Voorzitter: Gemeenteraad: Overigen: Verslag:
|
|
- Veerle Desmet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wijkbijeenkomst Gemeenteraad in Overvecht Woensdag 20 mei 2015 Locatie: Wij 3.0, computerwijk, Stroyenborchdreef 12 Onderwerp: DigiTaal Aanwezig Voorzitter: Gemeenteraad: Overigen: Verslag: Martine Sluijter, wijkregisseur Zuid Sander van Waveren (CDA; contactpersoon Overvecht), Bouchra Dibi (PvdA), Maarten van Ooijen (ChristenUnie), Radj Ramcharan (fractiemedewerker CDA), Tara Scally (GroenLinks), Reyhan Tezcank (fractiemedewerkster D66) cursisten en cursusleiders taal- en computerlessen, medewerkers van Computerwijk en Taal Doet Meer, Mieke van der Burg (Adviescommissie Ouderenbeleid), medewerkers Wijkbureau Overvecht, medewerkers Gemeente Utrecht (publieke dienstverlening) en anderen. In totaal zo n 50 deelnemers aan deze avond. Majne van de Merwe (Rosenbaum Select, notulisten & verslaggevers) Opening Martine Sluijter verwelkomt de aanwezigen, waaronder cursisten van taal- en computerlessen; ook de cursusleiders van Taal Doet Meer bijna allemaal vrijwilligers zijn er. Deze organisatie geeft al dertig jaar taallessen, onder andere in Overvecht. De lessen worden aan bijna twintig kleine groepjes gegeven, zowel overdag als 's avonds. In samenwerking met Bibliotheek Overvecht heeft Taal Doet Meer het taalinformatiepunt. Computerwijk, onderdeel van de nieuwe organisatie Wij 3.0, is gastheer vanavond. Wij 3.0 wil het voormalige buurthuis ontwikkelen tot locatie voor werk en activering. De organisatie heeft het pand nu nog tijdelijk in gebruik en is in gesprek met de gemeente om langer van deze locatie gebruik te kunnen maken. De Adviescommissie Ouderenbeleid heeft het college nog niet zo lang geleden geadviseerd over het onderwerp Digitalisering, en gekeken of het gemeentelijk beleid op dat gebied wel past bij de bewoners die al hun zaken met de gemeente voortaan langs digitale weg moeten doen. Enkele aanwezigen geven aan dat zij er bezwaar tegen hebben om te worden gefotografeerd. Daar wordt rekening mee gehouden. Wijkraad Overvecht Els Wegdam De wijkraad adviseert het college van burgemeester en wethouders, gevraagd en ongevraagd. Nadat de wijkraad over het stadsbrede advies van de Adviescommissie Ouderenbeleid had gehoord, nam men zich voor om een op Overvecht toegespitst advies over digitalisering te geven. De wijkraad maakt zich zorgen over het digitaliseringsbeleid van de gemeente, en is dan ook blij dat er vanavond een afvaardiging van de gemeenteraad aanwezig is. De website van de gemeente is naar de mening van de wijkraad niet duidelijk genoeg. Lastig, want voor alle gemeentelijke dienstverlening kunnen burgers nergens anders meer terecht. Vooral voor mensen met een taalprobleem is dat bijna niet te doen; dit geldt ook voor mensen die niet zo handig met een computer zijn en/of hun weg via internet niet goed kunnen vinden. Daar zijn er heel veel van in Overvecht!, het hoogste percentage in de hele stad. De gemeentelijke informatie gaat dus aan hen voorbij; zij missen kansen en kunnen niet weten waar zij recht op hebben. Bovendien, zo wordt vanuit 1
2 de zaal aangevuld, zijn mensen die wél op internet kunnen komen, lang niet altijd vaardig genoeg om precies te vinden wat zij zoeken. De wijkraad zou graag zien dat de gemeente de website van een betere zoekfunctie voorziet. De website moet toegankelijker worden; dat geldt ook voor de gemeentelijke dienstverlening in het algemeen. Het taalgebruik van de gemeente zou zich meer moeten richten op wat gewone mensen kunnen begrijpen. Velen zijn immers niet zo thuis in het ambtelijk vakjargon. Mensen moeten persoonlijke informatie blijven ontvangen, en moeten ook informatie op papier blijven ontvangen. De gemeente heeft de wijkraad gemeld dat de adviezen ter harte worden genomen. Els Wegdam vraagt vervolgens aandacht voor het (papieren) wijkblad Dreefnieuws. Een leuk, informatief blad dat goed gelezen wordt. In 2015 blijft het blad nog zoals het nu is, maar wat er de jaren daarna met Dreefnieuws gaat gebeuren, is nog onzeker. De wijkraad vindt dat jammer, want mensen die niet met een computer overweg kunnen, missen dan voortaan de informatie in het blad. Daarnaast zorgt Dreefnieuws voor een echt 'wijkgevoel;' velen kijken uit naar het nieuwe nummer. Het is jammer als het blad zou verdwijnen. De wijkraad vindt het zeer positief dat er zoveel taal- en computerles in Overvecht wordt gegeven; dat zal echter niet op korte termijn de problemen (te weinig kennis van de Nederlandse taal en te weinig digitale vaardigheden) oplossen. Op korte termijn komt gemeentelijke informatie dus niet voor veel mensen in Overvecht beschikbaar. Computerwijk cursusleiders Ismeta en Amina In 2011 begonnen Ismeta en Amina als cursisten bij Computerwijk. Zij zijn enthousiast over de lessen die zij kregen. Ismeta vertelt eerst iets over haar eerste ervaringen in Nederland, en het taalprobleem dat zij ondervond. Alles was nieuw en vreemd: woorden en uitdrukkingen, zelfs gebaren betekenen hier iets