ZONEBEHEERPLAN INDUSTRIETERREIN BEATRIXHAVEN

ZONEBEHEERPLAN INDUSTRIETERREIN BEATRIXHAVEN Versie 14 Juli 2008 i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 1

1. Inleiding Bijgaand treft u de nota industrielawaai aan. Deze nota moet worden beschouwd als een zonebeheersplan van industrieterrein Beatrixhaven voor de langere termijn. De geluidsproblematiek van de Beatrixhaven is dusdanig dat het uiteindelijk om een zeer langdurig en intensief traject gaat en dat daarvoor alle mogelijkheden die de wet- en regelgeving bieden, moeten worden onderzocht en benut. Voorliggende notitie bestaat uit een beschrijving van de historie, de aanleiding voor de onderzoeken, een korte beschrijving van de geluidsproblematiek op het bedrijventerrein Beatrixhaven, mogelijke oplossingsrichtingen de noodzaak voor een zonebeheersplan en vervolgens de te nemen stappen. Deze nota is tot stand gekomen in overleg met het bedrijfsleven, het rijk en de provincie en vormt de basis voor de gezamenlijke aanpak van de overschrijding van de geluidszone op industrieterrein Beatrixhaven en heeft tevens tot doel om op korte termijn daadwerkelijk een start met de revitalisering van industrieterrein Beatrixhaven te kunnen maken. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 2

2. Beatrixhaven de geluidsgeschiedenis Het industrieterrein Beatrixhaven is met 200 ha een van de grootste bedrijventerreinen in de regio Maastricht. Het herbergt verschillende soorten bedrijvigheid. Van oudsher is de Beatrixhaven geschikt voor de vestiging van voornamelijk grootschalige, industriële bedrijven die behoren tot de zwaardere milieucategorieën. Als gevolg hiervan is in 1986 bij koninklijk besluit rond industrieterrein Beatrixhaven een geluidszone vastgesteld. Deze zone volgt uit de Wet geluidhinder waarin staat dat rond industrieterreinen, waarvan het bestemmingsplan toestaat om inrichtingen overeenkomstig artikel 2.4 van het Inrichtingen en Vergunningen Besluit te vestigen, een geluidszone moet worden vastgesteld. Buiten deze juridisch harde zone mag de geluidsbelasting vanwege het industrieterrein de waarde van 50 db(a) etmaalwaarde niet overschrijden. De zone moet ervoor zorgen dat de geluidsbelasting als gevolg van de activiteiten op het industrieterrein binnen de aangegeven grenzen wordt gehouden, maar ook dat woningbouw niet dichterbij het industrieterrein kan worden gesitueerd. Door deze zone worden dus zowel de belangen van de bedrijven als de belangen van de omwonenden beschermd. De zone wordt gehandhaafd middels een geautomatiseerd zonebewakingssysteem. In dit systeem is per bedrijf de vergunde geluidsruimte ingevoerd en omgezet naar een bijdrage op de zone. Door al deze bijdragen bij elkaar op te tellen wordt in het zonebewakingssysteem gekeken naar de totale geluidsbelasting op de zone. Bij het vaststellen van de geluidszone in 1986 waren reeds een aantal grote lawaaimakers op industrieterrein Beatrixhaven gevestigd. Van deze bedrijven is de, in de milieuvergunning middels voorschriften gereserveerde, geluidsruimte in kaart gebracht en gecumuleerd. Deze cumulatie is vastgelegd in de uiteindelijke geluidszone. De geluidszone bestreek echter een groot gebied waarbinnen een aantal woningen was gelegen. Omdat deze woningen een hogere geluidsbelasting ondervonden dan 50 db(a) is voor deze woningen destijds een hogere grenswaarde aangevraagd van maximaal 60 db(a). De overige woningen (Borgharen, Itteren, Limmel en Nazareth) lagen aan de rand van de geluidszone met als gevolg dat het geluidsniveau ter plaatse van de gevels van de woningen aan de rand van deze woongebieden circa 50 db(a) bedroeg. In 1986 is de geluidszone bepaald aan de hand van de geluidsuitstraling van de reeds aanwezige bedrijven. Mede daarom was er destijds al nauwelijks geluidsruimte voor nieuwe bedrijven meer voorhanden. Het vaststellen van een grotere zone was op dat moment juridisch niet mogelijk, omdat de maximale grenswaarde van 60 db(a) op woningen binnen de zone reeds werd gehaald. Daarbij waren de akoestische modellen destijds niet zo ver ontwikkeld dat richtingsafhankelijk naar verruiming van de zone gekeken kon worden. Na vaststelling van de zone in 1986 heeft verdere vergunningverlening grotendeels plaatsgevonden op basis van een papieren zonebewaking, omdat geen andere methode voorhanden was. Dit houdt in dat bestaande bedrijven bij uitbreiding moesten aantonen dat zij aan de voor hen gereserveerde geluidsruimte konden blijven voldoen. Omdat deze gereserveerde geluidsruimte ook gebruikt is voor het bepalen van de geluidszone vond indirect een toetsing aan de zone plaats. Bij nieuwe bedrijven werd gekeken of zij niet bijdroegen aan de vastgestelde geluidszone. Hierbij werd als richtlijn aangehouden dat zij niet meer dan 40 db(a) etmaalwaarde (de wettelijk toegestane grenswaarde van 50 10 db(a)) op de zone mochten maken. Op deze manier zouden nieuwe bedrijven niet bijdragen aan de totale geluidsbelasting op de zone. Deze i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 3

