Veiligheidsanalyse Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan s-hertogenbosch Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek April 2014
2
Samenvatting In juni 2009 is in s-hertogenbosch en Rosmalen gestart met het project Veilig Uitgaan. Om er voor te zorgen dat uitgaan veilig is en veilig blijft hebben partners gekozen voor samenwerking om problemen als geweld en overlast tijdens het uitgaan aan te pakken. Het project Veilig Uitgaan wordt vormgegeven door de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). De KVU voorziet in de behoefte om door middel van een samenwerkingsstructuur te komen tot een gestructureerde aanpak. Koninklijke Horeca Nederland (KHN), politie, gemeente en Openbaar Ministerie hebben afspraken gemaakt die veilig uitgaan moeten waarborgen. Om de voortgang van de KVU te monitoren, wordt de KVU tweejaarlijks geëvalueerd. Het achterliggende doel is verbetering: wat gaat er goed en wat is voor verbetering vatbaar. Hieronder volgen de belangrijkste resultaten: Veiligheidsbeleving Sinds de start van het KVU neemt de veiligheidsbeleving tijdens het uitgaan van het uitgaanspubliek in het centrum van s-hertogenbosch toe. Minder uitgaanders voelen zich wel eens onveilig tijdens het uitgaan. Ook geven zij een hoger rapportcijfer voor de veiligheid op straat. De centrumbewoners beoordelen de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden daarentegen ongeveer hetzelfde als twee jaar geleden. In het centrum van Rosmalen is de veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek tijdens het uitgaan iets afgenomen; meer uitgaanders voelen zich wel eens onveilig tijdens het uitgaan. Echter, ten opzichte van 2011 geeft het uitgaanspubliek wel een hoger rapportcijfer voor de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden. De inwoners van Rosmalen centrum zijn de veiligheid tijdens de uitgaansavonden slechter gaan beoordelen. Geweld Het aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansavonden was in het centrum van s-hertogenbosch de afgelopen jaren hoog. Bijna zestig procent van alle geweldsincidenten in het centrum van s-hertogenbosch vond plaats tijdens de uitgaansuren. Het aantal geweldsincidenten was sinds 2010 redelijk stabiel, maar in 2013 nam het aantal incidenten af. Tussen 2012 en 2013 nam het aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren met 18 procent af. Dit komt onder andere door een afname van (jong) uitgaanspubliek (met name op de vrijdagavond). De politie geeft aan dat zij geweldsincidenten sinds 2009 vroegtijdig en daadkrachtig aanpakken. Dit voorkomt dat incidenten escaleren. De incidenten hebben daardoor een kleinere impact en dit heeft invloed op de beleving van geweldsincidenten en de veiligheid tijdens het uitgaan. Dit intensieve optreden heeft invloed op het hoge aantal geregistreerde geweldsincidenten de afgelopen jaren. Door het tijdig ingrijpen worden waarschijnlijk meer eenvoudige incidenten geregistreerd, die voorheen misschien niet werden geregistreerd. Ook neemt volgens de politie de meldingsbereidheid toe. De politie schat in dat onder andere het vasthouden aan deze aanpak mede resulteert in een daling van de incidenten. Ongeregeldheden aan de deur Bij de aanpak van geweld speelt het deurbeleid een belangrijke rol. Er is een lijst met huisregels aanwezig in bijna alle horecazaken, zodat klanten weten wat wel en wat niet mag. Bijna alle horecaondernemers geven aan dat minimaal één van de personeelsleden beschikt over een BHV of EHBO-diploma. De KHN s-hertogenbosch en Rosmalen zijn erg te spreken over de samenwerking tussen alle partijen (horeca, gemeente, politie, justitie en brandweer). Samen ben je sterk. En dit is volgens de KHN belangrijk in het beteugelen van de overlast. 3
Openbare orde en veiligheid Sinds 2009 is het aantal overlastincidenten tijdens de uitgaansuren met bijna veertig procent toegenomen. De meest voorkomende variant van overlast is geluidsoverlast. Ook is er een toename van het aantal incidenten van geluidsoverlast. Volgens gemeente, politie en horeca kan de geluidsoverlast deels verklaard worden door de invoering van het landelijke rookverbod in juli 2008. Hierdoor is er meer geluidsoverlast van mensen op straat, deuren van horecagelegenheden die open blijven staan, of deuren van horecagelegenheden die telkens open en dicht gaan. Volgens de KHN en de politie handhaven steeds meer horecabedrijven het rookverbod. Hierdoor groeit het aantal rokende mensen op straat, en de daarmee gepaard gaande geluidsoverlast. 4
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 7 1.1 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan... 7 1.2 Uitgaansavonden... 7 1.3 Afbakening van het gebied... 9 1.4 Bronnen... 9 2. Algemene veiligheidssituatie... 13 2.1 De veiligheidsindex... 13 2.2 Geregistreerde incidenten politie... 14 2.3 Geregistreerde incidenten politie tijdens de uitgaansuren... 15 3. Veiligheidsbeleving... 17 3.1 Veiligheidsbeleving Binnenstadbewoners... 17 3.2 Veiligheidsbeleving uitgaanspubliek... 18 3.3 Beoordeling veiligheid op de uitgaansavonden... 19 3.4 Veiligheidsbeleving horecaondernemers... 20 4. Geweld... 21 4.1 Geweldsincidenten... 21 4.2 Beleving geweldsincidenten... 26 4.3 Maatregelen tegen geweldsincidenten... 30 5. Ongeregeldheden aan de deur... 33 5.1 Huis- en gedragsregels... 33 5.2 Verdediging en beveiliging... 33 5.3 Hulpverlening bij ongevallen en onveilige situaties... 33 5.4 Inzet portiers... 34 5.5 Toelating en ontzegging... 34 5.6 Discriminatie in de horeca... 35 5.7 Samenwerking horeca en politie... 36 5.8 Samenwerking horeca en gemeente... 36 5
6. Openbare orde en veiligheid... 37 6.1 Incidenten van overlast... 37 6.2 Beleving openbare orde en veiligheid... 40 6.3 Maatregelen ter bevordering openbare orde en veiligheid... 44 7. Alcohol- en drugsgebruik... 49 7.1 Drank- en Horecawet... 49 7.2 Alcoholgebruik... 49 7.3 Drugsgebruik... 50 8. Handhaving wet- en regelgeving... 51 8.1 Integrale handhaving... 51 8.2 Exploitatievergunning... 51 9. Communicatie... 53 Bijlage A: Bronnen... 55 Bijlage B: KVU-indicatoren en bijbehorende waarde... 55 Bijlage C: Wijken en buurten in s-hertogenbosch... 56 6
