Brainport 2020. top economy, smart society. Samenvatting. Visie, strategie en urgentieprogramma



Vergelijkbare documenten
Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development

Brainport 2020 TOP ECONOMY, SMART SOCIETY SAMENVATTING VISIE, STRATEGIE EN URGENTIEPROGRAMMA

URGENTIE- PROGRAMMA

Edgar van Leest Sectormanager strategie & public affairs Brainport Development NV

Topsectoren. Hoe & Waarom

BRAINPORT MONITOR SAMENVATTING - 9 E EDITIE BRAINPORT BLIJVEND SUCCES

ZUIDOOST-NEDERLAND: DÉ EUROPESE OPEN INNOVATIEREGIO

Brainport Monitor 2010 Samenvatting. Van crisis naar kracht

BRAINPORT EINDHOVEN ECONOMISCH SUCCES DANKZIJ SAMENWERKING

Midterm review uitvoeringsprogramma Brainport 2020

BRAINPORT REGIO EINDHOVEN

Analyse integrale aanpak arbeidsmarktbeleid Zuidoost-Nederland Samenvatting

KOERS Conceptmeerjarenplan Brainport Development NV

Valkenswaard is Brainport!

MONITOR 2017 BRAINPORT NETWORK

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen

Het Bedrijfslevenbeleid

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Het creëren van een innovatieklimaat

Strategisch raamwerk voor de Meerjarenstrategie van Brainport Development NV

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top!

Midterm review uitvoeringsprogramma Brainport 2020

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'

Succesvol samenwerken in de Regio Eindhoven. Plaats voor een heading

Excursie Bestuurlijk Platform Peelnetwerk, Vrijdag 27 september 2013

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Trends en ontwikkelingen

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s

Notitie. Economische structuurversterking in de regio. 13 november VISIE

Brainport Monitor Samenvatting. Samen slim standhouden

Persbericht. Brabant investeert in zonne-energie

DE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Brainport Eindhoven/ A2-zone (Brainport Avenue)

BRAINPORT MONITOR SAMENVATTING 10 e EDITIE BRAINPORT EINDHOVEN CREËERT TOEKOMSTIG SUCCES

PROJECT PRESENTATIE TIM-15. Project-B: Verbinden

innovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design

Brainport pijler van de Nederlandse economie: No. 1 van Nederland op R&D, omzet uit innovatie en export; sterk in sleutelgebieden HTSM, Chemie en Food

Maintenance Innovatie in de Delta Regio, de strategie van Zuid Nederland tot Gerard Blom & Patrick Essers

Samen slim standhouden. Brainport Monitor 2013

Brainport 2030 Focus op maatschappelijke uitdagingen

Samen slim standhouden. Brainport Monitor 2013

Inhoud presentatie Cohesiebeleid Situatie Uitdaging EU2020

Samen versnellen naar een duurzame materiaalkringloop

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle

INHOUD. Promotieonderzoek Regionale Assemblages (ELAt) Rol van onderwijsinstellingen binnen het regio-process van ELAt

EU 2020-strategie publieke consultatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samenvatting Twente Index 2016

Brabant 6. Visie Hoofdopgaven Gebieden met concentratie van opgaven van nationaal belang Overige gebiedsopgaven Kaarten Project- en programmabladen

Een Smart Industry is een industrie met (productie)faciliteiten die een maximale flexibiliteit realiseren met betrekking tot:

Brainport Monitor 2009 Een sterke uitgangspositie

Economic Board regio Zwolle Kennis delen, krachten bundelen en allianties vormen

Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen

Propositiedocument. Business Cluster Semiconductors. - aanbevelingen -

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis,

F4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid

Samenstelling bestuur

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Kenmerkend voor ruimtevaart is de succesvolle samenwerking van bedrijfsleven, universiteiten & kennisinstituten en overheid: de gouden driehoek.

De economie van Delft. November 2018

De kracht van de slimste

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West

Samenwerkingsagenda Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en de Provincie Gelderland

Onderzoekmemorandum Innovatie en de Lissabonagenda

Symposium Groene chemie in de delta

Introductie Metropoolregio Rotterdam Den Haag

Economic Board regio Zwolle Kennis delen, krachten bundelen en allianties vormen

Statenmededeling aan Provinciale Staten

Fit door de crisis; gemeentelijk arbeidsmarktbeleid nut of noodzaak? Presentatie REEF deelt kennis 22 april 2010

Strategische Agenda Helmond. Coalitie-onderhandelingen 4 april 2018

Economische ontwikkeling in regio's met concentratie topsectoren,

De internationale concurrentiekracht van Nederlandse (top)sectoren en de rol van bereikbaarheid. Frank van Oort Utrecht, 21 november 2011