methode (papieren zonebewaking) was in die tijd de algemeen geaccepteerde manier om zonebewaking uit te voeren. In 1993 is gestart met het automatiseren van het zonebewakingssysteem voor industrieterrein Beatrixhaven. Het doel van dit geautomatiseerde systeem was de juridisch harde zonegrens beter te kunnen beheren en beheersen. Het geautomatiseerde systeem is opgesteld aan de hand van de vergunde geluidssituatie bij de bedrijven. Deze vergunde situatie is omgerekend naar een geluidsniveau per bedrijf en is ingevoerd in een computersysteem. Indien er van de bedrijven akoestische modellen voorhanden waren zijn deze opgevraagd bij de akoestisch adviseur en eveneens ingevoerd in het systeem. Daarna zijn op de eerder vastgestelde geluidszone een groot aantal punten gelegd en is door berekening het geluidsniveau afkomstig van al deze bedrijven op de afzonderlijke zonepunten bepaald. Uit de resultaten van deze berekeningen is gebleken dat op een aantal punten een grotere overschrijding aanwezig is dan de toegestane 50 db(a). Vermoedelijk is deze overschrijding ontstaan doordat bij de vergunningverlening middels de papieren zonebewaking onvoldoende gekeken is naar de cumulatie van het geluid van alle bedrijven samen. Nadat in 1999 een actualisatie van de gegevens niet heeft geleid tot een afname van de overschrijding zijn in 2003 de gegevens van alle bedrijven opnieuw tegen het licht gehouden en de gewijzigde gegevens in het zonebewakingssysteem ingevoerd. Op nagenoeg alle zonepunten bleef echter sprake van een overschrijding van de geluidsnormen. Omdat niet alle bedrijven de geluidsruimte die zij in hun vergunning tot hun beschikking hebben volledig gebruiken is bekeken of het invoeren van de werkelijke (gemeten) geluidsbijdrage van de verschillende bedrijven een mogelijkheid is. Echter, omdat de bedrijven door hun vergunning bestaande rechten hebben opgebouwd en de vergunde geluidsruimte eventueel voor hun (toekomstige) bedrijfsactiviteiten nodig hebben is het niet wenselijk deze niet gebruikte geluidsruimte niet mee te nemen in de geluidsboekhouding omdat hierdoor in de toekomst problemen kunnen ontstaan. 2.1 Geluidsproblematiek Beatrixhaven De Beatrixhaven zit op slot. Ten gevolge van de geluidsproductie van de reeds gevestigde bedrijven is de geluidszone momenteel overvol. Uit de gemeentelijke notitie Akoestische situatie industrieterrein Beatrixhaven, versie 12 november 2004 blijkt dat de geluidsniveaus op de zogenaamde zonebewakingspunten de waarde van 50 db(a) overschrijden met 1 tot 7 db(a). In deze notitie wordt gesteld dat de overschrijding vermoedelijk wordt veroorzaakt doordat in het verleden bij vergunningverlening middels de papieren zonebewaking onvoldoende mogelijkheden waren om de cumulatie van het geluid van alle bedrijven samen in beeld te brengen. De overschrijding wordt toegeschreven aan de geluidsproductie van een beperkt aantal bedrijven, waarbij één provinciaal 1 bedrijf bovenuit springt. De geluidsruimte die een bedrijf in de geluidszone inneemt heeft een directe relatie met de activiteiten. Als voor de activiteiten een milieuvergunning is verleend dan is daarmee ook impliciet de ruimte vergund. Zonder vergunningsprocedure kan te veel vergunde ruimte niet worden teruggewonnen, omdat rekening moet worden gehouden met bestaande rechten. 1 Hiermee wordt bedoeld een bedrijf waarvoor de provincie het bevoegd gezag is ingevolge de Wet milieubeheer i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 4

Revitalisering Beatrixhaven Directe aanleiding voor een onderzoek naar de geluidsproblematiek op Beatrixhaven en de mogelijke aanpak is de voorgenomen revitalisering van genoemd terrein. Doel van dit project is het optimaliseren en intensiveren van het gebruik van industrieterrein Beatrixhaven, als een van de weinige bedrijventerreinen in de regio Maastricht én Zuid-Limburg dat geschikt is voor bedrijven uit de zwaarste milieucategorieën, teneinde aan dit soort bedrijven ruimte te kunnen bieden. In dit kader is een masterplan opgesteld met daarin de visie op industrieterrein Beatrixhaven. Tevens is aangegeven waarom het vanuit sociaal, economisch en milieuoptiek absoluut noodzakelijk is Beatrixhaven te revitaliseren. De uiteindelijke revitalisering bestaat uit diverse deelprojecten zoals het actualiseren van het bestemmingsplan, het oplossen van de geluidsproblematiek, het verbeteren van de ontsluiting, het oplossen van de bodemproblematiek, en het verbeteren van het beheer van de openbare ruimte. De verschillende deelprojecten hebben elk hun eigen tempo. Doordat de huidige geluidszone rond het bedrijventerrein Beatrixhaven op basis van de bestaande milieuvergunningen van de aanwezige bedrijven wordt overschreden is vestiging van nieuwe bedrijven en uitbreiden van bestaande bedrijven buiten de vergunde geluidsruimte juridisch onmogelijk. Dit heeft tot direct gevolg dat revitalisering in de vorm van intensivering van het terrein ook niet mogelijk is. Immers het opnieuw inrichten van het gebied en intensivering van de bedrijfsactiviteiten moeten uitbreiding van bestaande en het vestigen van nieuwe bedrijven op het terrein mogelijk te maken. Hierbij wordt de doelstelling gehanteerd dat minimaal 5 hectare uitgeefbaar bedrijfsterrein moet kunnen worden vrijgemaakt voor vestiging van nieuwe zwaardere bedrijven, uitbreiding bestaande bedrijven of verplaatsing van zwaardere bedrijvigheid elders uit de stad, bijvoorbeeld Belvedère. Dit is echter alleen mogelijk wanneer ook geluidsruimte beschikbaar komt om deze bedrijven op een milieutechnisch verantwoorde wijze te vestigen. Resumerend wordt gesteld dat de overschrijding van de geluidszone van het industrieterrein Beatrixhaven substantieel is en dat het beheer van de geluidszone een complexe en langdurige opgave is: een adequate, structurele oplossing voor dit grote probleem kan niet snel gevonden worden. 2.2 Oplossingen Gekozen is om de oplossing te zoeken door nieuwe geluidsruimte te creëren binnen de bestaande geluidszone, waarbij vijf soorten maatregelen worden overwogen: 1. Actualisatie zonemodel 2. Optimalisatie geluidsmodel 3. Papieren geluidssanering (Optimalisatie milieuvergunning/amvb) 4. Daadwerkelijke geluidssanering 5. Inwaarts zoneren i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 5

