Verslag Vergadering : CEA- Gehouden op : 5 november 2013 Plaats : Vergadercentrum Vredenburg, Vredenburg 19, Utrecht Aanvang : 10.00-12.00 uur Aanwezig namens CEA Loek Vredevoogd, Jan-Paul Leerentveld, Lean van Daalen-Koo, Tilly Schmidt Aanwezig namens Bert van Asselt, Jurroen Cluitmans, Lia Verbon, Erwin Tuin, Hans van der Zwan 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering met een woord van welkom. Er zijn geen mededelingen. 2. Vaststellen verslag 5 februari 2013 Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. N.a.v. het verslag wordt kort gesproken over de toezichtregeling. zou komen met een voorstel voor de betrokkenheid van CEA bij de toezichtregeling. Leerentveld heeft tot op heden niets ontvangen. Van Asselt geeft aan dat de toezichtregeling op een aantal punten, zoals uitvoeringsregeling, sanctie maatregelen en rapportage aan CEA, is aangepast. Zodra de toezichtregeling volledig is aangepast en vastgesteld zal deze aan CEA worden toegezonden. Actie. Agendapunten CEA 3. Bevindingen eerste fase aanwijzingstraject 2013 - Brief aan bevindingen van 4 juli 2013 De algemene bevindingen van het eerste deel van het aanwijzingstraject zijn op 26 juni 2013 besproken met Van Asselt en Cluitmans. Vervolgens zijn de algemene bevindingen besproken in het AC-Scholenoverleg van 6 september j.l. middels een presentatie van de voorzitter. De bevindingen van de externe deskundigen zijn in detail teruggekoppeld naar de voorzitters van de redactiecommissies. geeft als suggestie dat CEA de redactiecommissies in het voortraject naar de beoordeling door de externe deskundigen betrekt. Hierdoor kunnen vragen en onduidelijkheden m.b.t. de landelijke -modellen vooraf door de redactiecommissies worden toegelicht. Tevens kunnen feitelijke onjuistheden, die thans in de rapportages staan, op deze wijze voorkomen worden. CEA geeft aan dit een goede suggestie te vinden en zal dit meenemen in het verdere vervolg in het aanwijzingsproces. Actie CEA/. Op de bevinding m.b.t. de beoordeling van vrijstellingen in de bachelor \fase kwamen veel reacties van de scholen. De concept reactie zal vanmiddag in het AC-Scholenoverleg worden vastgesteld en vervolgens aan CEA worden toegestuurd. De hbo-vrijstellingen liggen de laatste jaren onder een vergrootglas. Volgens Van Asselt moet ervoor gewaakt worden dat het toezicht op dat punt niet dubbel geschiedt. Het is goed om daar nog eens met CEA over te praten. Dit overleg kan worden gekoppeld aan de bespreking van de bevindingen CEA uit 1
de 2 e fase aanwijzingstraject 2014 met Van Asselt en Cluitmans. Actie /CEA. 4. 2e Fase aanwijzing AC-scholen 2014 - Planning en gesprekken management 2014 (brief 8 oktober 2013) Voor de 2 e fase van het aanwijzingstraject wordt dezelfde structuur aangehouden als bij de 1 e fase. De vragenlijst zal in deze 2 e fase inzoomen op o.m. het individueel curriculum en rendement. De vragenlijst zal voor half november aan de opleidingen worden gestuurd. Men krijgt twee maanden de tijd om deze terug te sturen. De gesprekken met de opleidingen zijn gepland in de maanden april, mei en juni. De gesprekken zullen per regio worden geclusterd. Per dag vinden twee - drie gesprekken plaats op de school die in betreffende regio het meest centraal ligt. CEA zal de betreffende opleiding vragen als gastheer op te treden. Voor het gesprek zullen de verantwoordelijke instituutsdirecteur, het afdelingshoofd en de coördinator van de opleiding worden uitgenodigd. Mogelijk zal CEA, afhankelijk van de uitkomstenanalyse, nog kernvakdocenten willen spreken. Dit zal tijdig voor het gesprek aan de opleidingen kenbaar worden gemaakt. kan zich vinden in deze opzet maar dringt aan de planning zo spoedig mogelijk aan de scholen toe te sturen. Van Asselt en Cluitmans bieden aan om nog deze week de vragenlijst te bekijken om evt. onduidelijkheden te voorkomen. - Nieuwe accreditatie NVAO bacheloropleidingen De visitatie in het kader van de accreditatie NVAO loopt. De meeste opleidingen zitten op dit moment midden in het visitatietraject of hebben die net achter de rug. De rapporten van de VBI s moeten voor 31 december 2013 aan de NVAO worden aangeboden. De