De transferdiëtist. Een brug slaan tussen de eerste - en tweede lijnsdieetbehandeling



Vergelijkbare documenten
Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname

Fasen zorgpad. Verwijzing / screening Diagnose Behandeling: eventueel nader uit te splitsen Nazorg, follow up Terminale fase. 1

oncologiepatiënt Screening en diagnose Behandeling ondervoeding Nazorg, follow up Comfortvoeding / als de ziekte niet meer behandeld wordt

Ondervoeding in MCA tot mca.nl

Ziek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt

Diëtetiek. Ondervoeding, wat doen we eraan. Afdeling: Onderwerp:

Ondervoeding, wat doen we eraan Diëtetiek

SNAQ nieuws januari 2015, Ondervoeding in het VU medisch centrum

Overdracht en samenwerking 1 e en 2 e lijns diëtisten bij de dieetbehandeling van ondervoede patiënten.

Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in Nederlandse Verpleegen Verzorgingshuizen ACHTERGRONDINFORMATIE

Verslag 1 e fase project optimale transmurale voedingszorg voor de ondervoede patiënt

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet

De diëtist in Zuyderland Medisch Centrum

In onderstaande beslisboom is het stappenplan voor het gebruik van de SNAQ 65+ schematisch weergegeven.

222 - Hoofdproces zorgpad ondervoeding eerstelijn (versie: 2) Processchema. Schema 1: Pagina-1. Pagina 1 van 6

Vroege herkenning en behandeling van ondervoeding in het ziekenhuis

Ondervoeding,wat doen we eraan

Specifieke adviezen. Wondverzorging / hechting / pleister: Douche en bad beleid: Activiteiten: Eten: Diversen:

Ondervoeding bij ziekte tijdens opname

Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen. zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen

Rondetafeldiscussie Dag van de Ondervoeding

VERPLEEGKUNDIGE ZORG. 3.2 Ondervoeding

Ondervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda

Het stappenplan. Gewichtsverlies minder dan 4 kg 4 kg of meer. Bovenarmomtrek. Eetlust en functionaliteit. Behandelbeleid.

Behandelwijzer dikke darmkanker

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl

Spelregels second opinion

8.2 Ondervoeding. 72 Inspectie voor de Gezondheidszorg

Meedoen aan de studie Zicht op gewicht

De gang van zaken op de valpoli In één dag doorloopt u verschillende onderzoeken. Daarom verblijft u deze dag op de afdeling dagbehandeling.

Case Report Form (CRF) behorende bij de SASIV-study

Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes.

Ondervoeding door ziekte bij kinderen

Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA): nuttige app voor de bepaling van de voedingstoestand? Belangenverstrengeling: geen

Beweegmakelaar Intake * (vragenlijst) Voeding. Diëtist **

Behandelwijzer endeldarmkanker

BESCHRIJVING ZORGPROCES Vroegopsporing ouderen voor bepaling kwetsbaarheid in geval van een ziekenhuisopname Versie V0.

Ouderen en ondervoeding

Evaluatie van de kwaliteitsindicatoren ondervoeding bij kinderen in Nederlandse ziekenhuizen

A Behandelt u patiënten met voetwonden? ja nee* B Is de uitkomst van patiënten met diabetische ja nee voetwond(en) geregistreerd?

GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN

Ondervoeding, wat doen we eraan

Gezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.

Voortraject...2 Wat kan ik bij de aanmelding verwachten?...3 Wat kan ik bij de intake verwachten?...4 Behandeling...6 Afsluiting en nazorg

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).

Welkom bij de diëtist op de polikliniek

Ongewild afvallen Diëtetiek.

Gewicht in kg. Lengte in m. 5 % gewichtsverlies binnen 1 maand

Implementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk. Heidi Zweers


Behandelwijzer Endeldarmkanker.

De afdeling Medische Psychologie

Draaiboek:. tel: fax: Hoofd Carrousel Gezamenlijke Consulten : Dr. J.

Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed. NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei

Begeleiding van kinderen met eetproblemen

Intensief transmuraal zorgpad COPD ITZ COPD

Wie helpen u op de polikliniek Maag-, Darmen Leverziekten

De psycholoog in Zuyderland Medisch Centrum. Medische Psychologie

Polikliniek Buitenpolikliniek Lievensberg ziekenhuis te Steenbergen

Opname Spierziekten Centrum Radboudumc

Patiënteninformatie. Nazorgpolikliniek Intensive Care. Nazorgpolikliniek Intensive Care

Verantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa

Nutricia biedt meer. Persoonlijk advies van Nutricia Medische Voedingsservice

Polikliniek Oogheelkunde

Diëtetiek. Patiënteninformatie. Voeding bij ziekte. Slingeland Ziekenhuis

Gezondheidsraad. 29 november Daan Kromhout Commissievoorzitter Vicevoorzitter Gezondheidsraad. Gezondheidsraad

Welkom op het Observatorium

Nederlandse Prevalentiemeting Ondervoeding in Ziekenhuizen (NPOZ)

Ik dacht dat ik niets meer mocht eten van de dietist, vanwege mijn diabetes. Maar ik kreeg zelfs lekkere recepten voor mijn dieet!

Ondervoeding in revalidatiecentra Resultaten, discussie en afspraken. Projectteam: Dorijn Hertroijs Coby Wijnen Hinke Kruizenga

Transmurale zorgbrug

Gezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

(Risico op) ondervoeding

Diëtetiek. Patiënteninformatie. De diëtist. Specialist in voeding. Slingeland Ziekenhuis

Verantwoordingsdocument voor gebruikte normen: Crohn/colitis ulcerosa

Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek

Op krachten blijven. korte uitleg over medische drinkvoeding

Goede voeding vóór een operatie

Voeding bij kanker. Elles Steenhagen, diëtist Oncologische Gastro-Intestinale Chirurgie

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G

Figuur 1: illustratie slokdarm

Rapport : ketenbrede aanpak in de zorg

Behandelwijzer Dikke darmkanker.

CVA Zorgketen regio Helmond. de Nazorg

Algemene informatie Medische Psychologie

Adviezen voor na uw ontslag

Polikliniek Hartfalen

Goed eten en drinken in het CWZ

Revalideren bij kanker.

De afdeling Medische Psychologie

Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek.

CWZ en de nazorg voor de oudere patiënt

Transmuraal Overleg Amsterdamse Diëtisten. 9 maart 2015 KICK-OFF

Afdeling Longziekten. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Met goede voeding op weg naar beterschap

COP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong

Transcriptie:

De Een brug slaan tussen de eerste - en tweede lijnsdieetbehandeling M. Smit kwaliteitsfunctionaris afdeling diëtetiek MCA 21 oktober 2013

Voorwoord Voor u ligt de eindrapportage van het project De. Het slaan van een brug tussen de eerste - en tweede lijnsdieetbehandeling. Een project dat uitgevoerd kon worden mede door het winnen van de aanmoedigingsprijs van de stichting Eerstelijns Ondervoedings Instituut (EOI). In het winnende projectvoorstel werd het idee voor een mogelijke oplossing voor de behandeling van ondervoede patiënten uitgewerkt, die kort (1 tot 2 dagen) opgenomen zijn in het ziekenhuis. Gedurende een pilot van 3 maanden zijn de ondervoede patiënten thuis gebeld en zo nodig doorverwezen en behandeld door een eerste lijns diëtist. In deze rapportage vindt u een beschrijving van de bevindingen van de pilot en een procedure inclusief stroomschema voor het zorgproces van de ondervoede patiënt die maar kort opgenomen is in een ziekenhuis. Wij bedanken de patiënten die meegewerkt hebben aan de pilot. De projectgroep De : Sandra Visser, hoofd afdeling diëtetiek MCA Ricky van Poppel, directeur MalnuCare Maaike Admiraal, diëtist MalnuCare Miranda Lassche, diëtist voedingsteam, afdeling diëtetiek MCA Monique Smit, kwaliteitsfunctionaris afdeling diëtetiek MCA 2

Inhoud Voorwoord...2 Samenvatting... 4 Inleiding... 5 Doelenstellingen... 5 De pilot... 5 Bevindingen... 6 Doorverwijzingen... 7 Klanttevredenheid... 7 Transmuraal Zorgpad Ondervoeding... 7 Conclusie... 8 Aanbeveling... 8 Bijlagen... 9 3

