mee zijn en met de aanvullende vakantie is nu een nieuw vakantierecht gecreëerd. Maar, wat nu eerst op te nemen? Het recht op aanvullende vakantie gaat pas in nadat de wettelijke vakantiedagen zijn opgebruikt. Het recht op aanvullende vakantie kan echter wel worden uitgeoefend vóór het recht op seniorvakantie of jeugdvakantie. Noot: Het is voor een werknemer die recht heeft op jeugdvakantie of op seniorvakantie echter voordeliger om eerst die vakantie op te nemen: hij heeft voor die dagen immers recht op een uitkering van de RVA en er wordt geen enkel bedrag in mindering gebracht van zijn dubbel vakantiegeld van het volgend jaar. VII. Retroactieve inwerkingtreding Het stelsel van de aanvullende vakantie treedt retroactief in werking vanaf 1 april 2012 en is voor de eerste maal van toepassing op de vakantie die in 2012 wordt opgenomen. Wie sinds 1 april 2012 aan de slag is, kan zijn aanvullende vakantie dus nu al aanvragen. De nieuwe tabel voor de berekening van de vakantieduur voor arbeiders treedt pas in werking vanaf 1 januari VIII. Regelgeving Europese Richtlijn 2003/88/EG betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd. Nieuw artikel 17bis van de wetten betreffende de jaarlijkse vakantie van de werknemers gecoördineerd op 28 juni 1971, ingevoegd door art. 57 en 58 van de wet houdende diverse bepalingen (I) van 29 maart 2012, BS 30 maart KB van 19 juni 2012 tot uitvoering van artikel 17bis van de wetten betreffende de jaarlijkse vakantie van de werknemers gecoördineerd op 28 juni 1971, BS 28 juni Katleen Fransen stafmedewerkster sociaal recht Luc Jaminé directeur U vindt alle verschenen nummers van Tekst & U!tleg op Ledenservice T&U Tekst & U!tleg 2012/41 5.