1. Inleiding 1.1 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Veilig uitgaan is een item dat niet meer is weg te denken uit het gemeentelijk veiligheidsbeleid. De Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU) helpt gemeenten, horecaondernemers en politie samen de veiligheid in een uitgaansgebied te verbeteren. Een uitgaansgebied met aandacht voor veiligheid komt de werkomgeving van het horecapersoneel en de politie ten goede. De Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan helpt om de veiligheid in de uitgaansgebieden te verbeteren. Het doel van de KVU is om betrokken partijen samen te brengen, de problemen in kaart te brengen en deze gezamenlijk aan te pakken. Dit alles om uiteindelijk de veiligheid in het uitgaansgebied te verhogen. De KVU zorgt voor structuur en maakt inzichtelijk welke uitgaansgerelateerde problemen door de verschillende partijen aangepakt dienen te worden. In s-hertogenbosch zijn met Koninklijke Horeca Nederland, politie, gemeente en Openbaar Ministerie afspraken gemaakt die veilig uitgaan moeten waarborgen. Hiervoor is een samenwerkingsconvenant opgesteld met alle betrokken partijen. In een plan van aanpak staan de problemen, doelstellingen, maatregelen en activiteiten beschreven met betrekking tot het veilig uitgaan 1. Om de voortgang van de KVU te monitoren, wordt de KVU tweejaarlijks geëvalueerd. Het achterliggende doel is verbetering: wat gaat er goed en wat is voor verbetering vatbaar? Tegelijkertijd wordt nagegaan of de KVU-doelstellingen zijn gehaald. De resultaten zijn input voor een nieuw plan van aanpak voor een volgende KVU-periode. 1.2 Uitgaansavonden Horecazaken mogen in s-hertogenbosch zeven dagen per week open zijn tot 02.00 uur. Horecazaken kunnen voor het weekend (vrijdag- en zaterdagavond/-nacht) een weekendontheffing bij de gemeente aanvragen. De gemeente kijkt, in overleg met de politie, of de ruimere openingstijden geen gevaar opleveren voor de openbare orde en veiligheid. Ook beoordeelt de gemeente of de omgeving niet te veel overlast zal ervaren door de ruimere openingstijden. Horecazaken in de uitgaansgebieden die aan alle voorwaarden voldoen komen in aanmerking voor een ontheffing. Met een weekendontheffing mogen horecazaken op vrijdag- en zaterdagavond/-nacht open blijven tot 04.00 uur. Dansgelegenheden kunnen een nachtontheffing aanvragen. Ook hierbij beoordeelt de gemeente, in overleg met de politie, of een nachtzaak geen problemen oplevert voor de openbare orde en veiligheid van de woon- en leefomgeving. Dansgelegenheden mogen dagelijks open zijn van 17.00 tot 04.00 uur, en in het weekend (vrijdag- en zaterdagavond/-nacht) van 17.00 tot 05.00 uur. s-hertogenbosch heeft maximaal vier nachtzaken in de Binnenstad. De analyses in deze rapportage zijn toegespitst op de donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond en nacht (21.00-08.00 uur) 2. 1 Daarnaast is de KVU een regulier agendapunt tijdens de Horecakwaliteitskring. Dit is een overleg tussen gemeente, politie, horeca en bewoners om samen de veiligheid en kwaliteit van het uitgaan te borgen en de ontwikkelingen op het gebied van de horeca in de Binnenstad en centrum van Rosmalen permanent te monitoren. 2 De donderdagavond/-nacht is geen officiële uitgaansavond. De donderdagavond/-nacht wordt wel meegenomen in de analyse, omdat er op deze avond een redelijk grote groep mensen uit gaat, waaronder veel studenten. Het bezoekersaantal is echter beduidend lager dan op de vrijdag- en zaterdagavond/-nacht. Ook is het aantal incidenten op deze avond gering. 7
Afbeelding 1: Horeca-hotspots centrum s-hertogenbosch Afbeelding 2: Horeca-hotspots centrum Rosmalen 8
1.3 Afbakening van het gebied De Binnenstad is te verdelen in een drietal horeca-hotspots waar de meeste bedrijvigheid van harde horeca (cafés en discotheken) plaatsvindt en die het overgrote deel van het publiek trekken. De horeca-hotspots van s-hertogenbosch zijn de Parade/Torenstraat, de Markt en Karrenstraat/ Uilenburg (zie afbeelding 1). De drie horeca-hotspots liggen in de twee buurten Binnenstad centrum (Markt, Karrenstraat/Uilenburg) en Binnenstad oost (Parade/Torenstraat) 3. Deze twee buurten rekenen we in deze rapportage tot het centrum van s-hertogenbosch. In het centrum van Rosmalen is tevens een (vierde) horeca-hotspot waar tijdens de uitgaansuren veel jonge mensen aanwezig zijn. Deze horeca-hotspot ligt in de buurt Rosmalen centrum (zie afbeelding 2). In de rapportage zullen we spreken over het centrum van Rosmalen. 1.4 Bronnen In deze evaluatie wordt gebruik gemaakt van diverse bronnen. Bijvoorbeeld van politiecijfers, het Digipanel Veilig Uitgaan onder het uitgaanspubliek en centrumbewoners en een digitale vragenlijst onder horecaondernemers. In de tekst wordt met eindnoten aangegeven van welke bronnen de resultaten afkomstig zijn. Ook wordt bij elke figuur vermeld van welke bron de informatie afkomstig is. In bijlage a is een overzicht van de gebruikte bronnen opgenomen. In de volgende paragrafen volgt een beschrijving van de gebruikte bronnen. 1.4.1 Politiecijfers De politiecijfers beschrijven de incidenten die plaatsvinden in het centrum van s-hertogenbosch (Binnenstad centrum en Binnenstad oost) en het centrum van Rosmalen (Rosmalen centrum). Hierbij wordt ingezoomd op de incidenten die plaatsvinden tijdens de uitgaansuren (donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond/-nacht van 21.00 tot 08.00 uur). Dark number Bij de beeldvorming naar aard en omvang van uitgaansproblematiek dient rekening te worden gehouden met een verschil in meldings- en aangiftebereidheid van slachtoffers en getuigen. Niet alle slachtoffers doen aangifte bij de politie. Dit houdt in dat een deel van de gepleegde feiten niet bekend is bij de politie. De meldings- en aangiftebereidheid verschilt per type delict. Bij geweldsincidenten is de meldings- en aangiftebereidheid doorgaans hoger, terwijl de bereidheid bij overlastincidenten (bv. wildplassen en geluidsoverlast) doorgaans lager zal zijn. Vervuiling van politiecijfers Bij de interpretatie van de politiecijfers dient rekening te worden gehouden met de mate waarin incidenten gerelateerd kunnen worden met uitgaan. Met andere woorden hoeft een incident tijdens uitgaansuren in het centrum niet direct het gevolg te zijn van uitgaan. Een geweldsincident tijdens een uitgaansavond zou in plaats van uitgaansgeweld ook een incident in de relationele sfeer kunnen zijn. In het registratiesysteem van de politie wordt niet geregistreerd of een incident gerelateerd is met uitgaan. Om toch een goed beeld te krijgen van de uitgaansproblematiek is gekozen om de geweldsen overlastincidenten te filteren op uitgaanstijdstippen in het centrum. Echter, het kan zijn dat niet alle incidenten gerelateerd zijn aan uitgaan. Daar staat tegenover dat er redelijkerwijs ook incidenten buiten uitgaansuren en uitgaansgebieden plaatsvinden die wel te relateren zijn aan uitgaan, bijvoorbeeld incidenten s middags op het terras, of s-nachts in andere buurten op de terugreis naar huis. Er wordt aangenomen dat deze nuance elkaar opheft en daardoor een representatief beeld van de politiecijfers overblijft. 3 In Bijlage C is een overzichtskaart opgenomen van alle wijken en buurten van s-hertogenbosch. 9