anders dan in haar land. Dit cultuurverschil heeft Ismeta voor een groot deel weten te overbruggen dankzij ontmoetingen met Nederlanders, bijvoorbeeld tijdens koffie-ochtenden. Dat is dan ook haar dringende advies aan de gemeente: faciliteer ontmoeting! De cursusleiders zijn bezig met de samenstelling van een computerwoordenboek. Als je de Nederlandse taal al niet heel goed beheerst, zijn computerwoorden nog moeilijker; 'muis,' bijvoorbeeld. Heb je nét geleerd dat dat een diertje is! Het computerwoordenboek verschijnt in juni a.s. Taal en ontmoeting Lisa de Laat, sociaal makelaar (Wijk & Co) Lisa de Laat vervangt een zieke taal-vrijwilliger. Taal en ontmoeting is een krachtig project; het bestaat al heel lang, hoewel het nu niet precies in de opzet van het nieuwe welzijn past. Er zijn achttien vrijwilligers als taalcoach actief in Overvecht. Zij geven wekelijks elk ongeveer twintig lessen aan ongeveer 160 cursisten. De organisatie krijgt daarnaast in de buurtcentra veel informatieverzoeken over taalles. De lessen zijn zeer laagdrempelig; mensen mogen er zó binnenstappen. Een les kost 1. Reclame maken hoeft niet; de cursisten stromen vanzelf toe. De vraag blijft onverminderd groot. De sociaal makelaars verwijzen ook mensen, bijvoorbeeld inburgeringsplichtigen, door naar andere organisaties die taallessen verzorgen. Taal en ontmoeting was aanvankelijk een project van Cumulus Welzijn, maar die organisatie bestaat niet meer. Als gevolg van het nieuwe welzijn worden de vrijwilligers zwaarder belast; er komt meer werk op hun schouders. Het project wordt nu getrokken door de sociaal makelorganisatie Wijk & Co, die daar eigenlijk onvoldoende voor is toegerust. Inhoudelijk taalexperts heeft Wijk & Co bijvoorbeeld niet. De sociaal makelaars leggen contacten met gespecialiseerde organisaties, bijvoorbeeld met Taal Doet Meer, voor deskundige ondersteuning van de vrijwilligers. Ook bij het Taalnetwerk is Wijk & Co aangesloten. Lisa de Laat pleit ervoor om een coördinator Taal en ontmoeting te houden, ongeacht bij 2
3 welke organisatie die wordt ondergebracht. Er is ook een organisatie nodig die de vrijwilligers blijft ondersteunen. Op een vraag uit de zaal geeft Lisa aan dat Taal en ontmoeting samenwerkt met Computerwijk. Eén taalgroep krijgt sinds kort ook computerles, van Amina. Knelpunt is dat Wijk & Co geen vast leslokaal heeft; er zijn wel laptops beschikbaar. Is er een overzicht van alle organisaties in Utrecht die computercursussen geven? Volgens Lisa de Laat kennen de sociaal makelaars het aanbod voor Overvecht wel. Zie ook de website Wie geen computer heeft (of daar niet handig mee is) kan elke woensdagmorgen in de Bibliotheek terecht. Daar werkt Ellen, die kan helpen met zoeken naar goede taal- en computercursussen. PRAGO Gerrie Overweel PRAGO verzorgt al meer dan dertig jaar basiseducatie voor volwassenen. Dat doet men in het Trajectum College op maandag- en donderdagavonden. Omdat de organisatie geen eigen schoolgebouw heeft, is zij niet zo zichtbaar; naamsbekendheid krijgt men door folders en via cursisten die anderen over hun ervaringen vertellen. De organisatie richt zich op laagopgeleiden en laaggeletterden, een moeilijk bereikbare groep. Mensen geven immers niet zo gemakkelijk toe dat zij niet (goed) kunnen lezen, en het is niet aan hen te zien. Wie niet goed kan lezen, kan niet meedoen in de maatschappij. PRAGO staat voor 'praktisch, gericht onderwijs.' De lessen zijn bedoeld voor mensen van 18 jaar en ouder. Zij leren zaken waaraan zij in het dagelijks leven iets hebben: lezen en schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. De aanpak is vraaggericht en individueel. Cursisten kunnen aangeven dat zij willen leren lezen, of willen leren om met geld om te gaan. De lessen richten zich op de wens van de cursist. In Nederland zijn er 1,3 miljoen mensen laaggeletterd; zij kunnen een beetje lezen. Daarnaast zijn er 1,9 miljoen mensen die in het geheel niet kunnen meedoen in de maatschappij. Zij hebben bijvoorbeeld geen idee hoe zij een afspraak bij de gemeente moeten maken, hoe ze een treinkaartje moeten kopen of hoe digitaal stemmen in zijn werk gaat. Mensen komen meestal via-via in contact met PRAGO en vaak met enige schroom. Door de lessen bloeien ze echter op. Zij ervaren dat zij zich beter gaan voelen door wat ze allemaal leren. Naast de individuele lessen zijn er activiteiten in groepsverband, wat de cursisten veel zelfvertrouwen geeft. De lessen bij PRAGO worden verzorgd door beroepsleerkrachten, met ondersteuning van veel vrijwilligers, onder andere van het project Impuls. Ten slotte vertelt mevrouw Overweel over een mevrouw, leeftijd 50+, die wilde leren lezen toen haar eerste kleinkind in aantocht was. 