FOODVALLEY INNOVEERT FOODVALLEY FOODVALLEY INNOVEERT FOODVALLEY INNOVEERT INNOVEERT FOODVALLEY BOUW MEE AAN HET SUCCES VAN FOODVALLEY! JIJ BENT NODIG!

dit* doorpakken in topsectoren

EZ Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken. Peter Louter Zwolle, 4 maart 2014

Inleiding RIS3 en OPZuid

Groot Composiet II Houtkoolschets

KOERS Jaarplan Brainport Development NV

Universitaire Campus Venlo

Logistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020

Smart Industry in Brabant

Aan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Inzet op innovatie en een koolstofarme economie

De industriële ambitie van de Brabantse Kempen

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Statenmededeling. Brainport Industries Campus (BIC) in de gemeente Eindhoven. Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant,

Co-Creation Lab. Vruchtbare voedingsbodem voor nieuwe foodconcepten. Brightlands Campus Greenport Venlo

Beleidscommissie Strategische raadsagenda. Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017

Valkenburg 63% 63% 50% Valkenburg: inw. Zuid-Limburg: inw. factsheet: Participatie. Valkenburg. Oprichting LED

Openbaar bestuur in regionale ecosystemen voor ondernemerschap

Navigatie topsectoren

EEN VERKENNEND ONDERZOEK NAAR EEN LANDINGSPLAATS*SMART MOBILITY. *Werktitel

HAN en duurzame energie

Transcriptie:

Brainport 2020 top economy, smart society Samenvatting Visie, strategie en urgentieprogramma

AIRPORT SEAPORT BRAINPORT 2020 2 - Brainport 2020

Samenvatting Brainport 2020 Brainport 2020: Top Economy, Smart Society In 2020 staat Zuidoost-Nederland in de Top 3 van toptechnologieregio s in Europa. Op wereldschaal neemt de regio dan plaats in de top 10. Nu is Zuidoost-Nederland nummer 9 in Europa en nummer 13 in de wereld. De bijdrage aan de BV Nederland is in 2020 toegenomen met 40 miljard Euro tot 136 miljard Euro per jaar. De economie in Zuidoost-Nederland groeit met 3 procent bijna twee maal zo hard als gemiddeld. Er komen drie grootschalige technologische proeftuinen, voor ehealth, voor slimme voertuigmobiliteit en voor (decentrale) duurzame energieopwekking. In 2020 stevent Zuidoost-Nederland af op bijna complete werkgelegenheid. Iedereen op de arbeidsmarkt is hard nodig: zowel knappe vakmensen als hoogopgeleide kenniswerkers. Dit is een aantal van de ambities in Brainport 2020, Top Economy, Smart Society. Brainport 2020 is gemaakt in opdracht van het kabinet en bestaat uit een visie en strategie en het concrete uitvoeringsprogramma. De opdracht luidde: Ontwikkel, analoog aan de luchtvaartnota en de havenvisie, een samenhangende en integrale visie op Brainport. Op het schaalniveau van Zuidoost-Nederland met Brainport als belangrijke spil en met aandacht voor de grensoverschrijdende verbindingen naar met name Vlaanderen en Nordrhein-Westfalen. Het kabinet wil dat de Nederlandse economie tot de vijf sterkste in de wereld gaat behoren en heeft gekozen om in te zetten op topsectoren. Vooral de topsectoren High Tech Systems & Materials, Chemie en Agrofood leveren een grote bijdrage aan de Nederlandse economie. Deze drie zijn verantwoordelijk voor 68% van de private uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling en dragen gezamenlijk bijna de helft van de Nederlandse export, de motor van de economische groei. Wereldspelers, multinationals en midden- en kleinbedrijf met sterke exportposities in deze sectoren zijn gevestigd in Zuidoost Nederland. Alleen als de kenniseconomie van Zuidoost- Nederland volop de ruimte krijgt om verder te groeien, zal een top 5 positie voor Nederland bereikbaar zijn. Top economy, smart society - 3