3. Maatregelen voor nieuwe geluidsruimte 3.1 Actualisatie zonemodel Voor de inventarisatie is gebruik gemaakt van het meest actuele zonemodel. Hiertoe heeft in het voorjaar van 2008 een actualisatie plaats gevonden. Op hoofdlijnen zijn de uitgevoerde aanpassingen van het zonemodel als volgt: het hoogteverloop op het terrein is aangepast: o hoogtelijnen zijn ingevoerd in het model waardoor alle gebouwen geplaatst kunnen worden op het bodemgebied en dus niet meer een maaiveldhoogte hoeven te hebben. Dit is gedaan met behulp van ingevlogen hoogtebestanden van Idelft. Basishoogte is op 46m (gemiddelde maaiveldhoogte van omgeving). ontbrekende gebouwen zijn ingepast en verkeerd gemodelleerde gebouwen aangepast: o alle bedrijven waar de bronnen op 1 locatie liggen (dus geen exact akoestisch model) is gecontroleerd of het gebouw actueel is en indien nodig aangepast aan de hand van ingevlogen ligging en hoogten van Idelft. opgeheven bedrijven of bedrijven die onbekend zijn, zijn verwijderd en ontbrekende bedrijven zijn ingevoerd: o Bedrijven die ontbreken zijn aan de hand van SBI-code toegevoegd in model. o Bedrijven waarvan de locatie niet bekend is of andere relevante informatie ontbreekt zijn niet ingevoegd. o Wanneer er meer bedrijven op 1 kavel liggen is toch de volledige kavelgrote gehanteerd voor de geluidsuitstraling in plaats van hem op te delen mits duidelijk is welk deel van welk bedrijf is. o De mapjes van de bedrijven zijn voorzien van adres en volledige bedrijfsnaam (was voorheen: nummer en halve bedrijfsnaam). Het is belangrijk dat het zonemodel actueel en betrouwbaar is, omdat het model dient als grondslag voor de Nota Industrielawaai. Voor het zoeken naar geluidsruimte en de te ondernemen acties is het van belang te weten welke bedrijven een maatgevende bijdrage hebben op zonebewakingspunten (verder genoemd: zonepunten ) en hoe groot de overschrijdingen zijn. 3.2 Optimalisatie geluidsmodel (acties 2005-2008) 3.2.1 Alternatieve bodemfactor voor het industrieterrein Tot voor kort werd in het rekenmodel uitgegaan dat het gehele industrieterrein bestond uit een volledig harde ondergrond (bodemfactor 0). Aan toepassing van deze bodemfactor ligt een afspraak met de provincie Limburg uit februari 2003 ten grondslag. In werkelijkheid bestaat het bedrijventerrein Beatrixhaven voor een groot deel uit halfhard gebied. Voor de modellering van het industrieterrein is het dan ook realistischer om ook bij een hard oppervlak een bodemfactor toe te passen van 0.5 (half geluidsabsorberend) in plaats van 0.0 (akoestisch hard, reflecterend). Deze wijziging ten opzichte van de eerder gemaakte afspraak is met de provincie besproken en akkoord bevonden. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 6

Een andere reden om halfharde verharding toe te passen in het rekenmodel is dat binnen het zonemodel ook gerekend wordt met reflecties in het middengebied van het industrieterrein. In werkelijkheid treden deze reflecties niet op door de aanwezigheid van gebouwen of andere oneffenheden op het terrein. Dit effect is meettechnisch vastgesteld en kan ook rekentechnisch worden waargenomen met andere rekenmethodieken. Daarnaast wordt bij meerdere industrieterreinen in Nederland een bodemfactor van 0,5 toegepast. Voorbeelden zijn: Botlek-Pernis, Maasvlakte, Europoort in Rotterdam, Sloe-gebied in Vlissingen, Theodorushaven in Bergen op Zoom, Industrieterrein Glasfabriek in Leerdam, Asfaltcentrale in Gouda, Oosterhornhaven in Delfzijl en Kooypunt, Rijkswerf in Den Helder. 3.2.2 Factor voor redelijke sommatie Op een gezoneerd industrieterrein waarop een groot aantal bedrijven is gevestigd, zal het vrijwel nooit voorkomen dat alle bedrijven tegelijkertijd op volle capaciteit werkzaam zijn. Dit is een statistisch gegeven. In de praktijk blijkt dan dat het werkelijke, gemeten geluidsniveau van alle bedrijven samen, lager is dan het berekende geluidsniveau in het zonemodel. Dit effect, redelijke sommatie genoemd, is circa 1 db(a) groot. Dit effect wordt ook beschreven het reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2006, bijlage 2. De totale geluidsbelasting als gevolg van industrieterrein Beatrixhaven zal dan ook 1 db(a) lager zijn dan berekend in het zonebewakingsmodel. Toelichting: bij vergunningsplichtige bedrijven moet de representatieve bedrijfssituatie, RBS, als uitgangspunt voor de beoordeling van geluidshinder worden genomen. Dit is grofweg de maximale situatie in een etmaal die meer dan twaalfmaal per jaar voorkomt. Op basis hiervan wordt de geluidsnorm bepaald die wordt opgenomen in de milieuvergunning. Vervolgens wordt dit als geluidsruimte opgenomen in het zonemodel. Deze is aldus gerelateerd aan de situatie die vaker dan twaalfmaal per jaar voorkomt. Meestal komt deze situatie niet driehonderdenvijfenzestig maal per jaar voor. Het is verder aannemelijk dat ook AMvB-bedrijven niet altijd hun volledige capaciteit benutten. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 7