'Oma's lezen voor,' dacht die mevrouw, 'en deze oma kan dat niet.' Natuurlijk was ze trots toen ze haar kleinkind kon voorlezen, maar, zo geeft mevrouw Overweel aan, dat kleinkind kreeg taal aangeboden. Zo werkt zelfs op latere leeftijd aangeleerde vaardigheid door voor nieuwe generaties. PRAGO is geen rijke organisatie, en de cursisten zijn dat ook niet. Financiële steun vanuit de gemeente blijft dus zeer belangrijk. Leven en leren Mariken van Meer In de bibliotheek kwamen altijd al veel taalgroepjes over de vloer, vertelt mevrouw Van Meer, die daarnaast veel vragen bleken te hebben over computergebruik. Daar had de bibliotheek geen laagdrempelige cursus voor. In samenwerking met andere organisaties (Computerwijk, Taal Doet Meer, Stichting Lezen & Schrijven) werd er toen een ontwikkeld. Om mee te kunnen doen in de samenleving is taalvaardigheid nodig, maar digitale vaardigheden zijn tegenwoordig bijna net zo belangrijk. Het project Leven en leren is een combinatie van die twee. Er is in Overvecht een aanbod van basisvaardigheden, waaronder digitale vaardigheden. Het verbindende element is de website 3
4 Mensen die een computercursus volgen, oefenen meteen ook hun taalvaardigheid en andersom. Vanuit de bibliotheek worden mensen doorverwezen naar de taal- en computercursussen. Naar aanleiding van een door de gemeenteraad ingediende motie (motie 46) startte er onderzoek naar de 'digitale kloof' in de stad. Dat leverde goede informatie op. De gemeente zorgde voor 100 computers voor lesprojecten. Er is ook beloofd dat de gemeente samen met Leven en leren kijkt hoe de ontwikkelingen kunnen worden verduurzaamd. Het aanbod is hard nodig niet alleen voor laaggeletterden en laaggeschoolden, ook voor ouderen. Een voorbeeld van goede samenwerking tussen Leven en leren en de gemeente is de Leven-enlerenpas voor mensen met een taalprobleem, geselecteerd uit de gemeentelijke bestanden. De pas geeft toegang tot de online leeromgeving en tot voorzieningen in de wijk, want het is ook een bibliotheekpas. De Europese subsidie voor de pas (uit het Integratiefonds) houdt per 1 juli a.s. op, wat erg jammer is. 'Motie 46 plus moet worden ingediend,' vindt mevrouw Van Meer. Als de subsidie stopt, kan de organisatie de licenties voor niet meer betalen. Ook de verbinding tussen taal- en digitale vaardigheden gaat dan verloren. De subsidie bedroeg voor twee jaar. De gemeente heeft in het programma Meedoen Naar Vermogen geld voor computer- en taalprojecten. Hierna wordt de allereerste Leven-en-lerenpas feestelijk uitgereikt aan mevrouw Fietje. Na de vergadering krijgen alle aanwezige cursisten van Digiwijs ook een pas. Stellingen Hierna worden er stellingen aan de aanwezigen voorgelegd. Zij 'stemmen met de voeten,' dus iedereen loopt na elke stelling naar het vak 'Ja' of 'Nee.' Stelling 1: In Overvecht zijn voldoende plekken waar taal- en computerles wordt aangeboden. Dat is waar, wordt gezegd, er werken in Overvecht heel veel vrijwilligers, al kan men er altijd meer gebruiken. Een knelpunt is echter de aansluiting op het reguliere onderwijs. Er zijn lange wachtlijsten voor ROC's. Niet mee eens, vindt iemand anders. Neem bijvoorbeeld de structuur van Computerwijk. Mensen uit een bepaalde straal rond de locatie volgen de lessen; wie daarbuiten woont, vindt het al snel te ver weg. Kleine 'cirkeltjes' in de wijk zouden er moeten komen. Stelling 2: Er moet een locatie in Overvecht zijn waar iedereen gratis gebruik kan maken van computers, ook 's avonds. Vanuit het vak 'Nee' wordt gezegd: lessen kosten een euro, dat is niet teveel. Je kunt best een bijdrage vragen; niet alles hoeft gratis te zijn. In het vak 'Ja' vindt men het niet erg om voor koffie en thee te betalen. Computers in een cursuslokaal mogen echter wel gratis zijn, vooral omdat er vaak na de les nog behoefte is om ze te gebruiken. Stelling 3: Nú investeren in het terugdringen van laaggeletterdheid, bespaart de overheid later geld. Een open deur, vinden de meeste aanwezigen. De vraag stellen is hem beantwoorden! Maar, zo merkt een van de aanwezigen op, het gaat niet alleen om geld maar ook om welzijn en welbevinden. Stelling 4: Iedereen is welkom bij taallessen ook inburgeringsplichtigen. Alle aanwezigen gaan massaal in het vak 'Ja' staan. 4
5 Stelling 5: Als een cursist niet komt opdagen bij de cursus, hoeft de organisatie geen contact met hem of haar op te nemen. Het is zijn of haar eigen verantwoordelijkheid om naar de les te gaan. Bij taalcursussen wordt dat juist wel gedaan, zo geeft Lisa de Laat aan, ook al vinden wij óók dat het ieders eigen verantwoordelijkheid is om naar de les te gaan. Meestal speelt er iets anders als mensen niet naar de les gaan. Het heeft bijna altijd met gezondheid te maken of met het ontbreken van kinderoppas. Het zijn vaak problemen die gemakkelijk op te lossen zijn. Iemand anders vindt het zeer belangrijk om contact op te nemen. Er zijn vaak heel lange wachtlijsten van mensen die graag naar de cursus willen. Wie niet komt opdagen, houdt onnodig een plek bezet van iemand die de cursus graag zou volgen. Bovendien is er een lege plek bij een computer zonde! Mevrouw Overweel heeft de ervaring dat mensen soms even over een 'dood punt' geholpen moeten worden. Belangrijk als zij dan worden opgebeld, en worden aangemoedigd om weer te komen. Stelling 6: Iedereen kan taalcoach worden. Natuurlijk, wordt gezegd, Nederlands is toch je moedertaal? Waarom zou je die niet aan een ander kunnen leren? Daar wordt tegenin gebracht dat lang niet iedereen die goed Nederlands spreekt, ook voldoende didactische vaardigheden heeft, en voldoende gevoel heeft voor soms raadselachtige gewoonten die mensen met een andere culturele achtergrond hebben. Als je dat allemaal wel hebt? Dan mag je taalcoach worden! Gesprekken in groepen Martine Sluijter vraagt iedereen om bij een groepje te gaan zitten dat je (nog) niet goed kent. 