Vergeleken met topregio's wereldwijd met een soortgelijk business- en technologieprofiel zal Zuidoost - Nederland de top 3 in Europa en top 10 in de wereld moeten bereiken. Daar zijn gerichte acties en investeringen voor nodig. Deze worden in Brainport 2020 beschreven. Wereldspelers in topsectoren De kracht van de regio is dat het in twee topsectoren al in de Champions League meespeelt: High Tech Systems & Materials en Chemie, inclusief het sterke Lifetec-cluster dat zich op het snijvlak van deze topsectoren en Life-sciences bevindt. Uniek is de aanwezigheid van sterke grote bedrijven als ASML, Canon, DSM, Fuji, NXP, Philips en VDL met daarom heen een uitgebreid netwerk van hoogwaardige MKB toeleveranciers en een internationaal gerenommeerd Design cluster. Die bedrijven zijn concurrenten van elkaar, maar werken ook veel met elkaar samen aan nieuwe innovaties op de grens van wat technisch mogelijk is. Door die samenwerking in open innovatie staan ze sterk. Daarbij kunnen ze een beroep doen op universiteiten, ziekenhuizen en onderzoeksinstituten van wereldklasse. En op een goed opgeleide beroepsbevolking. Dit maakt Zuidoost- Nederland een plek waar ondernemingen en kenniswerkers uit binnen- en buitenland zich graag vestigen. Vooral ook omdat ze in een groene en gastvrije omgeving terecht komen met een menselijke maat waar het aangenaam leven is. Pijler van de Nederlandse economie Zuidoost-Nederland verdient een flink deel van de kost voor de rest van Nederland. 35% van de Nederlandse export komt uit deze regio. Samen met de mainports Amsterdam en Rotterdam vormt Zuidoost-Nederland de kurk waar de Nederlandse economie op drijft. Dat Zuidoost-Nederland zo sterk presteert komt omdat de bedrijven veel geld investeren in onderzoek en ontwikkeling (R&D) van nieuwe producten, diensten en technologieën. Bijna de helft van alle R&D investeringen binnen onze grenzen vindt hier plaats. En meer dan de helft van alle patenten en octrooien komt uit Zuidoost-Nederland. Ook is Zuidoost-Nederland onderdeel van de grensoverschrijdende toptechnologieregio Eindhoven-Leuven-Aken (TTR ELAt). Dit is een regio met 9,3 miljoen inwoners, een economie die groter is dan Finland en meer uitgaven aan R&D dan Singapore. Dit maakt van Zuidoost-Nederland één van de sterkste innovatieregio s van Europa. Maatschappelijke uitdagingen De basis van Zuidoost-Nederland is veelbelovend, maar de wereld verandert snel. De grote maatschappelijke thema s van deze tijd hebben grote impact op de concurrentiekracht van de regio: schaarste aan grondstoffen, vergrijzing, klimaatverandering, groeiende energie- en voedselbehoefte, dichtslibbende wegen en sterke internationale concurrentie. De Europese Unie wil deze problemen en kansen op Europees niveau aanpakken, met een integraal programma: Europe 2020. Europe 2020 is een strategie die economische actoren inzet om antwoorden te geven op de maatschappelijke vraagstukken. De aanpak van Brainport 2020 en de Europese Unie vallen grotendeels samen. Het beleid van het kabinet sluit hier naadloos bij aan. 4 - Brainport 2020

TOP 10 BEDRIJFS-R&D IN NEDERLAND (mln euro) 2010 800 700 600 ANDERE ZON BEDRIJVEN IN TOP 30 TECHNISCH WEEKBLAD: FEI (14) Nunhems (16) Vanderlande (21) Stork Food (Marel) (25) CCM (26) OTB Group (30) 500 400 300 200 100 0 Philips ASML NXP DSM Océ Unilever KPN/Getronics Corus Nederland Thales AkzoNobel OVERIGE R&D BEDRIJVEN*: DAF Trucks Dalsa Intervet MSD Sabic Scheuten Solland TomTom Virage VDL *Geen gegevens beschikbaar bij het Technisch Weekblad Bron: Technisch Weekblad, Top 30 bedrijfs-r&d in Nederland, 2010; bewerking Brainport Development Bijdrage van Zuidoost-Nederland aan Nederlandse innovatiekracht (aandeel in Nederland) bevolking 18% buitenlandse investeringen 25% researchers 26% export 35% private R&D 45% patenten 54% F Bijdrage ZON F Nederland Bron: Eurostat, EIM, NFIA, CBS (t/m 2010) Top economy, smart society - 5

Nationaal Zuidoost-Nederland Topsectoren Topclusters Clusters in ontwikkeling HTSM high tech systems smart mobility Chemie chemie smart materials Life-sciences lifetec (medische technologie en cardiovasculair) homecare (niet-klinische zorg) Energie solar energie in gebouwde omgeving Creatieve industrie industrial design Agrofood food & technology Tuinbouw en freshfood (& health) uitgangsmaterialen Water Logistiek 6 - Brainport 2020