Samenvatting Voor de Dag van de Ondervoeding 12-12-12 heeft stichting Eerstelijns Ondervoedings Instituut een aanmoedigingsprijs ter beschikking gesteld. Deze prijs is gewonnen door de afdeling diëtetiek van het Medisch Centrum Alkmaar (MCA) met het project De. Het slaan van een brug tussen de eerste - en tweede lijnsdieetbehandeling. In het MCA wordt 98% van de patiënten binnen 24 uur gescreend met de SNAQ (Short Nutritional Assessment Questionnaire). De patiënten met een SNAQ-score van 3 hebben een risico op ondervoeding en is een behandeling van een diëtist geïndiceerd. Een deel van deze patiënten gaat binnen 1 tot 2 dagen met ontslag, waardoor tijdens opname geen dieetbehandeling gestart kan worden. Deze patiënten krijgen een brief met de score en het advies om contact op te nemen met een eerstelijns diëtist. Uit navraag blijkt dat deze patiëntengroep niet of nauwelijks contact zoekt met een diëtist. Dit is een aanleiding geweest om deze benadering te wijzigen, namelijk door inzet van een. Dit is een ervaren diëtist met toegang tot de (para)medische gegevens van de patiënt vanuit het ziekenhuis. Het projectplan omvat 3 doelen: het ontwikkelen van een transmuraal zorgpad ondervoeding in kaart brengen welke patiëntengroepen doorwezen kunnen worden naar de eerste lijn en welke doorwezen moeten worden naar diëtist MCA 50 patiënten met SNAQ-score 3 die een behandeling nodig hebben van een diëtist worden verwezen en behandeld naar/door een diëtist in de eerste lijn In een periode van ruim drie maanden zijn 169 patiënten met een SNAQ-score van 3 na een kortdurend verblijf (< 3 dagen) ontslagen uit het ziekenhuis, voordat een dieetbehandeling kon starten. Door vooraf opgestelde exclusiecriteria zijn uiteindelijk 120 patiënten actief telefonisch benaderd door de. Uiteindelijk is 17% (n=20) verwezen naar een gespecialiseerde eerstelijns diëtetiekpraktijk (MalnuCare). De reden om een patiënt niet door te verwijzen naar een diëtist zijn divers (verbetering situatie, gewenst gewichtsverlies, psychische factoren, overleden of al bekend bij een diëtist). Binnen de behandelde groep is bij 40% (n=8) gewichtstoename bereikt, bij 20% (n=4) gewichtsstabilisatie en bij 20% (n=4) gewichtsafname. Bij 20% (n=4) is de behandelduur nog te kort om een conclusie te kunnen vormen. Conclusie Transmuraal Zorgpad Ondervoeding Tijdens het project is gebleken dat de ontwikkeling van een zorgpad een te complexe interventie is. Er is gekozen voor het vastleggen van de afspraken tussen de en de diëtist van de eerste lijn in een procedure. Patiëntengroepen De patiëntengroepen zijn divers, maar de chirurgische, interne, cardiologische en maag-, darm- en leverpatiënten zijn de grootste patiëntencategorieën. Leeftijd speelt een rol. Van de uiteindelijk doorverwezen patiënten is 60% (n=12) 79 jaar of ouder. Doorverwijzingen diëtist Uiteindelijk zijn 20 patiënten (17%) doorwezen naar een diëtist. Het behandelresultaat is positief, echter 20% (n=4) is gedaald in gewicht. De aanvulling op de huidige medische behandeling is zowel door diëtist als patiënt als positief ervaren. 11 patiënten hebben meegewerkt aan een enquête, waarvan 9 patiënten positief waren en 2 uitzonderlijk positief over deze nieuwe aanpak. Aanbeveling Na de screening op ondervoeding tijdens opname in het ziekenhuis dienen diëtisten een actief vervolg te geven aan de conclusies van die screening. Diëtisten zouden hun regierol in het behandelen van ondervoeding moeten nemen. Zoek de samenwerking op met minimaal twee (in ondervoeding) gespecialiseerde diëtistenpraktijken in de regio en zet gezamenlijk de behandeling van ondervoeding in. Naast de patiënten, dient ook de huisarts geïnformeerd te worden over de uitslag van de screening en het feit dat er geen dieetbehandeling is gestart. Dit verhoogd de bewustwording van ondervoedingsproblematiek in de eerste lijn. 4