'Dan krijgen jullie verrassende gesprekken!' Ook de raadsleden verdelen zich over de groepen. Plenaire terugkoppeling Groep 1 In de eerste groep ging het gesprek over het aanbod, hoe zo'n training dan verloopt en wat er beter zou kunnen. Er moet onderscheid in verschillende vaardigheidsniveaus worden gemaakt; mensen moeten zoveel mogelijk 'op maat' worden geholpen. Dit stelt dus ook eisen aan het vaardigheidsniveau van de trainers. Het helpt mensen over de drempel als de sfeer goed is (koffie, thee). Daarbij werd de vraag gesteld wie dat allemaal betaalt. Daar is de gespreksgroep niet aan toegekomen. Raadslid Sander van Waveren neemt dit wel mee als aandachtspunt, en heeft zich ook voorgenomen om het aanbod nog eens kritisch te bekijken. Groep 2 Volgens de tweede groep ontbreekt een goed overzicht van het aanbod aan cursussen en trainingen; dat moet er dus zeker komen. Aan de andere kant vraagt een organisatie als PRAGO zich af hoe zij de doelgroep kan bereiken. In het groepsgesprek werd de bibliotheek genoemd, hoewel laaggeletterden daar misschien niet komen. Ouderen zijn te bereiken via de verzorgingshuizen, via het wijkbureau, via de huisarts. Mevrouw Overweel tekent hierbij aan dat de contacten tussen PRAGO en de instanties wel in orde zijn; daarmee is een potentiële cursist echter nog niet bereikt. Mensen moeten zelf aangeven dat zij willen leren lezen maar daarvoor moeten zij een hoge drempel over. Het is een stuk eenvoudiger om te bekennen dat je niet zo handig met de computer bent, zeker als je al 70 bent. Hierop wordt vanuit de gespreksgroep de suggestie gedaan om autochtone laaggeletterden te vinden via het aanbod computercursussen voor beginners. Van daaruit kunnen zij dan met zorg worden doorverwezen. 5
6 De taalcoaches missen enigszins een 'begeleidings-infrastructuur.' Het is niet altijd duidelijk wie nu wie begeleidt. Vrijwilligers begeleiden andere vrijwilligers, terwijl dat best een zware taak is. De coördinatie kan duidelijker. Taal is de sleutel tot succes en computervaardigheid is niet meer weg te denken in de huidige maatschappij. Lessen moeten dan ook toegankelijk zijn voor iedereen, dat geldt dus ook voor mensen met een beperking die niet taal- en digitaalvaardig zijn. Groep 3 Een familie met een ziek kind had een nieuw paspoort nodig. Daarvoor moet je via de computer een afspraak voor maken bij de gemeente dat is lastig als je niet goed Nederlands spreekt en niet goed met de computer overweg kunt. Je kunt iemand vragen om voor jou de afspraak te maken. Het gezin waar het in dit verhaal om gaat, moest wel acht keer heen en weer tussen het stadskantoor en het ziekenhuis, omdat er steeds informatie ontbrak. Over dit verhaal ging het in groep 3. Raadslid Tara Scally erkent dat dit kan worden voorkomen als mensen direct vanaf het begin goed worden geïnformeerd en bovendien digitaal vaardig zijn. Dat neemt zij dan ook mee als aandachtspunt, evenals het feit dat veel organisaties zich daarvoor inspannen en dat er meer vrijwilligers nodig zijn. Ook is het belangrijk dat de lessen dicht bij huis gevolgd kunnen worden. Vanuit de zaal wordt opgemerkt dat men ook hoopt dat de gemeente dit soort gevallen voortaan wat hulpvaardiger oppakt. Had het gezin niet al na twee of drie keer tevergeefs te zijn teruggekomen, geholpen kunnen worden? Wellicht had in dit specifieke geval het Buurtteam ingeschakeld kunnen worden. Groep 4 Het is eigenlijk gek dat zoiets belangrijks als digivaardigheid aan vrijwilligersorganisaties wordt overgelaten, werd in deze groep opgemerkt. Het moet op een goede, professionele manier gebeuren. Voor alle zwakke groepen in de samenleving geldt: als je geen geld hebt, kun je geen computer betalen. In India heeft de overheid ervoor gezorgd dat er in elke buurt gratis te gebruiken computers beschikbaar zijn. De ouders leren er via hun kinderen mee omgaan. De gemeente zou kunnen denken aan computers bij Ouder-Kindcentra, welzijnsorganisaties, scholen. Zorg voor goed materiaal, is het advies van groep 4, en zorg voor een goede beheerder. De gemeente kan ook bedrijven stimuleren meer betrokken te zijn bij dit onderwerp door hen aan te spreken op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Communiceren met een computerprogramma is haast een vak apart; van echte interactie is geen sprake. Je moet simpelweg een vooraf samengesteld rijtje vragen aflopen. Misschien moet daar iets aan veranderen. Om met een computer te kunnen werken, moet je taalvaardig zijn. Bij digitale loketten zou meer gebruik gemaakt kunnen worden van symbolen. Ook het taalgebruik van de gemeente moet veranderen, maak het simpel. Je zou hierbij ok gebruik kunnen maken van een gebruikerspanel. De computer wordt ook voor andere dingen dan taal gebruikt, bijvoorbeeld skype. Dat kan een goed aanknopingspunt zijn. Voor Overvecht geldt dat financiële problemen ook van invloed zijn op digivaardigheid. Veel mensen hebben bijvoorbeeld wel een smartphone, maar geen beltegoed. De locatie van taallessen zou je wellicht kunnen doen op plekken waar de doelgroep te vinden is, bijvoorbeeld gezondheidscentra en bibliotheek. 6
