Provinciale Staten van Overijssel

Transcriptie

1 Provinciale Staten van Overijssel Postadres Provincie Overijssel Postbus GB Zwolle Telefoon Telefax Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum EMT/2004/ Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij hr. R.E. de Heer Onderwerp Kennisbeleid Oost. De provincies Overijssel en Gelderland werken samen op kennisbeleid. Het provinciale doel hierbij is nieuwe economische bedrijvigheid en daarbijbehorende werkgelegenheid te versterken en vergroten. Samen met enkele sleutelfiguren in Oost Nederland hebben wij in 2003 een hechte samenwerking opgezet om de innovatiekracht van het bedrijfsleven te verhogen en de regionale economische structuur te versterken. Deze sleutelspelers hebben zich verenigd in de regiegroep Kennisbeleid Oost. Deze groep bestaat uit de beide provincies, de drie universiteiten (Twente, Wageningen en Nijmegen), vier bedrijven uit Gelderland en Overijssel (Abbott Laboratories, Axis, Akzo Nobel en Vitatron), TNO en het ministerie van Economische Zaken. Visie Triangle. Deze regiegroep heeft de visie Triangle ontwikkeld. De visie presenteert de keuze om de unieke combinatie van vooraanstaande kennis en bedrijvigheid in verschillende life sciences-kennisgebieden (food, health & (bio)medical technology) in Oost Nederland in te zetten voor versterking van de economische structuur. Het doel is om Oost Nederland een broedplaats voor innovatieve en kennisintensieve bedrijvigheid te laten zijn. Bovendien willen we een vooraanstaande positie verwerven als kennisintensieve gezondheids -regio. De kennisnetwerken Twente (Kennispark, Technology Valley), Food Valley in Wageningen en Health Valley in Nijmegen vormen de basis. De betrokken partijen in Triangle bundelen de krachten door. Het (uit)bouwen van sterke kennisgebieden in Twente (Technology Valley), Wageningen (Food Valley) en (Nijmegen) Health Valley. Op basis van de kennisvraag van het bedrijfsleven genereren van ontwikkelingsprojecten op de raakvlakken van voeding, gezondheid en technologie. Het verhogen van de innovatievermogen van het bestaande MKB door individuele ondersteuning en samenwerkingsprojecten. Aansluiting van het bestaande MKB bij de activiteiten van Triangle ATTENTIE: GEWIJZIGD RABO Zwolle Het provinciehuis is vanaf het NS-station bereikbaar: met stadsbus lijn 1 richting Berkum, halte provinciehuis Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle

2 2 Versterken en beter benutten van ingang gezette initiatieven. Twente kent een aantal technologische speerpunten bij bedrijfsleven en kennisinstituten (onder andere ICT, microsysteem-, proces- en medische technologie) die een magneetwerking hebben op buitenlandse bedrijven en nieuwe onderzoeksinstellingen. Kennisintensieve diensten zorgen in de Twentse steden voor hoogwaardige werkgelegenheid. De provincie Overijssel heeft de positie van Twente als kennisintensieve regio ondersteund met het innovatiebeleid van afgelopen jaren. Ook in het onderhandelingakkoord hebben we Twente wederom een speciale positie gegeven. De uitdaging van het provinciale beleid is om de ontwikkelingskansen in Twente te verzilveren. Met onze inspanningen op het gebied van Kennispark Twente willen we zorgen dat bedrijvigheid en werkgelegenheid tot stand komen door een omgeving te bieden waar onderwijs, onderzoek en ondernemen optimaal aan elkaar gekoppeld zijn. Het is essentieel om een omgeving te creëren waarin een kennisconcentratie ontstaat (ook wel valley, science park of kennispark