1.4.2 Discriminatiecijfers Meldingen en klachten van discriminatie worden geregistreerd door RADAR. RADAR is een bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie. Vanaf 1 april 2011 kunnen inwoners van de gemeente s-hertogenbosch met klachten en meldingen van discriminatie terecht bij RADAR. Zij registreren op welke grond (bijvoorbeeld nationaliteit, leeftijd, seksuele gerichtheid) en op welk maatschappelijk terrein (bijvoorbeeld arbeidsmarkt, politie en horeca) meldingen en klachten van discriminatie behelzen. Naast het melden van discriminatie bij RADAR, kunnen mensen ook discriminatie melden of aangeven bij de politie. Ook deze cijfers zijn in deze rapportage opgenomen. 1.4.3 Digipanel Veilig Uitgaan Via het Digipanel van de afdeling Onderzoek & Statistiek zijn leden benaderd om een vragenlijst over veilig uitgaan in te vullen. Ongeveer 6.000 digipanelleden zijn benaderd voor deelname aan het onderzoek; 58 procent heeft de vragenlijst ingevuld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vijf groepen: Tabel 1: Respons Digipanel per groep 2008 2011 2013 Uitgaanders die (het vaakst) uitgaan in het centrum van s-hertogenbosch 937 1.791 1.770 Uitgaanders die (het vaakst) uitgaan in het centrum van Rosmalen 38 98 97 Niet-uitgaanders die wonen in het centrum van s-hertogenbosch 58 122 521 Niet-uitgaanders die wonen in het centrum van Rosmalen 81 140 342 Niet-uitgaanders die niet wonen in het centrum van s-hertogenbosch of Rosmalen 494 780 674 Totaal 1.608 2.931 3.404 Aan bewoners van het centrum van s-hertogenbosch en Rosmalen zijn vragen voorgelegd over onveiligheidsgevoelens en gebeurtenissen. Aan uitgaanders zijn daarnaast ook vragen voorgelegd over middelengebruik, deurbeleid en het lik-op-stukbeleid. De resultaten worden in de rapportage per groep gepresenteerd. Een verandering ten opzichte van eerdere metingen is dat dit jaar ook nog via het Jongerenpanel 16- en 17-jarigen zijn benaderd om de vragenlijst in te vullen. Dit is een relatief kleine groep respondenten (n=47). Het meenemen van deze groep jongeren heeft nauwelijks invloed op de resultaten, terwijl het wel een groep is waarbij relatief veel personen wel eens uitgaan. De helft van het Bossche uitgaanspubliek gaat minimaal één keer per maand uit; bijna tien procent gaat minimaal één keer per week uit. Bijna veertig procent gaat uit tot na tweeën. Van het Rosmalense uitgaanspubliek gaat een derde minimaal één keer per maand op stap; twee procent gaat wekelijks uit. Vijftien procent gaat uit tot tenminste twee uur s-nachts. 10
1.4.4 Vragenlijst Veilig Uitgaan horecaondernemers Aan de horecaondernemers in het centrum van s-hertogenbosch en Rosmalen is een uitnodigingsbrief gestuurd om op internet een vragenlijst in te vullen over de veiligheid in het uitgaansleven. De vragenlijst gaat onder andere in op de onderwerpen onveiligheidsgevoelens, onveilige situaties, huisregels en beveiliging. De vragenlijst is naar 273 horecaondernemers verzonden. Na ca. twee weken is via de KHN een e-mail gestuurd aan de horecaondernemers met het verzoek om de vragenlijst in te vullen. In totaal zijn er 55 ingevulde vragenlijsten retour ontvangen, waarvan 36 volledig ingevuld. Dit komt neer op een respons van ca. 20 procent. De respons is dit jaar relatief laag. Dit komt voornamelijk door verandering van de veldwerkmethode. In 2011 ontvingen de horecaondernemers een papieren vragenlijst. Deze werd persoonlijk afgeleverd bij de horecaondernemers. Vervolgens zijn de horecaondernemers na enkele weken nagebeld met het verzoek om de vragenlijst in te vullen. Dit was een intensieve methode, maar resulteerde in een hoge respons (2011: 44%). Dit jaar zijn alle horecaondernemers uit het centrum van s-hertogenbosch en Rosmalen benaderd. In 2008 en 2011 zijn alleen de (ca. 50) horecaondernemers met een uitgaansgelegenheid in de hotspots van s-hertogenbosch benaderd. Het aanschrijven van meer horecaondernemers heeft door de lage respons niet geresulteerd tot (absoluut) meer respondenten. Doordat er voor deze meting een andere (bredere) groep horecaondernemers is benaderd is vergelijking over de tijd niet mogelijk. Aard en omvang van de ondernemingen Veertig respondenten hebben een horecagelegenheid in s-hertogenbosch en vijftien in Rosmalen. De meerderheid van de respondenten heeft een (eet)café of restaurant. Op de uitgaansavonden is ongeveer zeventig procent van de responderende horecagelegenheden tot 0.00 of later geopend. Het vloeroppervlak in deze ondernemingen loopt uiteen van 15 m² tot 1.000 m², mede afhankelijk van het soort onderneming dat men heeft. Het gemiddelde vloeroppervlak van de responderende bedrijven is ongeveer 175 m². De maximum capaciteit van de gelegenheden loopt uiteen van 8 tot 1.170 bezoekers tegelijkertijd. De maximum capaciteit is gemiddeld 210 personen. De donderdagavond is de rustigste uitgaansavond met gemiddeld ca. 50 bezoekers tegelijkertijd in een gelegenheid. Op de vrijdagavond zijn er gemiddeld ca. 75 bezoekers tegelijkertijd in een gelegenheid aanwezig. De zaterdagavond is de drukste uitgaansavond met gemiddeld ca. 110 bezoekers tegelijk in een uitgaansgelegenheid. Ongeveer negentig procent van de responderende horecagelegenheden is lid van de horecabelangenvereniging KHN. 1.4.5 Bijeenkomsten met veiligheidspartners Om de resultaten te verklaren zijn twee afzonderlijke bijeenkomsten georganiseerd met politie en KHN afdeling s-hertogenbosch en Rosmalen. Het doel van de bijeenkomsten was het verhaal achter de cijfers boven water te krijgen. De resultaten zijn met de veiligheidspartners besproken en er is gezocht naar verklaringen en achtergronden voor de resultaten. Deze input is verwerkt in de rapportage. 1.4.6 Veiligheidsmonitor 2014 Als laatste zijn ook resultaten uit de veiligheidsmonitor 2014 in deze veiligheidsanalyse opgenomen. Dit wordt gedaan aan de hand van de gemeentelijke veiligheidsindex en het oordeel van de binnenstadbewoners over de veiligheid in de Binnenstad. 11
