Administratieve Lasten door uitvoering

Administratieve Lasten door uitvoering Onderzoek naar de invloed van de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving op de Administratieve Lasten voor zes geselecteerde dossiers. Eindrapportage, 8 december 2006

SIRA Consulting B.V. Edisonbaan 4 G- 3439 MN Nieuwegein Telefoon: 030 60.24.900 Fax: 030 60.24.99 E-mail: info@siraconsulting.nl Administratieve Lasten door uitvoering Onderzoek naar de invloed van de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving op de Administratieve Lasten voor zes geselecteerde dossiers Nieuwegein, 8 december 2006 dr.ir. H.F.L. Kaltenbrunner ir. G. van Wijhe drs. ing. P.M.H.H. Bex SIRA Consulting is inhoudelijk verantwoordelijk voor deze rapportage. De in deze rapportage opgenomen teksten en onderzoekresultaten mogen uitsluitend worden gebruikt als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van SIRA Consulting. SIRA Consulting aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006

Inhoudsopgave Samenvatting 3 Leeswijzer 5 2 Inleiding 6 3 Uitgangspunten van het onderzoek 7 3. Administratieve Lasten in de keten van wetgeving naar uitvoering van de wet 7 3.2 Oorzaken geconstateerde verschillen van de AL tussen Ex Ante en Ex Post 9 3.3 Selectie en beknopte profielen van de zes dossiers 0 3.4 Vergelijkend overzicht kenmerken dossiers 3 3.5 Werkwijze en uitvoering onderzoek 4 4 Samenvatting van de resultaten 7 4. Presentatie van de resultaten 7 4.2 Dossier : Bouwvergunning 8 4.3 Dossier 2: Flora- en Faunawet 20 4.4 Dossier 3: Wet Werk en Bijstand 22 4.5 Dossier 4: Persoonsgebonden Budget Nieuwe Stijl 24 4.6 Dossier 5: Wet Verbetering Poortwachter 26 4.7 Dossier 6: Wet BIBOB 29 4.8 Vergelijkend overzicht van de resultaten 3 5 Bevindingen, conclusies en aanbevelingen 32 5. Bevindingen en conclusies voor de zes onderzochte dossiers (zie paragraaf 4.8) 32 5.2 Bevindingen en conclusies algemeen 35 5.3 Aanbevelingen 37 Bijlagen I II Bij het project betrokken instanties en personen Lijst met gehanteerde afkortingen SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006

Samenvatting Doel en kader SIRA Consulting heeft in opdracht van Actal een onderzoek uitgevoerd naar de invloed van de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving op de Administratieve Lasten voor zes geselecteerde dossiers. Aanleiding voor dit onderzoek zijn signalen van bedrijven en burgers die in de praktijk vaak nog te weinig merken van een verlaging van AL. Er lijkt derhalve een discrepantie te ontstaan tussen de wijze waarop departementen aankijken tegen de voortgang van AL-reductie en de wijze waarop burgers en bedrijven de vermindering van AL ervaren. Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen liggen in de uitvoering. Aanpak Na een inventarisatie per dossier van de beschikbare gegevens over de Ex Ante situatie is de huidige Ex Post situatie via interviews met uitvoeringsorganisaties in kaart gebracht. In deze interviews is zowel ingegaan op dossierspecifieke aspecten als ook op algemene aspecten van de uitvoering die dossieroverstijgende betekenis hebben. De resultaten van deze interviews zijn systematisch vastgelegd en in rondetafelgesprekken met de doelgroepen geverifieerd. Op basis hiervan is per dossier een vergelijking gemaakt tussen de Ex Ante en de Ex Post situatie. Dit is zowel kwalitatief als kwantitatief gedaan waarbij inzicht is verkregen in (a) de verschillen in uitvoering tussen deze beide situaties en (b) de verschillen tussen de werkwijze van de betrokken uitvoeringsorganisaties. De hieruit voortkomende resultaten zijn in een workshop op hoofdlijnen afgestemd met de departementen en organisaties die belast zijn met de uitvoering van de wet- en regelgeving. Voor dit onderzoek is per dossier een beperkte steekproef gekozen, die gericht is op het identificeren en verklaren van de verschillen in de uitvoering van de wet- en regelgeving. Ter illustratie van de kwalitatieve bevindingen is met deze steekproef een orde van grootte bepaald van de verandering van de AL. Dit betekent dat de kwantitatieve resultaten van het onderzoek niet kunnen worden gezien als basis voor een Ex Post meting van de dossiers. Rapportage De resultaten van het onderzoek zijn op twee niveau s uitgewerkt: Er is voor elk van de zes dossiers een gedetailleerd deelrapport samengesteld met de bevindingen, conclusies en verbetermogelijkheden op dossierniveau. De dossieroverstijgende aspecten van het onderzoek en de meest belangrijke punten uit de afzonderlijke zes dossiers zijn in de voorliggende eindrapportage samengesteld met bevindingen, conclusies en aanbevelingen. Bevindingen en conclusies algemeen De centrale algemene conclusie van het onderzoek (voor bevindingen en conclusies per dossier wordt verwezen naar paragraaf 5. in voorliggend rapport) is, dat de wijze van uitvoering van de wet- en regelgeving door de betrokken uitvoeringsorganisaties van directe invloed is op de omvang van de AL. Hiermee wordt in de praktijk niet altijd voldoende rekening gehouden. De 6 dossiers zijn () Bouwvergunning (2) Flora- en Faunawet, (3) Werk en Bijstand, (4) Persoonsgebonden Budget Nieuwe Stijl, (5) Wet Verbetering Poortwachter en (6) Wet BIBOB. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-3 -