genoemd) waarin de verschillende partijen in de kennisketen elkaar onderling versterken en daarmee nieuwe bedrijvigheid genereren en aantrekken. Op verschillende gebieden zijn bedrijven, de Universiteit, de gelieerde instellingen maar ook de aanwezige medische instellingen zoals het Medisch Spectrum Twente en het Roessingh betrokken bij projecten die technologie koppelen aan zorgvraagstukken met het doel om nieuwe producten te leveren. Visie en uitvoering. De Visie Triangle kiest nadrukkelijk voor de versterking van de bestaande ontwikkeling in de kennisgebieden. Daarmee ondersteunt de visie de keuze van de Overijssel voor het verzilveren van de kansen in Twente. Daarnaast is het de bedoeling om de sterke kennisgebieden technologie, gezondheid en voedsel aan elkaar te koppelen. De zwaartepunten van kennisontwikkeling op deze gebieden liggen bij de universiteiten in Wageningen en Nijmegen. De bedrijvigheid rondom deze kennisgebieden is in ruime mate vertegenwoordigd in Oost Nederland en Overijssel in het bijzonder. Het uitvoeringsprogramma van de visie Triangle zal dit jaar onderzoekers en ondernemers (MKB en Grootbedrijf) in Oost Nederland actief bij elkaar brengen om te komen tot concrete productontwikkelingen op de korte, middellange en lange termijn. De regionale overheden investeren daarom ook grote delen van de eigen middelen in het ondersteunen van deze activiteiten in de regio. Met de inzet van de Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland (Oost NV), Syntens en Stimuleringsregelingen durft regio Oost te kiezen. En er gebeurt al erg veel. In de bijlage geven wij u een overzicht van bestaande initiatieven in Oost Nederland op de drie kennisgebieden. Geen Luchtfiets. Het benutten van kennis is een belangrijk uitgangspunt voor innovatie. Zolang de kennis opgesloten is in de instellingen komen er geen nieuwe producten. En zolang MKB bedrijven geen nieuwe producten ontwikkelen, worden er ook geen nieuwe producten gemaakt door de bedrijven in de maakindustrie. Kiezen voor innovatie alleen is daarom niet voldoende. Kiezen voor uitvoering geven aan innovatie is de volgende stap. En dat doen we door het bij elkaar brengen van bedrijven, het stimuleren van productontwikkeling en het geven van ondersteuning in faciliterende zin. De Visie Triangle kiest ook voor deze aanpak, vanuit de wetenschap dat de drie goed georganiseerde kennisgebieden in Twente, Wageningen en Nijmegen, in samenwerking kunnen leiden tot een verstering van de economische structuur. Rijks- en Europees Beleid. Den Haag en Brussel hebben voor innovatie gekozen en daarbij de zelfde speerpunten geformuleerd als Oost Nederland in de visie Triangle: - zorgen voor meer innovatieve bedrijven; - keuzes maken om innovatiekansen beter te benutten; - aanwezige kennis inzetten voor economische exploitatie; - Nederland als kennisregio versterken in Europa. Er zijn veel plannen en discussies. Wat vaak ontbreekt, is daadkracht en actiegerichtheid. Door een duidelijke visie met een uitvoeringsprogramma op te stellen onderscheidt Overijssel zich samen met Gelderland van andere regio s. In de discussies in Brussel en Den Haag blijft de kracht van de regionale partijen vaak onderbelicht. De regiegroep heeft met de visie Triangle nadrukkelijk gekozen om het innovatiebeleid Overijssel en Gelderland aan te bieden aan de Bewindslieden. Onze boodschap is dat wij met onze activiteiten het rijks en europees innovatiebeleid aanvullen. De vraag aan Den Haag is om ons hier waar nodig (financieel) te ondersteunen.

