Kenmerkend voor ruimtevaart is de succesvolle samenwerking van bedrijfsleven, universiteiten & kennisinstituten en overheid: de gouden driehoek.
|
|
- Ida Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 00
2 Ruimtevaart in Nederland en in Europa - Kort resume van de Nederlandse positie. Aandacht voor de komende Ministersconferentie van de European Space Agency (ESA) In december 2014 vindt de ESA Ministersconferentie plaats. Deze is in belangrijke mate bepalend voor de continuïteit van de ruimtevaartsector in Nederland. Het karakter van de besluitvorming zal deze keer meer dan bij vorige gelegenheden de lange termijn betreffen. Dat betekent dat ESA van de lidstaten commitment zal vragen voor projecten die in een aantal gevallen zo n 10 jaar omvatten. Deze notitie schetst de achtergronden van de sector en geeft aan wat de gevolgen zijn van het uitblijven een commitment voor de continuïteit van deze hightech sector van Nederland. Ruimtevaart in Nederland Nederland heeft een vooraanstaande positie in de internationale ruimtevaart. Voorbeelden daarvan zijn: - Onderzoek van wereldklasse op het gebied van astrofysica en atmosferisch onderzoek en aan de ruimtevaart gerelateerde gebieden van geofysica, geodesie en oceanografie - High Tech Industrie (inclusief tientallen kleine en middelgrote bedrijven) en kennisinstituten actief op vele gebieden van ruimtevaart - ESA s grootste vestiging, ESTEC, bevindt zich in Nederland Ruimtevaart is een internationale activiteit. Nederlandse wetenschappers meten zich met de internationale toppers op hun gebied. De ruimtevaartindustrie concurreert op mondiaal niveau en zorgt voor hoogwaardige export. Het verwerven van opdrachten in Europees kader voor de bouw van bijvoorbeeld Galileo (het Europese navigatiesysteem) en Copernicus (een aardobservatiesysteem) illustreert dit. Door de toenemende wereldbevolking neemt de vraag naar energie en voedsel en de druk op onze leefomgeving toe. Om dit in goede banen te leiden wordt de vraag naar informatie daarover alsmaar groter. Ruimtevaartgegevens (aardobservatie, navigatie en communicatie) spelen hierbij een cruciale rol. De markt voor de hieruit afgeleide diensten groeit snel. Samen met een goede Nederlandse kennisbasis (bv. water, voedsel) levert dit uitstekende kansen voor de commerciële Nederlandse downstreamsector om in samenhang met de upstream sector innovatieve producten en diensten op de (internationale) markt te brengen. Kenmerkend voor ruimtevaart is de succesvolle samenwerking van bedrijfsleven, universiteiten & kennisinstituten en overheid: de gouden driehoek. Beleidsaspecten Ruimtevaart is een dynamische sector; de impact op de maatschappij is groot en neemt toe. Recente voorbeelden zijn de ongekende ontwikkelingen in de mondiale communicatie, de geavanceerde weersverwachting en de alomtegenwoordige navigatiemogelijkheden van GPS. Luchtverkeersregeling zal steeds meer via satellietverbindingen verlopen. De komende decennia zullen talloze nieuwe toepassingen van ruimtevaart worden gerealiseerd, die bijdragen aan de grote maatschappelijke uitdagingen. i Alleen al vanwege de maatschappelijke impact is het vanzelfsprekend dat ruimtevaart op de agenda staat van politiek en overheid. Aandacht voor ruimtevaart vanuit politiek en overheid is er in de afgelopen jaren nadrukkelijk geweest en zal er ook moeten blijven. Bij de totstandkoming van het Topsectorenbeleid in Nederland heeft ruimtevaart een bescheiden maar gewaardeerde plaats verworven in de HTSM Topsector met interessante crossovers naar de Topsectoren Water, Agro&Food, Logistiek en Energie. ESA speelt een centrale rol in het Europese ruimtevaartbeleid. Waar enige jaren geleden de