3.2.3 Aanpassen van techniek of systematiek Bedrijven waarvan geen uitgebreide geluidsberekening voorhanden is werden tot nu toe ingevoerd als een puntbron op basis van hun vergunde rechten. Voor AMvB bedrijven was dit in het verleden 50dB(A) op de dichtstbijgelegen woning. Hierbij werd er geen rekening mee gehouden dat de woningen bij gezoneerde bedrijventerreinen over het algemeen buiten de geluidszone gelegen waren. Deze geluidseis is in het Activiteitenbesluit terug gebracht naar 50 db(a) op 50 meter van de inrichting mits er geen woningen dichterbij gelegen zijn. Uit het inventarisatie onderzoek komt de extreme mate waarin deze geluidsbronnen in het huidige model afwijken van hetgeen redelijkerwijs kan worden verwacht, nadrukkelijk in beeld. Uit het inventarisatieonderzoek is gebleken dat maatgevende AMvB-bedrijven in het zonemodel een veel hogere waarde hebben zelfs tot meer dan 70 db(a) per vierkante meter. Dit is te wijten aan enerzijds modelleringsfouten en anderzijds aan de oude rechten van AMvB bedrijven. De woningen liggen buiten de geluidszone waardoor, op basis van de geluidseisen de geluidsbelasting vanwege het bedrijf op de zone al hoger is dan 50 db(a). Bij een AMvB-bedrijf past doorgaans een geluidsproductie van 50 tot 60 db(a) per vierkante meter. Op basis van de milieucategorie is een vertaling van de vergunningsvoorschriften naar decibellen per vierkante meter daarom een betere weergave van de werkelijkheid. Er wordt dan geen rekening meer gehouden met de lengte en breedte van de kavel waardoor het kavel een meer homogene geluidsuitstalling krijgt. Huidige situatie Nieuwe situatie 50m 50m 50m < 50m 50dB(A) 50dB(A) Het is hierbij noodzakelijk om bij deze bedrijven maatwerkvoorschriften op te stellen. Wanneer er geen maatwerkvoorschrift wordt opgesteld heeft het bedrijf het juridisch recht op de vergunde geluidsruimte, los van het feit of deze ruimte ook daadwerkelijk door middel van activiteiten wordt ingevuld. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 8

3.2.4 Correctie bedrijfstijden Tijdens een visuele inventarisatie is gekeken welke bedrijven in de avond en nachtperiode zichtbaar activiteiten uitvoerden. Zo kan gedacht worden aan brandend licht in bedrijven, aan en afrijden vrachtwagens, geopende poorten e.d. Deze inventarisaties zijn uitgevoerd op 26 februari 2007 van 19.15 tot 21.30 en van 23.15 tot 24.00 en op 1 maart 2007 van 5.30 tot 6.45. Uit deze inventarisatie is gebleken dat veel bedrijven in de avond en nachtperiode niet in bedrijf zijn maar wel geluidsruimte hebben in het zonemodel voor deze perioden. Van bedrijven die geen activiteit in de avond en nachtperiode kan de geluidsruimte binnen afzienbare termijn op vrij eenvoudige wijze worden aangepast. Dit is een volgende belangrijke stap voor het realiseren van nieuwe geluidsruimte. Voor de te ondernemen acties hiervoor wordt wel onderscheid gemaakt tussen: acties die vrijwel direct resulteren in nieuwe geluidsruimte; o bv. AMvB bedrijven die volgens hun melding of volgens de visuele inspectie geen activiteiten hebben in de avond en nachtperiode acties die binnen een afzienbare termijn, 4 à 6 maanden kunnen resulteren in nieuwe geluidsruimte. o bv. vergunningsbedrijven die volgens de visuele inspectie geen activiteiten hebben in de avond en nachtperiode 3.3 Papieren sanering (Optimalisatie milieuvergunning/amvb) Uit het inventarisatierapport blijkt dat een aantal milieuvergunningen niet actueel zijn en dat de vergunde geluidsruimte niet is afgestemd op de daadwerkelijke geluidsproductie. Noodzaak is deze papieren geluidsproductie beter af te stemmen op de werkelijke situatie en op deze wijze de papieren zoneoverschrijding te reduceren. Op dit moment is alleen de modelmatige correctie uitgevoerd. Het daadwerkelijk vastleggen van de aangepaste geluidsruimte in de vergunning c.q. maatwerkvoorschrift zal door Team vergunnen worden opgepakt. 3.4 Daadwerkelijke Sanering De overschrijding op de zone kan ook worden teruggebracht door het uitvoeren van een daadwerkelijke geluidssanering (aanbrengen van geluidsreducerende maatregelen bij bedrijven). Deze optie is met name zinvol voor de meest maatgevende bedrijven. Overeenkomstig het inventarisatierapport betreft dit zowel gemeentelijke als provinciale bedrijven. Éen provinciaal bedrijf is binnen industrieterrein Beatrixhaven het meest maatgevende bedrijf. Het bedrijf zorgt op grond van haar vergunde activiteiten op een groot aantal punten voor een volledige opvulling van de geluidszone. Bij het opstellen van de milieuvergunning voor dit bedrijf is door het bevoegd gezag beoordeeld of voldaan wordt aan ALARA. Hetgeen inhoudt dat alle mogelijke maatregelen zijn onderzocht, maar dat maatregelen om het geluidsniveau verder terug te brengen technisch danwel financieel niet haalbaar waren. Geconcludeerd werd dat het bedrijf voldeed aan ALARA en dat het treffen van verdergaande maatregelen op technische of financiële bezwaren stuit. De vraag is of extra geluidwerende maatregelen zowel bij dit bedrijf als andere bedrijven in technische dan wel financiële zin nog mogelijk zijn. Nader onderzoek zal dit moeten uitwijzen. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 9

