Breinvoedsel. Auteur: Jurriaan Kamp. Bron: Ode nummer: 99
|
|
- Ivo van de Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Breinvoedsel Auteur: Jurriaan Kamp Bron: Ode nummer: 99 Een dieet dat rijk is aan vitaminen, mineralen en vetzuren kan agressie terugdringen, ons gemoed verbeteren en depressie voorkomen. Dus waarom nemen niet meer mensen omega-3? Hoe beteugel je agressie in gevangenissen het best? Langere straffen misschien, of strengere huisregels of meer sport en gymnastiek? Probeer het eens met visolie! Het kan ook nog eens kinderen beter laten presteren op school en - op een eenvoudige, natuurlijke manier - kan het het zelfs je humeur verbeteren en depressies op afstand houden. Voeding die rijk is aan vitaminen, mineralen en vetzuren als omega-3 legt de basis voor lichamelijk welzijn. Dat weet iedereen. Maar uit onderzoek blijkt steeds meer dat deze bestanddelen ook onmisbaar zijn voor de geestelijke gezondheid. En met dat gegeven kunnen veel mensen blijkbaar slecht uit de voeten. Het verband tussen voeding en agressie is een duidelijk voorbeeld. In 2002 deed Bernard Gesch, fysioloog aan de universiteit van Oxford, onderzoek naar de uitwerking van voedingssupplementen op mensen in Britse gevangenissen. Gesch werkte met 231 gevangenen gedurende vier maanden. Aan de helft van de mannen - tussen de 18 en 21 jaar oud - gaf hij multivitaminen, mineralen en vetzuren bij hun maaltijden. De andere helft kreeg placebo's. Tijdens het onderzoek merkte Gesch dat bij de mannen die de voedingssupplementen ontvingen, het aantal kleine overtredingen van de regels met 26 procent daalde, terwijl degenen in de placebogroep nauwelijks enig verschil vertoonden. Het onderzoek leverde wat agressief gedrag betreft een nog verbluffender resultaat op. In de supplementengroep namen de gewelddadige incidenten af met 37 procent en het gedrag van gevangenen zonder
2 supplementen veranderde niet merkbaar. De resultaten van Gesch werden onlangs herhaald in Nederland, waar onderzoekers van de Radboud Universiteit in Nijmegen een vergelijkbare studie uitvoerden voor de Dienst Justitiële Inrichtingen. Van de 221 gevangenen tussen de 18 en 25 jaar die deelnamen aan het Nederlandse onderzoek, kregen er 116 in een periode van een tot drie maanden dagelijks voedingssupplementen die vitaminen, mineralen en vetzuren bevatten. De overige 105 kregen placebo's. Meldingen van geweld en andere agressieve incidenten daalden met 34 procent in de groep die supplementen ontving, de meldingen bij de placebogroep stegen met 13 procent. Gesch is de eerste om te benadrukken dat voedingssupplementen geen wondermiddel zijn tegen agressie en dat deze onderzoeken niet meer zijn dan een veelbelovend begin van een bewijs' dat er een verband bestaat tussen voeding en gedrag. Niemand beweert dat voedsel de enige verklaring vormt voor asociaal gedrag,' zegt hij, maar wel dat het misschien een opmerkelijk deel uitmaakt van het verhaal.' Maar Gesch stelt even nadrukkelijk dat er geen bezwaren kleven aan betere voeding en dat met name in een gevangenis de kosten van gezonder eten slechts een fractie vormen van het geld dat opgaat aan andere methoden om het probleem van geweld onder gevangenen op te lossen. Toch is het menu in de Britse gevangenissen in de vijf jaar sinds Gesch zijn resultaten publiceerde niet veranderd, ook al zei de voormalige hoofdinspecteur van gevangenissen in Engeland, Lord Ramsbotham, vorig jaar tegen The Guardian: Ik ben er nu absoluut van overtuigd dat er een direct verband bestaat tussen voeding en asociaal gedrag: zowel dat slecht voedsel slecht gedrag stimuleert, als dat goed voedsel dit kan voorkomen.' Toch is het effect van de voeding op de psychische gezondheid en het gedrag nog steeds omstreden, althans gedeeltelijk,
