Omslag notitie Vergadering van de sectorcommissie Bloemkwekerijproducten Datum vergadering 5 maart 2012 Agendapunt 7b Voorbereid door Jerre de Blok Totaal aantal pagina s 5 17 februari 2012 1. Project Projectnummer 14649 Onderwerp/titel Greenrail III: CO 2 -reductie door railtransport op Spanje en Scandinavië Relatie met taken/thema s PT Energie 2. Aanvraag Datum aanvraag 1 februari 2012 Naam aanvrager VGB Trade Services Naam ontvanger van de bijdrage VGB Naam uitvoerder(s) Inzicht & Strategie Haarlem B.V. (hoofduitvoerder) FloraHolland ketenlogistiek Wageningen UR Food & Biobased Research (CO2-onderzoeker) Unit 45 (Rail- / ketenadviseur) 3. Projectinhoud Doelstelling Doelstelling overall is het streven om de CO 2 -footprint voor sierteeltproducten met 30% terug te brengen in 5 jaar. Dit betreft primair de uitstoot in de transportketen. Binnen dit project is de doelstelling om aan te tonen hoeveel de energiebesparing concreet te behalen is op twee belangrijke Europese exportcorridors. Hoofdpunten De vraag is hoe te komen tot een efficiënte en duurzame keten van versproducten waarbij op energie wordt bespaard en de CO 2 -emissie wordt verlaagd. Kan voor Europese lange afstand exportbestemmingen de transitie van wegtransport naar Multimodaal transport
2 / 5 11 april 2011 worden gemaakt met behulp van rail (en/of short sea)? Welk milieurendement kan hierbij in termen van CO 2 -uitstoot worden behaald? Zijn er praktische en rendabele routes vast te stellen die als proof of concept door ondernemers kunnen worden uitgetest? Binnen het project Greenrail I is in 2009 en 2010 ervaring opgedaan met lange afstand railtransport. Een pilot met railtransport naar Italië was onderdeel van dat project. In het Greenrail II-project is in 2011 de corridor op Polen geanalyseerd en in een pilot getoetst. Ook is toen een analyse van de sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen gemaakt van de corridor op Rusland. In het nieuwe project Greenrail III wordt gekeken naar multimodaal transport op Scandinavië en Spanje. Naast mogelijkheden voor railtransport bestaan er hier ook goede kansen voor short sea. De keuze voor Scandinavië wordt versterkt door de goede railinfrastructuur in deze landen en de aanwezigheid van diverse retailhubs in de nabijheid van deze infrastructuur. De keuze voor Spanje wordt verder versterkt door een grote importstroom van groente en fruit uit dat land waarvoor momenteel ook de transitie naar rail wordt gezocht. In Greenrail I en II is met name gekeken naar logistieke en economische factoren. In Greenrail III wordt CO 2 -emissie nadrukkelijk betrokken bij de analyse en afwegingen. Het CoCos-project heeft een gedetailleerde integrale analyse opgeleverd over CO 2 -toepassingsmodellen in de keten. Dit betrof echter vooral lucht- en zeevracht. Greenrail III hangt nauw samen met het project Reductie CO 2 -emissie in duurzame ketens (bloemisterij) (zie agendapunt 7a). De analysefasen lopen parallel en sluiten op elkaar aan. De analyses zijn routespecifiek, waarbij het Greenrail III-project is gericht op Spanje en Scandinavië en het andere project op Finland/Rusland, Afrika en overig Europa. Tijdens het afsluitende miniseminar van het Greenrail 2 project zijn als wenselijke volgende landen Spanje en Zweden (Scandinavië) genoemd door de aanwezige exporteurs. Vanwege de bekendheid die Greenrail heeft opgebouwd, heeft de aanvrager ervoor gekozen om zich op deze exportbestemmingen te richten in het vervolg van Greenrail: Greenrail III. Te bereiken resultaten: Fase 1 omvat het eerste deel van deelproject 1 (t/m analyse CO 2 -uitstoot): integrale analyse CO 2 -uitstoot bij transitie van wegtransport naar rail en/of short sea op routes naar Spanje en Scandinavië: - trajectanalyse, huidige en alternatieve transportverbindingen. - quick scan exportvolume van bloemen en planten van betrokken partijen. - integrale analyse CO 2 -uitstoot Fase 1 heeft als (sub)doel een bijdrage te leveren aan de formulering van het PTprogramma Energie en CO 2, op het onderdeel energiebesparing en energietransitie in de keten. Een go na fase 1 is afhankelijk van de uitkomst van de toetsing aan het PT- energieprogramma. Fase 2 omvat de afronding van deelproject 1, het eerste deel van deelproject 2 en het eerste deel van deelproject 3.