Voor de departementen geldt dat deze over het algemeen de AL-aspecten van de wetgeving loslaten op het moment dat de wet in uitvoering gaat. Wetgeving en de uitvoering ervan worden te veel gezien als twee gescheiden trajecten. AL-reductiedoelstellingen worden derhalve niet altijd expliciet overgedragen aan de uitvoeringsorganisaties. Mede hierdoor leeft het onderwerp AL niet bij alle onderzochte uitvoeringsorganisaties en speelt het reduceren of beheersen van de AL in de uitvoering een minder belangrijke rol. Voor de uitvoeringsorganisaties geldt dat deze zich primair richten op het opzetten van hun eigen uitvoeringskaders en het operationeel maken van de uitvoering. De ontwikkeling van de AL een toename of afname van de AL in de uitvoering is over het algemeen een gevolg van deze keuzes. Het beheersen of reduceren van AL voor de doelgroep van de wet speelt bij uitvoeringsorganisaties een ondergeschikte rol. Uitvoeringsorganisaties maken ook binnen één dossier soms op een zeer uiteenlopende manier gebruik van de door de departementen en brancheorganisaties aangeboden ondersteuning. Sommige uitvoeringsorganisaties gebruiken de aangereikte ondersteuning wel, anderen maken eigen keuzes. De huidige definitie van de AL maakt niet in alle situaties zichtbaar waar de problemen liggen die bedrijven en burgers hebben met de uitvoeringskaders van een wet. De subjectieve beleving van AL door de doelgroepen komt derhalve vaak niet overeen met de feitelijke AL indien er sprake is van problemen en irritaties door de uitvoering van een wet. Hiervan kan ook sprake zijn omdat de doelgroep geen onderscheid maakt tussen de formele (onderzochte) regelgeving en afgeleide verplichtingen waaruit lasten voortvloeien. Aanbevelingen Om de AL te beïnvloeden en te beheersen dienen de departementen het traject van wetgeving en het traject van uitvoering als één geheel te zien. De ontwikkeling van AL tussen de Ex Ante en de Ex Post situatie moet als het resultaat van de prestaties van een keten worden gezien. Dit vereist een ander sturings- en controlemodel dan tot nu toe is gehanteerd. Elementen, die in dit nieuwe sturings- en controlemodel een centrale rol kunnen spelen, zijn: Departementen moeten in het wetgevingstraject, bij het kiezen van de mate van beleids- en uitvoeringsvrijheid, het aspect AL meer betrekken bij het maken van afwegingen. Departementen moeten een onderscheid maken tussen beleids- en uitvoeringsvrijheid. Decentrale overheden die beleidsvrijheid noodzakelijk vinden, ervaren uitvoeringsvrijheid en de daarmee gepaard gaande onduidelijkheden vaak als belastend. Departementen moeten een beknopt plan opstellen waarin wordt ingegaan op de voorbereiding van de uitvoering, de met uitvoeringsorganisaties gemaakte afspraken, de risico s die in de uitvoering de ALreductie in de weg kunnen staan en de manier waarop het departement de uitvoering begeleid en ondersteunt. Departementen moeten intensiever gebruik maken het potentieel van de betrokken uitvoeringsorganisaties om de AL door uitvoering te beheersen. Er moet worden nagegaan welke mogelijkheden beschikbaar zijn om de betrokken uitvoeringsorganisaties zo ver te krijgen dat zij ook daadwerkelijk gebruik maken van de door de departementen en de brancheorganisaties van uitvoeringsorganisaties aangeboden begeleiding en ondersteuning, hierbij moet gezocht worden naar win-win-situaties. Er moeten adequate maatregelen worden genomen die voorkómen dat bij toekomstige metingen van de AL onduidelijkheden ontstaan over de definities van de AL en de toepassing van het standaardkostenmodel (SKM). Er dient in toekomstige AL-metingen expliciet rekening te worden gehouden met de uitvoering. Hierdoor kan een beeld worden verkregen van het totale traject én de mogelijkheden om de AL te beïnvloeden cq. te beheersen, zowel in het wetgevingstraject als in het traject van uitvoering. Bijvoorbeeld door de wijze van uitvoering en de variaties daarin nadrukkelijk te betrekken. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-4 -

Leeswijzer Het voorliggende rapport beschrijft de aanpak en de resultaten van het project Administratieve Lasten (AL) door uitvoering dat door SIRA Consulting B.V. in opdracht van het Adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal) is uitgevoerd. In hoofdstuk, de leeswijzer, worden de opzet en de structuur van het rapport toegelicht. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de achtergronden en de doelstellingen van het project. Centraal in deze doelstellingen staat de beantwoording van de volgende vragen:. Welke invloed heeft de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving op de AL? 2. Welke aspecten van de uitvoering zijn bepalend voor de AL? Dit wordt onderzocht aan de hand van een steekproef van zes geselecteerde dossiers, waarbij enerzijds wordt gekeken naar de specifieke aspecten van elk dossier en anderzijds naar de dossieroverstijgende aspecten, die breder toepasbaar zijn. In hoofdstuk 3 wordt naast een beschouwing over de AL in de keten van wetgeving naar de uitvoering van de wet vooral aandacht besteed aan de focus van het project en de oorzaken die aan de basis kunnen staan van de geconstateerde verschillen van de AL tussen de Ex Ante 2 en de Ex Post situatie. Na een toelichting over de selectie van de zes dossiers en een beknopte uitwerking van de profielen voor deze dossiers wordt in een tabel een vergelijkend overzicht gepresenteerd van de kenmerken van deze zes dossiers. Het hoofdstuk wordt afgerond met een korte samenvatting van de werkwijze die voor de uitvoering van het onderzoek is gebruikt en de stappen die hierbij zijn gevolgd. In hoofdstuk 4 worden de resultaten van het onderzoek samengevat. In een korte uitleg over de wijze waarop deze resultaten per dossier gepresenteerd worden, wordt uiteengezet hoe de onderscheiden drie categorieën van oorzaken gerelateerd worden aan de geconstateerde verschillen van de AL tussen Ex Ante 2 en Ex Post. Vervolgens worden de resultaten van de zes dossiers in tabelvorm gepresenteerd en nader toegelicht. Hierbij wordt achtereenvolgens ingegaan op de volgende zes onderwerpen: De steekproef. Ontwikkeling AL tussen Ex Ante 2 en Ex Post. Geconstateerde verschillen AL tussen Ex Ante 2 en Ex Post. Geconstateerde verschillen tussen uitvoeringsorganisaties. Bevindingen en conclusies. Overige aspecten. Het hoofdstuk wordt afgerond met een overzichtstabel van de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 5 worden op basis van het onderzoek de bevindingen, conclusies en aanbevelingen geformuleerd. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-5 -

2 Inleiding Achtergronden Eén van de doelstellingen van het huidige kabinet is om de AL voor burgers en bedrijven te reduceren met 25%. Om deze doelstelling te concretiseren hebben alle departementen reductievoorstellen geformuleerd die moeten leiden tot een verlaging van de totale AL met 25%. Uit tussentijdse rapportages blijkt dat de reductievoorstellen van de departementen de beoogde doelstellingen zullen realiseren. Vanuit verschillende doelgroepen waarvoor de reductievoorstellen zijn opgesteld, wordt echter aangegeven, dat in de praktijk vaak nog weinig te merken is van een verlaging van AL. Burgers en bedrijven ervaren in sommige gevallen nog steeds een hoge administratieve lastendruk. Er lijkt daarmee een discrepantie te ontstaan tussen de wijze waarop departementen aankijken tegen de voortgang van geïmplementeerde reductievoorstellen, en de wijze waarop burgers en bedrijven de vermindering van AL ervaren. Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen liggen in de uitvoering. Voor het identificeren, verklaren en oplossen van deze discrepantie wil Actal daarom voor zes dossiers inzicht hebben in het effect van de uitvoering van wet- en regelgeving op de daadwerkelijke gevolgen voor de AL, bijvoorbeeld door diversiteit in de uitvoering. Hiervoor heeft Actal opdracht gegeven voor het onderzoek Administratieve Lasten door uitvoering. Doelstellingen De doelstellingen van het onderzoek Administratieve Lasten door uitvoering zijn als volgt samengevat: Het inzichtelijk maken van de daadwerkelijke gevolgen van de wijze van uitvoering van de wet- en regelgeving voor de administratieve lasten van zes geselecteerde dossiers. Het maken van een vergelijking tussen Ex Ante en Ex Post berekeningen van administratieve lasten van deze zes dossiers. Hierbij wordt voor de kwantitatieve berekeningen aangesloten bij de betreffende standaardkostenmodellen. Indien noodzakelijk worden ook voor de Ex Ante situatie berekeningen uitgevoerd. De resultaten van deze vergelijking worden geverifieerd bij de betrokken uitvoeringsorganisaties, doelgroep(en) of belangengroepen. Het per dossier in kaart brengen en analyseren van de oorzaken van geconstateerde verschillen tussen vooraf berekende AL (Ex Ante) en de feitelijk geconstateerde AL (Ex Post). Het per dossier inzichtelijk maken van de oorzaken vanuit verschillende invalshoeken zoals: Wat zijn de oorzaken? Waar liggen deze oorzaken? Het per dossier formuleren van oplossingen en Good Practices voor de geconstateerde knelpunten. Het formuleren van dossieroverstijgende aanbevelingen voor de geconstateerde knelpunten, die breder toepasbaar zijn, zoals algemene richtlijnen en Good Practices. Hierbij wordt onder andere ook aandacht besteed aan methodieken en de eventuele gevolgen voor het standaardkostenmodel. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-6 -