3 omdat het zo lastig te onderzoeken is. Onze stemming, emoties en handelingen worden door zoveel verschillende factoren beïnvloed, waaronder zaken als genen, leefgemeenschap en persoonlijke relaties. Hoe kun je de rol van de voeding uit al deze actieve invloeden filteren? Dat is precies de reden waarom Gesch zijn onderzoek in de gevangenis uitvoerde. Daar zijn veel minder variabelen werkzaam, omdat alle gevangenen min of meer dezelfde routine volgen. Zijn de resultaten van de proefnemingen met gevangenen dan wel toepasbaar buiten de bajesmuren? Gesch denkt van wel: Als het werkt binnen de gevangenis, zou het ook moeten werken binnen een wijk en in de hele maatschappij. Als het werkt in Engeland en Nederland, zou het ook moeten werken in de rest van de wereld.' Verbeterde voeding lijkt ook aan te slaan in het stadje Durham, in het noordoosten van Engeland. Alex Richardson, fysioloog en collega van Gesch aan de universiteit van Oxford, voerde daar een onderzoek uit op twaalf basisscholen. De studie keek naar 117 kinderen tussen de vijf en de twaalf jaar, die allemaal gemiddeld begaafd waren, maar matig presteerden. De docenten vermoedden dat ze dyspraxie hadden, een aandoening die de coördinatie en de motoriek belemmert en waaraan vermoedelijk vijf procent van de Engelse kinderen lijdt. Mogelijke symptomen van dyspraxie zijn bijvoorbeeld problemen bij het veters strikken of evenwichtsstoornissen. De aandoening treedt vaak op naast dyslexie en ADHD, en hoort bij een reeks afwijkingen waaronder ook autistische storingen vallen. De helft van de kinderen kreeg bij Richardsons onderzoek drie maanden lang een voedingssupplement met omega-3, de andere helft ontving een placebo op basis van olijfolie. Het resultaat: kinderen die het omega-3-supplement kregen, gingen het op school veel beter doen dan degenen in de controlegroep. Bijvoorbeeld bij het spellen presteerde de omega-3-groep twee keer zo goed als verwacht, terwijl de
4 controlegroep steeds verder achter raakte. Richardson stelt in haar boek They are what you feed them dan ook voor om de consumptie van omega-3 door kinderen te verhogen. De bewijzen liggen voor iedereen ter inzage. Maak er gebruik van', zegt ze. Omega-3 is niet het enige middel voor ADHD, autisme, dyslexie, dyspraxie of andere psychische of gedragsgerelateerde aandoeningen, waaronder ook de ziekte van Alzheimer. Toch geven studies als die van Richardson aan dat het een voorname rol kan spelen om de hersens te stimuleren en gezond te houden. Daardoor helpt het mee om dergelijke aandoeningen geen kans te geven. En het lijkt erop dat we zulke hulp hard nodig zullen hebben. Gedragsstoornissen als ADHD zijn op dit moment de snelst toenemende soort aandoeningen ter wereld. Twintig jaar geleden had nog niemand gehoord van ADHD. Tegenwoordig kent iedereen wel een kind dat aan de Ritalin is. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat het aantal mensen met een psychische afwijking tegen 2020 verdubbeld zal zijn en dat tegen die tijd depressie de hart- en vaatziekten zal hebben ingehaald als vermijdbare doodsoorzaak nummer één. De WHO stelt verder dat psychische aandoeningen vier van de tien meest voorkomende oorzaken zijn van invaliditeit en dat een kwart van de totale wereldbevolking er op een bepaald moment last van zal krijgen. Voeding kan hierbij heel goed een bepalende rol spelen. In de afgelopen eeuw of daaromtrent is de kwaliteit - en ook de hoeveelheid - van ons eten met sprongen vooruitgegaan. Maar we eten steeds meer fabrieksvoedsel dat steeds minder de onmisbare mineralen, vitaminen en vetzuren bevat die zo belangrijk lijken te zijn voor de geestelijke gezondheid. Gesch omschrijft de huidige consumptie van fabrieksvoedsel als een wereldwijd, ongecontroleerd experiment met het menselijk brein'. Hij wil deze ondervoeding terugdraaien door de diëtisten, artsen en leraren aan te sporen om zich niet alleen te richten op de inname aan calorieën, maar ook aan die van
5 vitaminen, mineralen en vetzuren. Heel vroeger aten we meer gevarieerd. Onze voorouders, die leefden als jager-verzamelaar, aten in de loop van een jaar tussen de honderd en 150 verschillende plantensoorten. Nu neemt tarwe het leeuwendeel van onze graanconsumptie in beslag. Meer dan tachtig procent van het vetverbruik door Amerikanen komt voor rekening van sojaolie. Voedingsvoorlichters bevelen minimaal vierhonderd gram groente en fruit per dag aan, maar veel mensen komen daar niet eens in de buurt. En zelfs degenen die veel groente en fruit binnenkrijgen, profiteren daar niet ten volle van, doordat intensief bebouwde akkers arm zijn aan de voornaamste mineralen. Dus wat moet je dan, als consument? Vis eten. De Amerikaanse arts en psychiater Joseph Hibbeln werkt samen met het National Institute of Health (NIH). Hij legde in een groot aantal