3 / 5 11 april 2011 - analyse versretourstromen - analyse economisch rendement op hoofdlijnen - rapportage, kennisoverdracht, draagvlak handelsachterban - selectie van de meest kansrijke verbindingen naar Spanje - selectie van de meest kansrijke verbindingen naar Scandinavië Een go na fase 2 is afhankelijk van de uitkomst van de toetsing van het plan voor de uitvoering van de pilots. Fase 3 omvat de voorbereiding en uitvoering van de pilots (afronding deelproject 2 en 3) - voorbereiding en uitvoering pilot transport op Spanje (inclusief rapportage, kennisoverdracht / communicatie) - voorbereiding en uitvoering pilot transport op Scandinavië (inclusief rapportage, kennisoverdracht / communicatie) 4. Projectkosten Totale projectkosten 139.000, waarvan 38.000 in fase 1, 59.250 in fase 2 en 41.750 in fase 3. Ten laste PT 95.600, waarvan 29.400 in fase 1, 38.950 in fase 2 en 27.250 in fase 3. Financiering door derden Co-financiering publiek Co-financiering privaat, incl. bijdragen in natura 43.400 Kostenplaats/financieringsfonds 220 Bloemkwekerijproducten Rubriek Overige bijdragen; Te benoemen bijdragen voor kerntaken Budget per jaar Jaar 2012 Totaal Gevraagde bijdrage PT 95.600 95.600 Waarvan in fase 1 29.400 29.400 Waarvan in fase 2 38.950 38.950 Waarvan in fase 3 27.250 27.250 Bijdrage derden 43.400 43.400 Totaal 139.000 139.000 Beschikbaar budget na vorige sectorcommissie 2.400.000 te benoemen bijdragen voor kerntaken
4 / 5 11 april 2011 Dekking Begroting 2012 5. Beoordeling en advies Beoordeling - Draagvlak: Tijdens het afsluitende miniseminar van het Greenrail 2 project zijn als wenselijke volgende landen Spanje en Zweden (Scandinavië) genoemd door de aanwezige exporteurs. Op dit moment hebben zich concreet 6 (planten)exporteurs gemeld voor deelname aan het onderzoek en bijbehorende pilots. Twee grote exporteurs hebben zich gemeld om de short sea mogelijkheden op Scandinavië uit te gaan testen. - Expertise: In Greenrail 1 is ervaring opgedaan met lange afstand railtransport. Relevante kennis is bij aanvang van Greenrail 2 door o.a. FloraHolland beschikbaar gesteld. Deze kennis kan dus ook in Greenrail 3 benut worden omdat de uitvoerders van Greenrail 3 goeddeels overeenkomen met die van Greenrail 2. Wat betreft CO 2 -emissie wordt de expertise van Wageningen UR FBR ingeschakeld. Het is nog niet duidelijk in hoeverre daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt van kennis over CO 2 -emissie in logistiek bij Transport en Logistiek Nederland (TLN) én vanuit het Greenrail 1 project. De aanvragers wordt gevraagd die kennis te benutten, waarmee mogelijk nog een kostenbesparing kan worden behaald. - Aansluiting: Greenrail III hangt nauw samen met het project Reductie CO 2 -emissie in duurzame ketens (bloemisterij) (zie agendapunt 7a). De analysefasen lopen parallel en sluiten op elkaar aan. De analyses zijn routespecifiek, waarbij het Greenrail III-project is gericht op Spanje en Scandinavië en het andere project op Finland/Rusland, Afrika en overig Europa. De analysefase in beide projecten kan gezien worden als voorbereiding van een programmalijn energiereductie in de logistieke keten, voor de sierteelt. Na deze fase is een goed overzicht van het energiegebruik in de keten en is ook het reductiepotentieel bekend, zowel in termen van CO 2 -emissie als in concrete opties/oplossingen. Dat biedt een goede basis voor een goede programmalijn. Op deze wijze kan een al jaren lopend initiatief om te komen tot een geïntegreerde duurzame keten van verse