Samenvatting Brainport 2020 Ranking benchmark regio s Zuidoost-Nederland GDP per capita (2007) [USD 1000] in de 26 internationale regio's Tokyo 58,6 Ulsan 56,8 Boston-Cambridge 54,5 Île de France 50,5 Silicon Valley 49,5 Stockholm 49,3 Helsinki 48,4 Zwitserland 42,2 Øresund 41,6 Oxford 41,1 Bayern 40,9 Baden-Württemberg 39,2 Zuidoost-Nederland 38,8 Singapore* 38,5 East-UK 38,4 Ontario 37,9 Detroit 37,8 Barcelona 37,1 Shiga 35,2 Rhône-Alpes 32,8 Taiwan* 31,8 Israel* 28,9 Seoul 27,4 Bangalore* 12,7 Shanghai* 11,4 Mumbai* 11 Bron: Roland Berger; OECD 2010; *Wikipedia, geen OECD data beschikbaar Bestaande sterktes, nieuwe markten De uitdaging van Brainport 2020 is om antwoorden te vinden op maatschappelijk ontwikkelingen. Dat kan door de bestaande topclusters nog verder te versterken en op zoek te gaan naar nieuwe, duurzame markten. Die zijn er meer dan voldoende te vinden. Bekend is dat in Zuidoost-Nederland oplossingen worden bedacht voor problemen die overal op de wereld spelen. Slimme zorg op afstand, zonne-energie, elektrische auto s en led-verlichting zijn slechts enkele voorbeelden hiervan. Zuidoost-Nederland en Nederland verdienen er geld aan, de samenleving profiteert ervan. De strategie van de regio is om, naast de inzet op bestaande topclusters een aantal nieuwe clusters verder te ontwikkelen zoals slimme mobiliteit, slimme materialen, homecare, industrial design, zonne-energie, energie in de gebouwde omgeving en agrofood. Verbindingen zijn daarbij van cruciaal belang: tussen High Tech Systemen & Materialen en Chemie, maar ook biologie en psychologie, tussen technologie en design, tussen ondernemerschap en gedragswetenschap, tussen high tech systems en het agrofood cluster in Greenport Venlo, tussen Zuidoost-Nederland en topregio s in opkomende landen. Top economy, smart society - 7

Top én basis Om Zuidoost-Nederland internationaal competitief te houden en sterker te maken, dient de regio zo aantrekkelijk mogelijk te zijn voor bedrijven, inwoners en bezoekers. Sommige vestigingsvoorwaarden zijn gericht op de absolute internationale top, bijvoorbeeld internationaal gezien excellente innovatiecampussen: de High Tech Campus Eindhoven en de Chemelot Campus in Sittard Geleen. Voor het verhogen van die top is echter een bredere basis en een steviger fundament nodig. Bij die bredere basis gaat het bijvoorbeeld om het verkrijgen van meer bedrijvigheid uit kennisinstellingen en grotere bedrijven en de makkelijke beschikbaarheid van kapitaal voor ondernemers die willen groeien. Voldoende aanwas van jongeren in technische opleidingen en beroepen en een attractief woonklimaat zijn voorbeelden van zaken die het fundament sterker maken. Alle spelers en bestuurslagen vervullen hierin een rol: bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen, gemeenten en provincies, rijksoverheid en de Europese Unie. Compleet programma Zoals eerder gezegd: Zuidoost-Nederland heeft een sterke positie. Willen de clusters in Zuidoost-Nederland internationaal concurrerend blijven, dan moet het vestigingsklimaat verbeterd worden. En zijn er tot 2020 maatregelen nodig op vijf terreinen die cruciaal zijn voor de toekomst van Nederland. Het betreft hier zowel acties die meteen opgepakt kunnen worden als acties die wat verder in de tijd liggen op een aantal terreinen. Er wordt daarbij een concrete meetlat aangereikt. Welke doelen moeten zijn bereikt binnen welke tijdspanne? Arbeidsmarkt. Op alle niveaus is onderwijs van hoge kwaliteit nodig dat aansluit bij wat de bedrijven vragen. De nadruk ligt daarbij op techniek en ondernemerschap. Zuidoost-Nederland zit te springen om technisch en ondernemend talent, zowel uit het binnen- als het buitenland. Maar ook voor vakmannen en -vrouwen liggen er grote kansen. Kenniswerkers en kundige vakmensen zijn nodig, want als er niets verandert kunnen duizenden vacatures niet opgevuld worden. Op de flexibele arbeidsmarkt van 2020 werken jong en oud, man en vrouw en is er voor alle werkzoekenden van alle niveaus. Technologie. Nodig is het waarborgen van open innovatie, één van de grote sterktes van Zuidoost-Nederland. Open innovatie draagt bij aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen en producten en diensten met hoge toegevoegde waarde. Een sterkere publieke R&D-infrastructuur is van vitaal belang voor productontwikkeling, export en voor de vestigings- en ondernemingscondities. De huidige lage overheidsuitgaven aan onderzoek en ontwikkeling maken Zuidoost-Nederland kwetsbaar. Als bedrijven R&D afdelingen sluiten of verplaatsen, vallen er gaten in het systeem die de topclusters schade toebrengen. Een sterke en toegankelijke publieke kennisinfrastructuur heeft het vermogen private R&D te binden, te stimuleren en aan te trekken. Tenslotte kan de vooraanstaande kennis- en technologiepositie van TTR ELAt beter benut worden, zowel naar binnen toe (innovatie) als naar buiten toe (internationaal imago). Bedrijvigheid. Zuidoost-Nederland heeft meer starters met meer marktfocus nodig en snelle, innovatieve groeiers. Hiervoor is meer kapitaal nodig voor kansrijke bedrijven in elke fase van ontwikkeling. De publieke sector moet het voortouw nemen door als klant innovatieve producten te kopen. De sterke ketens van midden- en kleinbedrijven moeten nog meer samen optrekken. Dat is nodig voor het samenbrengen van verschillende disciplines, het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten met hoge toegevoegde waarde, slimmer produceren en het verkennen van nieuwe markten in het buitenland. 8 - Brainport 2020