Inleiding Op 12 december 2012, de Dag van de Ondervoeding, heeft de afdeling diëtetiek van het MCA de aanmoedigingsprijs van de EOI gewonnen. De afdeling ontving deze prijs voor het meest vernieuwende idee om ondervoeding multidisciplinair aan te pakken. In MCA worden alle klinische patiënten bij opname gescreend op ondervoeding met behulp van de SNAQ (Short Nutritional Assessment Questionnaire 1 ). Een deel van deze patiënten is echter na 2 tot 3 dagen ontslagen. De patiënten met een SNAQ-score 2 krijgen een brief thuisgestuurd met informatie over ondervoeding en het advies een diëtist in de eerste lijn te bezoeken. Uit onderzoek blijkt dat patiënten dit laatste nauwelijks doen. De heeft als taak deze patiënten actief te begeleiden naar een diëtist eerste lijn. Via telefonisch contact kan hij/zij de patiënt overtuigen van het belang van een goede voedingstoestand voor verder herstel en daarbij behorende dieetbehandeling door een diëtist in de eerste lijn. Eventueel kan de patiënt door de MCA diëtisten begeleid worden als daar een specifieke indicatie voor is. Hiermee kan dan ook deze groep ondervoede patiënten goed worden behandeld en is de patiënt bij een heropname mogelijk in een betere voedingsconditie dan wanneer niets gebeurd (zoals nu de situatie is). Met de aanmoedigingsprijs van 2500 heeft de afdeling diëtetiek van het MCA, drie en halve maand een aan het werk gezet en is na afloop naar de patiënttevredenheid gekeken. Doelenstellingen het ontwikkelen van een transmuraal zorgpad ondervoeding in kaart brengen welke patiëntengroepen doorverwezen kunnen worden naar de eerste lijn en welke naar de diëtist van het MCA 50 patiënten met een SNAQ-score 3 die een behandeling nodig hebben van een diëtist worden verwezen en behandeld door een eerste lijns diëtist De pilot Een ervaren diëtist van het MCA, de, heeft gedurende een periode van drie en een halve maand, bij de patiënten met SNAQ-score 3 de volgende zaken geïnventariseerd: reden van opname duur van opname diagnose verwijzend specialisme SNAQ score (op welke punten werden gescoord) Vervolgtraject/afspraken in het MCA eventueel lengte en gewicht uit het EVD (elektronisch verpleegkundig dossier). Vervolgens werd telefonisch contact opgenomen met de patiënt, de hulpvraag geformuleerd en desgewenst een afspraak gemaakt met MalnuCare, een eerste lijns praktijk gespecialiseerd in ondervoeding. Indien de patiënt geen afspraak wenste bij de diëtist, dan werd de patiënt gewezen op het belang van gewichtsbehoud/-toename. Patiënten die ernstig risico liepen op ondervoeding of dit al waren, maar geen verwijzing wilden naar een diëtist, ontvingen een brochure over ondervoeding van MalnuCare met begeleidend schrijven, tevens werd schriftelijk gerapporteerd naar de behandelend arts. Tevens ontving de patiënt een brochure over ondervoeding en werd dit gerapporteerd naar de behandelend arts. Een diëtist van MalnuCare zag de patiënten desgewenst op het spreekuur of ging op huisbezoek. De ontving bij aanvang en afronding van de behandeling een rapportage. Deze rapportage werd door de in het patiëntendossier geplaatst. In de periode van 13 mei 2013 tot 1 september 2013 zijn 169 patiënten met een SNAQ-score 3 na een kortdurend verblijf (< 3 dagen) met ontslag uit het MCA gegaan, alvorens de diëtist de behandeling heeft kunnen starten. 120 van deze patiënten zijn telefonisch benaderd door de. Hiervan zijn 20 patiënten doorverwezen naar MalnuCare, 17 patiënten zijn door MalnuCare behandeld en 3 hebben afgezien van de behandeling. a. 1 H. Kruizinga, VU Medisch Centrum 5

Bevindingen Patiëntengroepen De patiënten met SNAQ-score 3 die kortdurend opgenomen waren in het MCA (pilotgroep), zijn naar leeftijd ingedeeld volgens de indeling van het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 2. 60% van de patiënten die doorverwezen zijn naar MalnuCare is ouder dan 79 jaar. In tabel 1 is de verdeling van de patiënten over de leeftijdsgroepen weergeven. kortdurende opname MCA SNAQ > 3 verwezen naar MalnuCare leeftijd in jaren n % n % >79 41 24 12 60 71-79 44 26 3 15 51-70 54 32 3 15 31-50 20 12 1 5 18-30 10 6 1 5 totaal 169 100 20 100 Tabel 1 leeftijdsindeling In tabel 2 is weergeven van welk specialisme de patiënten afkomstig zijn, 26% van de patiënten in de pilotgroep was opgenomen door chirurgie, 24% door interne geneeskunde en 21% door MaagDarmLever ziekten. De naar MalnuCare doorverwezen patiënten waren voornamelijk afkomstig van eerder genoemden specialismen en het specialisme cardiologie. verwezen naar opname MCA MalnuCare specialisme n % n % chirurgie 44 26 3 15 interne 40 24 5 25 MDL 35 21 6 30 cardiologie 14 8 3 15 longziekten 13 8 1 5 orthopedie 10 6 1 5 urologie 7 4 1 5 KNO 3 2 0 0 anders 3 2 0 0 totaal 169 100 20 100 Tabel 2 indeling naar specialisme Exclusie In figuur 1 is weergegeven hoe de pilotgroep van 169 naar 17 patiënten terug is gebracht. Van de totale pilotgroep werden 49 (29%) patiënten geëxcludeerd op basis van de door de projectgroep vastgestelde exclusiecriteria. Bij de start van het project zijn de volgende exclusiecriteria vastgesteld: terminale zorg tentamen suïcide onverzekerd therapie ontrouw ontslag tegen medisch advies Gedurende het project is besloten om patiënten, die al onder behandeling van een diëtist van het MCA of een diëtist elders, uit te sluiten van deze pilot. Figuur 1 selectieproces a. 2 http://www.rivm.nl/onderwerpen/v/voedselconsumptiepeiling/overzicht_voedselconsumptiepeilingen/vcp_2012_2016/method iek_vcp_2012_2016 6