sierteeltproducten worden voortgezet. Daarbij kan de focus op de energieaspecten nadrukkelijk vorm krijgen en kan synergie ontstaan met de andere onderdelen van het energieprogramma (die op dit moment ontbreekt). Daarbij wordt de indieners wel gevraagd om een dergelijk programmalijn niet slechts voor 2012, maar voor meerdere jaren aan te geven. Uiteraard kan daarbij 2012 heel concreet zijn en kunnen de latere jaren wat meer op hoofdlijnen worden neergezet. Vanuit die nieuwe programmalijn kunnen dan onderdelen in logistieke projecten en onderzoeken worden ondersteund en gestimuleerd, voor zover betrekking hebbend op CO 2 -emissiereductie. Tevens wordt de indieners gevraagd om te streven naar een integrale programmalijn, waarin de diverse projecten integraal worden aangestuurd en begeleid. Concreet wordt gedoeld op de synergie tussen de projecten Reductie CO 2 -emissie in duurzame ketens (bloemisterij) en Greenrail 3. Tevens is van belang dat de te ontwikkelen programmalijn geheel is gericht op het CO 2 -reductiedeel van de logistieke keten. De tweede en derde fase van het projectvoorstel Greenrail 3 bevatten vooral puur
5 / 5 11 april 2011 logistieke elementen. Deze kunnen niet vanuit PT worden gefinancierd (geen kerntaak). Het onderscheid tussen CO 2 en overig dient scherper te worden uitgewerkt. - Financiën: De gevraagde PT-bijdrage bedraagt ongeveer 68% van de projectfinanciering. De overige 32% betreft ureninzet door derden. Een bijdrage vanuit de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen is in het projectvoorstel opgenomen als PM-post. Inhoudelijk sluit het voorstel het beste aan bij het onderdeel Greenportlogistiek van de topsectoragenda, maar of er daadwerkelijk een bijdrage komt vanuit de topsector is nog onduidelijk. Fase 1 van het Greenrail III-project betreft activiteiten die nodig zijn voor het bepalen van de CO 2 -uitstoot op de huidige ketens en rail / short sea alternatieven op de twee trajecten. De gevraagde PT-financiering voor fase 1 betreft 29.400 (= 77% van de kosten van fase 1). De gevraagde PT-financiering voor de fases 2 en 3 (valorisatie, proof of concept pilots) is voornamelijk bedoeld voor puur logistieke aspecten in plaats van CO 2 -reductieaspecten en zou voornamelijk privaat en/of vanuit de topsector gefinancierd moeten worden. Die financiering is nu echter nog niet geborgd. Advies Positief, voor fase 1: - De gevraagde PT-financiering voor fase 1 van 29.400 wordt gehonoreerd omdat daarmee de programmalijn CO 2 -emissiereductie in de logistieke keten het PT-energieprogramma goed kan worden voorbereid. Negatief, voor fases 2 en 3: - De gevraagde PT-financiering voor de fases 2 en 3 (valorisatie, proof of concept pilots) is voornamelijk bedoeld voor puur logistieke aspecten in plaats van CO 2 -reductieaspecten. De private financiering van die logistieke onderdelen is nu niet duidelijk, evenals de cofinanciering vanuit van de overheid voor het onderdeel Greenportlogistiek van de topsectoragenda (momenteel in het projectvoorstel opgenomen als PM-post). Financiering van de fases 2 en 3 kan, voor wat betreft de CO 2 -reductieonderdelen, aan de orde komen op basis van een nader uitgewerkt voorstel in het kader van een door de Sectorcommissie Sierteelt en Groen goedgekeurde programmalijn CO 2 -emissiereductie in de logistieke keten in het PT-energieprogramma. Op basis van het goedgekeurde energieprogramma kan het ondernemersplatform er verder mee aan de slag. 6. Bijlage Projectvoorstel GreenRail III, versie 2 0 def.