Aangezien het geen reguliere sanering betreft en de bedrijven voldoen aan hun vigerende milieuvergunning kunnen de kosten voor de saneringsmaatregelen niet verhaald worden op de bedrijven. Wanneer uit onderzoek blijkt dat extra geluidwerende maatregelen mogelijk zijn en het in relatie tot het project revitalisering Beatrixhaven wenselijk is deze onmiddellijk te treffen zullen de bedrijven, waar de maatregelen getroffen moeten worden, financieel tegemoet moeten worden gekomen op basis van redelijkheid en billijkheid. De kosten voor een sanering lopen naar verwachting (op basis van gegevens uit het ALARA onderzoek bij de vergunningverlening) in de miljoenen euro s en zullen moeten worden gedragen door het bevoegde gezag. Omdat het geen reguliere sanering is in het kader van de Wet geluidhinder zijn er geen directe subsidiemogelijkheden aanwezig. Bij het uitvoeren van een saneringstraject moet gewaakt worden voor rechtsongelijkheid met andere bedrijven en bedrijventerreinen waar eveneens sprake is van een overschrijding van vergunningsvoorschriften of geluidszones. Het daadwerkelijk saneren van bedrijven zal pas ter sprake komen indien bij de revitalisering blijkt dat direct geluidruimte noodzakelijk is en het dus in het belang van de revitalisering is om bij een bedrijf geluidwerende maatregelen te treffen. In dat geval zullen de kosten voor de sanering ok uit de Topper-regeling worden betaald. De Topper-regeling is een financiële regeling voor de revitalisering van industrieterreinen. Revisievergunning Een andere optie is het moment afwachten waarop een bedrijf een revisievergunning aanvraagt voor zijn (gewijzigde) activiteiten. In principe geldt dat bij elke milieuvergunningsprocedure de geluidsruimte op basis van vigerende activiteiten wordt beschouwd als bestaand recht, maar dat de geluidsvoorschriften steeds opnieuw vanwege het belang van het milieu moeten worden afgewogen. Derhalve kan in deze procedure opnieuw de afweging gemaakt worden ten aanzien van de best beschikbare technieken (BBT). Dit is zeker mogelijk wanneer er sprake is van een ernstige overschrijding van de geluidszone, zoals bij industrieterrein Beatrixhaven, en het bedrijf een dominante of sterk maatgevende bijdrage heeft in de overschrijding op een of meer zonepunten. Het afwachten van een revisie van de vergunning zal een langere doorlooptijd vergen. Het brengt echter geen extra kosten voor het bevoegde gezag met zich mee. Het effect van deze maatregel kan niet direct worden aangegeven. Hiervoor is aanvullende onderzoek noodzakelijk. Gezien de reeds uitgevoerde ALARA toets bij de vergunningverlening, waarbij is geconcludeerd dat maatregelen om het geluidsniveau verder terug te brengen technisch danwel financieel niet haalbaar waren, is de verwachting dat de kosten van de maatregelen aanzienlijk zullen zijn. In hoeverre deze opwegen tegen het te verwachten effect hangt mede af van het revitaliseringbelang. Afgesproken is dat de gemeente Maastricht en de provincie Limburg indien voor een van de bedrijven op Beatrixhaven een revisievergunning aan de orde is opnieuw een zorgvuldige afweging doen en niet zonder meer uitgaan van bestaand recht voordat een vergunning wordt afgegeven. Er zal nadrukkelijk gekeken worden naar de best beschikbare technieken bij het toepassen van maatregelen om de geluidsproductie te verminderen. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 10