12
2. Algemene veiligheidssituatie In dit hoofdstuk wordt een algemeen beeld geschetst van de veiligheidssituatie in de Binnenstad. Dit wordt gedaan aan de hand van de veiligheidsindex en de geregistreerde incidenten bij de politie. 2.1 De veiligheidsindex De gemeentelijke veiligheidsindex is een soort veiligheidsthermometer. Het geeft volgens een vaste methodiek van objectieve en subjectieve gegevens weer hoe het met de veiligheidssituatie in de gemeente gesteld is. De objectieve indicatoren zijn afkomstig van de incidentenregistraties van de politie. De subjectieve indicatoren zijn de resultaten van de tweejaarlijkse veiligheidsmonitor. Een score van 25 is het maximum en zeer veilig, een score van 1 is het minimum en zeer onveilig. De Binnenstad heeft een indexcijfer van 17,0 g. De Binnenstad behoort tot de minst veilige wijken van s-hertogenbosch. Dit heeft te maken met de centrumfunctie van de Binnenstad. In de twee centrumbuurten Binnenstad centrum en Binnenstad oost is de veiligheidsindex lager dan gemiddeld in de Binnenstad. De concentratie van veel mensen in een relatief klein gebied met uiteenlopende functies zorgt voor een hoger incidentpatroon als het gaat om overlast en criminaliteit. Zo zijn er in de Binnenstad relatief de meeste incidenten van alcohol- en drugsoverlast, geweld, auto-inbraken, fietsendiefstal, winkeldiefstal, bedrijfsdiefstal, vernieling en vervuiling. De veiligheidssituatie van de Binnenstad is de afgelopen twee jaar ongeveer hetzelfde gebleven g. De buurt Rosmalen centrum is één van de negen buurten van de wijk Rosmalen Noord. Rosmalen Noord staat in de top 5 van meest veilige wijken van s-hertogenbosch. Tussen 2011 en 2013 verbeterde de veiligheidsindex van Rosmalen Noord van 21,5 naar 21,9. Op de meeste veiligheidsthema s doet Rosmalen Noord het beter dan gemiddeld in de gemeente. Er zijn relatief minder incidenten van auto-inbraak, drugsoverlast, (huiselijk) geweld en jongerenoverlast g. Figuur 1: Veiligheidsindex Binnenstad (1=zeer onveilig; 25=zeer veilig) Bron: Veiligheidsmonitor 2014 Figuur 2: Veiligheidsindex Binnenstad, Binnenstad centrum en Binnenstad oost (1=zeer onveilig; 25=zeer veilig) Bron: Veiligheidsmonitor 2014 13
2.2 Geregistreerde incidenten politie De politiecijfers geven inzicht in de geregistreerde criminaliteit en overlast. De geregistreerde criminaliteit betreft strafbaar gestelde handelingen. Met overlast worden kleine ergernissen in de openbare ruimte aangeduid, zoals geluidsoverlast en overlast van groepen jongeren. De incidenten zijn geclusterd naar de indicatoren diefstal, geweld, overlast, verkeer, vernieling, inbraak, drugsmisdrijven en overig. In bijlage b is een specificatie opgenomen van de incidenten behorend tot de indicatoren. In het centrum van s-hertogenbosch is het totaal aantal geregistreerde incidenten op KVUindicatoren tussen 2009 en 2013 afgenomen van 4.217 naar 3.702 incidenten per jaar (-12%). In het centrum van Rosmalen is het totaal aantal geregistreerde incidenten op KVU-indicatoren in dezelfde periode afgenomen van 422 naar 395 incidenten per jaar (-6%) b. Figuur 3: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van s-hertogenbosch totaal (24/7) Bron: BVH Politie Figuur 4: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van Rosmalen totaal (24/7) Bron: BVH Politie 14
2.3 Geregistreerde incidenten politie tijdens de uitgaansuren Uit de twee vorige figuren kan niet worden opgemaakt in hoeverre incidenten uitgaansgerelateerd zijn. Daarom is een selectie gemaakt van de incidenten op de KVU-indicatoren tijdens de uitgaansuren (donderdag-, vrijdag, zaterdagavond/-nacht van 21.00-08.00 uur). In 2013 vond 27 procent van de incidenten in het centrum van s-hertogenbosch plaats tijdens de uitgaansuren. In het centrum van s-hertogenbosch zijn met name de geweldsincidenten en overlastincidenten relatief hoog tijdens de uitgaansuren. In 2013 vond 56 procent van alle geweldsincidenten in het centrum plaats tijdens de uitgaansuren. Van de overlastincidenten vond 42 procent tijdens de uitgaansuren plaats b. In hoofdstuk 4 en 6 wordt dieper ingegaan op respectievelijk de geweldsincidenten en overlastincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van s-hertogenbosch. In het centrum van Rosmalen is het aantal incidenten tijdens de uitgaansavonden beperkt. In het centrum van Rosmalen vond 13 procent van de incidenten plaats tijdens de uitgaansuren. In 2013 waren er in Rosmalen centrum 10 geweldsincidenten en 16 overlastincidenten tijdens de uitgaansuren b. Figuur 5: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van s-hertogenbosch (2013) Bron: BVH Politie Figuur 6: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van Rosmalen (2013) Bron: BVH Politie 15
16
3. Veiligheidsbeleving In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de veiligheidsbeleving van inwoners van het centrum, het uitgaanspubliek en horecaondernemers. 3.1 Veiligheidsbeleving Binnenstadbewoners In 2013 beoordelen bewoners van de Binnenstad de veiligheid in de buurt met het rapportcijfer 6,6. Dit is ongeveer hetzelfde als in voorgaande jaren. In de twee centrumbuurten Binnenstad centrum en Binnenstad oost wordt de veiligheid in de buurt beoordeeld met respectievelijk het rapportcijfer 6,9 en 6,6 4/g. Figuur 7: Rapportcijfer veiligheid in de buurt Bron: Veiligheidsmonitor In 2013 geeft drie procent van de binnenstadbewoners aan zich vaak onveilig te voelen in de eigen buurt. Dit is al een aantal jaar ongeveer hetzelfde. De Binnenstad neemt een middenpositie in ten opzichte van andere wijken in de stad. Als we inzoomen op de twee centrumbuurten, dan blijkt dat vijf procent van de inwoners van Binnenstad centrum en één procent van de inwoners van Binnenstad oost zich vaak onveilig voelen in hun eigen buurt g. In 2013 voelt vijf procent van de binnenstadbewoners zich vaak onveilig rond uitgaansgelegenheden. Dit aandeel is het hoogst van alle wijken van s-hertogenbosch. In 2011 bedroeg het aandeel nog acht procent. In Binnenstad centrum voelt drie procent van de inwoners zich vaak onveilig rond uitgaansgelegenheden. In Binnenstad oost is dit vijf procent g. Figuur 8: % binnenstadbewoners voelt zich vaak onveilig Bron: Veiligheidsmonitor 4 Voor de buurten Binnenstad centrum en Binnenstad oost zijn alleen cijfers beschikbaar uit 2013. Cijfers van voorgaande jaren zijn voor deze twee buurten niet beschikbaar. 17