landen ter wereld de cijfers over visconsumptie naast de gegevens over depressie en moord. Vis vormt een rijke en gemakkelijke bron voor omega-3. In landen waar weinig vis werd gegeten, zag Hibbeln dat de kans om aan depressie te lijden soms wel vijftig keer zo groot was als in landen met een hoge visconsumptie. Ongeveer 6,5 procent van de inwoners van Nieuw-Zeeland lijdt aan zware depressies - ze eten daar ook erg weinig vis. In Japan, waar veel vis wordt geconsumeerd, heeft 0,1 procent van de bevolking een depressie. Manische depressiviteit (een bipolaire storing) is zeldzaam in IJsland, een land met de hoogste visconsumptie van de wereld, maar komt veel voor in Brazilië en Duitsland, waar de mensen niet zoveel vis eten. Hibbeln constateerde ook dat het risico om vermoord te worden dertig keer groter is in landen met een lage visconsumptie. Deze statistiek wordt zeker beïnvloed door culturele en andere factoren, maar toch zijn het kenmerkende verschillen. Bij latere
6 proefnemingen ontdekte Hibbeln dat depressieve en agressieve gevoelens met ongeveer de helft afnamen nadat iemand tussen de twee en vier weken capsules met visolie had geslikt. Op basis van deze en andere onderzoeken concludeerde de WHO vorig jaar in een rapport: Bepaalde keuzes wat voeding betreft, waaronder de consumptie van vis, een evenwichtige inname van vitaminen en mineralen, en een goede algehele voedingstoestand, zijn ook in verband gebracht met een verminderd aantal gevallen van gewelddadig gedrag.' Hoe kan een stof als omega-3 zo'n uitwerking hebben op ons gedrag en onze psychische balans? De communicatie tussen de zenuwcellen in de hersenen hangt samen met de uitwisseling van neurotransmitters als serotonine en dopamine. Een laag serotoninepeil wordt in verband gebracht met een verhoogde kans op zelfmoord, depressie en gewelddadig gedrag. Kennelijk is omega-3, een lang en buigzaam molecuul, in staat om de uitwisseling van neurotransmitters als serotonine in de hersenen soepeler te doen verlopen, waardoor de communicatie tussen de zenuwcellen beter functioneert. Uit het werk van Hibbeln blijkt dat hersenweefsel van Amerikanen anders is dan dat van Japanners. Amerikaanse celmembranen bevatten veel meer van het weinig flexibele vetzuur omega-6, Japanse celmembranen hebben meer omega- 3 in huis. Fabrieksvoedsel zit nu eenmaal vol omega-6, en dat eten de Amerikanen erg veel. Deze omega-6-vetzuren hebben blijkbaar de plaats ingenomen van de omega-3-vetzuren die je zo rijkelijk in vis aantreft, waarop de Japanners zo dol zijn. Uit andere studies blijkt dat depressieve patiënten en kinderen met ADHD en autisme een tekort hebben aan omega-3. Dus gokken sommige wetenschappers erop dat deze verandering in het soort vetzuren binnen onze hersenen de oorzaak is van de toename in mentale stoornissen. Hoewel steeds meer onderzoeken het belang van de voeding voor de geestelijke gezondheid onderschrijven, worden deze inzichten niet op grote schaal in daden omgezet. Politici,
7 beleidsmakers en zakenlieden vragen nog steeds om meer onderzoek bij duizenden mensen tegelijk, zoals bij proeven voor een nieuw medicijn', klaagt Richardson. Maar dan zeg ik: we hebben nu al zo lang een ongecontroleerd experiment met fabrieksvoedsel uitgevoerd bij de hele bevolking.' De farmaceutische industrie wordt weinig geprikkeld om eigen onderzoek te doen, omdat omega-3 voornamelijk wordt gewonnen uit visolie - en op vis kun je geen patent aanvragen. Dit frustreert menige wetenschapper op dit onderzoeksterrein. Moeten we blijven wachten op nóg meer onderzoek dat deze resultaten weer bevestigt, of gaan we vandaag iets ondernemen tegen het niveau van geweld en agressie in onze samenleving?', vraagt Stephen Schoenthaler, socioloog aan de California State University in Stanislaus, die de afgelopen twintig jaar onderzoek heeft gedaan naar het verband tussen voeding en gedrag en diverse onderzoeken heeft geleid die het maatschappelijk belang van een gezonder dieet aantonen. Helaas is er niet alleen goed nieuws. De consument moet oppassen voor voedingssupplementen die overdreven verwachtingen wekken. Neem nooit supplementen als vervanging voor een gezonde voeding', raadt Richardson aan. Het basisgegeven dat de meeste mensen kennelijk uit het oog verliezen, is dat eten niet alleen brandstof is, maar vooral voeding voor lichaam en geest. Voedsel is niet alleen een bron van energie die je eventjes haastig naar binnen werkt. Gezond eten moet ons een minimum aan onmisbare voedingsstoffen verschaffen in een aanbevolen dagelijkse dosis.' Een supplement met multivitaminen en mineralen is een goede verzekeringspolis', aldus Richardson, en dagelijks 500 milligram omega-3 is ook geen slecht idee. Maar let op bij uw boodschappen: niet elk supplement is een goed supplement, dus vraag advies aan een deskundige voor u besluit of u baat heeft bij een supplement. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar wetenschappelijk onderzoek bevestigt steeds meer dat vitaminen, mineralen en
8 vetzuren agressie kunnen indammen en het geestelijk welzijn kunnen bevorderen. Dat kan een eenvoudig recept vormen voor een vreedzamere wereld. Een kwikstaartje Vis eten is goed voor uw hersens, maar er kunnen zware metalen als kwik in zitten. Vooral zwangere vrouwen wordt vaak aangeraden geen vis te eten. Maar arts en psychiater Joseph Hibbeln denkt dat voor de rest van de bevolking de risico's worden overdreven: Mijn mening is dat de gezonde bestanddelen in vis - vooral als het gaat om hart- en vaatziekten en psychische stoornissen - opwegen tegen het risico van gifstoffen. Volgens mij berokken je jezelf meer schade als je geen vis eet.' Vegetariërs hoeven zich alvast geen zorgen te maken. Hennepolie en lijnzaadolie zijn prima alternatieve bronnen voor omega-3-vetzuren. Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) Prof. Bronkhorstlaan MB Bilthoven Tel: Fax: info@autisme-nva.nl Website: Website:
28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Omega-3 supplementen: broodnodig of overbodig?
Omega-3 supplementen: broodnodig of overbodig? Je kan geen gezondheidsmagazine meer openslaan of er wordt over voedingssupplementen geschreven. Zeker als het over Omega-3 gaat. Maar hebben we die supplementen
Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar...
Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en drinkt
Voedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN
Voedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN Management summary Schuttelaar & Partners 001-01.ppt december 00 Marieke Gaus Context en doel van het onderzoek Doel onderzoek Het onderzoek wordt uitgevoerd
SLIM een revolutionaire visie
SLIM een revolutionaire visie Heeft u er wel eens aan gedacht dat uw gewichtstoename niets met te veel eten of te weinig beweging te maken hoeft te hebben? Dat klinkt misschien vreemd, maar recent wetenschappelijk
Vetverbranding in de hersenen?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Kan een synthetische olie helpen om de hersenen van voedsel te voorzien
PLUSEPA MorEPA. Verbetert de concentratie en is goed voor de gemoedstoestand
Een positieve stemming? Geconcentreerd blijven? Q PLUSEPA MorEPA Verbetert de concentratie en is goed voor de gemoedstoestand Slechts één capsule per dag voorziet u van de hoogst mogelijke EPA-concentratie
Lezing dr. Gert E. Schuitemaker Voedsel, gezondheid en gedrag. 29 maart 2016, De Rode Hoed, Amsterdam
Lezing dr. Gert E. Schuitemaker Voedsel, gezondheid en gedrag 29 maart 2016, De Rode Hoed, Amsterdam Filmpje (5 minuten) voeding & gedrag blauw geel gemeen gedrag 0 69 fysieke agressie 8 63 hyperactief
Prepare for the Switch Make the Switch. Keep the Switch. Producten in het sportvastentraject. www.sportvasten.nl
Prepare for the Switch Make the Switch Producten in het sportvastentraject Keep the Switch www.sportvasten.nl Inleiding Sportvasten is een trainingsmethode waarmee je de metabole switch van suiker- naar
Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Multiple Sclerose en voeding. Kan 't ook
Multiple Sclerose en voeding Kan 't ook Wie is MS-Anders MS en voeding Het Programma Anders Hoe nu verder Wie is MS-Anders Onafhankelijk, kritisch, open-minded Kwaliteit van leven Regulier én complementair
Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten
Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Een verpleegkundige in Engeland die is gespecialiseerd in patiënten met multiple sclerose / MS voerde een informele studie uit waarbij
gegevens van de mannen die aan het begin van het onderzoek nog geen HVZ en geen diabetes hadden.