3 Uitgangspunten van het onderzoek 3. Administratieve Lasten in de keten van wetgeving naar uitvoering van de wet Van nulmeting naar Ex Post meting van de AL In onderzoeken naar Administratieve Lasten (AL) worden de informatieverplichtingen uit weten regelgeving vertaald naar Administratieve Handelingen die conform de structuur van het SKM via de parameters P (kosten) en Q (frequentie) als basis worden gebruikt om de AL in de uitgangssituatie te berekenen. Voorafgaand aan wijzigingen van de wet- en regelgeving kan met deze methode de omvang van de AL in een nulmeting worden bepaald. Het inventariseren van AL-reductiemogelijkheden leidt tot reductievoorstellen. Uit deze reductievoorstellen worden keuzes gemaakt voor concrete maatregelen. Deze worden vervolgens omgezet in voorgenomen wijzigingen van de wet- en regelgeving. Op basis hiervan wordt vooraf de reductie van de AL berekend (Ex Ante berekening). De wijzigingen van de wet- en regelgeving en de gevolgen daarvan op de AL worden ter toetsing voorgelegd aan Actal. Als gevolg van de parlementaire behandeling van de voorgenomen wet- en regelgeving kunnen eventueel wijzigingen worden aangebracht die gevolgen hebben voor de AL. Het verwerken van deze wijzigingen leidt tot de in werking getreden wet- en regelgeving. Op basis van deze situatie kunnen de verwachte AL worden bepaald (ook wel de Ex Ante 2 berekening genoemd). In de uitvoering van de wet- en regelgeving is sprake van een bepaalde rolverdeling tussen departementen, decentrale overheden en uitvoeringsinstellingen. De wijze van uitvoering is van invloed op de omvang van de AL. Indien na implementatie van de wet- en regelgeving de AL in de werkelijke situatie worden bepaald, dan is in dit onderzoek sprake van een Ex Post berekening. De gevolgen van de wijzigingen van de wet- en regelgeving én van de uitvoering op de omvang van de AL kunnen worden gemonitored met berekeningen op vier verschillende tijdstippen: de nulmeting, Ex Ante, Ex Ante 2 en Ex Post. Om inzicht te verkrijgen in de verschillen tussen de tijdstippen worden AL-getallen met elkaar vergeleken. Dit maakt duidelijk of de AL zich naar verwachting hebben ontwikkeld of dat er wijzigingen zijn opgetreden. Dit biedt belangrijke informatie voor het nemen van eventuele maatregelen voor bijsturing. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-7 -

De focus van het project Het hiervoor beschreven proces is schematisch weergegeven in figuur. Het onderzoek Administratieve Lasten door uitvoering is afgebakend tot de verschillen tussen de Ex Ante 2 situatie (bij van kracht worden van wet- en regelgeving) en de Ex Post situatie (de huidige situatie) en de oorzaken van deze verschillen. De focus van het project ligt hierbij op: Het beantwoorden van de vraag: wat loopt bij de zes dossiers in de uitvoering anders dan voorondersteld in de Ex Ante 2 situatie (kwalitatieve benadering). Het in kaart brengen van gevolgen van deze verschillen voor de omvang van de AL voor de geselecteerde zes dossiers (kwantitatieve benadering). Inventariseren en selecteren van reductiemogelijkheden AL Omzetten AL reductie - voorstellen naar wijzigingen van wet- en regelgeving Parlementaire behandeling wet- en regelgeving Uitvoering wet - en regelgeving Nulmeting AL Reductievoorstellen AL Voorstel wijziging wet- en regelgeving In werking getreden wet- en regelgeving Geï mplementeerde wet - en regelgeving Beleidsmatig gehanteerd AL-reductiepercentage = vooraf berekende reductie AL Mogelijke verandering AL door parlementaire behandeling Gerealiseerde verandering AL door uitvoering Nulsituatie Ex ante Ex ante 2 Ex post Feitelijk gerealiseerd AL-reductiepercentage Focus voor het project Ex ante vs. ex post. Verschillen in uitvoering (kwalitatief) 2. Gevolgen voor AL (kwantitatief) Figuur. Administratieve Lasten in de keten van wetgeving naar uitvoering van de wet. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-8 -

3.2 Oorzaken geconstateerde verschillen van de AL tussen Ex Ante en Ex Post Verschillen van de AL tussen de Ex Ante 2 en de Ex Post situatie kunnen door drie soorten oorzaken tot stand komen: Oorzaak is gerelateerd aan de (wijze van) uitvoering van de wet. Indien uitvoeringsorganisaties bepaalde aspecten zelf invullen dan gebeurt dit binnen de beleids- en uitvoeringsvrijheid die de wet biedt. De uitvoering gebeurt derhalve conform de wet. Oorzaak 2 is gerelateerd aan de (wijze van) uitvoering van de wet. Uitvoeringsorganisaties voegen zelf aspecten toe die niet in de wet staan en/of laten aspecten vervallen die wel in de wet staan. De uitvoering gebeurt derhalve niet conform de wet. Oorzaak 3 is niet gerelateerd aan de (wijze van) uitvoering van de wet. Deze oorzaken kunnen bijvoorbeeld te maken hebben met de voor AL gehanteerde definities en de toepassing van het standaardkostenmodel (SKM). In de onderstaande figuur zijn deze mogelijke oorzaken voor de geconstateerde verschillen van de AL tussen Ex Ante 2 en Ex Post schematisch weergegeven. Oorzaken voor geconstateerde verschillen van de AL tussen Ex Ant e 2 en Ex Post Oorzaken gerelateerd aan de wijze van uitvoering van de wet Oorzaken NIET gerelateerd aan de wijze van uitvoering van de wet Uitvoering conform de wet Uitvoering NIET conform de wet Uitvoeringsorganisaties werken binnen de beleids- en uitvoeringsvrijheid die de wet biedt Uitvoeringsorganisaties voegen zelf aspecten toe die de wet niet toestaat of laten aspecten vervallen die in de wet staan Definities van de AL, toepassing van het SKM of rekenkundige oorzaken. Voorbeeld: Definities AL in Ex Ante situatie worden anders gehanteerd dan in de Ex Post situatie Oorzaak Oorzaak2 Oorzaak3 Figuur 2. Schematisch overzicht van de oorzaken voor verschillen van de AL tussen Ex Ante 2 en Ex Post. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-9 -