7 Sluiting Ten slotte bedankt Martine Sluijter alle aanwezigen voor hun komst en voor het actieve meedenken. Zij nodigt allen uit om nog wat na te praten en met elkaar iets te drinken. Aandachtspunten van de wijkbijeenkomst: - Toegankelijker maken van de website van de gemeente, door middel van taalgebruik, symbolen en verbeteren zoekfunctie; - Taal- en computerlessen zijn noodzakelijk in Overvecht, er is een blijvende grote vraag voor dit laagdrempelige aanbod; - Aandacht voor de aansluiting op het reguliere aanbod, het ROC heeft bijvoorbeeld lange wachtlijsten; - De taal -en computerlessen hebben een beperkte reikwijdte in Overvecht, mensen reizen niet gauw naar de andere kant van de wijk voor een cursus. Aanbod in de buurt is belangrijk; - De taal- en computervrijwilligers/coaches hebben een duidelijke coördinatie en ondersteuningsstructuur nodig; - De taal- en computercursussen hoeven niet gratis te zijn, een (kleine) bijdrage mag gevraagd worden, maar het is wel fijn dat er bv na de cursus nog gratis gebruik gemaakt kan worden van computers om te oefenen; - Financiële steun vanuit de gemeente voor bv Prago is zeer belangrijk, ook is er de oproep aan de gemeente om de licentie voor af te kopen, net als andere grote steden hebben gedaan. 7
SAMEN DIGITAAL : de opgave
SAMEN DIGITAAL : de opgave -> Bibliotheek Utrecht, Mariken van Meer Internetvaardigheden Utrechtse situatie De Utrechtse aanpak / Leven en Leren -> Stichting Digisterker, Piet Boekhoudt CBS typen internetvaardigheden
Nadere informatieTaalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013
Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Deze fotoserie is ontwikkeld in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013. In Utrecht wonen zo n 30.000 mensen die
Nadere informatieTaal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst!
Taal verbindt mensen Wij verbinden mensen met taal Want Taal doet meer dan schrijven, spreken en lezen Het is de sleutel naar een nieuwe toekomst! Taal doet meer In Utrecht wonen meer dan 15.000 volwassenen
Nadere informatieTaal: de sleutel naar echt meedoen
Taal: de sleutel naar echt meedoen Leren en participeren, hoe doe je dat? www.wmoradar.nl Bewoners die moeite hebben met de Nederlandse taal, kunnen bij Radar Wmo diensten een taalcursus volgen in hun
Nadere informatieVoor informatie en aanmeldingen kan er contact worden opgenomen de Taalhuiscoördinator(en) van het Alfa-college.
1 november 2017 april 2018: - Opzet en voortgang van het project, aantal te betrekken en betrokken partners, aantal te bereiken en bereikte inwoners, bereikte doelen in het kader van participatie van inwoners
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatie(digi)taal. Tips om met de computer te leren werken. de Week van de Alfabetisering. Utrecht.nl
(digi)taal Tips om met de computer te leren werken de Week van de Alfabetisering Utrecht.nl 2 Deze folder is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Mira Media, de Bibliotheek
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal
Nadere informatie1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
Nadere informatieAlgemene informatie Wmo
Algemene informatie Wmo Informatie over de Wmo Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de Wmo. Wmo betekent Wet maatschappelijke ondersteuning. Veel mensen met een beperking krijgen daar mee te maken. Het
Nadere informatieIntact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken
10 goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken Intact Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem en hun naasten, ongeacht welke verslaving. De eerste stap
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod taalcoaching Taal doet meer Taal doet meer heeft een niet meer weg te denken rol in de Utrechtse samenleving op het gebied van integratie en participatie. Door taal
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatiegoede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep
10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten
Nadere informatieDe bieb in De buurt 2
De bieb in de buurt 2 Inleiding De bibliotheek is een plek waar kennis, informatie, mooie verhalen en inspiratie voor het oprapen liggen. De bibliotheek dient als trefpunt in de buurt. Het is een plek
Nadere informatieU in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren
Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.