Amoveren woningen (en andere geluidsgevoelige functies) Saneren kan ook bestaan uit het amoveren van bestaande woningen die binnen de geluidszone, maar buiten het industrieterrein zijn gelegen, door het weg bestemmen van woningen. Hierbij betreft het met name de 6 solitaire woningen gelegen tussen de 50 en 60 db(a) contour rond industrieterrein Beatrixhaven. Aangezien woonwijken aan de grenzen van de geluidszone gelegen zijn zal deze maatregel alleen enige akoestische ruimte bieden aan de noordoost, oost en zuidoost zijde van het industrieterrein. Dit is overigens wel de zijde waar de grootste overschrijdingen aanwezig zijn. Het amoveren van woningen zal ervoor zorgen dat de bestaande overschrijding wordt gelegaliseerd, maar zal geen geluidruimte voor nieuwe bedrijvigheid bieden. Het amoveren van woningen zal dan ook geen onderdeel uitmaken van het zonebeheerplan voor industrieterrein Beatrixhaven. Vrijhouden Zone van geluidsgevoelige functies In de Wet geluidhinder is geregeld onder welke voorwaarden woningen binnen een geluidszone van een industrieterrein mogen worden gebouwd. De Wet geluidhinder biedt dan ook voldoende randvoorwaarden voor het vestigen van woningen binnen de zone van Beatrixhaven. 3.5 Conclusie Door het uitvoeren van bovenstaande maatregelen wordt ervoor gezorgd dat de huidige overschrijding van de geluidszone nog maar zeer beperkt zal zijn. Tabel 1, maatregelen, acties en de effecten ervan maatregel, termijn actie gestapeld effect nvt bestaande situatie na actualisatie zonemodel overschrijding op 17 zonepunten: hoogste waarde 9 db(a) Optimalisatie geluidsmodel korte termijn 1 alternatieve bodemfactor in het zonemodel 2 toepassen van de factor redelijke sommatie in het overschrijding op 8 zonepunten: zonemodel hoogste waarde circa 3 db(a) 3 Aanpassen van techniek of systematiek 4 Correctie bedrijfstijden papieren geluidssanering lange(re) termijn 5 geluidssanering: beter afstemmen van geluidsruimte op geluidsproductie nog enige overschrijdingen hoogste waarde circa 1 db(a) daadwerkelijke sanering lange termijn 6 reductie van de geluidsproductie door bedrijven (uiteindelijk) geen overschrijding Inwaartse zonering Lange termijn Reductie door reshuffeling van bedrijven (uiteindelijk) geen overschrijding i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 11

4. Wet geluidhinder Na uitvoering van de in het voorgaande hoofdstuk genoemde acties 1t/m 6 is gebleken dat de overschrijding op de zone nog maar maximaal 1.1 db(a) is. Er is dus nog altijd sprake van overschrijding van de geluidszone echter is het dankzij artikel 65 van de Wet geluidhinder toch mogelijk om bij een dergelijk lage overschrijding toch bedrijven te vestigen. In artikel 65 is geregeld dat wanneer voldaan wordt aan de vier gestelde voorwaarden er voor een tijdelijke termijn de mogelijkheid bestaat de geluidsruimte met 2 db(a) te verhogen. De vier voorgestelde voorwaarden zijn: op een of meer plaatsen binnen de zone of op de zonegrens de geluidsbelasting gelijk is aan de ten hoogste toegestane geluidsbelasting; voor zover van toepassing, de beschikbaarheid van grond voor de vestiging of wijziging van een inrichting, dit mogelijk maakt; de geluidsbelasting in belangrijke mate wordt bepaald door inrichtingen waartoe artikel 8.40 van de Wet milieubeheer is toegepast, en redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de geluidsbelasting binnen een redelijke termijn teruggebracht zal worden op het niveau van de eerder geldende waarden. Wanneer redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de geluidsbelasting binnen een redelijke termijn zal worden teruggebracht naar de grenswaarde van 50 db wordt aan de bovenstaande voorwaarden voldaan en is hiermee officieel het industrieterrein van het slot gehaald. Met andere woorden is er geen juridische belemmering meer om nieuwe vergunningen af te geven. Wel moeten deze nieuwe vergunningen natuurlijk passen binnen de inwaarste zonering zodat het ideale eindsituatie uiteindelijk wordt bereikt. Om aan de laatste voorwaarden te kunnen voldoen is een beleid voor inwaartse zonering opgesteld. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 12

5. Inwaartse zonering Een mogelijkheid om de resterende geluidsproblematiek van industrieterrein Beatrixhaven op te lossen is het gefaseerd toewerken naar een inwaartse zonering. Het doel van de inwaartse zonering is het vestigen van grote lawaaimakers op grote afstand van geluidgevoelige bestemmingen waarbij tussengelegen rustige bedrijven een bufferwerking hebben. Op deze manier wordt een overschrijding op de geluidszone tegengegaan. Hiermee zorgt de inwaartse zonering voor een akoestisch optimaal gebruik van het bedrijventerrein, waarbij alle kavels volledig in gebruik zijn en geen overschrijding van de geluidszone aanwezig is. Inwaarts zoneren is een middel om te komen tot duurzaam en efficiënt ruimtegebruik. Door het vooraf analyseren van het terrein en de ligging ten opzichte van hindergevoelige objecten kan aan de hand van de afstand tot deze gevoelige objecten worden bepaald tot welke milieucategorie het bedrijf maximaal mag behoren. Deze werkwijze is gebaseerd op de VNG brochure Bedrijven en milieuzonering. De in deze brochure opgenomen indicatieve afstanden die moeten worden aangehouden tussen bedrijven in een bepaalde milieucategorie en hindergevoelige bestemmingen hebben als input gediend voor de indeling van het terrein en de geluidsberekeningen voor de toetsing aan de zone. Kort samengevat houdt inwaarts zoneren in dat je voor het industrieterrein een toekomstbeeld maakt voor de indeling van het terrein, waarbij het terrein zo wordt ingericht dat de beschikbare geluidsruimte zo efficiënt mogelijk kan worden ingezet. Hierbij wordt kleine industrie gebruikt als buffer tussen zware industrie en het naastgelegen woon- of natuurgebied. In figuur 1 staat de inwaartse zonering voor het industrieterrein Beatrixhaven opgenomen. Het alleen vastleggen van de milieucategorie in het bestemmingsplan houdt echter niet in dat geluidhinder volledig wordt voorkomen. Aangezien steeds meer grotere bedrijven onder het activiteitenbesluit vallen is er geen coördinatieplicht meer bij de bouwvergunning en kan er niet voor ieder bedrijf zondermeer een akoestisch onderzoek worden geëist, zodat de werkelijke geluidsuitstraling pas bekend wordt als het bedrijf al in werking is. Dit heeft tot gevolg dat wanneer meerdere bedrijven op het industrieterrein onder het activiteitenbesluit vallen er zonder aanvullende eisen hoge geluidsniveaus ter plaatse van woningen kunnen optreden. Om deze reden worden AMvB bedrijven gemodelleerd op basis van db(a)/m 2 gebaseerd op de bijbehorende SBI-code. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 13