3.3 Selectie en beknopte profielen van de zes dossiers Selectie van de dossiers De selectie van de zes dossiers voor het onderzoek is uitgevoerd door Actal in samenwerking met SIRA Consulting. Deze dossiers zijn geselecteerd aan de hand van de volgende criteria: De regelgeving dient aanzienlijke AL voor bedrijven en/of burgers te veroorzaken, waarbij de omvang van de AL niet uitsluitend wordt bepaald door een hoog aantal (Q). De regelgeving is (bij voorkeur) Ex Ante gekwantificeerd volgens het SKM. De uitvoering van de regelgeving vindt in medebewind plaats door decentrale overheden en/of uitvoeringsorganisaties. De regelgeving is voor januari 2005 in werking getreden. De dossiers hebben betrekking op verschillende beleidsterreinen. De dossiers zijn herkenbaar voor burgers en/of bedrijven. In de onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van deze zes dossiers. Dossier Verantwoordelijk ministerie Uitvoeringsorganisaties. Bouwvergunningen Ministerie van VROM Gemeenten 2. Flora- en Faunawet Ministerie van LNV Provincies 3. Wet Werk en Bijstand Ministerie van SZW Gemeenten 4. Persoonsgebonden Budget Nieuwe Stijl Ministerie van VWS Zorgkantoren 5. Wet Verbetering Poortwachter Ministerie van SZW Arbodiensten en UWV 6. Wet BIBOB Ministerie van BZK Gemeenten Beknopte profielen van de dossiers Dossier. Bouwvergunning Voordat een burger of bedrijf bouwactiviteiten kan uitvoeren moet een vergunning worden aangevraagd bij de gemeente. Aan de hand van de aanvraag bepaalt de gemeente of de bouwvoornemens voldoen aan het bestemmingsplan en de overige landelijke en plaatselijke eisen. Het doel van deze toetsing is het veiligstellen dat de gebouwde omgeving zich op een verantwoorde wijze ontwikkeld. Wat verantwoord is wordt onder andere bepaald door: De voorschriften voor de ruimtelijke ordening zoals vastgelegd in bestemmingsplannen, e.d. In bepaalde gevallen is het mogelijk om in afwijking van het bestemmingsplan toch een bouwvergunning te verstrekken. De vraag of het bouwwerk technisch verantwoord is. De vraag of het gebouwde voldoet aan de redelijke eisen van welstand. De vraag of het vanuit milieuoogpunt verantwoord is te bouwen. De vraag of door het (ver)bouwen van het bouwwerk derden niet teveel hinder ondervinden. Derden kunnen bezwaar indienen en vragen om opschorting van de vergunning. Op januari 2003 is de Woningwet aangepast, met als één van de belangrijkste doelen om de AL terug te dringen door onder andere: Meer algemene richtlijnen te stellen. Minder activiteiten bouwvergunningsplichtig te stellen. Minder informatieverplichtingen te stellen (voor kleinere bouwactiviteiten). SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-0 -

Dossier 2. Flora- en Faunawet 2 De Flora- en Faunawet reguleert met een principe van nee, tenzij de bescherming van planten en dieren in Nederland. Activiteiten met schadelijke gevolgen voor de flora en fauna mogen niet worden uitgevoerd. De wet bevat diverse verboden voor het doden van bepaalde dieren of het plukken van bepaalde planten. Daarbij kent de wet een stelsel van ontheffingen op deze verboden. Een dergelijke ontheffing kan worden verleend door de provincie als aantoonbare schade is geleden door toedoen van planten of dieren. Per provincie is deze regelgeving verder uitgewerkt in een Landschapsverordening. De procedures zijn voor burgers en bedrijven gelijk, maar kunnen per provincie verschillen. Begin 2005 zijn de volgende aanpassingen gedaan van de Flora- en Faunawet met als doel het aantal ontheffingsaanvragen te verminderen: Provincies moeten een Faunabeheereenheid in het leven roepen die via een Faunabeheerplan voor een periode van 3 jaar het beheer van het dierenbestand op zich neemt. Voor terugkerende activiteiten hoeft niet steeds een ontheffing te worden aangevraagd. Het aantal dieren waarvoor een ontheffing noodzakelijk is, is teruggebracht. Voor bepaalde activiteiten die diersoorten bedreigen, wordt gewerkt volgens een goedgekeurde gedragscode, waardoor voor deze activiteiten op voorhand vrijstelling geldt. Dossier 3. Wet Werk en Bijstand De Wet Werk en Bijstand (WWB) regelt de toekenning van een bijstandsuitkering aan burgers. De wet vervangt de Algemene Bijstandswet (ABW) per januari 2004. De gemeenten hebben hierdoor meer uitvoeringsvrijheid gekregen in de wijze waarop bijstandsuitkeringen worden toegekend en welke voorwaarden van toepassing zijn. Gemeenten krijgen op grond van de WWB een budget voor de verlening van bijstand én een flexibel en vrij te besteden budget om uitkeringsgerechtigden te begeleiden naar een baan. Gemeenten krijgen er daardoor een financieel belang bij zoveel mogelijk mensen aan het werk te helpen en fraude met uitkeringen te voorkomen en te bestrijden. Dossier 4. Persoonsgebonden Budget Nieuwe Stijl Per april 2003 is de subsidieregeling PGB Nieuwe Stijl (PGB) ingevoerd als wijziging van de Regeling subsidies Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en Ziekenfondswet. Met een persoonsgebonden budget beslissen burgers zelf hoe zorg, hulp en begeleiding worden georganiseerd. Het nieuwe PGB heeft de vier verschillende PGB-regelingen vervangen. Met het PGB Nieuwe stijl wordt het budget niet meer centraal beheerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB), maar krijgen budgethouders het in voorschotten op hun eigen bankrekening gestort. De budgethouder betaalt vervolgens zelf zijn zorgverleners en/of instellingen. Controle op bestedingen gebeurt achteraf na elke budgetperiode door de budgethouder aan het zorgkantoor. Een budgetperiode kan per maand, kwartaal, halfjaar en jaar zijn. Hierbij geldt hoe hoger het budget, hoe vaker iemand een voorschot krijgt en verantwoording moet afleggen. De PGB-houder legt per budgetperiode verantwoording af met een verantwoordingsformulier. Daarnaast dienen de PGB-houders een volledige verantwoording af te kunnen leggen over de besteding van het budget met indien erom gevraagd alle arbeidsovereenkomsten, declaraties, urenbriefjes en ziektemeldingen. Bovendien dient een PGB-houder eenmaal per jaar een jaaropgaaf te maken voor de Belastingdienst en de hulpverleners. 2 Het dossier Flora- en Faunawet is afgebakend tot de uitvoering door de provincies. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006 - -