3.2 Veiligheidsbeleving uitgaanspubliek Doelstelling: De veiligheidsbeleving tijdens het uitgaan van het uitgaanspubliek neemt toe. De veiligheidsbeleving tijdens het uitgaan van het uitgaanspubliek in het centrum van s-hertogenbosch neemt sinds 2008 toe. Minder uitgaanders voelen zich wel eens onveilig tijdens het uitgaan. Ook geven zij een hoger rapportcijfer voor de veiligheid op straat. De veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek tijdens het uitgaan in het centrum van Rosmalen is echter iets afgenomen d. Doelstelling: Max. 30 procent van het uitgaanspubliek voelt zich soms onveilig tijdens het uitgaan. Een steeds groter deel van het uitgaanspubliek voelt zich veilig tijdens het uitgaan in het centrum van s-hertogenbosch. Dit is de afgelopen vijf jaar toegenomen van 50 naar 58 procent. Van het uitgaanspubliek voelt 42 procent zich wel eens onveilig tijdens het uitgaan. Drie procent voelt zich regelmatig onveilig tijdens het uitgaan in het centrum van s-hertogenbosch en twee procent voelt zich vaak onveilig. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2011 d. In vergelijking met s-hertogenbosch voelt in Rosmalen een groter deel van het uitgaanspubliek zich veilig tijdens het uitgaan. Circa drie kwart van het uitgaanspubliek voelt zich veilig tijdens het uitgaan in Rosmalen. In vergelijking met 2011 voelen wel iets meer mensen zich wel eens onveilig tijdens het uitgaan in Rosmalen. Zes procent voelt zich regelmatig tot vaak onveilig d. Figuur 9: % uitgaanders dat zich tijdens het uitgaan wel eens onveilig voelt a) In het centrum van s-hertogenbosch (n=1.766) b) In het centrum van Rosmalen (n=96) Bron: Digipanel Bron: Digipanel De onveiligheidsgevoelens bij het uitgaanspubliek in s-hertogenbosch worden veroorzaakt door groepen jongeren, veelal onder invloed van alcohol en/of drugs en/of van buitenlandse afkomst. Ook agressiviteit en vechtpartijen in het uitgaansgebied zorgen ervoor dat mensen zich onveilig voelen (met name op de Parade en Karrenstraat). Een deel van het uitgaanspubliek voelt zich vaak onveilig op de terugweg naar huis op verlate, stille en donkere plekken. Verder worden ook hardrijdende taxi s en ander verkeer genoemd. Eén respondent voelt zich onveilig door confrontaties vanwege zijn seksuele geaardheid (naroepen e.d.) d. In Rosmalen worden onveiligheidsgevoelens veelal veroorzaakt door groepen rondhangende (luidruchtige) jongeren, en door mensen die van buitenaf ( s-hertogenbosch) in Rosmalen op stap gaan. Verder worden onveiligheidsgevoelens veroorzaakt door slechte straatverlichting en vernielingen d. 18
3.3 Beoordeling veiligheid op de uitgaansavonden Doelstelling: De veiligheid in de horeca wordt beoordeeld met een rapportcijfer van 7 of hoger. Het uitgaanspubliek beoordeelt de veiligheid in de uitgaansgelegenheden ongeveer hetzelfde als twee jaar geleden. Het uitgaanspubliek beoordeelt de veiligheid in de uitgaansgelegenheden in s-hertogenbosch met het rapportcijfer 7,5 en in Rosmalen met het rapportcijfer 7,9. Hiermee wordt voldaan aan de doelstelling d. Het uitgaanspubliek beoordeelt de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden beter dan twee jaar geleden. In s-hertogenbosch steeg tussen 2011 en 2013 het rapportcijfer voor de veiligheid op straat van een 7,1 naar een 7,3. In Rosmalen steeg het rapportcijfer van een 7,7 naar een 7,9. Deze stijging zien we niet terug bij de centrumbewoners. De inwoners van het centrum van s-hertogenbosch beoordelen de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden hetzelfde als twee jaar geleden met het rapportcijfer 6,3. De inwoners van Rosmalen centrum zijn de veiligheid tijdens de uitgaansavonden slechter gaan beoordelen. Tussen 2011 en 2013 daalde het rapportcijfer voor de veiligheid op straat van een 7,4 naar een 7,1 d. Figuur 10: Gemiddeld rapportcijfer van uitgaanders voor de veiligheid in uitgaansgelegenheden tijdens de uitgaansavonden a) In het centrum van s-hertogenbosch (n=1.642) b) In het centrum van Rosmalen (n=91) Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 11: Gemiddeld rapportcijfer van uitgaanders voor de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden a) In het centrum van s-hertogenbosch (n=1.680) b) In het centrum van Rosmalen (n=93) Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 12: Gemiddeld rapportcijfer van bewoners voor de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden a) In het centrum van s-hertogenbosch (n=122) b) In het centrum van Rosmalen (n=135) Bron: Digipanel Bron: Digipanel 19
3.4 Veiligheidsbeleving horecaondernemers Ongeveer de helft van de horecaondernemers geeft aan dat zij en hun personeel zich soms/zelden onveilig voelen in hun bedrijf. Een enkeling voelt zich vaak onveilig in het bedrijf. Men voelt zich met name onveilig tijdens de openingstijden van het bedrijf, en in mindere mate tijdens en na het afsluiten. Eveneens ongeveer de helft van de horecaondernemers en hun personeel voelt zich soms/zelden onveilig in de directe omgeving van het bedrijf. Men voelde zich vooral onveilig op straat en op slecht verlichte plaatsen e. 20
4. Geweld Geweld is een groot probleem tijdens het uitgaan. In dit hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren. Er is gekeken hoe geweldsincidenten zich ontwikkelen ten aanzien van locaties en tijden. Ook wordt gekeken in hoeverre politie, horecaondernemers, uitgaanspubliek en centrumbewoners uitgaansgeweld ervaren. Als laatste wordt er ingegaan op de maatregelen die zijn genomen om geweldsincidenten terug te dringen. 4.1 Geweldsincidenten 4.1.1 Aantal geweldsincidenten Doelstelling: Het aantal geweldsincidenten neemt af met tenminste 10 procent. Het aantal geweldsincidenten in het centrum van s-hertogenbosch was sinds 2010 redelijk stabiel. Maar in 2013 nam het aantal incidenten af. Tussen 2012 en 2013 nam het aantal geweldsincidenten af van 684 naar 599 incidenten. Dit is een afname van 12 procent. Ook het aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren was sinds 2010 redelijk stabiel. Ook dit nam in 2013 af. Tussen 2012 en 2013 nam het aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren af van 417 naar 341 incidenten. Dit is een afname van 18 procent. Deze daling is sterker dan bij het totaal aantal geweldsincidenten in het centrum. In 2013 vond 57 procent van alle geweldsincidenten in het centrum plaats tijdens de uitgaansuren b. In 2013 waren er in het centrum van Rosmalen 41 geweldsincidenten. Hiervan vonden 10 incidenten plaats tijdens de uitgaansuren b. Figuur 13: Aantal geweldsincidenten in het centrum van s-hertogenbosch Bron: BVH Politie 21