Voorzieningen. Hoogwaardige verbindingen naar klantenregio s, toeleveranciers en internationale vestigingen zijn een noodzakelijke voorwaarde voor een topregio als Zuidoost-Nederland. Onderzoekers moeten bovendien snel kunnen reizen tussen de Europese kennishubs. De regio presteert hierop onvoldoende in vergelijking met andere topregio s in de wereld. Door bij elkaar passende bedrijven en kennisinstellingen vlak bij elkaar te vestigen, profiteren ze optimaal van de kennis en vaardigheden bij anderen. Een herkenbaar imago geeft Zuidoost-Nederland een krachtige regionale identiteit en grotere internationale uitstraling. Daarnaast moet het prettig zijn om hier te wonen en te leven, met een fraaie natuur, aantrekkelijke steden, goed onderwijs en gevarieerde cultuur. Plus een imago dat tot ver over de grenzen enthousiasme opwekt. Brainport moet gaan leven in de harten van iedereen. Organisatie. Samenwerken zit Zuidoost-Nederland in de genen en is een belangrijke voorwaarde voor succes gebleken. Levendige uitwisseling tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid - op alle niveaus - is een belangrijk fundament onder het succes. Het voortbouwen op en uitbouwen van deze triple helix-sterkte is noodzakelijk om in 2020 Zuidoost-Nederland tot een innovatieregio van wereldformaat te maken. Niet in een zware structuur, maar in de vorm van een lichte netwerkstructuur. De inzet van bestaande sterke uitvoeringsorganisaties kan daarbij niet gemist worden. Structurele samenwerking tussen rijk en regio is nodig vanwege het nationale belang van de uitvoering van Brainport 2020. Nu is de slagkracht van Nederland onvoldoende, vergeleken met opkomende economieën. Internationale samenwerking. Veel bedrijven hebben wereldwijd hun vestigingen en produceren voor de mondiale markt. Deze bedrijven tezamen zetten wereldstandaarden. Een hoogwaardig internationaal netwerk is voor deze bedrijven én voor Zuidoost-Nederland van vitaal belang. Op deze weg moet de regio daarom met extra inzet doorgaan. Ook de overheden moeten de grens over, internationaal maar ook in de grensoverschrijdende regio TTR ELAt. Door aansluiting te zoeken bij wat in Vlaanderen, Wallonië en Nordrhein-Westfalen gaande wordt de potentie van TTR ELAt beter en slimmer benut. Investering met hoog rendement Het uitvoeren van de plannen en voorstellen in het programma Brainport 2020, Top Economy and Smart Society, kost geld. Jaarlijks is een extra investering van 2 miljard euro nodig. De helft van het geld moet komen van de kennisinstellingen en het bedrijfsleven, het resterend bedrag van gemeenten, provincie en rijk. Het rendement is een veelvoud van deze investeringen. In totaal kan de regio in 2020 40 mld euro extra bijdragen aan de Nederlandse economie. Brainport 2020 draagt ook bij aan het afvlakken van de conjunctuurgevoeligheid. Door in Zuidoost- Nederland stevig in te zetten op clusters als food&technology en homecare, zwakt de invloed van conjunctuurschommelingen, in enige mate af. Daarvoor zijn de topsectoren high tech systems en chemie traditioneel gevoelig.maar Brainport 2020 draagt zeker niet alleen maar bij aan het verdienvermogen van Nederland en een versteviging van de economische basis. Het programma rendeert ook in de breed maatschappelijke zin. Het programma draagt namelijk ook in sterke mate bij aan het streven naar complete werkgelegenheid. Er zijn meer arbeidskrachten nodig dan de te verwachten instroom vanuit het onderwijs. Dat betekent dat er sterker een appèl gedaan zal worden op een ieder die kan werken: iedereen is nodig! Top economy, smart society - 9