3 3 Actualiteit. Op 22 maart 2004 is er een debat tussen de vaste kamercommissies van EZ en OCW en de bewindslieden Brinkhorst en V.d. Hoeven. Dit is een uitgelezen mogelijkheid om de lobbyboodschap onder de aandacht te brengen. Op dat moment worden door Kamer en Kabinet de lijnen uitgezet voor het rijksbeleid inzake innovatie. Dit biedt de mogelijkheid om onze plannen onder de aandacht te brengen. Brief en persconferentie. De regiegroep Triangle heeft de provincies vanuit hun natuurlijke rol als belangenbehartigers van de regio gevraagd om de visie en het uitvoeringsprogramma onder de aandacht te brengen van de leden van de vaste kamercommissies EZ en OC&W. Ook de Bewindslieden Minister Brinkhorst, van der Hoeven en Minister-President Balkenende hebben een eindconcept van het visiedocument ontvangen. Als krachtige ondersteuning van de gestuurde informatie aan de kamerleden organiseren we op 18 maart 2004 een persconferentie in Den Haag. Vervolgstappen. Op 16 maart 2004 heeft de regiegroep de het visiedocument en Uitvoeringsprogramma Triangle vastgesteld. Op korte termijn zenden wij u deze visie toe. U kunt de visie vinden op Bovendien ontvangt u nu een overzicht van activiteiten die in het kader van de visie in gang zijn gezet. Met de visie en het uitvoeringsprogramma hebben wij een goed instrument in handen om de beleidsuitgangspunten in Overijssel versterkend aan te pakken en in samenwerking met Gelderland Oost Nederland richting Den Haag en Brussel verder te profileren als kennisregio van formaat. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, secretaris,

4 > Triangle Toekomstvisie op Oost-Nederland als kennisregio In Oost-Nederland zijn veel kennisinstellingen en bedrijven gevestigd die behoren tot de wereldtop als het gaat om kennis van voeding, technologie en gezondheid. Oost-Nederland investeert in een verdere economische spin-off van de bij deze instellingen en bedrijven aanwezige kennis. De universiteiten Twente, Nijmegen en Wageningen tezamen met bedrijven als Akzo Nobel, Vitatron, Abbott en Axis en de provincies Overijssel en Gelderland hebben een regiegroep gevormd onder de naam TRIANGLE. De regiegroep wil de innovatiekracht van het bedrijfsleven verhogen en de regionale economische structuur versterken. Doel is als regio in 2015 tot de top 5 van de wereld te behoren met innovatieve instellingen en bedrijven die kennis ontwikkelen en exploiteren op het gebied van Food, Health en Technology. Visiedocument TRIANGLE Het visiedocument beschrijft de unieke positie van Oost-Nederland waar op een geografisch beperkt gebied zich veel kennis en bedrijvigheid concentreert op het gebied van voeding, gezondheid en technologie. Dit biedt kansen. De regiegroep wil deze mogelijkheden benutten om de innovatiekracht van het bedrijfsleven te vergroten en de regionale economische structuur te versterken. De regiegroep heeft de ambitie geformuleerd dat Oost-Nederland in 2015 tot de top 5 regio s in de wereld behoort met innovatieve instellingen en bedrijven die kennis ontwikkelen en exploiteren op de geselecteerde raakvlakken op het gebied van voeding, gezondheid en technologie. Wij presenteren: 1. De Toekomstvisie op Oost-Nederland als kennisregio van de regiegroep TRIANGLE. Dit document omvat de visie voor de lange termijn, maar ook een concreet actieprogramma voor het jaar Trajecten, concrete voorbeelden en activiteiten waarin zowel groteals als MKB-bedrijven participeren om concrete economische spin-off in de vorm van nieuwe producten en nieuwe bedrijven te realiseren in samenwerking met Ontwikkelingsmaatschappij en Syntens. Oost Nederland (Oost NV) De regio wil de netwerken van bedrijven en kennisinstellingen