4.1.2 Vormen van geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren Geweld is een zeer breed begrip. We maken daarom onderscheid tussen zes varianten van geweld: mishandeling, openlijk geweld, bedreiging, zedenmisdrijven, straatroof en overvallen. Tijdens de uitgaansuren spelen de drie eerstgenoemde varianten een grote rol. Deze komen in deze paragraaf verder aan bod. De meest voorkomende geweldsvorm is mishandeling. Onder mishandeling verstaan we enkelvoudig geweld. Het aantal incidenten van mishandeling nam al enkele jaren toe. Maar in 2013 nam het aantal incidenten weer af. Tussen 2012 en 2013 daalde het aantal mishandelingen van 338 naar 274 incidenten. Dit is een afname van 19 procent b. Het aantal incidenten van openlijk geweld neemt sinds 2010 elk jaar iets af. Openlijk geweld is het openlijk in vereniging (groep mensen) plegen van geweld tegen personen. Niet alleen de geweldplegers zijn schuldig aan de openlijke geweldpleging, ook de individuen die niets doen maar wel deel uitmaken van de groep met geweldplegers. Het aantal incidenten van openlijk geweld nam tussen 2010 en 2013 af van 50 naar 34 incidenten. Dit is een afname van 32 procent b. Het aantal incidenten van bedreiging tijdens de uitgaansuren in het centrum van s-hertogenbosch is al enkele jaren redelijk stabiel. In 2013 waren er 23 incidenten van bedreiging b. Figuur 14: Aantal geweldsincidenten per geweldsvorm tijdens de uitgaansuren in het centrum van s-hertogenbosch Bron: BVH Politie 22
4.1.3 Locaties van geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren Jaarlijks vindt in ongeveer 50 straten in het centrum van s-hertogenbosch geweld plaats tijdens de uitgaansuren. Het aantal geweldsincidenten was jarenlang het hoogst op de Parade. Maar sinds 2010 daalt het aantal geweldsincidenten op de Parade. Het aantal geweldsincidenten op de Parade daalt van 111 incidenten in 2010 naar 80 incidenten in 2012 naar 51 incidenten in 2013. Door deze laatste daling is de Parade niet langer de locatie waar de meeste geweldsincidenten plaatsvinden b. De afname op de Parade is te verklaren door een afnemend bezoekersaantal, het verdwijnen van stoeprandjongeren en het vroegtijdig interveniëren door de politie (zie 4.2.1) f. In 2013 vonden de meeste geweldsincidenten plaats in de Karrenstraat. Hier vinden jaarlijks ca. 70 geweldsincidenten plaats. In 2011 waren er minder geweldsincidenten in de Karrenstraat b. In dat jaar waren er minder uitgaansgelegenheden in deze straat. De Drie Gezusters sloot september 2010. Op deze locatie opende april 2012 twee nieuwe uitgaansgelegenheden: danscafé Galaxy en club Eivissa a. Club Eivissa heeft een andere doelgroep dan de omliggende cafés en heeft een capaciteit van ongeveer 1.000 mensen. Dit heeft invloed op de uitgaanssituatie van de Karrenstraat f. Op de overige locaties vinden minder geweldsincidenten plaats. Wel was er in 2013 een stijging van het aantal geweldsincidenten in de Kerkstraat b. Bij sluitingstijd van de horeca gaan veel mensen tegelijkertijd hier hun fiets ophalen, en groepen mensen wachten op elkaar. Volgens de politie mondt dit wel eens uit in een incident. Door het toenemende aantal incidenten zet Stadstoezicht bij deze fietsenstalling nu een extra beveiliger in tijdens de uitgaansuren. Deze inzet leidt tot minder ongeregeldheden f. Figuur 15: Top 10 straten waar geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van s-hertogenbosch plaatsvinden Bron: BVH Politie 23
4.1.4 Tijdstippen waarop geweldsincidenten plaatsvinden Het aantal geweldsincidenten is het hoogst op de zaterdagavond, gevolgd door de vrijdagavond en donderdagavond. Het aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren is in de periode 2012-2013 met 18 procent afgenomen. Als we inzoomen op de verschillende uitgaansavonden, dan blijkt dat het aantal geweldsincidenten op de vrijdagavond het sterkst is afgenomen, met 31 procent ten opzichte van 2012. Ook op de donderdag- en zaterdagavond daalt het aantal incidenten, met respectievelijk 15 en 12 procent b. Dit komt overeen met het beeld dat de politie en de KHN hebben. Zij geven aan dat er tegenwoordig op vrijdagavond minder uitgaanspubliek is op de Parade. Ook sluiten meer gelegenheden op de Parade vrijdagnacht de deuren. Daardoor is het aantal geweldsincidenten op de vrijdagavond afgenomen f. Het merendeel van de incidenten vindt plaats tussen 01.00-05.00 uur. Op zaterdagavond piekt het geweld tussen 02.00-04.00 uur. Verder is het aantal geweldsincidenten hoger tijdens de carnaval, het voor- en najaar, en gedurende de kerstvakantie b. Figuur 16: Aantal geweldsincidenten per uitgaansavond in het centrum van s-hertogenbosch Bron: BVH Politie Figuur 17: Spreiding geweldsincidenten per uitgaansavond in het centrum van s-hertogenbosch (2013) Bron: BVH Politie 24
Figuur 18: Spreiding geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van s-hertogenbosch per jaar Bron: BVH Politie Figuur 19: Aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van s-hertogenbosch per maand Bron: BVH Politie 25
4.2 Beleving geweldsincidenten 4.2.1 Beleving geweldsincidenten door veiligheidspartners Volgens de politie is er een afname van de geweldsincidenten, en dan met name op de Parade. De Parade wordt bezocht door jong uitgaanspubliek. De daling wordt deels veroorzaakt doordat de jongeren minder uitgaan op de vrijdagavond. Dit heeft minder incidenten tot gevolg (zie 4.1.4.) Op de Parade wordt een directe werkwijze toegepast; incidenten worden in de kiem gesmoord. Ook zijn de stoeprandjongens hier verdwenen. Groepen jongeren waren voorheen uit op sensatie. Deze jongeren worden nu in het begin van de avond persoonlijk aangesproken door de politie. Dit ervaren ze als vervelend. Als ze later op de avond de politie tegenkomen zijn ze weg. Door deze aanpak zijn deze jongeren nagenoeg verdwenen f. Op zaterdag is er op de Parade veel jong uitgaanspubliek uit de regio, zoals uit Boxtel, Vught, Den Dungen, Schijndel en Sint-Michielsgestel. Hierbij is sprake van concurrerende groepen uit de dorpen. De politie heeft hen in het vizier, maar kan hier niet altijd even effectief tegen optreden f. De politie geeft aan dat zij geweldsincidenten sinds 2009 vroegtijdig en daadkrachtig aanpakken. Dit houdt in dat zij bij de start van een ruzie al ingrijpen. Dit voorkomt