Nieuwsbrief 11 november 2011

Transcriptie

1 Beste lezer Een nieuwsbrief met verslagen van de Gepensioneerdendag van Equens op 28 september en de Najaarsbijeenkomst van de VEP op 19 oktober. Op de Najaarsbijeenkomst hadden wij als spreker Gerben Hardeveld, teamleider diensten bij FNV Bondgenoten. Zijn interessante betoog is opgenomen in een apart artikel in deze Nieuwsbrief. De presentatie van Fred Steenwinkel, onze vertegenwoordiger in het bestuur van de Stichting Pensioenfonds Equens, sloot hier goed bij aan en staat in het artikel erna. Naar aanleiding van de alarmerende berichten in de media over de lage dekkingsgraad bij pensioenfondsen heeft de secretaris van de SPE, Gerard Waaijer, ons een notitie gestuurd met de vraag deze aan onze leden door te geven. Voor de niet-surfers onder ons staat deze ook in de Nieuwsbrief. Tenslotte: omdat zich geen kandidaten gemeld hebben na onze oproep in de vorige Nieuwsbrief, is Wim Duivis automatisch weer verkozen als onze kandidaat voor lidmaatschap van het Verantwoordingsorgaan. Dit zal aan de secretaris van het pensioenfonds worden gemeld. Wij nemen aan dat je hiermee weer op de hoogte bent van wat er omgaat bij ons. Het bestuur VEP 1

2 Oud medewerkers dag woensdag 28 september 2011 Equens heeft de oud-medewerkers weer een geslaagde dag aangeboden. Het programma speelde zich af in het Museum Bevrijdende Vleugels in Best, nabij Eindhoven. Het museum toont beelden en herbergt veel nog authentieke voorwerpen van de operatie Market Garden in De operatie Market Garden bestond uit twee delen. De operatie Market bestond uit luchtlandingen rond Eindhoven (101 e US Airborne division) Grave en Nijmegen (82 e US Airborne division) en Arnhem (1 e British Airborne division en later een Poolse luchtlandingsbrigade). De operatie Garden stond voor de doorstoot van Britse divisies op de grond richting Arnhem. In het gebied rond Son, noordelijk van Eindhoven, landde de 101 e luchtlandingsdivisie. Het museum is gevestigd op ex-defensieterrein vlak bij die plek. Om 11:00 uur heette Antoon Kuijpers de aanwezigen welkom. Allereerst stond hij stil bij het grote aantal medewerkers en ex-medewerkers, dat sinds de vorige oud- medewerkers dag is overleden. Daarna sprak hij ons bij over de ontwikkelingen van Equens. Internationaal breidt Equens zijn positie binnen Europa steeds verder uit. Tegelijkertijd heeft het bedrijf te maken met een grote concurrentieslag, die onder andere wordt uitgevochten op prijs niveau. Equens wordt daardoor gedwongen flink in zijn kosten te snijden. Dit leidt onder andere tot een afslanking van de organisatie van ongeveer 300 arbeidsplaatsen. Daarna gaf HRM manager Jos van der Steen een toelichting op het programma en op het museum. De aanwezigen werden vervolgens in vijf groepen verdeeld. Elke groep ging onder leiding van een gids het vrij uitgebreide museum terrein op. Om 13:00 uur werden de ex-medewerkers verrast met een rondrit van bijna een uur in authentieke trucks en jeeps uit WO II rond het landingsterrein buiten het museum. Een prima lunch vormde het smakelijke sluitstuk van een perfect verzorgde en goed georganiseerde dag. Aan het einde van de lunch bedankte Wim Duivis Antoon Kuijpers voor het aanbieden van de dag en het programma. Daarna bedankte hij Ien Heldoorn en Jos van der Steen voor de perfecte organisatie. Nog enkele gegevens over de deelnemers: 280 oud-medewerkers zijn uitgenodigd 140 van hen hebben gereageerd op de uitnodiging 76 personen (oud-medewerkers en partners) hebben zich aangemeld 2