10 - Brainport 2020

Het uitvoeringsprogramma: concrete acties met draagvlak Het uitvoeringsprogramma Brainport 2020 bevat ruim zeventig acties gericht op het verhogen van de top, verbreden van de basis en verstevigen van het fundament. Deze acties zijn naar voren gekomen in gesprekken met honderden vertegenwoordigers in de regio en op nationaal en Europees niveau: van bedrijven, groot en klein, van kennisinstellingen, van financiële instellingen, van maatschappelijke organisaties en van decentrale en centrale overheden. Als prioritaire thema s komen hieruit naar voren: Talent en vakmanschap, kennis, ondernemerschap, clusters, infrastructurele verbindingen, innovatiecampussen, publieke R&D, branding en samenwerking. Per actielijn zijn indicatoren geformuleerd met de huidige situatie en het beoogde resultaat in 2015 en 2020. Onderstaande tabel geeft een overzicht van deze indicatoren, geordend naar de domeinen. De indicatoren en de te behalen waarden hierop zijn afgeleid van o.a. de Lissabon doelen, het European Innovation Scoreboard en de Global Competitiveness Index. Targets per domein, korte termijn (2015) en langere termijn (2020) ALGEMEEN Indicator Nu 2015 2020 Bruto nationaal product 96 mld 110 mld 136 mld PEOPLE Indicator Nu 2015 2020 Kenniswerkers en vakmensen: verwacht jaarlijks tekort (vervangingsvraag + banengroei): - MBO - HBO - WO Instroom bèta techniek: - MBO - HBO - WO bachelor - WO master Schoolverlaters zonder startkwalificatie voortgezet onderwijs Instroom internationale kenniswerkers Flexibel arbeidsmarktinstrumentarium: ranking NL op arbeidsmarktefficiëntie in Global Competitiveness Index 2.300(1.000+1.300) 450 (300+150) 650 (200+450) 1.500 250 400 Geen tekorten 10.340 ntb 15.000 2.111 3.000 1.124 2.000 382 700 7.340 6.250 5.000 Op basis van nulmeting ntb ntb 23 e Top 15 Top 10 Leven lang leren 16,5% 20% 35% Top economy, smart society - 11

technology Indicator Nu 2015 2020 Publieke R&D/aantal 0, 35 mld 0,5 mld 0,65 mld researchinstituten Researchinstituten 8 12 16 Private R&D-uitgaven 3,3 mld 3,5 mld 4,0 mld Deelname aan Europese 47 mln 70 mln 100 mln kaderprogramma s per jaar Krachtige internationale kennispositie van universiteiten, instituten en bedrijven: - citatie impact - patenten per mln inwoners 1,34 702 1,34 740 1,34 800 % innovatieve bedrijven dat 37% 40% 45% samenwerkt met bedrijven en kennisinstellingen % innovatieve bedrijven dat internationaal samenwerkt bij innovatie 20% 30% 40% business Indicator Nu 2015 2020 % van omzet door MKB uit 11,4% 14% 20% innovatie Jaarlijkse groei van het aantal 1.035 1.200 1.500 hightechvestigingen Snelle groeiers (bedrijven met 435 550 750 meer dan 50 fte die in 3 jaar 60% groeien) Nieuwe OEM'ers - 3 7 (meer dan 100 mln omzet) Buitenlandse bedrijven in 1.312 1.500 1.750 topgebieden Grootschalige open innovatie - 3 6 proeftuinen % van inkoopbudget Op basis van nulmeting ntb ntb van overheden voor innovatiebevorderend inkopen Export 80 mld 90 mld 110 mld 12 - Brainport 2020

basics Indicator Nu 2015 2020 Dekkingsgraad glasvezel 15% dekking NGA 45% 90% huishoudens: NGA netwerken met 20 Mb symmetrisch Reistijd binnen regio met OV Op basis van nulmeting ntb ntb (overstappen) Reistijd binnen regio met auto Op basis van nulmeting ntb ntb Reistijd buiten regio met OV (overstappen) EHV-Amsterdam: EHV-Aken: EHV-Düsseldorf: EHV-Luik: EHV-Brussel: -1.20 (0) -1.59 (1) -2.06 (1) -1.40 (1) -2.30-3.00 (1 of 2) -1.15 (0) -1.30 (0) -1.30 (0) -1.20 (0) -1.40 (1) -1.15 (0) -1.20 (0) -1.30 (0) -1.20 (0) -1.40 (1) Reistijd buiten regio met auto - EHV-Amsterdam (Zuidas): - EHV-Aken (RWTH Campus): - EHV-Leuven (Imec): - EHV-Luik (Univ): - EHV-Brussel (Europees parlement): - EHV-Düsseldorf (Flughafen): Vertrekpunt is oprit High Tech Campus Op basis van nulmeting -1.33h -1.16h -1.35h -1.26h -1.37h -1.24h Op basis van 80 km/uur in de spits -1.23h -1.08h -1.13h* -1.16h -1.25h* -1.15h Op basis van 90 km/uur in de spits *Bij Leuven en Brussel is ervan uitgegaan dat de autowegverbinding Eindhoven-Hasselt (N69) er tussen 2015 en 2020 ligt; wat betekent dat ook over deze eerste 50 km naar Leuven met 90 km/h gereisd kan worden. Tot 2015 is op dit eerste stuk vanaf Eindhoven uitgegaan van 60 km/h. Vliegverbindingen met andere 22 32 40 Europese kennis- en besliscentra Internationaal concurrerend Op basis van nulmeting ntb ntb voorzieningenniveau op onderwijs, cultuur, sport, ontspanning en huisvesting Trots en ambassadeurschap Op basis van nulmeting ntb ntb van inwoners van Zuidoost- Nederland In de regio gevestigde bedrijven Op basis van nulmeting ntb ntb dragen Brainport actief uit Nationale en internationale bekendheid en imago bij burgers, bedrijven en kenniswerkers Op basis van nulmeting ntb ntb Top economy, smart society - 13