Nadere informatieEh bril vergeten. Als je niet kunt lezen en schrijven
Eh bril vergeten Als je niet kunt lezen en schrijven Plannen van de gemeente Borger-Odoorn voor 2012 Als je niet kunt lezen en schrijven Als je niet kunt lezen en schrijven zijn er veel dingen die je
Nadere informatieZelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving.
Zelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Anouk woont al jaren bij een leefgroep voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Maar ze wil zelfstandiger
Nadere informatieWie kan terecht in een centrum voor basiseducatie? Wat kan je er leren?
basis educatie Wie niet goed kan lezen, schrijven en rekenen, is geen uitzondering. In ons land heeft meer dan half miljoen mensen er moeite mee. In een centrum voor basiseducatie kan je die achterstand
Nadere informatieVerslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013
Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013 Aanwezig ca. 100 personen. Sprekers: Vz. Turks Museum Rustem Akarsu, Vz. Platform Allochtone Ouderen de heer R. Ramnath,
Nadere informatieTaalhuis Haarlemmermeer
Taalhuis Haarlemmermeer Wat is een Taalhuis? Het Taalhuis in de Bibliotheek Haarlemmermeer is een plek waar volwassenen beter kunnen leren lezen, schrijven, rekenen en omgaan met de computer. Burgers kunnen
Nadere informatietaal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga
taal in veenendaal verbeter je nederlands Hollandaca ögrenmek istiyorsaniz Wanaaji Holandeeskaaga Verbeter je Nederlands! Wil jij ook beter Nederlands leren? Ga dan naar de bibliotheek in De Cultuurfabriek.
Nadere informatieRotterdams Ambassadrices Netwerk
De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.
Nadere informatieInhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...
Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieUitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland
Uitkomsten BOP-enquête basisvaardigheden Zuid-Holland 2017-2018 Aan de landelijke BOP-enquête basisvaardigheden 18 + van de KB hebben in totaal 126 (=86%) (basis)bibliotheken deelgenomen; er waren 147
Nadere informatieSectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016
: specialisten in maatwerk Sectorgids Educatie 2015-2016 Sector Educatie - 2 Inhoudsopgave pagina Inleiding 1 BasisEducatie in de 2 Nederlands als tweede Taal (NT2) en inburgering in de 3 4 6 3 MBO opleidingen
Nadere informatieNieuwe A. Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap
Nieuwe A Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Mixen in Mokum Nieuwe Amsterdammers en taalcoaches gaan samen op stap Volwassen Amsterdammers met verschillende culturele achtergronden ontmoeten
Nadere informatieGezond thema: DE HUISARTS
Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een
Nadere informatieActielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl
http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente
Nadere informatieKansen en kracht creëren we samen. RMC Radius 1
RMC radius verbindt Kansen en kracht creëren we samen RMC Radius 1 We staan dicht bij de mensen, wijk en leefomgeving. Jeroen Rovers Directeur bestuurder RMC Radius verbindt - RMC Radius staat voor de
Nadere informatieBij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden
Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 14 030 www.utrecht.nl De leden van de gemeenteraad Behandeld door P.W.M. Budel Doorkiesnummer 030-28 65232 E-mail p.budel@utrecht.nl Onderwerp Motie 101
Nadere informatieVerlegen om woorden Lesbrief voor vmbo
Verlegen om woorden Lesbrief voor vmbo Voor de lessen Nederlands, PSO en LOB. Verlegen om woorden is een pakket met tips en handvatten om een ouderbijeenkomst te organiseren over ouderbetrokkenheid en
Nadere informatieHoe de kloof voor laaggeletterden groeit en wordt genegeerd
VERSLAGGEVERSCOLUMN IN UTRECHT Hoe de kloof voor laaggeletterden groeit en wordt genegeerd 18 juni 2018 Er stond er een man in de straat van Ben van Dijk. Of hij wist waar de Rhonedreef was. Nee, Ben had
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatieInformatie voor doorverwijzers. Aanbod ISKB taalcoaching
Informatie voor doorverwijzers Aanbod ISKB taalcoaching 25 jaar ISKB Taal en meer In 2011 vierde de ISKB met vrijwilligers, cursisten en leerlingen haar 25 jarig bestaan. We hebben een niet meer weg te
Nadere informatiePresenteren the easy way
Presenteren the easy way Dit is een uitgave van Marie-Jose Custers van CustersCoaching (niets uit deze uitgave mag gekopieerd worden) Voor de meeste mensen is presenteren een echte opgave. Ze weten dat
Nadere informatieBruggenbouwers Linko ping, Zweden
Bruggenbouwers Linko ping, Zweden Het Bruggenbouwers project wordt in de Zweedse stad Linköping aangeboden en is één van de succesvolle onderdelen van een groter project in die regio. Dit project is opgezet
Nadere informatieThema Informatie vragen bij een instelling
http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:
Nadere informatieSeptember 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek
Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene
Nadere informatiePapa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.
Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.