nadrukkelijk niet tot de maar regio beperken, bekijkt ze in nationaal en internationaal verband. De regio richt zich op economische spin-off in de regio en wil aansluiten bij nationaal en europees beleid en zo bijdragen aan de economische innovatiedoelstellingen van kabinet en Europese Commissie. Uitvoering TRIANGLE In de uitvoering is gekozen om de sterkten te versterken (backing winners) en de succesvolle ontwikkelingen in de regio verder uit te bouwen en te verbinden. - Concreet, actiegericht, benutten, combineren, samen en optimale regionale economische spin-off Nadruk ligt op: - Versterken en uitbouwen drie kennisnetwerken in de / regio Wageningen (Food Valley), Nijmegen (Health Valley) en de netwerken rond de Universiteit Twente. - Creºren van ontwikkelprojecten op de raakvlakken voeding, gezondheid en technologie - Activiteiten gericht op het bestaande MKB om met ontwikkelingsprojecten aan te sluiten bij de kennisnetwerken in de regio Regiegroep De regiegroep is de plaats waar sleutelspelers elkaar ontmoeten en discussiºren over de ontwikkelingen en activiteiten in de regio en waar ze afspraken maken over wat van elkaar wordt verwacht. In de regiegroep zitten vertegenwoordigers van bedrijfsleven, kennisinstellingen, uitvoeringsorgan isaties en de provincies Gelderland en Overijssel. Kennisbeleid

5 > Triangle Investeer verder in onze keuze Oost-Nederland investeert in het mobiliseren van de economische sterkten van de regio. De investeringen in de kennisinfrastructuur willen we omzetten in economische activiteit. Daar steken wij ons geld en onze energie in. Het gezamenlijke kennisbeleid in Oost-Nederland, vormgegeven door het bedrijfsleven, de drie universiteiten en de provincies Overijssel en Gelderland, richt zich onder de naam TRIANGLE op de volgende stap. Aan Den Haag en Brussel hebben we eigenlijk ØØn oproep: Investeer mee in onze keuze en verwerk dat in uw economisch beleid gericht op de kenniseconomie. Kortom: (H)erkenning van het belang van het organiserend vermogen van Oost-Nederland zoals wij dat op dit moment inzetten. Het GEP is dø kans om de rol van de regio s structureel te herdefiniºren. Regio s die durven te kiezen voor het verder ontwikkelen van hun sterke punten verdienen extra financiºle middelen. Wij kiezen daarbij voor gerichte investeringen, niet voor het gelijkelijk verdelen van middelen. Wij zetten een aanzienlijk deel van onze middelen (stimuleringsregeling, de Innovative Actions Programma s, provinciale middelen, middelen van Participatiemaatschappij Oost Nederland) voor de kenniseconomie. Maar dit is niet genoeg. Voor een innovatief Nederland zijn sterke regio s nodig. Geen investering In een nieuw plan De visie en het uitvoeringsprogramma TRIANGLE combineert het beste van verschillende werelden door: Uitbouwen van het bestaande - geen nieuw plan, slechts ingegeven vanwege de innovatiehype, maar stroomlijnen, versterken en verbinden van bestaande sterke posities Focus op de kracht van de regio - sterke posities van Oost-Nederland, behorend tot de wereldtop, zijn voeding, gezondheid en technologie - standing on top of giants Verband tussen ontwikkelingen in de regio en regionale ontwikkeling Nieuwe activiteiten In 2004 zullen de volgende extra activiteiten worden uitgevoerd. Rondom Food 12 maart, Food Valley MKB loket 1 april, Food Valley Society bijeenkomst 16 april, Food Valley MKB loket Diagnostisch platform Initiatief Melk genoom Competentie-ontwikkeling Food Design Foodturoscoop Diverse bijeenkomsten Innofood Potato sequensing project Food Valley Missie Maryland, Verenigde Staten Functional foods & Japan Food VaIIey China Food Valley en bedrijventerreinen Food Valley Conferentie