Figuur 1: Inwaarste zonering Beatrixhaven i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 14

Daarnaast blijkt in de praktijk dat bij de bedrijven op industrieterrein Beatrixhaven door de havengebondenheid veel activiteiten in de buitenlucht plaatsvinden, waardoor de geluidsafstanden die in de VNG-brochure zijn opgenomen vaak te klein zijn. Al deze punten zorgen ervoor dat een bedrijf bestemmingsplanmatig wel past, maar akoestisch niet. Voor industrieterrein Beatrixhaven is daarom niet alleen gekeken naar welke bedrijven op welke locatie gevestigd kunnen worden afhankelijk van de aan de aard van het bedrijf gekoppelde milieucategorie. Maar is tevens aan de locatie een aantal db(a) s per vierkante meter gekoppeld, zodat de akoestische situatie van het kavel vooraf duidelijk is. Hierbij is net gedaan of industrieterrein Beatrixhaven een nieuw leeg terrein is, waardoor de meest optimale invulling in beeld wordt gebracht. Deze kaart met de inwaartse zonering is afgezet tegen de huidige situatie, waardoor een signaalkaart is verkregen waarop direct inzichtelijk wordt welke bedrijven in de huidige situatie meer db(a) per vierkante meter gebruiken dan volgens de inwaartse zonering is toegestaan. Op deze signaalkaart komen de huidige maatgevende knelpunten duidelijk naar voren. De bedrijven die deze knelpunten veroorzaken zullen bij het opstellen van een actielijst als eerste aandacht moeten krijgen. Vanwege het gebruik van bedrijfslocaties dienen de genoemde kaarten vertrouwelijk te worden behandeld. De signaalkaart is opgenomen in figuur 2. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 15

Figuur 2: Signaalkaart Beatrixhaven i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 16

Op basis van de inwaartse zonering en de geplande revitalisering zijn de uitgangspunten/doelstellingen voor Beatrixhaven als volgt: 1. het vrijmaken van 5 hectare effectief uitgeefbaar bedrijfsterrein (is grotendeels al afgerond); 2. nieuwe bedrijven dienen zich te vestigen op de geschikte kavels volgens het principe van de inwaartse zonering; 3. de bestaande bedrijven dienen eveneens gevestigd te worden in overeenstemming met dit principe. Dit kan met behulp van papieren of daadwerkelijke sanering of door verplaatsing; 4. bij de bovengenoemde punten ligt de focus op het faciliteren van zwaardere, bij voorkeur havengerelateerde industrie. Inwaarts zoneren is een principe dat geldt voor de langere termijn. In het bestemmingsplan zal inwaartse zonering inclusief de db(a) per vierkante meter worden vastgelegd, waarbij er door middel van een uitsterfconstructie voor wordt gezorgd dat de thans gevestigde bedrijven hier geen hinder van ondervinden. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 17

6. Juridische verankering Door het vastleggen van het beleid aangaande inwaartse zonering wordt voldaan aan het opstellen van een beleidsnota industrielawaai zoals genoemd in de Handreiking industrielawaai en vergunningverlening (VROM, 1998). Het doel van deze nota is het scheppen van een beleidskader dat richtinggevend is enerzijds voor het beheer van de geluidszone ingevolge de Wet geluidhinder en anderzijds voor het opleggen van normen bij Wet milieubeheerinrichtingen. En voor het op termijn halen van de wettelijk toegestane geluidsniveaus. Het beleid heeft betrekking op het bedrijventerrein Beatrixhaven met daarop gevestigde inrichtingen met individuele Wet milieubeheervergunningen, maar ook op inrichtingen die vallen onder het activiteitenbesluit. Bij deze laatste inrichtingen kunnen ingevolge het activiteitenbesluit nadere geluidseisen worden opgelegd, die zowel lager als hoger dan 50 db(a) kunnen zijn (kan dit nog). Het beleid heeft tevens betrekking op de wijze waarop de zonetoets wordt uitgevoerd bij milieuvergunningsprocedures ingevolge van de Wet milieubeheer. Door het van kracht worden van de nieuwe Wet geluidhinder kan deze nota beschouwd als een zonebeheersplan ex artikel 164. Door het vastleggen van dit beleid wordt tevens voldaan aan de in artikel 65 gestelde voorwaarden waardoor er voor een tijdelijke termijn de mogelijkheid bestaat de geluidsruimte met 2 db(a) te verhogen: op een of meer plaatsen binnen de zone of op de zonegrens de geluidsbelasting gelijk is aan de ten hoogste toegestane geluidsbelasting; op 15 van de 21 zonepunten is de geluidsbelasting gelijk of lager dan te toegestane geluidsbelasting van 50dB(A). voor zover van toepassing, de beschikbaarheid van grond voor de vestiging of wijziging van een inrichting, dit mogelijk maakt; er is voldoende grond beschikbaar op het industrieterrein Beatrixhaven. de geluidsbelasting in belangrijke mate wordt bepaald door inrichtingen waartoe artikel 8.40 van de Wet milieubeheer is toegepast, en veel van de vergunningsbedrijven zullen door ingang van het activiteitbesluit als AMvB bedrijf worden aangemerkt waardoor dus een groot gedeelte van de geluidsbelasting door deze bedrijven wordt bepaald. redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de geluidsbelasting binnen een afzienbare termijn teruggebracht zal worden op het niveau van de eerder geldende waarden. alle nieuwe en te wijzigen bedrijven worden getoetst aan de inwaartse zonering waardoor wordt gegarandeerd in de toekomst te kunnen voldoen aan de geluidszone. Aangezien aan de bovenstaande voorwaarden wordt voldaan is hiermee officieel het industrieterrein van het slot gehaald. Met andere woorden is er geen juridische belemmering meer om nieuwe vergunningen af te geven. Wel moeten deze nieuwe vergunningsplichtige en AMvB-bedrijven natuurlijk passen binnen de inwaarste zonering zodat het ideale eindsituatie uiteindelijk wordt bereikt. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 18