14 - Brainport 2020

Top economy, smart society - 15

Brainport 2020 Urgentieprogramma 2011-2015 Het urgentieprogramma (2011-2015) bevat de acties voor de korte termijn uit het totale uitvoeringsprogramma; enerzijds bedoeld om niet achterop te raken en positie te verliezen, anderzijds om de voorsprong uit te bouwen. Kortom, acties die niet kunnen wachten. Hierin ligt dan ook een inspanningsverplichting besloten voor zowel het rijk als de regio. Voor een aantal topacties is directe betrokkenheid vanuit de rijksoverheid vereist: in de vorm van investeringen, beleid en leiderschap, op een aantal publieke domeinen. Deze gaan gepaard met acties op regionaal niveau met dezelfde focus. Rijk Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Regio Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar PEOPLE Doel: voldoende en gekwalificeerde arbeidskrachten op alle niveaus met competenties die aansluiten op de topclusters en de clusters in ontwikkeling: high tech systems, chemie, lifetec, smart mobility, smart materials, industrial design, solar, energie in de gebouwde omgeving, homecare, food & technology, freshfood (&health). Vraaggestuurd beroepsonderwijs van topkwaliteit met doorlopende leerlijnen Internationaal toonaangevend multidisciplinair universitair onderwijs door Maastricht University, TU/e en Tilburg University 2,4 50% 118 51% 19 50% Aantrekken van kenniswerkers 0,3 4,7 Regionaal arrangement voor 10 0,5 werkzekerheid en een dynamische arbeidsmarkt Offensieve inzet op techniek en ondernemerschap in het basis- en voortgezet onderwijs Europees knooppunt voor strategische samenwerking met Aziatische universiteiten Programma ter bevordering van 50 een leven lang leren In de overzichten staan de projecten genoemd die onderdeel uitmaken van het urgentieprogramma 2011-2015. Deze projecten worden nader beschreven in het uitvoeringsprogramma. (deel 2) 16 - Brainport 2020

Brainport 2020 Urgentieprogramma 2011-2015 Rijk Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Regio Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Technology Doel: internationale toppositie in onderzoek en ontwikkeling en in de valorisatie van kennis in de topsectoren; gericht op maatschappelijke vragen. Versterking van de internationale concurrentiekracht van de High Tech Campus Eindhoven en Chemelot Campus in Geleen Realisatie van nieuwe researchinstituten in TTR ELAt binnen de clusters Versterking van R&D-instituten binnen de topsectoren door rolling commitments: DPI, Holst en ESI Publiek-privaat commitment voor innovatie binnen topsectoren (Point-One, HTAS etc.) 270 50% Ca. 600 15% 270 50% regionale overheidsbijdrage pm pm 30 23% 40 100% Uitgangssituatie 675 41% Versterking van de internationale concurrentiekracht van de High Tech Campus Eindhoven en Chemelot Campus in Geleen (vastgoed) Verhoging van de attractiviteit van de innovatiecampussen TU/e Science park, Maastricht Health Campus, High Tech Automotive Campus en Fhealinc door investeringen in: bereikbaarheid, incubators, kennisbasis en onderzoeksinfrastructuur Ontwikkelen van een Brainport EU-propositie. Daaronder valt: - participatie in eerste European Innovation Partnership; - Brainport 2020 als erkende Europe 2020 smart specialisation strategie; - Brainport, eerste EU region of innovation; - Realisatie van een derde co-locatie van een KIC. Valorisatieprogramma Solar 30% Vergroting de nationale impact 90 van de Nederlandse locaties van het European Institute for pm Innovation and Technology In de overzichten staan de projecten genoemd die onderdeel uitmaken van het urgentieprogramma 2011-2015. Deze projecten worden nader beschreven in het uitvoeringsprogramma. (deel 2) Top economy, smart society - 17