Rondom Health Kick-off Health Valley Realisatie regionaal zorgnetwerk Nijmegen op het gebied van medicatiemanagement in 31 maart M nster, matchmakingbijeenkomst + conferentie medische technologie-telematica (samenwerking Nordrhein Westfalen -Nederland) Samenwerking Hogeschool Arnhem-Nijmegen, Technocentrum Zuid GId. + bedrijven op het gebied van medische technologie + life sciences Clusterbijeen komsten en workshops - Diagnostiek in Health Valley - Hoe ver is lissue Engineering van het ziekenhuisbed? - Biopharmaceuticals Drug discovery in green houses - Kan het huidige zorgvergoedingenstelsel innovatie in Health Valley bevorderen? Health Valley Conferentie Rondom Technology Ontwikkeling en Kick-off Technology Valley, een dynamische samenwerking op het gebied van technologie; Clusters: VR Valley Europe: disseminatie van resultaten van drie projecten (Medgame, VREST en lnteractieve Dynamische Scenario s) en de ontwikkeling van nieuwe pilots; - Uitbreiding van Mechatronica Valley Twente; - Professionaliseren van het Industrial Design Centre; - Clusterontwikkeling TIMP Euregio (2 minisymposia, beursbezoek, 4 informal meetings); Conferenties en symposia: - Organisatie van EU Conferentie Manufuture op het gebied van productietechnologie; - Drie Zorg & Technologie small symposia in het kader van het Platform voor Zorglnnovatie - regionale innovatiesalon, gericht op zorg en ICT (gemeenschappelijke zorgvisie met enabling ICT) Pilots: - Technology Xchange Ceil aan Universiteit Twente (nieuwe methodiek van productontwikkeling / kennistransfer); - Platform Telemedicine; - Medische incubator; Top+ gaat, als verlengde van de TOP-regeling, van start aan Universiteit Twente. Algemeen Toekomstscenario s; Ontmoetingsbijeenkomsten en -workshops: - Twente ontmoet Nijmegen - Nijmegen ontmoet Wageningen Kiemgeldregeling voor kennisintensieve starters voor hele regio beschikbaar; Gidsgroepen gaan het midden van de propeller exploreren; Vorming van een tiental businessclusters; Vorming van een zestal kennisclusters; Marktgericht Innoveren ontmoetingssessies; Masterclasses, een viertal bijeenkomsten rondom thema s, invalshoek Food, Health en Technology. Verdere informatie Food Valley www,foodvafley,nl Health Valley Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland Syntens Provincie Overijssel Provincie Gelderland Kennisbeleid (.

6 > Triangle Kracht van de regio Oost-Nederland In concrete voorbeelden Rondom Food Food Valtey, een dynamische samenwerking tussen In 2003 is een bedrijfsverzamelgebouw bij het Mesa+ instituut opgeleverd, teneinde een directe interactie tussen (startende) ondernemers en wetenschappers te bewerkstellingen ten behoeve van intensieve bedrijven, kennisinstettingen en overheid; Vanuit het programma Flankerend Beleid Lifescience Starters kennisuitwisseling; Kennispark Twente, met partners Universiteit Twente, Wageningen, dat in 2001 gestart is, zijn ten minste 25 nieuwe kennisintensieve bedrijven ontstaan. Deze startende bedrijven richten zich o.a. op gezonde voeding, nieuwe medicijnen en producten voor de zorgsector; Foodturoscope, een proeffabriek waar bedrijven nieuwe productiemethodieken kunnen testen; Biopartner Wageningen, een bedrijfsverzamelgebouw waar, naast de R&D van Campina, negen zeer innovatieve jonge bedrijven met een sterke groeipotentie zijn gevestigd. Een tweede gebouw wordt nu aanbesteed; Ai-eiwitcorridor, een goed voorbeeld van ontwikkeling en toepassing van kennis van keteninnovaties op het gebied van agro-life sciences; Versterking van Innofood, het netwerk van voedsel producerende bedrijven in Oost-Nederland. Rondom Health Health Valley, een dynamische samenwerking rond medische technologie