Dossier 5. Wet Verbetering Poortwachter Met invoering van de Wet Verbetering Poortwachter wordt beoogd () een sneller ingrijpen in het eerste ziektejaar en (2) het beperken van de toeloop naar de WAO. Na afronding van het reïntegratietraject beoordeelt het UWV, als poortwachter, of iemand toe kan stromen tot de WAO of dat stappen uit het reïntegratietraject moeten worden overgedaan. Het principe van de Wet Verbetering Poortwachter is het geven van een duidelijk overzicht van te nemen stappen bij (te verwachten) langdurige ziekte van de werknemer. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de oude situatie zijn: De verantwoordelijkheid voor het reïntegratietraject is komen te liggen bij werkgevers en werknemers, geholpen door Arbodiensten met indien wenselijk niet verplichte consultatie van het UWV. De AL dienen te worden verminderd door het schrappen van het indienen van een voorlopig reïntegratieverslag na 3 weken ziekte bij het UWV. Volstaan kan worden met een definitief verslag aan het einde van het reïntegratietraject. Een concreet overzicht van te nemen stappen bij ziekte moet worden opgesteld. De druk op werkgevers en werknemers is vergroot door een instrumentarium dat de mogelijkheid biedt om te sanctioneren als één van beiden in gebreke blijft. Dossier 6. Wet BIBOB 3 De Wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (BIBOB) is per juni 2003 ingesteld om bestuursorganen handvaten te geven om vergunningen, aanbestedingen en subsidies te weigeren of in te trekken wanneer er sprake of verdenking is van de ondersteuning van criminele activiteiten. De bestuursorganen hoeven de Wet BIBOB niet verplicht toe te passen 4. Wanneer een bestuursorgaan echter besluit om de Wet BIBOB toe te passen, dan moet het deze uitvoering vastleggen in beleid. De beleidslijn moet worden goedgekeurd door het Landelijk Bureau BIBOB. In deze beleidslijn zijn minimaal de wettelijke eisen opgenomen. Daarnaast heeft het bestuursorgaan de vrijheid zelf aspecten toe te voegen die het nodig acht om de integriteit van bedrijven te kunnen beoordelen. Met de Wet BIBOB kunnen bestuursorganen vragenlijsten opleggen aan bedrijven bij () aanvragen voor vergunningen in de horeca, bouw en milieu, (2) aanvragen voor subsidies en (3) het gunnen van overheidsopdrachten bij aanbestedingen in de bouw, milieu en ICT. De huidige formulering van de Wet BIBOB geeft de bestuursorganen uitgebreide mogelijkheden om doelgroepen en informatievragen zelf nader uit te werken. 3 Het dossier Wet BIBOB is afgebakend tot de uitvoering door gemeenten. 4 Dit betekent dat de Wet BIBOB in de huidige vorm niet zo zeer op een wet lijkt, maar meer op een menukaart. Een bestuursorgaan kan immers zelf beslissen of het al dan niet gebruik wil maken van de wet. En als de wet wordt toegepast, dan kan het bestuursorgaan uitgaande van een minimum zelf bepalen welke informatie van bedrijven wordt gevraagd. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-2 -

3.4 Vergelijkend overzicht kenmerken dossiers Om een overzicht te verkrijgen van de onderlinge verschillen en overeenkomsten tussen de zes dossiers zijn de meest belangrijke kenmerken van deze dossiers uit officiële documenten in de onderstaande tabel met elkaar vergeleken. Kenmerken. Bouwvergunning 2. Floraen Faunawet 3. Wet Werk en Bijstand 4. PGB Nieuwe Stijl 5. Wet Verb.Poort -wachter 6. Wet BIBOB Ministerie(s) VROM LNV SZW VWS SZW BZK Datum inwerkingtreding jan 03 apr 02 jan 04 apr 03 nov 0 jun 03 Wetswijziging (w) of nieuwe wet w w w w w nieuw Uitvoeringsorganisatie(s) Gemeenten Provincies 5 Gemeenten Zorgkantoren Arbodiensten/ UWV Gemeenten 6 Doelgroep Burgers en bedrijven Burgers en bedrijven Burgers Burgers Burgers en bedrijven Bedrijven Administratieve Lasten Ex Ante 2 Bedrijven kosten ( /jr.) 250 mln. 0,3 mln. n.v.t. n.v.t. 45 mln. 5,5 mln. 7 Burgers tijd (uren/jr.) Burgers OOP kosten ( /jr.) 0,2 mln S. 69,2 mln S. 449-0 mln. 7,8 mln. 2,5 mln. 0,4 mln.,9 mln S. - S n.v.t. Actal advies Ex Ante berekening ja neen neen neen ja neen AL-reductie als doelstelling van de wet cq. de wetswijziging ja ja neen neen ja neen Inschatting relatieve mate beleidsen uitvoeringsvrijheid door SIRA +/ + + +/ + + tussen ( ) weinig en (++ zeer groot) S = Indicatieve berekening van de AL in de Ex Ante 2 situatie in het kader van voorliggend onderzoek opgesteld door SIRA Consulting. 5 De Flora en Faunawet is afgebakend tot de uitvoering door provincies maar wordt ook gedeeltelijk door het Rijk uitgevoerd. 6 De Wet BIBOB is afgebakend tot de uitvoering door gemeenten maar kan door meerdere bestuursorganen worden toegepast. 7 Een eerste kwantificering van de AL Wet BIBOB is opgesteld voor peiljaar 2003. Het ministerie van BZK beschouwt dit niet als een formele nulmeting van de AL, maar meer als een verkenning van de problematiek, het heeft dan ook geen enkele officiële status. Het moment van het onderzoek past in het beeld van een Ex Ante 2 berekening. Het onderzoek geeft op hoofdlijnen een globale indicatie van de te verwachten AL op basis van de wet, zoals deze van kracht is geworden. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-3 -