18 - Brainport 2020

Top economy, smart society - 19

Brainport 2020 Urgentieprogramma 2011-2015 Rijk Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Regio Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Business Doel: meer en meer succesvolle nieuwe en doorgroeiende bedrijven in de topclusters en clusters in ontwikkeling. Benutten van generieke innovatieinstrumenten en een revolverend fonds voor het versterken van de topsectoren Beleidsmaatregel Organiseren van een sluitende kapitaalstructuur voor startende en (snel) groeiende innovatieve bedrijven Funds (pm) pm Inrichten van grootschalige technologische proeftuinen voor slim rijden, elektronische zorg en duurzame energieopwekking Proactieve acquisitie voor topclusters in Brainport op gebied van high tech systems en smart mobility pm pm Uitbreiding van het Brainport Industries netwerk ter versterking van de industriële supply chain 0,6 Bevorderen innovatiegericht 100% inkopen door (decentrale) overheden 40 1 75% 75% regiobijdrage regiobijdrage - - Rijk Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Regio Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Basics Doel: een internatonaal concurrerend attractief vestigingsklimaat voor bedrijven en (toekomstige) arbeidskrachten in de topclusters en clusters in ontwikkeling. Groeiruimte voor extra Europese bestemmingen vanaf Eindhoven Airport Laten doorrijden van intercitytreinen naar de ICE-stations van Düsseldorf, Aken en Luik Ontsluiting economische toplocaties met hoogwaardig openbaar vervoer Urgente verbetering van bereikbaarheid voor het autoverkeer Holland Branding ondersteunt internationale promotie van Brainport 210 substantiële 144 substantiële 173 pm 690-1.290 substantiële beleidsmaatregel - Versneld uitrollen van breedbandnetwerken met ultrahogesnelheden (NGA) - Doorontwikkeling van thematische bedrijvenparken Internationale branding van Brainport en programmering van events Impulsprogramma voor een internationaal concurrerend woon- en werkmilieu (o.a. culturele hoofdstad, int. Iconen) 400 publiek en - 1500 privaat pm - pm pm pm 20 - Brainport 2020

Brainport 2020 Urgentieprogramma 2011-2015 Rijk Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Regio Prioritaire acties Investering mln. Exploitatie mln. per jaar Governance Doel: een slagvaardige resultaatgerichte uitvoering van het Brainport 2020 programma door de triple helix (bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden). Grensoverschrijdende en internationale allianties. Brainport 2020 commissie pm pm Regionale triple helixen pm pm Clusterorganisaties pm pm Clustercoördinatie pm pm Multilaterale samenwerkingsovereenkomsten met Vlaanderen, Wallonië en NRW beleidsmaatregel Big Ten: Internationaal netwerk voor clusters binnen topsectoren pm pm Grensoverschrijdende clusterstimuleringsregeling MKB 10 25% Website gericht op Business Development in netwerken in TTR ELAt In de overzichten staan de projecten genoemd die onderdeel uitmaken van het urgentieprogramma 2011-2015. Deze projecten worden nader beschreven in het uitvoeringsprogramma. (deel 2) Top economy, smart society - 21

Brainport 2020 TOP ECONOMY, SMART SOCIETY 22 - Brainport 2020

Colofon Secretariaat Brainport 2020 Brainport Development NV Redactie Brainport Development NV, Communicatiebureau Textuur, Horsten & Boxstart Concept en vormgeving Ad van Berlo, Mariëtte van Oort en Esther Ketelaars Kaarten en grafieken zie bronvermelding in voettekst Fotoverantwoording Aromano, Arthur Bagen, ASML, Bart Notermans, Bart van Overbeeke, Boris Photography, Boudewijn Bollmann, Bram Saeys, Christian I. Ionescu, DAF Trucks, Dreamstime, Dreamstimefree, DSM Chemelot, High Tech Campus, Jo Houben Fotostudio, Jos Lammers, Lucila De Avila Castilho, Mac Funamizu, Optifoam, Patrick Meis, Philip Ross, Philips, PM ATC, R.J.W. Ahne, Ralph van Erven, Rein Heiligers, Rens van Mierlo, Royal Has Koning Architecten, Ruud Balk, RWTH Aachen, Simac, St. Lucas Boxtel, SuperStock, Syntens, TNO, TU/e, Typhoonski, TypicalMedia, Unicron1bot, vanberlo Studio s, Yari Arcurs Druk Vandegarde/jeme Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is gebruik gemaakt van diverse bronnen en informatie die door vele organisaties is verstrekt. Brainport Development NV kan echter niet de juistheid of nauwkeurigheid van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen, noch met betrekking tot de geschiktheid daarvan voor enig doel, enige situatie of enige toepassing garanderen. Brainport Development NV is dan ook niet aansprakelijk voor eventuele schade, verliezen of andere gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen. Aan deze publicatie kan geen rechtskracht worden ontleend. Brainport Development NV, Eindhoven, 2011