Nadere informatieJaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018
Jaarverantwoording Taalpunt Hengelo 2018 Doel Informele taalondersteuning bieden aan alle inwoners van Hengelo met een taalachterstand om zo de Nederlandse taal te bevorderen. Doelgroep Alle inwoners van
Nadere informatieKLEINE MENSEN GROTE WENSEN
KLEINE MENSEN GROTE WENSEN Voor de betere kinderopvang DOOR DE OGEN VAN KINDEREN Dit boekje laat je kinderopvang zien door de ogen van kinderen. Een praktische gids voor iedereen die nadenkt over de opvang
Nadere informatieMijn computer is leuk
Handleiding Mijn computer is leuk Ouders praten samen over computers, kinderen en opvoeding Pharos, 2014 Marjolijn van Leeuwen INHOUDSOPGAVE Inleiding blz. 3 De themabijeenkomst blz. 5 Thema 1, oefeningen
Nadere informatieWelkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden
Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren
Nadere informatiede aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.
Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.
Nadere informatieOntwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling
Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Waarom? Ik heb het idee dat ik wel eens tekortschiet als het erom gaat anderen duidelijk te maken wat ik bedoel. Ik
Nadere informatieHoe bereik je meer deelnemers voor Taalcafés en Klik & Tik cursussen? Landelijke Dag Basisvaardigheden - 8 nov 2018
Hoe bereik je meer deelnemers voor Taalcafés en Klik & Tik cursussen? Landelijke Dag Basisvaardigheden - 8 nov 2018 Wie hebben we in de zaal? Ik ben bibliotheekmedewerker Wie hebben we in de zaal? Ik ben
Nadere informatieJaarplan ASVZ 2016 Zorg pakken we samen aan
Jaarplan ASVZ 2016 Zorg pakken we samen aan Jaarplan ASVZ 2016 eenvoudige versie Dit is het jaarplan van ASVZ. Hierin schrijft ASVZ op wat we in 2016 gaan doen, en wat beter of anders kan in de zorg. Het
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieAan de slag met de Werk Ster!
Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt
Nadere informatieBeginsituatie. Aanpak
Ouderparticipatie op school Meedoen kun je leren! Februari Juli 2012 Beginsituatie De aanleiding voor SBO School A 1 om met het project Ouderparticipatie op school Meedoen kun je leren!, aandacht te besteden
Nadere informatieLes 35. Een nieuw paspoort
http://www.edusom.nl Thema Het stadhuis Les 35. Een nieuw paspoort Wat leert u in deze les? Informatie over het aanvragen en verlengen van uw paspoort of identiteitskaart. Vragen stellen bij het loket.
Nadere informatieVoor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond
Voor en met elkaar : burgerinitiatieven worden beloond Verenigingen, stichtingen en instellingen barsten doorgaans van de ambities en toekomstplannen. Maar om ze te realiseren heb je financiële middelen
Nadere informatieGoede zorg & ondersteuning
Goede zorg & ondersteuning voor ouderen met een verstandelijke beperking voor familie en vertegenwoordigers, cliëntenraden, begeleiders Mensen worden steeds ouder. Ook mensen met een verstandelijke beperking
Nadere informatieHet gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.
Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieTEVREDENHEIDSONDERZOEK
verslag van het TEVREDENHEIDSONDERZOEK afgenomen in NOVEMBER 2014 Inleiding Eén keer in de twee jaar wordt er een tevredenheidsonderzoek gehouden. Ouders, leerlingen van groep 5, 6, 7 en 8 en personeelsleden
Nadere informatiemet de wmo doet iedereen gewoon mee
De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over
Nadere informatieDigi(taal) Tips om met de computer te leren werken. de Week van de Alfabetisering 2014. Utrecht.nl
Digi(taal) Tips om met de computer te leren werken de Week van de Alfabetisering 2014 Utrecht.nl Deze brochure is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Mira Media, de Bibliotheek
Nadere informatieDe mantelzorg DER LIEFDE
De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers
Nadere informatieocu e g Noo Hieronder volgt een overzicht van onze focus voor 2019 per programma op basis van de wijkanalyse. Bewonersinitiatieven
ocu e g Noo Hieronder volgt een overzicht van onze focus voor 2019 per programma op basis van de wijkanalyse. Bewonersinitiatieven Naast het blijvend ondersteunen van initiatieven van bewoners, trekken
Nadere informatieMet een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.
Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar
Nadere informatieLeerstraf So-Cool Informatie voor jongeren
Raad voor de Kinderbescherming Ministerie van Veiligheid en Justitie Leerstraf So-Cool Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf So-Cool volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we
Nadere informatieKlantmeting Bijzondere bijstand. Onderzoek in het kader van Ontwikkelagenda AmSZ
Klantmeting Bijzondere bijstand Onderzoek in het kader van Ontwikkelagenda AmSZ Gemeente 's-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Oktober 2010 1 Samenvatting In september en oktober 2010 heeft
Nadere informatieProject Taalcoaches. 1 januari 2009 31 december 2011. Locatie Moerdijk. Vluchtelingenwerk Brabant-West. Projectvoorstel taalcoaches.