definitieve besluitvorming zal pas in de loop van volgend jaar beschikbaar zijn. NVAO heeft een jaar de tijd voor de besluitvorming. CEA is voor haar besluitvorming over de aanwijzing mede afhankelijk van de uitkomsten van de NVAO accreditatie en zou erbij gebaat zijn nog voor de zomer over de rapportages te kunnen beschikken. Ten behoeve van de analyses in het kader van de aanwijzing zal CEA de rapportages van de VBI s opvragen bij de opleidingen. vraagt zich af of een VBI-rapportage niet door het CvB verstrekt zou moeten /kunnen worden. De planning zal begin januari bij de NVAO worden nagegaan. Actie CEA. 5. Brief van MinOCW inzake instellingscollegegeld tweede studies Leerentveld vraagt zich af of als gevolg van de brief van MinOCW de uitgebreide aanwijzing met BE kan komen te vervallen. Deze is ingesteld vanwege bekostigingsmaatregelen. Volgens kan dat niet. BE en AA zijn volgtijdelijke opleidingen. De brief spreekt over opleidingen die parallel aan elkaar worden gevolgd, het volgtijdelijk volgen van opleidingen wordt niet genoemd. De maatregel heeft tot gevolg dat studenten drie jaar kunnen wachten met het afronden van hun BE opleiding, wat negatieve gevolgen zal hebben voor de rendementen waar ook de HBO-BE opleidingen op worden afgerekend. Dit probleem is volgens nog niet opgelost en zal mede afhangen van de tweede monitormaatregel die in oktober 2013 zou worden gepubliceerd. Besloten wordt af te wachten tot er meer duidelijkheid is. Het punt zal voor de volgende vergadering opnieuw geagendeerd worden. Actie /CEA. 6. Stand van zaken generieke instroom- en vrijstellingsregeling Een generieke instroom- en vrijstellingsregeling is afhankelijk van de medewerking van de BE-opleidingen. Twaalf BE-opleidingen hebben inmiddels een matrix overeenstemming tussen curriculum en eindtermen ingevuld, maar op twaalf verschillende manieren. Van Asselt heeft onderzoek gedaan op basis van de matrices en over het algemeen loopt men in de pas met het landelijk 2
opleidingsprofiel BE. Er zijn enkele uitzonderingen waar bepaalde vakgebieden niet worden afgedekt zoals o.a. financiering (1 school) en management control. Er zijn BE-opleidingen die niet willen meewerken aan de generieke regeling en om die reden de matrix niet hebben ingevuld. Dat maakt het allemaal erg onoverzichtelijk. Leerentveld maakt zich zorgen over de verschillen als het gaat om het afdekken van de eindtermen, omdat financiering nu een standaard vrijstelling is. Hij geeft aan dat in de werkgroep generieke vrijstellingsregeling gesproken is over een standaard doorstroomtraject van BE naar AC. Met een dergelijk standaard doorstroomtraject worden alle studenten tot het juiste niveau gebracht. Voor CEA zou dat een werkbare oplossing zijn. Volgens doet het kiezen voor de grootste gemene deler in een standaard doorstroomtraject geen recht aan de body of knowledge in het landelijke opleidingsprofiel BE, die door de meeste BE opleidingen wordt gerespecteerd. Voorts zal dit leiden tot een omvangrijke stroom aan individuele vrijstellingsverzoeken waardoor de regeling zijn doel voorbij schiet. Van Asselt zal de bevindingen en de voorlopige conclusies uit zijn onderzoek naar de aangeleverde matrices in januari 2014 presenteren in het landelijk overleg BE. Voorts zullen deze concept stukken ter kennisgeving beschikbaar worden gesteld aan CEA. Vervolgens zal getracht worden om voor de deelnemende BE opleidingen een generieke vrijstellingsregeling te ontwikkelen met een beperkt aantal uitzonderingen voor individuele opleidingen waar deze in belangrijke mate afwijken van het landelijke opleidingsprofiel BE. Wordt vervolgd. Actie. 7. AN Jurroen Cluitmans Herkent u de frauderende student? Uit een onderzoek in de VS onder medici is gebleken dat fraude tijdens de opleiding een duidelijke correlatie heeft met in aanraking komen met de tuchtrechter tijdens de latere carrière. Cluitmans heeft dat doorgetrokken naar de accountancy. Hoe om te gaan met studenten die willen overstappen naar een andere AC-opleiding na een fraudezaak. Bij het HBO moet de examencommissie akkoord geven om in aanmerking te kunnen komen voor een vrijstelling. Hetzelfde probleem speelt in het WO en is in de PWA aan de orde gesteld. Vervolgens is er een regeling ontwikkeld die door de PWA is vastgesteld. Leerentveld adviseert de PWA-regeling bij Jeroen Buchel, secretaris PWA, op te vragen. Leerentveld ziet geen rol voor CEA om een ethische code voor studenten in het leven te roepen. Actie. 