3.5 Werkwijze en uitvoering onderzoek De onderdelen van het onderzoek Het onderzoek Administratieve Lasten door uitvoering heeft de volgende stappen uitgevoerd: Stap : Inventarisatie huidige wet- en regelgeving en beschikbare ramingen AL Per dossier zijn alle beschikbare gegevens geïnventariseerd zoals de huidige wet- en regelgeving (situatie Ex Ante 2) en de beschikbare AL onderzoeken. De wet- en regelgeving is samengevat in een beschrijving van de uitvoeringsprocedures en informatieverplichtingen. Aanvullende informatie is vergaard via desk-research in het archief van Actal. Stap 2: In kaart brengen huidige uitvoeringssituatie en AL Ex Post De huidige uitvoeringssituatie is via interviews met uitvoeringsorganisaties in kaart gebracht. Bij de selectie van de geïnterviewde uitvoeringsorganisaties is rekening gehouden met: De verwachte mate waarin zij te maken krijgen met de wet- en regelgeving. De omvang van de uitvoeringsorganisaties. De regionale spreiding. Ter voorbereiding van de interviews is een beknopte toelichting over het project toegestuurd en zijn de beschikbare aanvraagdocumenten opgevraagd. De interviews zijn uitgevoerd met (a) een open vraagstelling die expliciet is gericht op de uitvoeringspraktijk en (b) een duidelijke structuur om een consistente onderlinge vergelijking mogelijk te maken. Tijdens de interviews zijn de volgende onderdelen aan de orde gekomen:. Huidige uitvoeringswijze: Per informatieverplichting is ingegaan op () de uit te voeren handelingen, (2) de wijze van uitvoering van de handelingen, bijvoorbeeld via ICT, (3) de frequentie, (4) de inschatting van de tijdsbesteding, (5) eventuele out-of-pocket-kosten en (6) het aantal. Tevens is gevraagd naar de onderliggende argumenten voor de gekozen uitvoeringswijze zodat inzicht ontstaat in de motieven. 2. Dossierspecifieke aspecten: Dossierspecifieke zaken zijn aan de orde gesteld via vragen over onder andere (a) de wettelijke informatieverplichtingen, (b) eventuele wijzigingen die na invoering zijn doorgevoerd, (c) de verstreken tijd tussen invoering van de nieuwe wet en wijziging van de uitvoering en (d) de handelingen die burgers of bedrijven moeten verrichten. 3. Algemene aspecten: Bij de algemene aspecten, ofwel aspecten die gelden voor alle dossiers, is ingegaan op het wetsvoorstel, de invoering van de wet en de uitvoering van de wet. Daarbij zijn vragen gesteld over onder andere de (a) betrokkenheid bij het wetsontwerp, (b) communicatie over de wetswijziging, (c) beschikbare voorbereidingstijd, (d) hulp bij invoering, (e) aanpassingen binnen de uitvoeringsorganisatie (organisatie, personeel, kennis, systemen, financiën) en (f) klachten van de doelgroep. Per interview zijn de resultaten verwerkt in interviewverslagen. Deze verslagen zijn ter verificatie teruggekoppeld aan de geïnterviewden. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-4 -

Stap 3: Verifiëren huidige uitvoeringssituatie en definitief ramen AL Ex Post Met de doelgroep van de wet- en regelgeving, burgers en bedrijven, zijn rondetafelgesprekken georganiseerd. De gesprekken zijn georganiseerd voor () het verzamelen van aanvullende informatie over de specifieke handelingen van burgers en bedrijven en (2) het identificeren van de ervaringen met de (wijzigende) uitvoering van wet- en regelgeving. Aanvullend is nagegaan of de deelnemers ideeën hebben voor een reductie van de AL. De rondetafelgesprekken zijn zodanig samengesteld dat de groep een representatieve afspiegeling vormt van de doelgroep. Bij de uitvoering van deze gesprekken is een vaste werkwijze gehanteerd. De volgende aspecten zijn tijdens de rondetafelgesprekken aan de orde gekomen:. Toelichting regelgeving en achtergrond informatieverplichtingen. 2. Invullen formulier (indien aanwezig) en bepalen tijdsbesteding. 3. Bespreken tijdsbesteding en aandachtspunten per informatieverplichting. 4. Inventariseren dossierspecifieke ervaringen en eventuele aanbevelingen. De resultaten van de rondetafelgesprekken zijn vastgelegd in een kort verslag. Deze verslagen zijn ter verificatie en voor het verkrijgen van draagvlak teruggekoppeld aan de deelnemers. Voor de Ex Post situatie is vervolgens een raming opgesteld van de AL die de basis vormt voor de vergelijking met de Ex Ante situatie. Voor deze raming wordt benadrukt dat: Voor de dossiers sprake is van een beperkte steekproef, die gericht is op het identificeren en verklaren van de verschillen in de uitvoering van de wet- en regelgeving. Ter illustratie van de kwalitatieve bevindingen en voor het bepalen van de ordes van grootte van de AL-verandering met dezelfde beperkte steekproef een kwantitatieve raming is uitgevoerd. Concreet gezien de kwantitatieve resultaten van het onderzoek niet kunnen worden gezien als basis voor een Ex Post meting van het betreffende dossier. Stap 4: Vergelijken situatie Ex Ante 2 en Ex Post en onderliggende oorzaken Per dossier is een vergelijking gemaakt tussen de Ex Ante 2 situatie en de Ex Post situatie voor de steekproef. Dit is zowel kwantitatief als kwalitatief gedaan waarbij inzicht is verkregen in de verschillen in uitvoering tussen de beide situaties en de mogelijke verschillen tussen uitvoeringsorganisaties. Per dossier zijn op basis van deze vergelijking bevindingen opgesteld De bevindingen uit de individuele dossiers vormen de input voor dossieroverstijgende conclusies en bevindingen en de vergelijking van de dossiers. Stap 5: Kwantificeren potentiële AL reductie voor Good Practices Per dossier is voor twee Good Practices die zijn geïdentificeerd met de uitvoeringsorganisaties en de doelgroepen gekwantificeerd wat de omvang van de AL zou zijn indien deze landelijk worden toegepast 8. Hierbij heeft korte consultatie van vertegenwoordigers van de departementen plaatsgevonden 9. Op basis hiervan zijn in enkele dossiers () tekstuele wijzigingen doorgevoerd, (2) kwantificeringen van de AL aangepast, (3) beschrijvingen van de haalbaarheid van de Good Practices opgesteld en (4) berekeningen van de AL van de Good Practices opgesteld. Ondanks de consultatie kan het voorkomen dat () departementen aangeven dat Good Practices niet gewenst zijn of dat de haalbaarheid minimaal is en (2) discussie is over de opnamen van informatieverplichtingen en handelingen in de Ex Post berekening, met name handelingen die wel in de praktijk worden uitgevoerd maar niet concreet in de wet zijn benoemd. Daar waar van toepassing is dit concreet gemaakt in de dossiers. 8 De Good Practices zijn door Actal geselecteerd uit de totaal lijsten van geïdentificeerde Good Practices, hierbij zijn in afwijking van de rest van de dossiers voor de Bouwvergunning drie Good Practices onderzocht en voor het PGB één. 9 De consultatie heeft zich hoofdzakelijk gericht op de Good Practices, het voorliggende eindrapport is niet afgestemd met de departementen, ook is geen sprake geweest van een begeleidingscommissie met vertegenwoordigers van departementen, SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-5 -

Stap 6: Consolideren onderzoeksresultaten en opstellen eindrapportage Op basis van de voorgaande stappen zijn de resultaten per dossier en de dossieroverstijgende resultaten in kaart gebracht. Deze resultaten zijn als input gebruikt voor een workshop met vertegenwoordigers van de departementen en organisaties die met de uitvoering van de weten regelgeving belast zijn. Het doel van deze workshop was:. Het bespreken van de voorlopige onderzoeksresultaten. 2. Het creëren van draagvlak voor het onderzoek. 3. Het globaal inventariseren van beheersingsmogelijkheden van de AL in de uitvoering. De resultaten van de workshop zijn vervolgens samen met de resultaten van de voorgaande stappen geconsolideerd in de voorliggende eindrapportage. Van informatieverzameling naar bevindingen, conclusies en aanbevelingen In het project is via vier verschillende lijnen van onderzoek informatie geïnventariseerd, verzameld, getoetst en verwerkt. Elke van deze onderzoekslijnen heeft bepaalde doelstellingen en specifieke resultaten. De voorlopige resultaten van de eerste drie lijnen van onderzoek:. Desk-research, 2. Interviews met uitvoeringsorganisaties uit de steekproef en 3. Rondetafelgesprekken met de doelgroepen uit de steekproef, zijn ingebracht in de vierde lijn van onderzoek: 4. Workshop met vertegenwoordigers van de uitvoeringsorganisaties en departementen. Na deze workshop zijn alle resultaten van het onderzoek gezamenlijk geanalyseerd en verder uitgewerkt in bevindingen, conclusies en aanbevelingen. (Zie onderstaande figuur) Project Administratieve lasten door uitvoering met vier lijnen van onderzoek Desk- research (in stap ) Interviews met uitvoeringsorganisaties uit de steekproef (in stap 2) Rondetafelgesprekken met doelgroepen uit de steekproef (in stap 3) Workshop met vertegenwoordigers van de uitvoeringsorganisaties en departementen (in stap 6) Doelstellingen Inventariseren van: Huidige wet- en regelgeving Beschikbare AL -onder - zoeken en gegevens Aanvullende informatie Doelstellingen In kaart brengen van Huidige uitvoerings - situatie Gegevens voor de raming AL in de Ex Post situatie Doelstellingen Verzamelen van aanvullende informatie Identificeren van ervaringen met de uitvoering van wet- en regelgeving Doelstellingen Bespreken en toetsen voorlopige onderzoeks - resultaten Creë ren van draagvlak voor het onderzoek Analyse van de resultaten van de vier lijnen van onderzoek (in stap 4 en stap 5) Bevindingen, conclusies en aanbevelingen (in stap 6) Figuur 3. Schematisch overzicht van het proces tussen informatieverzameling en het formuleren van bevindingen, conclusies en aanbevelingen. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-6 -

4 Samenvatting van de resultaten 4. Presentatie van de resultaten Voor elk dossier is de Ex Post situatie in kaart gebracht via interviews met uitvoeringsorganisaties en rondetafelgesprekken met de doelgroepen. Vervolgens is deze Ex Post situatie vergeleken met de Ex Ante 2 situatie. De belangrijkste resultaten zijn per dossier in dit hoofdstuk samengevat. Hierbij voor alle dossiers gebruik gemaakt van tabellen met een vergelijkbare indeling. Nr. Onderwerpen Toelichting De steekproef Beschrijving van de samenstelling van de steekproef voor het project. 2 Ontwikkeling Administratieve Lasten (AL) tussen Ex Ante 2 en Ex Post 3 Geconstateerde verschillen Administratieve Lasten tussen Ex Ante 2 en Ex Post 4 Geconstateerde diversiteit tussen uitvoeringsorganisaties Voor de steekproef is een raming uitgevoerd van de ontwikkeling van de AL in de uitvoering. De resultaten van deze raming voor bedrijven en burgers zijn hier in % samengevat. Beschrijving van de oorzaken van de verschillen in de AL tussen de Ex Ante en de Ex Post situatie. Beschrijving van de verschillen die op basis van de steekproef zijn geconstateerd onder andere in de werkwijze tussen de uitvoeringsorganisaties. 5 Bevindingen en conclusies Samenvatting van de conclusies en bevindingen over de uitvoering. 6 Overige aspecten Beschrijving van overige relevante aspecten, onderverdeeld in: Wetsvoorstel Invoering Uitvoering Om inzicht te verschaffen in de oorzaken voor de geconstateerde veranderingen van de AL tussen Ex Ante 2 en Ex Post is in de tabellen in de paragrafen 4.2 tot en met 4.7 aangegeven welke drie mogelijke soorten oorzaken dit betreft (zie ook paragraaf 3.2). Oorzaak Oorzaak Oorzaak 2 Oorzaak 3 Geconstateerde veranderingen van de AL zijn gerelateerd aan de (wijze van) uitvoering van de wet. gerelateerd aan de (wijze van) uitvoering van de wet. NIET gerelateerd aan de (wijze van) uitvoering van de wet. Toelichting op de oorzaken De uitvoeringsorganisaties maken indien zij in de uitvoering bepaalde aspecten toevoegen gebruik van de beleidsen uitvoeringsvrijheid die de wet biedt. De uitvoering door de uitvoeringsorganisaties gebeurt derhalve conform de wet. De uitvoeringsorganisaties voegen tevens zelf aspecten toe die de wet niet toestaat en/of laten aspecten vervallen die in de wet staan. Dit komt neer op het overschrijden van de beleids- en uitvoeringsvrijheid die de wet biedt. De uitvoering door de uitvoeringsorganisaties gebeurt derhalve NIET conform de wet. Definities AL en toepassing van het SKM. Voorbeeld: Definities AL zijn in de Ex Ante situatie anders gehanteerd dan in de Ex Post situatie. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-7 -

4.2 Dossier : Bouwvergunning. De steekproef De in deze factsheet weergegeven informatie is gebaseerd op een steekproef die als volgt is samengesteld: Interviews met 5 gemeenten. Eén rondetafelgesprek met burgers. Eén rondetafelgesprek met bedrijven. 2. Ontwikkeling Administratieve Lasten (AL) tussen Ex Ante 2 en Ex Post Voor de steekproef is een raming uitgevoerd van de ontwikkeling van de AL in de uitvoering. De resultaten van deze raming voor bedrijven en burgers kunnen voor de huidige situatie als volgt worden samengevat: AL Bedrijven: toename van circa 20 %. AL Burger: daling van de bestede tijd met circa 75%. AL Burger: toename van de out-of-pocket (OOP) kosten van circa 30%. 3. Geconstateerde verschillen Administratieve Lasten tussen Ex Ante 2 en Ex Post Het overgrote deel van de verschillen tussen Ex Ante en de Ex Post situatie ontstaat niet door de uitvoering zelf, maar door het feit dat in de Ex Ante situatie bepaalde aannamen getroffen zijn die achteraf gezien niet overeenkomen met de feitelijke ontwikkelingen zoals deze in de Ex Post situatie zijn aangetroffen. De totale toename van de AL Bedrijven van circa 20% ontstaat door de volgende factoren: De effecten van het Besluit Indieningvereisten zijn niet meegenomen in de Ex Ante 2 berekening. Door duidelijkere indieningvereisten is minder vooroverleg nodig. Dit veroorzaakt een lichte daling van de AL in de Ex Post situatie. In de Ex Post situatie blijkt dat meer bouwvergunningen een zwaardere procedure moesten volgen dan voorondersteld in de Ex Ante 2 situatie. Voor bedrijven veroorzaakt dit een aanzienlijke toename van de AL. Concreet houdt dit het volgende in: In de Ex Ante 2 situatie is voorondersteld dat 00% van de meldingen vergunningsvrij worden. In de Ex Post situatie bleek echter dat slechts 50% vergunningvrij werd en de overige dat 50% alsnog een lichte bouwvergunning nodig had. In de Ex Ante situatie is voorondersteld dat van de reguliere vergunningen 50% regulier zouden blijven terwijl voor de overige 50% een lichte bouwvergunning nodig zou zijn. In de Ex Post situatie bleek echter dat 90% regulier bleef, terwijl slechts 0% naar een lichte vergunning overging. Bij de AL Burger ontstaat de daling van de bestede tijd met circa 75% en de toename van de out-ofpocket kosten van circa 30% door de volgende factoren: De effecten van het Besluit Indieningvereisten zijn niet meegenomen in de Ex Ante 2 berekening. Door duidelijkere indieningvereisten is minder vooroverleg nodig. Dit veroorzaakt een lichte daling van de AL in termen van kosten in de Ex Post situatie. Burgers vragen meer lichte bouwvergunningen zelf aan, terwijl zij reguliere vergunningen door bedrijven laten aanvragen en hiervoor out-of-pocket kosten moeten maken. Doordat in de Ex Post situatie minder lichte bouwvergunningen worden aangevraagd, daalt de tijdsbesteding van de burgers, maar stijgen de kosten omdat er meer reguliere bouwvergunningen via bedrijven worden aangevraagd. 4. Geconstateerde diversiteit tussen uitvoeringsorganisaties Tussen de gemeenten in de steekproef zijn de volgende verschillen in de uitvoering geconstateerd: Interpretatieverschillen, bijvoorbeeld of bepaalde zaken op één tekening kunnen of op meerdere aparte tekeningen moeten worden ingediend. In de categorie lichte bouwvergunning dienen meer burgers zelf een aanvraag in. Hierdoor is de kwaliteit van tekeningen vaak onvoldoende waardoor extra aanpassingen nodig zijn. Aanvullende eisen van de brandweer kunnen leiden tot aanpassingen van tekeningen, berekeningen en uitvoeringswijzen, die soms nog tijdens de bouw worden opgelegd. Dit kan incidenteel aanzienlijke AL en irritatie veroorzaken zowel voor bedrijven als voor burgers. Een gemeente in de steekproef heeft de aanvraagprocedure vereenvoudigd door het introduceren van de zogenaamde balievergunning 0. Hierdoor is minder vooroverleg nodig. Dit leidt tot een reductie van AL ten opzichte van andere gemeenten. Oorzaak 3 3 3 3 Oorzaak Oorzaak 3 0 Hierbij wordt mits vooraf aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan de bouwvergunning aan de balie uitgegeven. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-8 -

5. Bevindingen en conclusies De wet- en regelgeving inzake de bouwvergunning is onder andere door een landelijk uniform gehanteerd aanvraagformulier strak en eenduidig geregeld. De gemeenten hebben nagenoeg geen beleids- en uitvoeringsvrijheid en volgen als uitvoeringsorganisaties dan ook goed vergelijkbare procedures. De AL zijn echter binnen bepaalde grenzen door de uitvoering te beïnvloeden (voorbeeld: balievergunning). Hierdoor zijn de AL in de uitvoering beheersbaar en kunnen zich niet veel anders ontwikkelen dan voorzien. De voor AL Bedrijven en Burger geconstateerde verschillen tussen Ex Ante 2 en Ex Post worden nagenoeg niet veroorzaakt door de wijze van uitvoering, maar voornamelijk door het feit dat in de Ex Ante situatie bepaalde aannamen getroffen zijn die achteraf gezien niet overeenkomen met de feitelijke situatie zoals aangetroffen in de Ex Post situatie. Aandachtspunten zijn: De brandweer zorgt vanuit haar autonome bevoegdheden in sommige gevallen voor een aanzienlijke verhoging van de AL. Het optreden van de brandweer veroorzaakt tevens veel irritatie en in sommige gevallen hoge nalevingkosten. Eén gemeente uit de steekproef heeft de zogenaamde balievergunning geïntroduceerd. Nagegaan moet worden of deze aanpak als Good Practice voor toepassing op grotere schaal geschikt is. Hiervoor is in het dossier een eerste verkenning van de haalbaarheid opgenomen. 6. Overige aspecten Wetsvoorstel Betrokkenheid Communicatie Invoering Implementatietijd Ondersteuning Onderling contact Consequenties van de wet(swijziging) Problemen Uitvoering Aanpassingen in de organisatie Alleen de grote gemeenten zijn tijdens het tot stand komen van het wetsvoorstel betrokken geweest door bijeenkomsten. Circulaire van het ministerie. Bijeenkomsten en cursussen van het ministerie van VROM en VNG. Cd-rom aan alle gemeenten met informatie zoals de relevante wetten, brochures, etc. De beschikbare implementatietijd is, vanwege de geringe wijzigingen die de gemeenten moesten doorvoeren, als voldoende ervaren. Het ministerie van VROM heeft een standaard aanvraagformulier opgesteld, dat verplicht moet worden toegepast. Het ministerie van VROM heeft een beslisboom op de website beschikbaar gesteld, waarmee bepaald kan worden welke vergunning moet worden aangevraagd. De gemeenten hebben over de bouwvergunning alleen onderling contact gehad tijdens voorlichtingsbijeenkomsten en cursussen. Verder is geen sprake van structureel overleg tussen de gemeenten over kennisuitwisseling e.d. De gemeenten moesten lokale eisen verwijderen uit de bouwverordening. Hiervoor was een eenmalige aanpassing noodzakelijk. In het begin waren er voornamelijk klachten over onduidelijkheden ten aanzien van de grens tussen een vergunningvrije situatie, een lichte en een reguliere bouwvergunning. De telefonische helpdesk van VROM en de beslisboom op de website van VROM hebben hier voor bedrijven, burgers, en gemeenten uitkomst geboden. Er zijn voor de implementatie van de bouwvergunning geen aanpassingen doorgevoerd in de gemeentelijke organisaties. Uitzondering is één gemeente uit de steekproef die de balievergunning heeft ingesteld. SIRA Consulting - Administratieve Lasten door uitvoering 8 december 2006-9 -