Samenvatting In hoofdstuk 1 hebben we het belang en het doel van het onderzoek in dit proefschrift beschreven. Wereldwijd vormen hart- en vaatziekten (HVZ) de belangrijkste oorzaak van sterfte. Volgens
Voeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012
Voeding bij borstkanker Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding en borstkanker Antioxidanten, het wondermiddel tegen kanker? Anti-oxidanten helpen kanker
Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips
Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie
Het beste van de beste Omega s
Het beste van de beste Omega s Een nieuwe generatie van Eco-vriendelijke visoliën Wat zijn rtg? Dankzij rtg (r-triglyceride) 70% meer opneembaarheid ivg met andere visoliën Gezondheidsbeweringen Eén softgel
BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE?
BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE? special van de MaculaVereniging MaculaVereniging Postbus 2034 3500 GA Utrecht 030-298 07 07 info@maculavereniging www.maculavereniging.nl
Welzijn: gezond genieten van het leven
1 Welzijnsevaluatie Relatie tussen voeding en gezondheid Bodyscan: is uw lichaam in balans? Voedingsanalyse Vrijblijvend advies hoe u uw voeding kunt optimaliseren 2 Welzijn: gezond genieten van het leven
VEILIGHEID. 5. TBM Maart 2014
VEILIGHEID 5. TBM Maart 2014 TBM: Gezond op het werk * Aan de hand van een Quiz * Verdeel de Quiz kaart de dag voor de TBM * Verzamel voor de start van de TBM de kaarten en steek deze in een omslag met
Consumentenonderzoek voedingssupplementen. 25 maart Marieke Gaus, project manager DirectResearch.nl
Consumentenonderzoek voedingssupplementen 25 maart 2010 Marieke Gaus, project manager DirectResearch.nl DirectResearch.nl Kracht van DirectResearch.nl: value for money 1e resultaten zijn direct beschikbaar
Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Gezondheid & Voeding
Cellulaire geneeskunde beter en goedkoper dan medicijnen farmaceutische industrie Cellulaire geneeskunde, een goede of slechte gezondheid wordt bepaald op het niveau van de vele miljoenen cellen waaruit
Dagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens
Onderzoek naar niewe medicijnen duurt jaren en doorloopt een aantal verschillende stadia. Tenslotte worden de medicijnen op mensen getest in klinische trials. Bij stap 1 wordt de veiligheid getest op gezonde
Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn
Informatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn Beste leerlingen, ouders en/of wettelijk vertegenwoordigers, Dat het eten van vis (rijk aan omega-3 vetzuren) goed is voor het functioneren van
Meer informatie MRS 0610-2
Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,
DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN
DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN ALOE INSPIRED 2016 EEN GEZONDE BASIS. DE DRUKTE VAN HET DAGELIJKS LEVEN MAAKT DAT WE OP HET GEBIED VAN VOEDING SOMS VOOR DE MAKKELIJKSTE WEG GAAN. DE KEUZE VALT DAN SNELLER
Gezondheid & Voeding
1 miljoen aan de antidepressiva, aandacht, geborgenheid en warmte zijn de oplossing Er zijn 1 miljoen mensen in Nederland die antidepressiva gebruiken, dat is dus 1 op de 17 mensen om ons heen. Dat is
Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen
1 Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen Nu u weet dat u aan diabetes lijdt, moet u zich plots geen grote zorgen maken. Waarschijnlijk lijdt u al gedurende lange tijd aan diabetes, mogelijks gedurende
Onze Lifeplus formula. Een simpele filosofie voor gezondheid en welzijn
Onze Lifeplus formula Een simpele filosofie voor gezondheid en welzijn Onze Lifeplus formula Onze Lifeplus formula is een simpele filosofie voor gezondheid en welzijn. Gebaseerd op onze kennis en ervaring
DE FOCUS OP BEWEGEN, GOEDE VOEDING EN ANTI- VEROUDERING NEEM TOE
2/12 3/12 01 DE FOCUS OP BEWEGEN, GOEDE VOEDING EN ANTI- VEROUDERING NEEM TOE Hoe kan het dan dat er ook een toename is in hart- en vaatziekten, diabetes 2 en overgewicht? Studies tonen aan dat een goede
Een goede behandeling. begint bij de juiste diagnose. Gewichtstoename is te vergelijken met koorts
Een goede behandeling begint bij de juiste diagnose U zou heel raar staan te kijken als u bij uw huisarts binnenkwam en uw arts zei, nog voor u ging zitten: U krijgt van mij een ontstekingsremmer, zonder
Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)
Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere
Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington? Waarom creatine?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington?