3 Nederlandse bijdrage aan ESA onder druk stond als gevolg van de internationale financiële crisis, werd deze bijdrage toch hersteld bij de laatste ESA ministersconferentie van Bij deze succesvolle conferentie hebben de lidstaten inclusief Nederland nog eens nadrukkelijk uitgesproken dat de verdere ontplooiing van ruimtevaart essentieel is voor de economische vooruitgang in hun landen. De Europese Commissie heeft ten behoeve van de realisatie van de vlaggenschip programma s Galileo en Copernicus de budgetten voor ruimtevaart aanzienlijk verhoogd. Het beleidsherstel, zowel ter gelegenheid van de ministersconferentie van 2012 als van de EZ begrotingsbehandeling van november 2013, had telkens een horizon van drie jaar; dat wordt nu in feite op de proef gesteld. Een en ander is geïllustreerd in bijgaande figuur. Oproep aan de politiek Om te kunnen participeren in het beleid en de programma s van ESA programma is een financieel commitment voor de langere termijn gewenst. Wanneer in de sector slechts over een periode van 3 jaar voor ruimtevaart gebudgetteerd kan worden, betekent dit een ernstige beperking voor Nederland om strategisch mee te denken en te beslissen. De bestaande 86 miljoen extra (ref. begrotingsbehandeling EZ, november 2013) is snel uitgeput wanneer het programma s met een doorlooptijd van 10 jaar betreft. Dit kan niet de juiste strategie zijn. Holland Space Cluster doet een beroep op overheid en politiek om creatieve wegen te vinden om de ingeslagen positieve weg van de afgelopen jaren te vervolgen. De focus van het Nederlandse ruimtevaartbudget moet gezien bovenstaande problematiek gericht zijn op de ESA contributie. ESA is vooruitlopend op de ministersconferentie gestart om toezeggingen op hoofdlijnen te verkrijgen van lidstaten in de huidige periode juni/juli Een beleidskaderstuk van het Ministerie van Economische zaken naar de 2 e Kamer staat gepland nog voor het reces, daarna volgt een brief met voorstellen voor inschrijvingen in het najaar. Echter, deze planning van Nederland is vermoedelijk niet tijdig om eerder genoemde vragen van ESA in deze periode goed te kunnen beantwoorden. Daarmee worden mogelijk kansen voor de eigen industrie en kennisinstituten gemist en kan de druk mogelijk niet worden weerstaan om delen van
4 ESTEC naar elders te verplaatsen. Dat dit gevolgen heeft voor de positie van de Nederlandse hightech maakindustrie en de werkgelegenheid hoeft geen betoog. Op weg naar goede eindresultaten Dankzij voortzetting en verdere ontwikkeling van beleid kunnen de volgende resultaten geboekt worden: 1) De druk op ESA vanuit andere ESA lidstaten om delen van zijn grootste instelling: ESTEC te Noordwijk, naar elders te verplaatsen kan worden weerstaan. De huidige voordelen (economische, technologische en kennis-effecten) van de aanwezigheid van ESTEC in Nederland blijven behouden. 2) Nederland behoudt zijn positie als betrouwbare partner binnen Europa bij de opbouw - en versterkt zijn positie binnen het gebruik - van de hoogwaardige en noodzakelijke ruimte-infrastructuur voor communicatie, navigatie, meteorologie, aardobservatie en veiligheid. 3) De Nederlandse hoogtechnologische ruimtevaart industrie behoudt toegang tot haar zeer kennisintensieve en innovatieve markt: de contributie van Nederland aan ESA zorgt er voor dat de ESA-markt en de ESA technologie toegankelijk blijft voor het Nederlands bedrijfsleven. Om technologisch bij te blijven en successen te kunnen boeken op de mondiale commerciële ruimtevaartmarkt en de aanpalende toepassingsmarkten is voldoende deelname aan met name de optionele ESA programma s nodig. 4) Nederland kan beter inspelen op het gebruik van satellietdata. Holland Space Cluster Is mede opgericht om de aandacht voor het space segment van de ruimtevaart ( upstream ) en de gebruikers van satellietdata ( downstream ) dichter bij elkaar te brengen en een bijdrage te leveren aan het beleid op dit gebied. Wereldwijd is het economisch volume van activiteiten die te maken hebben met het gebruik van satellietdata (telecommunicatie, aardobservatie, weersvoorspelling, navigatie) een zeer omvangrijke markt. Mede door de cruciale rol die satellietdata kunnen spelen bij het aanpakken van grote maatschappelijke uitdagingen wordt een flinke groei van deze markt verwacht. 