8. Examencircuit VAAC en Er zijn geen nieuwe ontwikkelingen. Vooralsnog worden de nieuwe eindtermen afgewacht. Lastig zijn de verschillen in opbouw van het curriculum van VAACen -opleidingen. Daarnaast zijn er financiële belemmeringen. CEA is groot voorstander van één examencircuit en vindt het jammer dat er nu nog geen vorderingen zijn gemaakt. 9. Stand van zaken algemene afstudeervariant Van de onderwijsinspectie heeft net als CEA niets meer gehoord over het onderzoek. Van Asselt en Cluitmans hebben met een vertegenwoordiger van de HBO-raad afgesproken dat zij bij de onderwijsinspectie zullen melden dat de ACA-variant inmiddels is afgeschaft. In april is in het AC-Scholenoverleg besloten dat de ACA-variant m.i.v. het studiejaar 2014/2015 niet meer in de onderwijs- en examenregelingen (OER) mag worden opgenomen. Er is een verschil tussen scholen met een jaar OER -waar onmiddellijke afschaffing mogelijk is- en scholen met een cohort OER waar studenten in een cohort recht op een ACA-variant behouden. Cluitmans verwacht echter dat de meeste scholen een jaar OER zullen hebben. 10. Stand van zaken toekomst accountantsopleiding 3
De contourennota is door CEA en bestuur NBA gearresteerd. Voor publicatie en consultatie vindt er in eerste instantie ambtelijk overleg plaats met MinFIN, gevolgd door bestuurlijk overleg. NBA is voornemens de ideeën over de toekomst van de accountantsopleiding te presenteren aan de Ledenvergadering in december zonder de contourennota. Voorafgaand aan de Ledenvergadering zal in de eerste week van december eerst consultatie moeten plaatsvinden van de belangrijkste stakeholders:, VAAC, SRA en ledengroepen NBA. Op welke wijze dat zal worden ingestoken is afhankelijk van de uitkomsten van de gesprekken met MinFIN. Na de Ledenvergadering zal een bredere consultatie plaatsvinden. Er zijn twee oriëntaties. De oriëntatie audit & assurance leidt op voor de wettelijke controle, dus met controlebevoegdheid, en de oriëntatie bedrijfsvoering en advies leidt op voor andere accountantswerkzaamheden zoals bijv. voor het MKB. De common body of knowledge blijft gehandhaafd. Ook de accountantstitel blijft gehandhaafd voor alle afgestudeerden. De bevoegdheid wordt geregeld via een licentie. Het bouwwerk van de opleiding blijft voor HBO en WO identiek. Mogelijk krijgt de oriëntatie bedrijfsvoering en advies een andere inkleuring voor WO en HBO. De eindtermen blijven gelijk. Mogelijk wordt het niveau voor de A&A oriëntatie in het hbo opgetild tot het professional master niveau, waar ook de praktijkopleiding op zal moeten aansluiten. De differentiatie in de opleiding vindt CEA revolutionair. Studenten worden als gevolg daarvan niet meer opgeleid voor werkzaamheden die ze niet zullen gaan uitvoeren. Het OOB issue ligt nog open. Over de vraag of de differentiatie al van toepassing zal zijn in de bachelorfase is nog geen uitspraak over gedaan. De cesuur zal worden vastgesteld in overleg met het onderwijsveld. Uitgangspunt van Dassen is de common body of knowledge. De uitvoering van het rapport Dassen is echter aan de vervolgcommissie en die kan daar van afwijken. De vervolgcommissie heeft ook te maken met MinFIN als het gaat om de bescherming van de wettelijke titel. Het streven is de eindtermen voor zowel de theoretische opleiding als de praktijkopleiding in 2015 te publiceren. Het jaar 2014 wordt gebruikt voor de ontwikkeling van de eindtermen. Er zal meer integratie komen tussen theoretische opleiding en praktijkopleiding. Er zullen nieuwe beroepsprofielen moeten komen en er zal een wetswijziging moeten plaatsvinden. MinFIN staat daar voor open mits dit wordt gedragen door NBA en CEA. Agendapunten 11. Zorgwekkende ontwikkelingen instroom AA-opleiding post HBO en praktijkopleiding en terugtrekken aanvraag aanwijzing Haagse Hogeschool. Uit onderzoek is gebleken