U hoeft geen acrobaat te zijn om uw cholesterol in evenwicht te houden
U hoeft geen acrobaat te zijn om uw cholesterol in evenwicht te houden MorEPA cholesterol Behoud van een gezonde cholesterolspiegel* *Monacolin K uit rood gefermenteerde rijst draagt bij tot de instandhouding
BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA ZWAARLIJVIGHEID. Blaine Stiger - FOTOLIA DUIDELIJKE ANTWOORDEN
BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA ZWAARLIJVIGHEID Blaine Stiger - FOTOLIA DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat
21 augustus 2015. Onderzoek: Een naaste met dementie
21 augustus 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart
Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart Ontdek hoe kleine veranderingen elke dag een verschil maken Nicolas Guggenbühl, diëtist-voedingsdeskundige, met de medewerking van prof.
1. Ouder en beter Inleiding
1. Ouder en beter Inleiding Wat kan er fascinerender zijn dan ons brein? Het produceert de meest fantastische gedachten. Alles wat we weten over werelden zo ver weg als andere zonnestelsels of zo klein
COLOUR YOURSELF HEALTHY
COLOUR YOURSELF HEALTHY COLOUR YOURSELF HEALTHY PRESENTATIEOVERZICHT Carl Rehnborg en het verhaal over NUTRILITE De uitdagingen van gezond eten Kleur uw voeding Gezond eten. Gezond leven. Over gezondheid
MorEPA gold. De gouden standaard om fit te blijven* * Vitamine C, foliumzuur en vitamine B12 dragen bij tot de vermindering van vermoeidheid
MorEPA gold De gouden standaard om fit te blijven* * Vitamine C, foliumzuur en vitamine B12 dragen bij tot de vermindering van vermoeidheid 2 Deze brochure geeft u alvast tips om op elke leeftijd zo gezond
OMEGA-3- SUPPLEMENT. Doelgerichte voeding
OMEGA-3- Negen capsules (aanbevolen dagelij kse dosis) bevatten: 4500 mg visolie, waarvan 1026 mg EPA en 675 mg DHA. Personen die antistollingsmiddelen op recept gebruiken, dienen hun arts te raadplegen
De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft
Stel je gezond weekmenu samen
Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl
PURE ARCTIC OIL. Omega-3 oil from the Arctic 100 % natural
PURE ARCTIC OIL Omega-3 oil from the Arctic 100 % natural 01 DE FOCUS OP BEWEGEN, GOEDE VOEDING EN ANTIVEROUDERING NEEM TOE Hoe kan het dan dat er ook een toename is in hart- en vaatziekten, diabetes 2
vrouwen 2500 calorieën voor mannen dagmenu met duizend calorieën afvallen Gezond dagmenu van 1000 calorieën: Gezond eten Het 1000
půjčky 1000 kcal dieet recepten. pub-3922070195920298 Laag calorieën recepten 1800 ca vrouwen 2500 calorieën voor mannen dagmenu met duizend calorieën duizend calorieën dieet Een streng laag calorieën
Een leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?
Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste
Voordat we deze vraag zullen beantwoorden, geven we eerst een korte beschrijving van het begrip
Werkstuk door een scholier 1872 woorden 5 december 2002 6,6 99 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Het verslag dat voor u ligt, gaat over anorexia. Wij hebben voor dit onderwerp gekozen omdat wij niet begrijpen
Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Is er een verband
Hoge bloeddruk: de inzichten van cellulaire geneeskunde. Hoe specifieke vitale celstoffen patiënten met hoge bloeddruk kunnen helpen
Hoge bloeddruk4 Vitale celstoffen ter preventie en ondersteunende therapie Hoge bloeddruk: de inzichten van cellulaire geneeskunde Hoe specifieke vitale celstoffen patiënten met hoge bloeddruk kunnen helpen
Het groene recept en een gezond gewicht
Het groene recept en een gezond gewicht We weten eigenlijk allemaal wel dat een gezond gewicht belangrijk is voor onze algehele gezondheid. We weten eigenlijk ook wel dat het krijgen en houden van een
lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit
Voeding en dementie hangen nauw samen Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit Voeding en dementie hangen nauw samen Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit De Wereldgezondheidsorganisatie
Diabetes (suikerziekte)
Diabetes (suikerziekte) 9 Diabetes en cardiovasculaire complicaties de doorbraak Achtergrondinformatie Klinische onderzoeken Diabetes en cardiovasculaire complicaties de doorbraak Miljoenen Europeanen
Startdatum:... Gewicht:... BMI:... Streefgewicht:... Motivatie:
Startdatum:... Gewicht:... BMI:... Streefgewicht:... Motivatie:.................. Gezond afvallen betekent een verandering in je levensstijl, want blijvend afvallen bereik je niet met een crashdieet. Zo
11 EET in totaal minder 62 12 Let op uw gewicht 66 13 BEWEEG iedere dag 72
INHOUD VEROUDERING TEGENGAAN 6 DEEL een 20 basisregels 12 1 EET MEER fruit 14 2 EET MEER groente 20 3 EET MEER bonen 24 4 EET MEER knoflook 30 5 EET MEER noten 34 6 EET MEER vette vis 40 7 GENIET VAN rode
Praktische opdracht ANW Obesitas
Praktische opdracht ANW Obesitas Praktische-opdracht door een scholier 1250 woorden 4 juni 2007 5,9 20 keer beoordeeld Vak ANW Wat is obesitas? Zwaarlijvigheid is één van de grootste gezondheidsproblemen