dat incidenten escaleren. De incidenten hebben daardoor een kleinere impact en dit heeft invloed op de beleving van geweldsincidenten en de veiligheid tijdens het uitgaan. Dit intensieve optreden heeft wel invloed op het hoge aantal geregistreerde geweldsincidenten de afgelopen jaren. Door het tijdig ingrijpen worden waarschijnlijk meer eenvoudige incidenten geregistreerd, die voorheen misschien niet werden geregistreerd. Ook neemt volgens de politie de meldingsbereidheid toe. De politie schat in dat onder andere het vasthouden aan deze aanpak mede resulteert in een daling van de incidenten f. De politie en KHN schatten in dat het gros van de incidenten plaatsvindt op straat (zie 4.2.1.). In de horeca wordt snel ingegrepen door portiers. Bij een incident worden mensen hier door de portier of bezoekers van de kroeg op aangesproken. Een massale vechtpartij in een gelegenheid is zeldzaam. In grotere gelegenheden komen wel soms incidenten voor, zoals in club Eivissa, Carrousel of Taveerne. Doordat deze gelegenheden groter zijn, kan een portier minder snel ingrijpen. In club Eivissa hebben het afgelopen jaar enkele incidenten plaatsgevonden. Club Eivissa heeft een andere doelgroep bezoekers door een bepaalde line up/artiesten en heeft een capaciteit van ongeveer 1.000 mensen. Hierdoor ontstaat er een andere sfeer op straat f. De politie was altijd veel aanwezig op de Parade en de Karrenstraat. Maar de politie geeft aan dat ze steeds mobieler te werk gaan door te werken met bike units. Op de fiets zijn ze mobieler en sneller. Het streven is te gaan werken met nog meer koppels op de fiets en één arrestantenbus f. 4.2.2 Beleving geweldsincidenten door horecaondernemers Ongeveer 15 procent van de horecaondernemers geeft aan dat zij of hun personeel wel eens zijn bedreigd. De bedreiging bestond vooral uit verbaal geweld. Eveneens zo n 15 procent van de ondernemers geeft aan dat de kans om slachtoffer van geweld te worden is toegenomen. Ca. zeven procent vindt echter dat deze kans is afgenomen. In ongeveer een kwart van de ondernemingen is het afgelopen jaar minimaal één keer een vechtpartij geweest. Bij ca. een derde van de ondernemingen was er het afgelopen jaar minimaal één keer sprake van bedreiging of intimidatie. Bij enkele horecaondernemers en/of hun personeel leven angstgevoelens door bedreigingen e. Volgens ca. twee derde van de horecaondernemers waren er in het uitgaansgebied in het afgelopen jaar wel eens vechtpartijen; ca. dertig procent geeft aan dat er vaak vechtpartijen waren. Ca. zestig procent van de horecaondernemers geeft aan dat bedreiging en intimidatie het afgelopen jaar wel eens voorkwam; een kwart geeft aan dat dit vaak voorkwam. Verder geeft de helft van de ondernemers aan dat seksuele intimidatie/geweld wel eens voorkomt in het uitgaansgebied; volgens een enkeling komt dit vaak voor e. 26
4.2.3 Beleving geweldsincidenten door het uitgaanspubliek Het afgelopen half jaar maakte 42 procent van het uitgaanspubliek in s-hertogenbosch wel eens agressiviteit onder bezoekers mee. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Wel is er een verschuiving waar het uitgaanspubliek de agressiviteit onder bezoekers meemaakt; minder buiten op straat en meer in de uitgaansgelegenheden. Van het uitgaanspubliek dat wel eens agressiviteit onder bezoekers meemaakten, maakte 79 procent dit mee buiten op straat en 46 procent in een gelegenheid. In 2011 was dit respectievelijk 89 procent en 36 procent d. De politie en horeca zien hier echter geen verandering in. Zij schatten in dat het gros van de incidenten plaatsvindt op straat (zie 4.2.1.). De portiers doen al het mogelijke om excessen te voorkomen. Wel ervaren horecaondernemers minder verdraagzaamheid onder het uitgaanspubliek; men kan minder hebben van elkaar. Een andere trend zijn de kroegentochten; meer dan voorheen bezoeken mensen meerdere uitgaansgelegenheden op één avond. Hierdoor hoort men meer omdat men meerdere gelegenheden bezoekt. Dit kan van invloed zijn op de beleving f. In Rosmalen maakte 13 procent van het uitgaanspubliek wel eens agressiviteit onder bezoekers mee. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren d. Het uitgaanspubliek van s-hertogenbosch ervaart vaker dan het uitgaanspubliek van Rosmalen dat mensen worden uitgescholden, bedreigd of mishandeld tijdens de uitgaansavonden. Ook is het uitgaanspubliek van s-hertogenbosch vaker dan het uitgaanspubliek van Rosmalen zelf slachtoffer van scheldpartijen en bedreigingen d. Figuur 20: % uitgaanders dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden heeft gezien of gemerkt dat iemand werd.. Bron: Digipanel Figuur 21: % uitgaanders dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden zelf is Bron: Digipanel 27
In s-hertogenbosch zag 56 procent van het uitgaanspubliek het afgelopen half jaar dat iemand werd uitgescholden of bedreigd; 14 procent werd zelf uitgescholden of bedreigd door één iemand en twaalf procent door een groep mensen. Eén op de drie was getuige van een mishandeling; twee procent was zelf slachtoffer van een mishandeling en één procent was slachtoffer van bedreiging met een wapen of ander voorwerp d. Er is een negatieve ontwikkeling gaande ten aanzien van berovingen tijdens de uitgaansavonden in s-hertogenbosch. De afgelopen twee jaar steeg het aantal getuigen van beroving van 15 procent naar 21 procent en het aantal slachtoffers van een beroving van 4 procent naar 7 procent d. In de politiecijfers is geen stijging te zien van het aantal straatroven en overvallen. Maar beroving is een breed begrip. Misschien dat bezoekers de diefstal van jas of telefoon ook als beroving ervaren. De diefstal hiervan is volgens de politiestatistieken wel toegenomen (bedrijfsdiefstal) f. In Binnenstad centrum is in de periode 2012-2013 het aantal incidenten van bedrijfsdiefstal/-inbraak meer dan verdubbeld b. In Rosmalen maakte een kwart van het uitgaanspubliek het afgelopen half jaar mee dat iemand werd uitgescholden of bedreigd; vier procent werd zelf uitgescholden of bedreigd door één iemand en zeven procent door een groep mensen. Negen procent was getuige van een mishandeling; een enkeling is zelf geslagen/geschopt of bedreigd/mishandeld met een wapen of ander voorwerp d. 28
4.2.4 Beleving geweldsincidenten door centrumbewoners De inwoners van het centrum s-hertogenbosch ervaren vaker dan de inwoners van het centrum van Rosmalen dat mensen worden uitgescholden, bedreigd, mishandeld of beroofd tijdens de uitgaansavonden. Ook zijn de inwoners van het centrum van s-hertogenbosch vaker dan de inwoners van het centrum van Rosmalen zelf slachtoffer van scheldpartijen en bedreigingen. Er hebben zich de afgelopen vijf jaar geen noemenswaardige ontwikkelingen voorgedaan d. Ruim een derde van de inwoners van het centrum van s-hertogenbosch zag het afgelopen half jaar dat iemand werd uitgescholden of bedreigd; tien procent werd zelf uitgescholden of bedreigd door één iemand en vijf procent door een groep mensen. Tien procent was getuige van een mishandeling; een enkeling was zelf slachtoffer van een mishandeling (met een voorwerp/wapen) d. In Rosmalen centrum zag 16 procent van de inwoners het afgelopen half jaar dat iemand werd uitgescholden of bedreigd; vijf procent werd zelf uitgescholden of bedreigd door één iemand en eveneens vijf procent door een groep mensen. Twee procent was getuige van een mishandeling. Geen van de respondenten is zelf geslagen/geschopt of bedreigd/mishandeld met een wapen of ander voorwerp d. Figuur 22: % bewoners dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden heeft gezien of gemerkt dat iemand werd Bron: Digipanel Figuur 23: % bewoners dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden zelf is Bron: Digipanel 29
4.3 Maatregelen tegen geweldsincidenten 4.3.1 Lik-op-stukbeleid Het Openbaar Ministerie (OM) werkt aan een snelle afhandeling van criminaliteit: de ZSM (zo spoedig mogelijk)-werkwijze. Bij de aanhouding van verdachten wordt in bijna alle eenvoudige zaken binnen zes uur een beslissing genomen over een eventuele straf, zoals een geldboete of taakstraf. Indien men hier bezwaar tegen aantekent, dan komt de zaak alsnog voor de rechter. Tijdens het uitgaan betekent dit bijvoorbeeld dat verdachten van een vechtpartij lik op stuk krijgen a. Bij zwaardere incidenten krijgt iemand een Weekendje weg. Personen die in het weekend (zaterdag 0.00 zondag 20.00 uur) in de uitgaansgebieden van de Binnenstad en Rosmalen een (ernstig) geweldsdelict plegen, blijven in principe (onder bepaalde condities) tot maandag vastzitten. Op maandag wordt dan door het OM besloten hoe de strafzaak wordt afgedaan. Deze maatregel wordt het Weekendarrangement genoemd a. Bijna alle horecaondernemers vinden het weekendarrangement en de ZSM-maatregelen (zeer) goede maatregelen om het geweld in de uitgaansuren tegen te gaan e. De KHN geeft aan dat de maatregelen van invloed zijn op het gedrag van bezoekers. Portiers horen steeds meer dat vrienden elkaar op gedrag aanspreken: Rustig aan, straks krijg je nog een weekendje weg f. Ongeveer negentig procent van het uitgaanspubliek vindt de maatregelen effectief om uitgaansgeweld tegen te gaan. Wel zijn iets meer mensen het eens met de ZSM-werkwijze dan met het Weekendarrangement. Een klein deel van het uitgaanspubliek is het oneens met het lik-opstukbeleid. In s-hertogenbosch en Rosmalen is respectievelijk vijf en twee procent van het uitgaanspubliek het oneens met het weekendarrangement. Twee procent van het uitgaanspubliek is het oneens met de ZSM-werkwijze d. Figuur 24: % uitgaanders dat het (on)eens is met de genoemde maatregelen om uitgaansgeweld tegen te gaan Bron: Digipanel 30
4.3.2 Collectief lokaalverbod Het collectief lokaalverbod is ingevoerd in juni 2010 en wordt door de horeca van s-hertogenbosch zelf uitgevoerd 5. De politie stuurt horecagelegenheden aan op het opleggen van een collectief lokaalverbod. In 2013 werden er 34 lokaalverboden uitgevaardigd. In 2012 waren dit er nog 16 f. Ongeveer een kwart van de horecaondernemers houdt een zwarte lijst bij van personen die zij de toegang hebben ontzegd. Van degenen die een zwarte lijst bijhouden, wisselt ongeveer de helft gegevens uit met collega horecaondernemers. Ca. een kwart van de horecaondernemers (met name 4-uurszaken) geeft aan deel te nemen aan het collectief lokaalverbod. Drie kwart van de (deelnemende) ondernemers is van mening dat het collectief lokaalverbod een bijdrage levert aan het terugdringen van overlast in de horeca. Een enkeling verwacht niet dat het collectief lokaalverbod iets bijdraagt aan het terugdringen van de overlast e. De KHN heeft positieve ervaringen met het collectief lokaalverbod, al staat het volgens hen nog in de kinderschoenen. De huidige wetgeving bemoeilijkt openheid omdat je niet alles mag delen. Je moet foute mensen kunnen weren, maar het is niet mogelijk dit stadsbreed kenbaar te maken. Dit komt omdat we niet mogen delen volgens de privacywetgeving. De bekende portiers zijn wel op de hoogte welke personen zij kunnen weren f. 4.3.3 Gebiedsontzegging De politie kan aan een persoon de toegang tot een gebied voor een bepaalde tijd ontzeggen (24 uur) a. De procedure tot opleggen van een gebiedsontzegging is weliswaar vereenvoudigd, maar de maatregel wordt niet door de politie omarmd; het opleggen van een gebiedsontzegging kost veel inspanning en levert weinig op. Het rendement is nihil; iemand die uitgaat is te weinig in de stad om hinder van de maatregel te ondervinden. Er gaat hierdoor nauwelijks een preventieve werking van uit. Volgens de politie heeft de maatregel pas effect als direct een verbod van bijvoorbeeld vier weken opgelegd kan worden. De huidige procedure kent eerst een waarschuwing, dan een 24 uursontzegging en pas dan een gebiedsontzegging voor vier weken. Een maatregel als een gebiedsverbod op grond van de zogenoemde Voetbalwet kan alleen door de burgemeester worden opgelegd bij ernstige incidenten voor een periode van maximaal 3 maanden a. Een ander nadeel bij toepassing van de gebiedsontzegging is dat er geen koppeling is met het collectief lokaalverbod. Dit is uit privacyoverwegingen ook niet mogelijk. Portiers weten daardoor niet wie mogelijk een gebiedsontzegging heeft en kunnen de bezoeker niet weren. De maatregel wordt hierdoor zelden toegepast door de politie; twee keer in 2013 f. 4.3.4 Geweld gericht tegen hulpverleners Doelstelling: Het aantal geweldsdelicten tegen de politie, brandweer en ambulancepersoneel wordt geïnventariseerd en hierover worden nadere afspraken gemaakt. De inventarisatie van het aantal geweldsdelicten tegen politie, brandweer en ambulancepersoneel is landelijk geïnventariseerd. Naar aanleiding van deze inventarisatie zijn er landelijk afspraken gemaakt over onder andere de registratie van incidenten en het aangiftebeleid a. 5 KHN afdeling Rosmalen kent (nog) geen regeling Collectieve Horeca Ontzegging. 31