5) De stimulerende werking van de aanwezigheid in Nederland van ESTEC op ontwikkelingen in Topgebieden zoals High Tech Systemen en Materiaal (HTSM) blijft eveneens op termijn behouden. Dat geldt ook voor ruimtevaart als enabling technology voor andere topsectoren binnen HTSM. Het zogenaamde ESTEC White Paper noemt kennisoverdracht als een belangrijk asset gekoppeld aan de aanwezigheid van ESTEC in Nederland; daarbij spelen de VU Amsterdam en de TU Delft een belangrijke rol. Daarnaast zijn er interessante crossovers vanuit HTSM naar innovaties binnen andere topsectoren gebaseerd op ruimtevaartgegevens als enabler. 6) De directe economische opbrengst van ruimtevaart in Nederland (die is nu ruim 5 x de huidige contributie aan ESA, vergeleken met gemiddeld 0.9 x voor andere ESA lidstaten) zal behouden blijven. Zuiver zakelijk gezien is de Nederlandse contributie aan ESA een zeer goede investering, nog afgezien van de eerder genoemde maatschappelijke effecten. 7) Technologieën die voor de ruimtevaart worden ontwikkeld kunnen door valorisatie in talloze nieuwe applicaties worden ingezet. ESA BIC biedt de goede faciliteit om met rvtechnologie nieuwe producten met nieuwe markten te zoeken. 8) Op middellange termijn zorgt de ruimtevaartindustrie en -diensten sector voor een duurzame en hoogwaardige bijdrage aan de Nederlandse export. De opbouw van de benodigde concurrentiekracht in het bijzonder is een doelstelling van ESA. 9) Ruimtevaart stimuleert de belangstelling voor bèta studies. Ruimtevaart spreekt jongeren aan zoals onder andere blijkt uit de grote belangstelling voor de opleiding
5 Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft met een jaarlijks instroom van ruim 500 nieuwe studenten die hun weg naar vele bèta-posities in de maatschappij vinden. Meer studenten met een bèta-opleiding is van groot belang voor de Nederlandse kenniseconomie. Daarnaast wordt binnen sector specifieke HBO studies (bv. het agrarisch onderwijs) het gebruik van satellietdata steeds meer geïntegreerd. 8 juli 2014 Het Holland Space Cluster is een netwerkorganisatie op ruimtevaartgebied. Opgericht november De pijlers van de gouden driehoek: bedrijfsleven, kennisinstituten en overheid zijn in het bestuur vertegenwoordigd. Zie i Ministerie van Economische Zaken en Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Nederlandse oplossingen voor wereldwijde uitdagingen, November Topsectoren-en-Horizon-2020.pdf
Innovatiecontract High Tech Systemen & Materialen. Bart Reijnen Voorzitter SpaceNed
Innovatiecontract High Tech Systemen & Materialen Bart Reijnen Voorzitter SpaceNed NSO Netwerkbijeenkomst, 10 april 2012 Voortgang sinds NSO Netwerkbijeenkomst oktober 2011 Roadmap Aerospace in 2 delen:
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 24 446 Ruimtevaartbeleid Nr. 52 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 15 november 2012 Binnen de vaste commissie voor Economische Zaken,
Nadere informatieRuimtevaart: Dé innovatiemotor voor concurrentievermogen ten dienste van de samenleving. Van Goed na ar Top(sec tor)
Ruimtevaart: Dé innovatiemotor voor concurrentievermogen ten dienste van de samenleving Van Goed na ar Top(sec tor) R u i m t e v a a r t : D é i n n o v at i e m o t o r v o o r c o n c u r r e n t i
Nadere informatieFiche 4: Mededeling ruimtevaartstrategie ten dienste van de burger
Fiche 4: Mededeling ruimtevaartstrategie ten dienste van de burger 1. Algemene gegevens Titel Voorstel Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Sociaal Comité en het
Nadere informatieHolland Space Cluster
Deze nieuwsbrief informeert alle geïnteresseerden en betrokkenen over het Holland Space Cluster in oprichting. Fotoverslag bijeenkomst Holland Space Cluster 3 juli: De ruimtevaartsector in Nederland moet
Nadere informatieTopsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top!
Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie Samen naar de top! Drs. G.M. Landheer Directeur Topsectoren en Industriebeleid
Nadere informatie15396/14 dau/jel/sv 1 DG G C 3
Raad van de Europese Unie Brussel, 14 november 2014 (OR. en) 15396/14 ESPACE 85 COMPET 617 RECH 435 IND 329 TRANS 517 CSDP/PSDC 654 PESC 1161 EMPL 158 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap het Comité
Nadere informatieHolland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen
Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Amandus Lundqvist Voorzitter Topteam HTSM 21 maart 2014 Topteam HTSM advies toename private én publieke
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieStatenvoorstel van de Statencommissies Ruimte en Leefomgeving, Duurzame Ontwikkeling
Statenvoorstel van de Statencommissies Ruimte en Leefomgeving, Duurzame Ontwikkeling Vergadering februari 2019 Nummer 7173 Onderwerp Aangenomen en afgehandelde moties van Provinciale Staten Toelichting
Nadere informatieKansen voor groei. Nederland aan kop in luchten ruimtevaart
Kansen voor groei Nederland aan kop in luchten ruimtevaart Partners in groei Internationaal liggen er grote kansen voor groei van de Nederlandse lucht- en ruimtevaart; met positieve effecten voor werkgelegenheid,
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieRUIMTEVAART: QUO VADIS?
RUIMTEVAART: QUO VADIS? Symposium 50 jaar NVR 21 december 2001 Dr. A.G.M. Driedonks, Algemeen Directeur NIVR RUIMTEVAART: QUO VADIS? Onderwerpen Heroriëntatie Nederlands ruimtevaartbeleid 2001 ESA Ministers
Nadere informatieKansen voor topsector HTSM:
Kansen voor topsector HTSM: Nederlands-Aziatische samenwerking in high-tech clusters Sound analysis, inspiring ideas Nederlands-Aziatische samenwerking biedt kansen voor topsector HTSM Het Nederlandse
Nadere informatieHet creëren van een innovatieklimaat
Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke
Nadere informatieHolland Space Cluster
Holland Space Cluster Ready for take-off Christiaan de Goeij Trekkersgroep Holland Space Cluster cdgoeij@hollandrijnland.net 24-01-2013 Inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Introductie 5 1.1 Aanleiding 5 1.2
Nadere informatieThe Netherlands of 2040. www.nl2040.nl
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieHolland Space Cluster
Holland Space Cluster Ready for take-off Colofon Redactie: Redacteur: Christiaan de Goeij ( cdgoeij@hollandrijnland.net ) Co redacteur: Simon Bremmer ( sbremmer@hollandrijnland.net ) In opdracht van de
Nadere informatieInnovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e
Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Twente is een innovatieve regio die nationaal en internationaal sterk in opkomst is. Daarom is op initiatief van de provincie Overijssel
Nadere informatieDE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017
DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1171 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE
Nadere informatieTopsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB
High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening
Nadere informatieGreenport NHN Conferentie 25 november 2017
Greenport NHN Conferentie 25 november 2017 Voorstellen Internationale Ontwikkelingen Waarom samenwerken? Holland Horti International Activiteiten en organisatie Voorstellen INCOTEC Actief in de zaadindustrie
Nadere informatieBeleidsplan Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart (NVR) Positionering en profilering 2016-2018
Beleidsplan Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart (NVR) Positionering en profilering 2016-2018 Juni 2013 Pagina 2 Inhoudsopgave 1 Introduction... 3 1.1 Veranderende marktsituatie... 3 1.2 Gevolgen voor
Nadere informatieNederland: de Maritieme Wereldtop
1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1998 1999 24 446 Ruimtevaartbeleid Nr. 5 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage,
Nadere informatieToespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011
Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Dames en heren, Degenen, die hier te lande na 1820 verbetering van
Nadere informatieSmart Industries, Smart Connections Leo Esselman, Financieel directeur NLR, Kernteamlid cluster maakindustrie Amsterdam Economic Board Innovatie
Smart Industries, Smart Connections Leo Esselman, Financieel directeur NLR, Kernteamlid cluster maakindustrie Amsterdam Economic Board Innovatie Ontketend - 10 sept 2015 Innovatie Ontketend: Smart Industries,
Nadere informatieJaarplan 2015 1 April 2015
1 2 Inhoud Inleiding... 3 Projecten en activiteiten... 8 Bestuur en organisatie... 13 3 Inleiding Dit jaarplan beschrijft de activiteiten van het Holland Space Cluster voor. 1.1 Holland Space Cluster Het
Nadere informatieGS brief aan Provinciale Staten
GS brief aan Provinciale Staten Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Datum Zie verzenddatum linksonder Aan Provinciale Staten Ons kenmerk Bijlagen
Nadere informatieNederlandse inzet bij de ESA-Ministersconferentie 2012 Advies Netherlands Space Office (NSO)
Nederlandse inzet bij de ESA-Ministersconferentie 2012 Advies Netherlands Space Office (NSO) Datum 28 september 2012 NSO advies MC 2012 1 1 Executive Summary... 5 2 Inleiding... 9 2.1 Adviesaanvraag aan
Nadere informatieSamen sterker in het buitenland met de overheid als partner
Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken Partners for International Business Internationaal ondernemen
Nadere informatie9713/19 NES/cg 1 ECOMP 3 C
Raad van de Europese Unie Brussel, 28 mei 2019 (OR. en) 9713/19 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 28 mei 2019 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 9248/19 Betreft: De
Nadere informatieEuropa wil slim, duurzaam en inclusief
Europa wil slim, duurzaam en inclusief Noord-Nederland bereidt zich intensief voor op de Europese programma s in de periode 2014 2020. Het SNN biedt u met dit bericht inzicht in voortgang en verwachtingen.
Nadere informatieHolland Space Cluster Werkprogramma 2013-2015
Holland Space Cluster Werkprogramma 2013-2015 Inhoudsopgave Inleiding 4 Visie en missie Holland Space Cluster 4 Doelstellingen en acties 5 1 Profilering 6 1.1 Projecten en activiteiten 7 2 Samenwerking
Nadere informatieSamen sterker in het buitenland met de overheid als partner
Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Partners for International Business Als het gaat om internationaal ondernemen en samenwerken Partners for International Business (PIB) is een
Nadere informatieFood Tech Brainport...
Metropoolregio Eindhoven- Regionaal Platform Heeze, 12 april 2017 Food Tech Brainport... Food Tech Brainport is een internationaal expertisecluster voor technologie, product- en marktinnovaties. Het centrum
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieDe Nederlandse Ruimtevaart
De Nederlandse Ruimtevaart Een notitie over kansen en bedreigingen van het Nederlandse ruimtevaartcluster VAST ONDERDEEL VAN HET DAGELIJKS LEVEN, EN TOCH EEN GROTE ONBEKENDE MET IMMENSE MEERWAARDE MAAR
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 14536 17 juli 2012 Regeling van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 9 juli 2012, nr. WJZ / 12079119,
Nadere informatieNederlands Instituut voor Navigatie, 6 oktober Netherlands Space Office 1
Nederlands Instituut voor Navigatie, 6 oktober 2017 Netherlands Space Office 1 Agenda Netherlands Space Office Rol NSO PRS gebruikers Vervolgplannen Netherlands Space Office 2 Netherlands Space Office
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieR&D-barometer Onderzoek van VNO-NCW onder de grote Nederlandse R&D-bedrijven. November 2018
R&D-barometer 2018 Onderzoek van VNO-NCW onder de grote Nederlandse R&D-bedrijven November 2018 Inhoud 1. Achtergronden onderzoek 2. Kerncijfers R&D-barometer 2018 3. De trends in R&D; samenwerking blijft
Nadere informatieM201218. Meer snelgroeiende bedrijven en meer krimpende bedrijven in Nederland
M201218 Meer snelgroeiende bedrijven en meer krimpende bedrijven in Nederland drs. D. Snel drs. N. Timmermans Zoetermeer, november 2012 Relatief veel snelgroeiende bedrijven in Nederland In deze rapportage
Nadere informatieTechniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Waarom een techniekpact in Twente? Programmalijnen
Jaarverslag 2016 Techniekpact Twente: wat is dat ook alweer? Techniekpact Twente klinkt steeds meer mensen bekend in de oren. Maar wat is het ook alweer? Techniekpact Twente is een uitvoeringsprogramma
Nadere informatieNavigatie topsectoren
Navigatie topsectoren Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium 1 Versie oktober 215 Beleidsthema s en doelen topsectoren Specifiek beleid, ondersteunend aan doelen Bedrijvenbeleid:
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 De nieuwe CPB Scenario Studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieDoel Doel van het programma VvW:
Doel Doel van het programma VvW: Een strategie en bijbehorende actielijnen opleveren en (laten) uitvoeren ten behoeve van de gewenste economische structuurversterking van de Vierkant voor Werk regio. Dit
Nadere informatieThe Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 De nieuwe CPB Scenario Studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieTE HUUR. Kantoor- en laboratoriumruimten
Kantoor- en laboratoriumruimten TE HUUR De Lismortel 31 Catalyst Eindhoven Diverse hightech units in gevarieerde metrages gelegen op de High Tech locatie van Nederland met focus op scheikundige technologie,
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatieEZ 2020. Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken. Peter Louter www.bureaulouter.nl. Zwolle, 4 maart 2014
EZ 2020 Over de veranderende rol(len) van gemeentelijke afdelingen Economische Zaken Peter Louter www.bureaulouter.nl Zwolle, 4 maart 2014 Drie strategische rollen 1. Preventie 2. Duiding 3. Integraliteit
Nadere informatieNSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay Netherlands Space
1 NSO presentatie Big Science Industry Day 16 oktober 2013 Joost Carpay (j.carpay@spaceoffice.nl; Netherlands Space www.spaceoffice.nl) Office Netherlands Space Office (NSO) Ruimtevaartorganisatie van
Nadere informatieGrenzeloze ambities Ondernemen in een internationale context
Grenzeloze ambities Ondernemen in een internationale context Dirk Jan van den Berg Voorzitter van het College van Bestuur van de TU Delft Ter gelegenheid van de opening van het collegejaar 2009/2010 Delft,
Nadere informatieDOC en EZ-innovatiebeleid: dat moet (kunnen) passen. Luuk Klomp Plv directeur Innovatie en Kennis. 19 oktober 2016
DOC en EZ-innovatiebeleid: dat moet (kunnen) passen Luuk Klomp Plv directeur Innovatie en Kennis 19 oktober 2016 Beleidsthema s en doelen innovatie 1 Generiek spoor: ruimte voor ondernemers Doelen: NL
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 27 februari 2009
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-Generaal Bezuidenhoutseweg 20 Postbus 20101 2500 EC Den Haag
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1601 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Nadere informatiePartijen genoemd onder 1, 2 en 3 ieder handelend in hun hoedanigheid van bestuursorgaan en hierna samen te noemen: Rijksoverheid;
Regio Deal ESTEC en Space Campus Noordwijk Partijen 1. De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, mevrouw Carola Schouten, hierna te noemen: LNV; 2. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
Nadere informatieESA heeft met id-visitor haar bezoekersregistratie gestandaardiseerd
ESA heeft met id-visitor haar bezoekersregistratie gestandaardiseerd De European Space Agency (ESA) ontvangt op de ESTEC site in Noordwijk per jaar meer dan 70.000 bezoekers met diverse nationaliteiten.
Nadere informatieWorld Food Center uit de startblokken!
World Food Center uit de startblokken! De plannen voor de realisatie van het World Food Center (WFC) zijn in een ver gevorderd stadium. Het WFC wordt een iconisch experience center waar de Nederlandse
Nadere informatieHoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?
Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Brigit Gijsbers - Directeur Maritieme Zaken, Ministerie van Infrastructuur en Milieu De Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025
Nadere informatieNieuwe kansen in de verhouding tussen huurder en verhuurder van laboratoria. Jeff Gielen, 28 oktober 2014. www.biofacilities.nl
Nieuwe kansen in de verhouding tussen huurder en verhuurder van laboratoria Jeff Gielen, 28 oktober 2014 www.biofacilities.nl Inhoud 1. Kadans Biofacilities 2. Expertise en support + services 3. Lessons
Nadere informatieToespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover
Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Geachte aanwezigen, Noord-Nederland zet stevig in op sterke economische clusters rond agrofood,
Nadere informatieNota Ruimtevaartbeleid 2014-2020
Nota Ruimtevaartbeleid 2014-2020 Samenvatting van de nota Ruimtevaartbeleid 2014-2020 Deze nota bevat de hoofdlijnen voor het Nederlandse ruimtevaartbeleid in de periode 2014-2020. De nota geeft een beschrijving
Nadere informatieLinco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development
Linco Nieuwenhuyzen Adviseur Strategie Brainport Development Brainport Development ontwikkelingsmaatschappij nieuwe stijl Bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid Strategie-ontwikkeling-uitvoering
Nadere informatieinnovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design
OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland BIObased logistiek maintenance hightech systems agrofood overheden RIS3 innovatiebevordering duurzaamheid schone energie welzijn samenwerking gezondheid
Nadere informatieStatus Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten
Status Roadmap 2.0 10.4.2012 Nico van Putten Roadmap 2.0 Aanleiding en context Status Roadmaps 2.0 Evaluatie Hoe verder? Waarom Roadmap 2.0; het budget Consequenties van het beleid en in Regeerakkoord
Nadere informatiePresentatie Actieplan FoodValley
Presentatie Actieplan FoodValley Doorontwikkeling FoodValley Ambitie 26 oktober 2012 FoodValley: kristallisatiepunt voor innovaties in agrofoodsector (1) Sense of urgency: wereldvoedselproblematiek en
Nadere informatieHet college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:
STATENBRIEF Eindverslag EFRO-programma GO 2007-2013 Portefeuillehouder: M. Scheffer Kerntaak/plandoel: Economie Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale
Nadere informatieStatus Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans
Status Roadmap 2.0 28.10.2011 Nico van Putten / Luc Boumans Roadmap 2.0 Aanleiding en context Status Roadmaps 2.0 Evaluatie Hoe verder? Waarom Roadmap 2.0; het budget Consequenties van het beleid en in
Nadere informatieDutch Sports Infrastructure. Nationaal Export Event. Ruben Dubelaar
Nationaal Export Event Ruben Dubelaar I 1 Wat doet FME met voetbal? I 2 Clusters FME Agro & Food Betaalbaar en gezond voedsel voor iedereen met technologie uit NL door slimmere samenwerking in de keten.
Nadere informatie9248/19 cle/gar/ev 1 ECOMP.3.C
Raad van de Europese Unie Brussel, 17 mei 2019 (OR. en) 9248/19 ESPACE 50 RECH 260 COMPET 396 MI 433 IND 172 EU-GNSS 28 TRANS 331 TELECOM 220 ENER 266 EMPL 269 CSDP/PSDC 238 CFSP/PESC 376 NOTA van: aan:
Nadere informatieWelcome. the future. Future Center Wageningen
Welcome to the future Future Center Wageningen Welcome to the Future Op een historische plek in Nederland, het voormalig stadion De Wageningse Berg, wordt gewerkt aan een uniek concept. Een concept dat
Nadere informatieEen Smart Industry is een industrie met (productie)faciliteiten die een maximale flexibiliteit realiseren met betrekking tot:
Jac. Gofers 16 april 2015 1 Smart Industry Een Smart Industry is een industrie met (productie)faciliteiten die een maximale flexibiliteit realiseren met betrekking tot: de productvraag (specificaties,
Nadere informatieBegroting 2012 en 2013 Meta-data Monitor streefdoelen wetenschap
Begroting 2012 en 2013 Meta-data Monitor streefdoelen wetenschap Overzicht per indicator: 1. Mondiale top-5 positie op basis van citatiescores Het relatief aantal verkregen citaties, genormeerd op veldgemiddelde
Nadere informatieScore Ram Mobile Data BV
Score Ram Mobile Data BV Visie Missie Strategie Doelen: financieel Doelen: organisatieontwikkeling Doelen: marktbenadering Doelen: producten en dienst-ontwikkeling Rendementsverbetering Versterken en uitbouwen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 21 501-30 Raad voor Concurrentievermogen Nr. 412 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 21 augustus 2017 De vaste commissie voor Economische
Nadere informatieVEEL CROSS-SECTORALE INNOVATIES IN DE REGIO GRONINGEN ASSEN
VEEL CROSS-SECTORALE INNOVATIES IN DE REGIO GRONINGEN ASSEN De meeste innovaties ontstaan buiten de traditionele sectoren. Dat is de opvallendste uitkomst van de Regioanalyse die in opdracht van de Regio
Nadere informatieLogistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020
Logistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020 Martin Bakker, november 2013 Samenvatting Het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek & innovatie van de Europese Unie, Horizon 2020, geeft een breed scala
Nadere informatieInhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020
OP EFRO OOST-NEDERLAND 2014-2020PRESENTATIE KENNISPARK, 23 APRIL 2014 JOLANDA VROLIJK, PROGRAMMAMANAGER EFRO OP EFRO Oost-Nederland 2014-2020 Inhoud presentatie 1. Inleiding Europese Fondsen: cohesie beleid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1658 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Nadere informatieNationaal verkeerskundecongres 2015
Nationaal verkeerskundecongres 2015 Transitie Verkeer&Mobiliteit Bijdragen aan een verbonden vakgebied Mike Bérénos (AVB Mobiliteit&Onderwijs) (Voorzitter Transitieteam Verkeer&Mobiliteit) Samenvatting
Nadere informatieInternationaal Ondernemen. Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner
Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Partners for International Business Internationaal ondernemen is een belang - rijke pijler onder de Nederlandse economie.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 32 637 Bedrijfslevenbeleid Nr. 204 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatieFLEVO CAMPUS. Feeding the City
GO GREENER FLEVO CAMPUS Feeding the City In 2022 organiseert Almere de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade, een podium voor innovaties op het gebied van verstedelijkingsvraagstukken voor de toekomst.
Nadere informatieWereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam
Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam Henk de Bruijn 25 september 2013 1 Haven- en industriegebied + 2 Havengebieden Maasvlakte Waal-/Eemhaven Europoort Botlek 3 Haven in cijfers Rotterdamse haven
Nadere informatieTopsectoren. Bouwstenen van Bedrijvenbeleid. Hoofdstuk: In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken
Bouwstenen van Bedrijvenbeleid Hoofdstuk: Topsectoren In opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie van het ministerie van Economische Zaken Klik hier voor de handleiding van deze presentatie Versie maart
Nadere informatieZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN
ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW
Nadere informatieTE HUUR. Kantoorruimte van 23 tot 350 m²
Kantoorruimte van 23 tot 350 m² TE HUUR De Zaale 11 Twinning Eindhoven Moderne hightech kantoorunits direct aan de rondweg gelegen op het Science Park van de TU/e nabij het centrum. OMGEVINGSFACTOREN Twinning
Nadere informatieBeknopte stijlgids, oktober Provincie Noord-Brabant
Beknopte stijlgids, oktober 2013 KLEURPATROON Gekleurde banen vormen een patroon dat de de vormentaal uit het agrarische landschap verbeeldt. De gebruikte kleuren zijn corresponderend met de communicatiematrix
Nadere informatieSamenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s
Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische
Nadere informatieIAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT september RAI Automotive Industry AutomotiveNL
IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT 10-15 september 2019 RAI Automotive Industry AutomotiveNL Holland Paviljoen IAA Frankfurt 2019 U kunt daarbij zijn! Reserveer nu uw ruimte in onze collectieve stand.
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2015 18 Besluit van 19 januari 2015, houdende uitbreiding van de toepassing van de Wet ruimtevaartactiviteiten op het beheren van ongeleide satellieten
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 24 446 Ruimtevaartbeleid Nr. 53 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,
Nadere informatieWerkgelegenheid, vacatures en werving in de provincie Utrecht 2013. De knelpunten die Utrechtse bedrijven ervaren
Werkgelegenheid, vacatures en werving in de provincie Utrecht 2013 De knelpunten die Utrechtse bedrijven ervaren Ester Hilhorst Economic Board Utrecht Februari 2014 Inhoud Samenvatting Crisis kost meer
Nadere informatieIndustriebeleid vertalen naar MKB-metaal
Door Tony van der Meer Jos Kleiboer Directeur Beleid Koninklijke Metaalunie Industriebeleid vertalen naar MKB-metaal STAAL IN BEELD MAART 2015 10 De industrie wordt steeds meer gezien, wordt steeds belangrijker
Nadere informatieTopsector HTSM. Innovatie Contract LRN Subthema (Aero)space
Topsector HTSM Innovatie Contract LRN Subthema (Aero)space Netwerkmeeting NSO 28-10-2011 1 Inhoud HTSM en LRN Wat is een innovatiecontract? Hoe ziet de organisatie eruit? Hoe gaat de werking in de Gouden
Nadere informatieVerbinden van wetenschap en samenleving. NWO-strategie
Verbinden van wetenschap en samenleving NWO-strategie 2019-2022 Verbinden van wetenschap en samenleving Dit strategisch plan beschrijft de koers van NWO voor de jaren 2019 tot en met 2022. NWO legt hierin
Nadere informatieHistorie maritieme sector
09-02-2010 1 Historie maritieme sector Sanering maritieme sector in 80 er jaren: lage kosten strategie, Maritieme sector daarna pieken en dalen Huidig streven: excelleren in hoogwaardige niches met acceptabel
Nadere informatie