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 december 2009 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 050 500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 008 500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 5 VX DEN HAAG T 070 0 79 F 070 0 78 www.minvws.nl
Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor afdelingsmedewerkers Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Folder 2 Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken
Gezonde voeding. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? De betekenis van eten voor mensen. Gezonde voeding
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over gezonde voeding. Nu vraag je je misschien af wat dit met de horeca te maken heeft. Gasten komen toch naar een horecabedrijf om lekker te eten en toch niet
INFORMATIE CURSUS WIJN EN GEZONDHEID
APERITIEF DOCUMENT INFORMATIE CURSUS WIJN EN GEZONDHEID ALGEMENE INFORMATIE De cursus WIJN EN GEZONDHEID laat in de eerste plaats de genezende vermogens van het natuurproduct wijn zien, iets wat niet alleen
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14
Gezonder in 3 stappen
Gezonder in 3 stappen GEZONDER IN 3 STAPPEN Carine Green 2018 Beefcake Publishing Voor al wie aan zijn gezondheid wil werken of kampt met overgewicht, chronische vermoeidheid, spierpijnen, hooggevoeligheid,
Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014
Duurzaamheidk mpas Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische
Gezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.
Gezond gewicht Wat kunt u er zelf aan doen? Vraag ons gerust om advies altijd dichtbij www.alphega-apotheek.nl Gezond gewicht De meeste mensen willen graag een aantal kilo s afvallen. Maar is dat wel nodig?
5,7. Samenvatting door S woorden 25 januari keer beoordeeld. [Naam] klas: [Datum] Vakdocent: Mentor: Inleiding
Samenvatting door S. 1663 woorden 25 januari 2016 5,7 3 keer beoordeeld Vak Biologie [Naam] klas: [Datum] Vakdocent: Mentor: Inleiding In dit verslag ga ik het hebben over wat gezond leven is en hoe je
WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag
- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Voeding en Gezondheid. Een bewuste weg naar een betere leefstijl
Voeding en Gezondheid Een bewuste weg naar een betere leefstijl Een goede leefstijl Het geheim van gezondheid zit 'm in het juiste evenwicht. MINDER STRESS/ MEER RELAXEN MEER BEWEGEN BETERE VOEDING 2 Uitgebalanceerde
Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.
Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na
BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN
BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BELANG VAN BEWEGEN Lichamelijk inactief, gevolgen? Actieve geest Wat gebeurt er als je beweegt? HERSENEN INDELING HERSENEN GEHEUGEN EN EMOTIONELE LADING HERSENCELLEN WAT
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten
Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na
Toespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres
Toespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres Toespraak 26-03-2015 Toespraak van de staatssecretaris Dijksma (EZ) bij het Groentecongres op 26 maart 2015 in het World Trade Centrum in Rotterdam.
Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS
Home (/plus) Correspondent 'Suiker' (http://www.standaard.be/plus/tag/suiker) INTERVIEW DAVID SANDERS PROFESSOR VOLKSGEZONDHEID IN ZUID AFRIKA Zuid Afrika gaat dezelfde weg op als VS 07 JULI 2015 loa Professor
Parkinson en voeding. Melissa van der Plaats, diëtist Meander Medisch Centrum, voorheen ook Norschoten
Parkinson en voeding Melissa van der Plaats, diëtist Meander Medisch Centrum, voorheen ook Norschoten Wie ben ik? Diëtist Norschoten te Barneveld / Meander Medisch Centrum te Amersfoort Sinds 2012 aangesloten
Ouderen. Vrijwilligers en studenten tegen ouderenmishandeling. Stichting
Vrijwilligers en studenten tegen ouderenmishandeling Stichting Definitie ouderenmishandeling Al het handelen of nalaten van handelen jegens (geheel of gedeeltelijk) afhankelijke ouderen, door diegene(n)
3.3 Eén handje is één handje Koffie: let op je nachtrust Om met een grote boog omheen te gaan De grootste dikmaker 58
3.3 Eén handje is één handje 52 3.4 Koffie: let op je nachtrust 53 4 Om met een grote boog omheen te gaan 56 4.1 De grootste dikmaker 58 4.2 Intolerantie 60 4.3 Nog even voor de duidelijkheid 63 5 Geen
Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en
Onderzoek naar de rol van ontsteking bij het ontstaan van bipolaire stoornissen
Onderzoek naar de rol van ontsteking bij het ontstaan van bipolaire stoornissen CAPRI Universiteit Antwerpen INFORMATIEBRIEF VOOR DEELNEMERS Versie voor patiënten Versie 3 22/04/2015 Geachte heer/mevrouw,
Heeft een etiket wel voordelen voor uw kind? Heeft een etiket wel voordelen voor uw kind?