Daarnaast is het van belang om de bestaande juridische kaders te gebruiken om het beleid te verankeren om zodoende dit plan van aanpak op een goede manier te kunnen uitvoeren en de wijze van uitvoering ook voor de toekomst vast te leggen. Deze juridische kaders betreffen met name: - zonebeheer en vergunningverlening - bestemmingsplannen 6.1 Zonebeheer en vergunningverlening Door het optimaal beheren van de geluidszone is het mogelijk de inwaartse zonering te realiseren. Hiervoor is een algemene aanpak geformuleerd die enerzijds gebaseerd is op een goede controle van de geluidsproductie van de bedrijven en anderzijds op het nastreven van de vestiging van bedrijven volgens het principe van de inwaartse zonering. Daarnaast zijn er een aantal gerichte actiepunten die moeten worden uitgevoerd. 6.2 Bestemmingsplan Om het principe van het inwaarts zoneren een sterke juridische status te geven, met name voor bedrijven waarvoor geen procedure Wet milieubeheer noodzakelijk is, dient dit beleid te worden verankerd in een nieuw bestemmingsplan. Met name bij bedrijven die onder het activiteitenbesluit vallen bestaat de mogelijkheid dat de melding van vestiging pas aan het zonebewakingssysteem wordt getoetst nadat het bedrijf zich reeds op deze kavel gevestigd heeft. Dit is mogelijk omdat de initiatiefnemer pas een melding hoeft in te dienen 8 weken voordat met de bedrijfsvoering wordt gestart. Wanneer het bedrijf zich eenmaal gevestigd heeft is het onmogelijk een goede sturing uit te oefenen. Door het beleid te verankeren in het bestemmingsplan wordt bij de aanvraag voor een bouwvergunning reeds getoetst aan de inwaartse zonering. Ook bij het overleg bedrijfsinitiatieven is deze toetsing dan reeds mogelijk. De inwaartse zonering wordt opgenomen in het bestemmingsplan door het aangeven van de milieuzones op de bestemmingsplankaart met daaraan gekoppeld de toegestane milieucategorieën overeenkomstig de VNG publicatie bedrijven en milieuzonering en de bijbehorende geluidsklasse in db(a). In het nieuwe bestemmingsplan worden de zittende bedrijven positief bestemd op basis van de huidige functie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het overgangsrecht. De bestaande bedrijven ondervinden daardoor geen nadeel van het nieuwe beleid. Wanneer de bedrijven echter weg gaan en de plek niet direct door een soortgelijk bedrijf wordt overgenomen vervalt na een bepaalde periode (circa 1 jaar) het recht om een bedrijf in de huidige categorie op deze locatie te vestigen en zal dus voldaan moeten worden aan de inwaartse zonering. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 19

7. Strategisch aankoop en verkoop Om toe te werken naar de gewenste inwaartse zonering en om vestiging van zwaardere en/of havengerelateerde industrie te realiseren kan de gemeente door middel van strategisch aan- en verkoop van kavels ontwikkelingen hiertoe sturen. Door de gemeente aangekochte kavels kunnen worden ingezet voor nieuwe bedrijven die qua milieucategorie en geluidsklasse overeenkomen met de voorgestelde inwaartse zonering of om bestaande bedrijven die nu op locaties zitten die niet overeenkomen met de inwaartse zonering te verplaatsen naar de juiste kavel. Daarnaast kunnen bedrijven op een gunstig moment tot verplaatsen worden verleidt, bijvoorbeeld op momenten waar sprake is van grote bedrijfseconomische investeringen. Ook kan actief worden ingespeeld op het natuurlijk verloop op een industrieterrein, bijvoorbeeld bij bedrijfsbeëindiging. De uit te stippelen verwervingsstrategie is echter sterk afhankelijk van de beschikbare budgetten. Aangezien de oorspronkelijke doelstelling om 5 hectare vrij te maken voor nieuwe bedrijvigheid inmiddels grotendeels afgerond is zijn de extra financiële middelen alleen noodzakelijk indien in het kader van de revitalisering extra geluidsruimte nodig is voor de vestiging of uitbreiding van een bedrijf. Deze kosten zijn vooraf niet in te schatten omdat dit maatwerk betreft. Echter zal bij deze aankopen altijd sprake zijn van een onrendabele top. Mogelijk dat de kosten van de onrendabele top uit de Topper-regeling kunnen worden betaald. Andere subsidie mogelijkheden zijn momenteel niet bekend, maar zullen moeten worden onderzocht. i:\pid-fb-documentbehandeling\raad\2008\raadsstukken\84-2008 zonebeheersplan beatrixhaven.doc 18-08-2008 20