exclusie redenen n % behandeling MCA diëtist 18 37 opname andere instelling 11 22 woonafstand 5 10 acht behandeling niet nodig 4 8 therapie ontrouw 3 6 zorgweigeraar 3 6 overleden 2 4 behandeling diëtist elders 2 4 terminale zorg 1 2 totaal 49 100 Tabel 3 redenen voor exclusie De overige 120 patiënten werden 1-2 weken na ontslag gebeld door de. Bij het merendeel van de patiënten waren de voedingsproblemen verdwenen. De eetlust was weer normaal, het gewichtverlies (meestal drie kilogram per maand) was onbedoeld maar niet ongewenst of men was overtuigd dat dit wel weer goed kwam nu ze waren opgeknapt. Bij 19 patiënten achtte de het belang van dieetbehandeling groot, maar zag de patiënt hier zelf van af. Zij ontvingen een informatiebrochure van MalnuCare met begeleidende brief. Deze patiënten hadden ten tijde van de afsluiting nog geen afspraak gemaakt bij MalnuCare. Doorverwijzingen Binnen het project De zijn uiteindelijk 20 patiënten (17%) doorverwezen naar MalnuCare. Het behandelresultaat is positief. Bij 8 patiënten (40%) is het gewicht toegenomen, bij 4 patiënten (20%) is het gewicht gelijk gebleven, bij 4 patiënten (20%) is het gewicht gedaald en bij de overige 4 patiënten (20%) is de behandeling pas recent gestart bij MalnuCare. Klanttevredenheid Voorafgaand aan de pilot zijn vragen opgesteld om telefonisch de klanttevredenheid te meten. Deze vragen zijn geselecteerd uit de Explora vragenlijst van de afdeling diëtetiek van het MCA en de vragenlijst van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD). De vragenlijst en de antwoordmogelijkheden bleken in de praktijk te uitgebreid om telefonisch bij deze patiëntengroep uit te vragen. De resterende patiënten zijn gebeld met de vraag wat vindt u van deze service. In totaal zijn 13 patiënten gebeld. 9 patiënten vonden de doorverwijzing naar MalnuCare prima. 2 patiënten waren uitgesproken positief over deze extra service en 2 patiënten weigerden mee te werken aan de telefonische enquête. Transmuraal Zorgpad Ondervoeding De kwaliteitsfunctionaris van de afdeling diëtetiek is door de projectgroep gevraagd om een transmuraal zorgpad ondervoeding te ontwikkelen. In het MCA worden de zorgpaden ontwikkeld met behulp van de 7-fasen methodiek van het Netwerk Klinische Paden. Tijdens de eerste fase werd duidelijk, dat de ontwikkeling van een zorgpad een te complexe interventie zou zijn voor de organisatie van dit zorgproces. Aangezien het eigenaarschap bij de diëtisten ligt en het uit te voeren team niet multidisciplinair is, kon volstaan worden met het vastleggen van de afspraken tussen de en de diëtist van de eerste lijn. Deze afspraken zijn vastgelegd in een procedure inclusief stroomschema, formulieren en voorbeeld brieven, zie bijlage 1. 7