en gezondheid; Het Bio-Medisch Technologisch Instituut (BMTI) in Twente; Mercator III een bedrijfsverzamelgebouw voor biomedische technostarters; Vanuit het spin-off ondersteunende programma aan de KUN zijn binnen de kennisgebieden medische technologie / moleculaire lifesciences / farmacie de afgelopen periode ruim 250 nieuwe arbeidsplaatsen gecreºerd. In zijn totaliteit gaat het om 30 nieuwe bedrijven en ruim 600 nieuwe arbeidsplaatsen; De in Nederland unieke opleiding Gezondheidszorgtechnologie aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen; De programma s ICT in de zorg en Zorg en technologie in Twente ; Het project Telefysi waarbij revalidatie op afstand mogelijk wordt door toepassing van breedband internet; Het project VREST, gericht op het toepassen van Virtual Reality in de opleidingen van geneeskundigen. Rondom Technology De vier technologische speerpuntinstituten van de Universiteit Twente: - Mesa+ : microsysteemen en nanotechnologie; - CTIT : Informatie en Communicatie Technologie; - IMPACT : mechanica, procestechnologi en control; - BMTI : biomedische technologie; Universiteit Twente, de Ondernemende Universiteit gericht op het genereren van spin-off bedrijven, heeft in de afgelopen jaren ruim 4000 arbeidsplaatsen gerealiseerd. Het bedrijfsverzamelgebouw Bedrijfs Technologisch Centrum huisvest vete spin-ofts en biedt gemeenschappelijke faciliteiten; Gemeente Enschede en Provincie Overijssel, focust op business development, ruimtelijke ontwikkeling en flankerend beleid; De clusters Mechatronica Valley Twente, VR Vattey Europe, het lndustrial Design Centre, het Twents Initiatief voor Medische Productontwikkeling (TIMP); Binnen Netlab zijn een vijftal concrete business clusters ontwikkeld die moeten resulteren in concrete technologische producten voor de zorgsector; Een open glasvezelnetwerk waarop overheden, onderwijsen en zorginsteuingen en bedrijven in Twente zijn aangesloten; Het project Proces on a Chip met daaruit voortvloeiend het Euregio-project microreactoren, waarin de universiteiten van Nijmegen, Wageningen en Twente samen met het Fraunhofer Instituut in Duisburg, en een aantal top-mkb-ers uit de regio een prototype ontwikkelen van een microreactor voor farmaceutisch en Algemeen biologische reacties. 1-let High Field Magnet Laboratory (HFML) is officieel geopend in 2003; In het kader van ICES-KIS zijn de kennisinstettingen in Oost Nederland nauw betrokken bij een twaalftal projecten met een totaalomvang van 380 miljoen. De voor TRIANGLE belangrijkste projecten zijn: - Nanoned, een landelijk project rond nanotechnologie. Alledrie de universiteiten in Oost-Nederland zijn partner in dit project; - Dutch program for tissue engineering. In dit programma werken de Universiteit Twente en de Katholieke Universiteit Nijmegen samen; Biorange, een project gebied van - op het bioin in formatica. Alledrie de universiteiten in Oost-Nederland nemen hieraan deel; - Nutreomics, een project van de Wageningen Universiteit en Reasearchcentrum op het gebied van genomics en voedsel; Marktgericht Innoveren - In Gelderland hebben in 2003 zo n 300 bedrijven deelgenomen. Er zijn in 46 investeringsprojecten ingediend in het uitgebreide programma Marktgericht lnnoveren en Implementeren. Steeds meer focus gaat naar bedrijven die een link hebben met voeding en gezondheid. Ook is er meer ruimte voor samenwerkingprojecten; - In Overijssel zijn in trajecten uitgevoerd. Het totale aantal trajecten gericht op innovatie is 616. Ook is ge nvesteerd in het versterken van de relaties binnen netwerkorgan isaties als Vereniging Metaalindustrie Twente (VMT), Oostelijke Kunststofl(eten (OKK), lnnofood en Netlab. Kennisbeleid Oost NL