dat vrijwel alle -scholen die de post-hbo opleiding AA aanbieden te maken hebben met een sterke instroomdaling in de post-hbo- AA. Voor de schakeltrajecten BE-AC zijn vrijwel geen aanmeldingen Studenten die geen baan hebben stromen door naar een voltijds master aan de universiteit. verwacht dat dit probleem nog groter zal worden als gevolg van de nieuwe contourennota. MKB zal in afwachting daarvan terughoudend zijn om studenten nog de huidige, controlegerichte opleiding te laten volgen. Breda, Windesheim en Arnhem-Nijmegen zijn de enige scholen met meer dan 20 studenten, enkele scholen hebben er minder dan 10 en enkele zitten tussen de 10 en 20. HHS en HVA-HES zijn met de opleiding gestopt. NHL en Hanzehogeschool zijn een samenwerkingsverband aangegaan. Van Asselt verwacht dat beide scholen wel een eigen aanwijzing zullen willen hebben. Binnen het AC-Scholenoverleg zal vooruitlopend op de nieuwe contourennota een discussie gevoerd worden over de toekomst van de AA-opleiding. zal daarop terugkomen in de volgende vergadering. Actie. 4
12. Driejarig traject voor VWO ers Als gevolg van de invoering van de Wet kwaliteit in verscheidenheid worden reguliere driejarige trajecten voor VWO ers (of voor studenten met een vergelijkbaar niveau) binnen het HBO mogelijk. Dat betekent dat de driejarige trajecten onderdeel worden van het gedifferentieerde onderwijsaanbod van het HBO. Deze trajecten omvatten 180 studiepunten, te verzorgen binnen drie jaar, en voldoen aan (ten minste) de eindtermen van de hbo-bachelor. De vraag is of de -scholen in deze variant de accountantsopleiding kunnen aanbieden aan vwo-studenten op basis van de CEA-eindtermen om op deze manier meer instroom te genereren. Het HBO kent verkorte trajecten voor VWO- en MBO-studenten. In het verleden was er vaker sprake van een grotere verkorting, tot bijvoorbeeld één jaar, dan nu. Nu behoort voor bepaalde studenten bij een beperkt aantal HBO-AC opleidingen een half jaar verkorting nog tot de mogelijkheden. is voornemens te inventariseren welke scholen hieraan mee willen doen en een plan opstellen op welke wijze invulling zou kunnen worden gegeven aan de nieuwe wettelijke regeling. Dit zal de volgende vergadering geagendeerd worden. Actie. 13. Planning / Tweedaagse 2014 Op 10 en 11 maart 2014 zal de AC-tweedaagse plaatsvinden in Breda. Naast de NBA en CEA zullen dit keer mogelijk ook afgestudeerden en/of kantoren worden uitgenodigd. Het onderwerp is Wat verwacht het beroep van de toekomstige accountant. CEA zal op 10 maart een presentatie houden over de contourennota. 14. Datum volgende vergadering De volgende vergadering wordt vastgesteld op 4 februari 2014 van 10.00-12.00 uur bij vergadercentrum Domstad. 15. Rondvraag en sluiting - Leerentveld informeert of bekend is of contact heeft met de Accountants Academy. Op de website van de Accountants Academy lijkt het of zij een postbachelor AA opleiding aanbieden terwijl ze geen aanwijzing van CEA hebben, waar CEA niet (bestuursrechtelijk) tegen kan optreden. Niemand van de aanwezigen heeft contacten met de Accountants Academy. - Aan Van der Zwan zal op zijn verzoek de Engelse versie van de eindtermen worden toegestuurd. Deze zullen ook op de website worden geplaatst. Actie CEA. 5
Actielijst 1 De toezichtregeling zal na vaststelling aan CEA worden toegezonden 2 De suggestie -redactiecommissies in het voortraject te betrekken bij de beoordeling door de externe deskundigen zal worden meegenomen in het verdere vervolg in het aanwijzingsproces /CEA PM 3 Agenderen instellingscollegegeld tweede studies op 4 februari 4 Bespreken toezicht HBO-vrijstellingen bij de terugkoppeling bevindingen 2 e fase aanwijzingstraject /CEA PM 5 De planning 2 e fase aanwijzingstraject 2014 zal z.s.m. aan de opleidingen worden scholen toegestuurd CEA 6 Agenderen standaard doorstroomtraject BE i.p.v. generieke instroom- en vrijstellingsregeling 4 februari 7 Opvragen frauderegeling PWA 8 Agenderen uitkomsten discussie toekomst AA-opleiding 4 februari 9 Agenderen verdere invulling driejarig traject voor VWO ers 4 februari 10 De Engelse versie van de actuele eindtermen 1.5 zal op de CEA-website worden gezet. CEA 6