Conclusie Transmuraal zorgpad ondervoeding Tijdens het project is gebleken dat de ontwikkeling van een transmuraal zorgpad ondervoeding een te complexe interventie is. De afspraken tussen de en de eerste lijns diëtist zijn nu vastgelegd in een procedure. Patiëntengroepen De patiëntengroepen zijn divers, maar de chirurgische, interne, cardiologische en maag-, darm- en leverpatiënten zijn de grootste patiëntencategorieën. Leeftijd speelt een rol. Van de uiteindelijk doorverwezen patiënten is 60% (n=12) 79 jaar of ouder. Doorverwijzingen diëtist Uiteindelijk zijn 20 patiënten (17%) doorwezen naar een diëtist. Het behandelresultaat is positief. Maar 20% (n=4) is gedaald in gewicht. De aanvulling op de huidige behandeling is zowel door diëtist als patiënt als positief ervaren. 11 patiënten hebben meegewerkt aan een telefonische enquête, waarvan 9 patiënten positief waren en 2 uitzonderlijk positief over deze nieuwe aanpak. Het doel om 50 patiënten te verwijzen naar de eerste lijn is niet behaald, mede daar de voedingsproblematiek na kortdurende opname blijkbaar snel genoeg verbeterd bij een grote groep patiënten. Aanbeveling Na de screening op ondervoeding tijdens opname in het ziekenhuis dienen de diëtisten een actief vervolg te geven aan de conclusies van die screening. Diëtisten zouden hun regierol in de behandeling van ondervoeding moeten nemen. Naast de patiënten zelf dient ook de huisarts door de diëtist geïnformeerd te worden over het risico op ondervoeding. De huisarts kan bij vervolg afspraken de ondervoedingsproblematiek bespreken met de patiënt en die zo nodig zelf doorverwijzen. Zoek de samenwerking op met minimaal twee gespecialiseerde praktijken in de regio. Zet gezamenlijk de behandeling van ondervoeding in voor de groep patiënten, waarbij met screening wel een risico op ondervoeding blijkt, maar die vanwege de korte duur in het ziekenhuis geen behandeling krijgen. 8

Bijlagen Risico ondervoeding en snel ontslagen uit het ziekenhuis. Doel Het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van zorg binnen én buiten het ziekenhuis voor patiënten met een verhoogd risico op ondervoeding (SNAQ van 3 of hoger), waarbij geen dieetbehandeling is gestart vanwege de korte (1 tot 2 dagen) opnameduur. Reikwijdte verpleegafdeling van het ziekenhuis afdeling diëtetiek van het ziekenhuis eerste lijns diëtetiek Definities SNAQ Short Nutritional Assessment Questionnaire, met dit screeningsinstrument kunnen patiënten in een slechte voedingstoestand in de polikliniek of bij opname herkend worden, waarna de voedingsbehandeling direct kan worden gestart. Een gevalideerd screeningsinstrument. Ontwikkeld door het VUMC. Exclusiecriteria patiënten in terminale fase tentamen suïcide onverzekerd therapie ontrouw zelf ontslag patiënten patiënt woont niet in de regio Werkwijze nr. activiteit functionaris handeling 1 screenen verpleegkundige screen de patiënt op ondervoeding met de SNAQ in het EVD 2 selecteren afdelingsdiëtist selecteer de patiënten met SNAQ van 3 die zonder dieetbehandeling ontslagen zijn 3 mailen afdelingsdiëtist mail de gegevens van deze patiënten naar de 4 noteren noteer de gegevens van de patiënt op het formulier patiëntgegevens, zie documentverwijzing [1] 5 selecteren selecteer de patiënt, die voor behandeling in de eerste lijn in aanmerking komt 6 uitnodigen stuur de geselecteerde patiënt een contactbrief van het ziekenhuis, zie documentverwijzing [2] 7 bellen bel volgens afspraak de patiënt op, zie belscript documentverwijzing [3] wil de patiënt een afspraak met een diëtist in de eerste lijn, volg verder de procedure onder nr. 8 wil de patiënt geen afspraak met een diëtist in de eerste lijn, vraag dan of de patiënt wel informatie wil ontvangen. Zo ja, stuur dan een informatiebrief van het ziekenhuis, zie documentverwijzing [4] met een informatiefolder van de diëtist eerste lijn over ondervoeding. Zo nee, dan volgt verder geen actie. 8 overdragen schrijf een overdracht en mail dit naar de diëtist in de eerste lijn via een beveiligd mailsysteem 9 contact diëtist eerste lijn neem contact op met de doorverwezen patiënt opnemen 10 behandelen diëtist eerste lijn behandel de patiënt volgens de behandelingsrichtlijn 11 (tussentijds) rapporteren diëtist eerste lijn ondervoeding maak tussentijds een rapportage en mail dit naar de van het ziekenhuis via een beveiligd mailsysteem 9