Ritalin maar er zijn ook bijwerkingen. Dit vindt ook kinderpsychiater van der Zuilen. Kinderpsychiater van der Zuilen: Onlangs is er vanuit de Universiteit van Amsterdam onderzoek gedaan naar de bijwerkingen
dé formule tot een perfect evenwicht
dé formule tot een perfect evenwicht Waarom? Minami biedt omega-3 voedingssupplementen met een heel hoge concentratie, waarvan de voordelen en de effecten wetenschappelijk onderbouwd zijn. Dé formule tot
Verwen uw hart, hersenen en botten met het beste van het beste
Verwen uw hart, hersenen en botten met het beste van het beste EcOmega s Omega-3 in een complex van vier sterke nutriënten 1200 mg omega-3 + 1000 IE vitamine D 950 mg omega-3 De beste, zuiverste en veiligste
- Cacao als medicijn - Cacao, godenvoeding - Chocolade gunstig voor hart en bloedvaten. Cacao als medicijn
- Cacao als medicijn - Cacao, godenvoeding - Chocolade gunstig voor hart en bloedvaten Cacao als medicijn De indianen gebruiken al eeuwenlang cacao als medicijn. De eerste beschreven therapieën dateren
WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen
WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud
Ondersteunende zorg voor mensen met kanker
Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties
Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?
Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?
RAUWE VOEDING VOOR HONDEN
RAUWE VOEDING VOOR HONDEN ZELF RAUWE VOEDING SAMENSTELLEN VOOR JE HOND Lizzy Plat-Coelers - Rauwe voeding voor honden Omslagfoto's: Bastiaan Heus 2015, Lizzy Plat-Coelers 1e druk, maart 2015. Alle rechten
Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014. Dr. Roeslan Leontjevas
Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014 Dr. Roeslan Leontjevas Doen bij Depressie: effectief depressie aanpakken Dr. Roeslan Leontjevas - psycholoog - onderzoek aan Radboud Universitair
Een depressie. P unt P. kan u helpen. volwassenen
Een depressie P unt P kan u helpen volwassenen Iedereen is wel eens moe, somber en lusteloos. Het is een normale reactie op tegenvallers, een verlies en andere vervelende gebeurtenissen. Wanneer dit soort
Bestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen.
Amersfoort, Bussum, Den Haag, 5 april 2007 Bestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen. Oproep aan de leden van de vaste commissie
Wat zijn jouw overtuigingen?
Wat zijn jouw overtuigingen? Als je wilt werken aan je gezondheid en vitaliteit dan is het belangrijk om te weten welke overtuigingen er in je hoofd rondspoken. Als jij, bewust of onbewust, ervan overtuigd
MorDHA. MorEPA. Omega-3 is een belangrijke bouwsteen in de ontwikkeling van de hersenen
MorDHA MorEPA MorDHA Omega-3 is een belangrijke bouwsteen in de ontwikkeling van de hersenen Onze westerse voeding is rijk aan omega-6 vetzuren, maar bevat te weinig omega-3 vetzuren. Hierdoor ontstaat
Gezondheid & Voeding
Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen
Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen
Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Versie 1, oktober 2013 Bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Noaberkracht Dinkelland Tubbergen In Noaberkracht Dinkelland Tubbergen wonen 47.279
Informatieboekje. GRIP- Studie GRoente Inname Peuters
Informatieboekje GRIP- Studie GRoente Inname Peuters Contactgegevens Onderzoeksteam Prof. Dr. Ir. Kees de Graaf (hoofdonderzoeker Humane Voeding) Dr. Gerry Jager (Universitair Docent) Ir. Victoire de Wild
Gezondheid & Voeding
Metabolisme verhogen door minder koolhydraten te gebruiken Metabolisme is een ander woord voor stofwisseling. Het Metabolisme verhogen is eigenlijk een hogere/snellere stofwisseling. Metabolisme is de
Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009
Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen