Langer Leven Vergrijzing of Silver Economy? Bepalen onze genen hoe lang we leven (en hoe gezond we zijn) Wat moeten we (nu) doen om (straks) gezond ouder te worden Wat betekent dat in euro s? Menno Kok KvK 03-11-2010 1
Ti-GO: een publiek privaat partnership Ti-GO is een samenwerkingsverband tussen Kennisinstellingen, bedrijven en overheden. Ti-GO brengt kennis en kunde samen, over klassieke grenzen héén, om gezond en succesvol ouder worden te bevorderen. Aagje Achmea AMC DNAge Danone Erasmus MC ERIBA LUMC Maastricht Univ. NIOB NIVEL Orbis Philips RIVM Skyline TNO TU Delft UMC Groningen UMC St. Radboud UMC Utrecht Unilever Verkerk group VUMC Wageningen UR KvK 03-11-2010 2
Vergrijzing of Silver Economy? KvK 03-11-2010 3
De samenleving zal ingrijpend veranderen Levensverwachting Geboorteoverschot 16 14 12 10 8 6 4 2 0 '50 '60 '70 '80 '90 2000 Het aantal 65 + ers in Nederland neemt tot 2030 toe van 2,4 tot 3,9 miljoen Vaupel, Science 2002, en CPB 2008 KvK 03-11-2010 4
Levensverwachting door de eeuwen heen 2010-2050 Hart en vaatziekten Antibiotica, vaccins Drinkwater en riolering Industriele revolutie KvK 03-11-2010 5
Innovaties: DNA onderzoek Biotechnologische medicijnen Nanotechnologie Synthetische biologie Zorgtechnologie en domotica Voeding en supplementen Levensstijl interventies Geindividualiseerde geneeskunde Bedreigingen: Obesitas Overbevolking (duurzaamheid) Beperkte bereidheid tot veranderen Betaalbaarheid van zorg en welzijn Zorgberoepen staan onder druk KvK 03-11-2010 6
Ti-GO: onderzoek en innovatie Focus op twee overlappende bevolkingsgroepen: 1. Gezonde volwassenen: gezondheidsmanagement gericht op het individu detectie van vroege indicatoren van ziekte, gericht op preventie van ziekten en aandoeningen in het latere leven ontwikkelen van persoonsgerichte interventiepakketten 2. De senioren: maatregelen die zelfstandigheid en maatschappelijke participatie versterken verbeteren van de kwaliteit van leven KvK 03-11-2010 7
Uitdaging: betrek de ouderen! Focus: gezondheid en zelfstandigheid KvK 03-11-2010 8
Langer Leven Bepalen onze genen hoe lang we leven (en hoe gezond we zijn)? KvK 03-11-2010 9
Gene hunting in de bevolking: Identificeer moleculaire markers of anatomische bijzonderheden die correleren met vroege fasen in het ontstaan van ziekten en beperkingen Identificeer correlaten die informatie geven over de progressie van ziekte Preventie Nieuwe interventies KvK 03-11-2010 10
Genome wide analyses: over het plan en de uitvoering Constructieplan: tekst en tekeningen Constructieplan: DNA Inuit, 4000 A.D. Miss World 2008 KvK 03-11-2010 11
Population and Patient Cohorts nu Presymptomatische pathologie -10 jaar -20 jaar 75 jaar geleden: de eerste scheut KvK 03-11-2010 12
Vroege tekenen van hersenaandoeningen Boven: Onder: Cerebral microbleeds: kleine foci in normaal hersenweefsel komen veel voor bij ouderen (>60: 20% ; >80: 35%) Afbraak van de witte stof op hogere leeftijd wordt geassocieerd met cognitive achteruitgang (Nandigam 2008, Breteler, 2009) KvK 03-11-2010 13
Genetische analyse (ca 600.000 SNP s) Enkele resultaten: Genetische factoren die een rol spelen bij het ontstaan van osteoporose; osteoarthritis; macula degeneratie; hypertensie; de timing van menopause; BMI, vet%, middel-heup ratio: relatie tot gezondheid op hogere leeftijd Meetbare factoren: homocysteine; vitamine D; thyroid hormoon. Het verouderingsgen is niet gevonden Uitterlinden 2010 KvK 03-11-2010 14
Evidence based medicine voor ouderen: de vertaling van biologie in geneeskunde Veroudering gaat gepaard met belangrijke fysiologische veranderingen (lichaamssamenstelling, circulatie, etc.): die we slecht begrijpen! Deze veranderingen beinvloeden de werkzaamheid van medicatie: op een manier die we niet kennen! Chronische ziekten onstaan in de context van een verouderend lichaam: we willen begrijpen hoe! Dus is het de hoogste tijd voor evidence based medicine voor senioren KvK 03-11-2010 15
Langer Leven Wat moeten we (nu) doen om (straks) gezond ouder te worden? KvK 03-11-2010 16
Life style: bewegen Verstandig bewegen KvK 03-11-2010 17
Life style: voeding KvK 03-11-2010 18
Wat betekent dat in euro s? KvK 03-11-2010 19
Toename van chronische aandoeningen RIVM VTV 2006 KvK 03-11-2010 20
Jaarlijkse kosten Kosten van de zorg 65 Levens fase meer levensjaren: meer gezonde jaren: Chronische ziekten
Voorbeeld: Integratie en standaardisatie van e-health hardware & services informatie begeleiding op afstand telemedicine DA&I consument oudere en zorgverlener chronisch zieke KvK 03-11-2010 22
Ti-GO: winst voor de samenleving Producten en diensten voor de oudere consument, die beantwoorden aan zijn/haar specifieke wensen op het gebied van gezondheid, mobiliteit, voeding, leefomgeving of communicatie. De Nederlandse industrie komt in een goede uitgangspositie om het groeiende seniorenmarktsegment te bedienen ( the silver economy ) KvK 03-11-2010 23
Return on investment Time to market Life style interventies Richtlijnen in cure & care Geindividualiseerde geneeskunde diagnostica Thuis technologie 5y Zorgtechnologie Time to market (years)
Over 20 jaar Meer aandacht voor welzijn en gezondheid Baby boomers zijn de rijkste generatie Producten en services voor vrijetijdsbesteding KvK 03-11-2010 25
Conclusies: De ontwikkeling van de (gezonde) levensverwachting van de Nederlander is moeilijk te kwantificeren; Zowel de totale als de gezonde levensverwachting nemen nog steeds toe; Levensstijl interventies, op het individu toegesneden, bieden uitzicht op het verder oprekken van de gezonde levensverwachting, en daarmee een verlenging van de maatschappelijke betrokkenheid van ouderen; Er is een groeiende markt voor op de wensen van ouderen toegesneden producten en diensten. KvK 03-11-2010 26
Ti-GO: het platform prioriteiten: G ing e g a of s c i enom Evidence based me d Te icine Food ch no lo gy KvK 03-11-2010 Aagje Achmea AMC DNAge Danone Erasmus MC ERIBA LUMC Maastricht Univ. NIOB NIVEL Orbis Philips RIVM Skyline TNO TU Delft UMC Groningen UMC St. Radboud UMC Utrecht Unilever Verkerk group VUMC Wageningen UR 27
Ti-GO/NPO: locale geriatrische netwerken UMC s First line of care Rotterdam: 1 december: GeNeRO meets business
www.ti-go.nl KvK 03-11-2010 29