12 vastleggen plaats de (tussentijdse) rapportage in het ziekenhuisinformatiesysteem onder correspondentie Documentverwijzing referentie naam document [1] formulier patiëntgegevens [2] contactbrief ziekenhuis [3] belscript [4] informatiebrief ziekenhuis 10

begin nazorg door ziekenhuis afdelingsdiëtist mailt gegevens van ontslagen patiënt met SNAQ 3 naar formulier patiëntgegevens noteert gegevens van de patiënten procedure selecteert patiënten contactbrief ziekenhuis stuurt geselecteerde patiënten een brief belscript belt de patiënt op wil de patiënt een afspraak? nee wil de patiënt informatie ontvangen? nee einde ja stuurt diëtist 1ª lijn een overdracht ja stuurt een informatie brief met een folder van de praktijk 1ª lijn folder praktijk 1ª lijn informatiebrief ziekenhuis overdracht ziekenhuis diëtist 1ª lijn neemt contact op met de patiënt einde diëtist 1ª lijn behandelt de patiënt diëtist 1ª lijn stuurt (tussentijdse) rapportage rapportage diëtist 1ª lijn plaatst rapportage(s) van diëtist 1ª lijn in het ziekenhuisinformatiesysteem einde 11

Overzicht patiënten die snel met ontslag zijn gegaan naam ZIS nr geb. datum afdeling reden van opname/opm. spec. datum opname duur opname SNAQ score min 6 eetlust kg min 3 kg datum DV/SV bellen

LOGO ZIEKENHUIS adresgegevens afdeling diëtetiek naam ziekenhuis naam straatnaam en huisnummer postcode en plaats Diëtetiek Plaats, datum Betreft: consult diëtist Geachte meneer naam, Bij opname in het ziekenhuis zijn er een aantal vragen aan u gesteld over gewichtverlies, eetlust en gebruik van drinkvoeding of sondevoeding. U heeft hierbij aangegeven dat u meer dan 6 kg in de afgelopen 6 maanden onbedoeld bent afgevallen meer dan 3 kg in de afgelopen maand onbedoeld bent afgevallen afgelopen maand een verminderde eetlust had afgelopen maand drinkvoeding of sondevoeding heeft gebruikt Door het onbedoelde gewichtverlies is er bij u sprake van een verhoogd risico op ondervoeding. In het MCA komt de diëtist dan automatisch in consult om dit verder te onderzoeken en met u te bespreken. Dat is tijdens uw korte verblijf in het MCA echter niet gelukt, vandaar deze brief. Als service naar onze patiënten wordt u op datum xxx door mij gebeld. In dat gesprek wil ik met u het belang van een goede voedingstoestand bespreken en de mogelijkheid om een diëtist in de thuissituatie (eerste lijn) te bezoeken voor een passend dieetadvies. Aan deze service zijn geen kosten verbonden. De eerste consulten bij de diëtist in de eerste lijn worden vergoed door uw zorgverzekeraar, maar komen wel voor rekening van uw eigen risico. Met vriendelijk groet, Naam diëtist naam ziekenhuis