Locatie Moerdijk VluchtelingenWerk Brabant-West Postbus 173 4250 DD Werkendam Telefoon (0183) 50 90 16 Fax (0183) 50 90 17 afdeling@vluchtelingenwerk.org Project Taalcoaches 1 januari 2009 31 december
Nadere informatiePLAATS: HET CLAVERHUIS, ELANDSGRACHT 70, 1016 XT AMSTERDAM
Computercursus voor beginners: We beginnen met een informatie- en kennismakingsbijeenkomst, daarna zullen er 10 lessen volgen. In die 10 lessen leert u in ieder geval omgaan met de computer zodat u een
Nadere informatieZuilen. Terugkoppeling Netwerkbijeenkomst 30 september 2014, Buurthuis Zuilen
Zuilen Terugkoppeling Netwerkbijeenkomst 30 september 2014, Buurthuis Zuilen We willen u als bewoner van Zuilen graag informeren over de uitkomsten van de netwerkbijeenkomst in Buurthuis Zuilen op 30 september.
Nadere informatieCursussen voor volwassenen
Groningen Drenthe Overijssel 26 2014-2015 Cursussen voor volwassenen www.alfa-college.nl U volgt uw cursus bij het Alfa-college Het Alfa-college is het regionaal opleidingen centrum voor Noorden Oost-Nederland,
Nadere informatieVeens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk
Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je
Nadere informatie2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.
Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 1 Lees onderstaande tekst. Daarna ga je zelf een soortgelijke tekst schrijven.
Nadere informatieE-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!
Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde
Nadere informatienieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012
Maart 2012 We zullen doorgaan In deze nieuwsbrief een nieuw gezicht: Diana Davelaar. Diana is de opvolger van Patrick Veenendaal. Patrick moest om gezondheidsredenen stoppen. Diana heeft in oktober het
Nadere informatieVrijwilligers maken het verschil. Word ook vrijwilliger bij Zorggroep Almere!
Vrijwilligers maken het verschil Word ook vrijwilliger bij Zorggroep Almere! Mark, Hanneke en Carola zijn drie enthousiaste vrijwilligers van Zorggroep Almere. Mark is lid van de Cliëntenraad, Hanneke
Nadere informatieVrijwilligerswerk Vrijwillige hulp
Vrijwilligerswerk Mantelzorg Vrijwillige hulp Burenhulp Maak samen het verschil. Vrijwilligerswerk Vrijwilligers maken het verschil. Hun inzet op het gebied van onder andere cultuur, zorg, sport, natuur
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieNieuwsbrief 3 De Vreedzame School
Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten
Nadere informatieInventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht
Inventarisatie enquête over het gebruik van videofragmenten bij het onderwijs van Inleiding Staats- en Bestuursrecht Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Afdeling ICT&O, Cleveringa Instituut,
Nadere informatieNieuwsflits: Augustus 2014
Nieuwsflits: Augustus 2014 MEER! met elkaar is een plek waar vrouwen van alle nationaliteiten en leeftijden elkaar kunnen ontmoeten. Waar veel vrijwilligers actief zijn. Waar je elkaar kunt steunen, jezelf
Nadere informatieParticipatie & vrijwilligerswerk
Participatie & vrijwilligerswerk Doe mee! 1 Participatieplaats: wennen aan werk MENES: zet ideeën van jongeren om in daden Jongeren 12 23 jaar We willen graag in gesprek met jongeren die een positieve
Nadere informatieThema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang
Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieCommunicatie op de werkvloer
Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieKarin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.
Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als
Nadere informatieBIJLAGEN LESPAKKET 1.2
BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieNummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien
Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training
Nadere informatieFamilie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm
Nadere informatieInformantje 10 27 januari 2016 Jaargang 2015-2016
Predikant Swildensstraat 35 5421 VA Gemert tel. 0492-361419 directie@kcsamenstroom.nl www.kcsamenstroom.nl Informantje 10 27 januari 2016 Jaargang 2015-2016 Inhoud Berichten voor het hele kindcentrum...
Nadere informatieWeerbaarheidstraining voor iedereen. Weerbaar met Accres. Accres.nl/weerbaarheid
Weerbaarheidstraining voor iedereen Weerbaar met Accres Accres.nl/weerbaarheid Stevig in je schoenen leren staan Weerbaarheidstraining voor iedereen! Overtuigend nee durven zeggen Weerbaar zijn betekent:
Nadere informatieInformatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra
Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra Speciale aandacht voor senioren die nog nooit met een computer, tablet of internet hebben gewerkt Er zijn nog teveel digibeten
Nadere informatieOnderzoeksdocument. Creatieve Bloeiplaats
Onderzoeksdocument Creatieve Bloeiplaats HVA Instituut voor Interactieve Media Amsterdam oktober 2008 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Doelstellingen...4 Doelgroep...5 De vragen...6 De resultaten...7
Nadere informatieJIJ ÈN JOUW ZORGPLAN. Rapport over de toetsing van zorgplannen. Uitgevoerd en opgeschreven door Stef Harweg en Antoinette Meys
JIJ ÈN JOUW ZORGPLAN Rapport over de toetsing van zorgplannen Uitgevoerd en opgeschreven door Stef Harweg en Antoinette Meys Jij èn jouw zorgplan 01-09-2014 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Het onderzoek 4
Nadere informatieSinterklaas op bezoek bij TOGB!
bij Vorige maand beleefden we de primeur van de nieuwsbrief. We hebben leuke reacties mogen ontvangen op de nieuwsbrief en vol goede moed gaan we verder met de maandelijkse uitgave van de nieuwsbrief.
Nadere informatieJaarverslag taalcoaching 2016
Jaarverslag taalcoaching 2016 Inleiding Inwoners van Krimpen worden in dit project geholpen hun taalbeheersing te verbeteren. In de praktijk zijn dit vooral allochtone inwoners(vluchtelingen en statushouders).
Nadere informatie