Werkwijze belscript noteer de gegevens van de patiënt op het formulier patiëntgegevens, zie documentverwijzing [1]. start indien mogelijk het afsprakensysteem van de eerste lijns diëtist op bel de patiënt en voer het gesprek uit met behulp van onderstaand script (cursieve tekst is de tekst zoals de deze kan noemen tegen de patiënt) Belscript Goedemorgen/-middag/-avond. U spreekt met naam, diëtist van naam ziekenhuis. Bel ik u gelegen? Ja Nee doorgaan met het gesprek. nieuwe belafspraak maken. Ik bel u naar aanleiding van uw opname in het ziekenhuis. Tijdens het opnamegesprek zijn u vragen gesteld over uw eetlust en gewichtverlies. Hierbij is geconstateerd dat uw voedingstoestand onvoldoende is en dat deze verbeterd moet worden. reactie patiënt afwachten. bespreek de score en de mogelijke gevolgen. Voorbeelden die genoemd kunnen worden: Een verminderde voedingstoestand of onbedoeld gewichtverlies kan betekenen dat: het herstel langer duurt of wonden minder snel genezen of u heeft meer kans op een infectie, ook kan het zijn dat de reactie op een behandeling niet optimaal is. Bij onbedoeld gewichtverlies, verliest u meestal weinig van de vetreserve, maar juist te veel van uw spiermassa. Dat is ongunstig, omdat de spiermassa ook uw weerstand bepaalt. Bovendien kunt u zich slap voelen en kracht verliezen. Bij ziek zijn verbruikt het lichaam meer voedingsstoffen en energie. Vooral eiwitten uit spieren worden veel gebruikt. Daarbij is de eetlust soms minder en dat kan leiden tot onbedoeld gewichtverlies. Ook bij overgewicht kan sprake zijn van ondervoeding. Bij ziekte verliest u maar weinig of geen vetreserve maar juist spiermassa. Met een diëtist kunt u uw voeding doornemen en kan de behoefte worden bepaald. U krijgt persoonlijke voedingsadviezen en zo nodig wordt er speciale dieetvoeding voor u geregeld. Ik kan een afspraak maken bij een diëtist die hierin gespecialiseerd is. En als u niet naar het spreekuur kunt komen dan is een huisbezoek ook mogelijk. Wat vindt u daar van? 1. patiënt is geïnteresseerd vertel dat de kosten worden vergoed door de zorgverzekeraar, maar dat het wel onder het eigen risico (350 euro) valt. Daarnaast is het mogelijk dat de patiënt een hoger eigen risico heeft afgesproken met de zorgverzekeraar. Het consult van de diëtist valt niet meer onder de opname van het ziekenhuis. De diëtist stuurt apart een rekening naar uw zorgverzekering. Het is mogelijk dat deze rekening als eerste van uw eigen risico afgaat omdat het ziekenhuis vaak laat is met het indienen van de rekening. bespreek of de patiënt naar de praktijk kan gaan of dat een huisbezoek afgesproken moet worden vraag de patiënt om toestemming voor het geven van relevante medische gegevens aan de diëtist van de eerste lijn Ik kan een overdracht sturen naar de diëtist van naam eerste lijn diëtetiekpraktijk met relevante medische gegevens, hierdoor kan de dieetbehandeling soepel verlopen. Gaat u daarmee akkoord? Uw lengte en gewicht ontbreken bij de opname gegevens: hoe lang bent u en wat is uw normale/gebruikelijke gewicht en wat weegt u nu? vat samen: 14

U wordt gebeld door de diëtist van naam eerste lijn diëtetiekpraktijk voor het maken van een afspraak. Hij/zij zal u adviseren hoe u, binnen uw mogelijkheden, uw voeding kunt aanpassen zodat u aankomt in gewicht dan wel niet meer afvalt. Ik stuur een overdracht naar deze diëtist. vul het overdrachtsformulier in en mail deze naar de diëtist van de eerste lijns diëtetiekpraktijk deze overdracht komt in het ziekenhuisinformatiesysteem en fungeert als rapportage 2. Patiënt is niet geïnteresseerd leg het belang van gewichtscontrole uit geef aan dat bij daling van het gewicht de patiënt, contact op kan nemen met de specialist, huisarts of een diëtist voor verwijzing naar een diëtist in de eerste lijn stuur desgewenst een brochure met de begeleidende brief op waar de bereikbaarheid van de eerste lijns diëtetiekpraktijk in staat rapporteer in het ziekenhuisinformatiesysteem wanneer verwacht wordt dat de (onder)voedingsproblematiek wel aandacht behoeft, de specialist is hier dan van op de hoogte Documentverwijzing referentie naam document [1] formulier patiëntgegevens 15

LOGO ZIEKENHUIS adres gegevens afdeling diëtetiek en ziekenhuis Diëtetiek naam straatnaam en huisnummer postcode en plaats Plaats, datum Betreft: informatie diëtist thuissituatie Geachte meneer (en mevrouw) naam, Naar aanleiding van ons telefoongesprek stuur ik u informatie toe over de mogelijkheid een diëtist in de thuissituatie (eerste lijn) te bezoeken voor een passend dieetadvies. Mocht uw onbedoeld verder afvallen of het lukt u niet om voldoende te eten dan raad ik u aan een afspraak met een diëtist te maken. De eerste consulten bij de diëtist in de eerste lijn worden vergoed door uw zorgverzekeraar, maar komen wel voor rekening van uw eigen risico. U kunt rechtstreeks een afspraak maken, een verwijsbrief van de huisarts is wenselijk. Ik stuur u een brochure toe van een eerste lijns diëtist. Een huisbezoek behoort ook tot de mogelijkheden. U bent verder vrij om een afspraak te maken bij een diëtist naar keuze. Met vriendelijke groet, Naam diëtist naam ziekenhuis 16