3 6 van de oud-medewerkers (met hun partners mee in totaal 11 personen), die zich hebben aangemeld, zijn ZONDER AFMELDING weggebleven. Voor hen zijn dus onnodig kosten gemaakt. Zoals aangekondigd in de uitnodigingbrief van Equens, ontvangen zij een brief van Equens, dat zij in de toekomst NIET MEER zullen worden uitgenodigd. 7 oud-medewerkers al dan niet met partners meldden zich ONAANGEKONDIGD. Het was nu mogelijk hen aan de dag te laten deelnemen. Dat zal vast niet altijd lukken. Oudmedewerkers, die onaangekondigd op de dag verschijnen, lopen dus het risico onverrichter zake weer naar huis te moeten. Antoon Kuijpers zegde toe op een vraag van Wim -, dat Equens ook in 2012 een oudmedewerkers dag zal organiseren ondanks de bezuinigingsoperatie, waar het bedrijf momenteel in zit. Daarmee werd de toch al geslaagde dag ook succesvol afgesloten. Meer foto s op Najaarsbijeenkomst VEP van 19 oktober. Op woensdag 19 oktober kwamen bijna 50 leden op bezoek bij Equens voor de jaarlijkse najaarsbijeenkomst. Zo n grote opkomst was nog nooit vertoond, maar het programma was dan ook aansprekend: als hoofdspreker hadden wij Gerben Hardeveld, teamleider diensten bij FNV Bondgenoten. Uiteraard begon de bijeenkomst met een ontvangst met koffie. Daarna opende Wim Duivis de bijeenkomst en beschreef hij het programma. Om te beginnen schetste hij de achtergrond van de uitnodiging aan de spreker: Het 5-jaars contract van Equens m.b.t. de pensioenpremieverplichting loopt af. Over een nieuw contract moet de werkgever onderhandelen met de bonden. Wim had in dat kader contact gehad met Ralf Smeets, de onderhandelaar van FNV Bondgenoten en die leek hem een interessante spreker. Helaas kreeg Ralf een ongeluk en is hij pas onlangs weer voorzichtig aan het werk, maar hier is z n manager in zijn plaats. Daarna zal Fred Steenwinkel ons op de hoogte brengen van de stand van zaken bij het pensioenfonds. Voordat de presentaties beginnen heeft Wim echter nog een paar mededelingen over de VEP zelf: Wij zitten nu echt rond de 200 leden. Al een aantal keren kwamen wij boven die grens door nieuwe leden, maar raakten we weer iemand kwijt door overlijden. Toch zijn wij langzaam wel gegroeid. De sponsoring van Equens is gestopt, dit scheelt de helft van de begroting. Wij hebben verschillende bezuinigingsmaatregelen genomen, en ook de agenda die nu uitgedeeld wordt, is wat goedkoper uitgevallen. Mogelijk is dit de laatste keer dat de VEP een agenda uitdeelt. Er is geen tegenkandidaat gekomen op onze oproep voor kandidaten voor onze vertegenwoordiging in het Verantwoordingsorgaan. Dit betekent dat de huidige kandidaat (Wim zelf) opnieuw benoemd zal worden. 3

4 Hierna is de beurt aan Gerben Hardeveld die een vlot en soms vlammend betoog houdt over Het Casino Pensioen dat het gevolg is van het recente pensioenakkoord tussen werkgevers en de bonden. Zie het aparte artikel Het Casino Pensioen, met Gerbens betoog. Het praatje van Fred Steenwinkel, of misschien beter: het college van Fred, sloot goed aan op de vorige spreker. Fred liet zien dat ook het zogenaamde zekere pensioen niet altijd zeker is en dat er daarnaast ook wel voordelen zitten in wat meer risico s. Ook Freds praatje is weergegeven in een apart artikel: Over het pensioenfonds Equens. Blijkbaar waren beide praatjes dermate duidelijk (of overdonderend?) dat er eerst geen vragen waren. Gelukkig hadden wij Guus Maiburg die een bewogen betoog hield over de veroordeling van de grijze golf. Op de vraag wat nu de vraag was achter zijn betoog was het antwoord: die heb ik niet, maar ik moest dit even kwijt. De verzamelde grijze golf reageerde met instemming. Daarna kwamen er toch wat vagen los. Al met al was dit een leerzaam ochtendje. Traditiegetrouw volgde de lunch, die, al even traditiegetrouw, goed verzorgd was. Rond twee uur ging ieder zijns weegs. Meer foto s op Het Casino Pensioen Voordracht van Gerben Hardveld, teamleider FNV Bondgenoten, op de VEP Najaarsbijeenkomst. Introductie Gerben Hardeveld: Nederlandse Spoorwegen Voorzitter Spoorweg Vakbond Fusie FSV naar FNV Bondgenoten. Vervoer Spoorwegen Vervoer KLM, c.q. Burgerluchtvaart, fusie Air France. Handel FNV sector vakbonden 4

5 Teamleider Diensten (heden) FNV Bondgenoten onderhandelt over de pensioenpremie met automatiseringsbedrijven, banken en dus ook Equens. De bond moet daarbij nadenken over wat de pensioendiscussie nu betekent voor de onderhandelingen. De overheid gaat over de AOW, de sociale partners (werkgevers, bonden) over de pensioenen. Tussen die twee is wel een relatie: de franchise. Vaak zie je dat er weinig pensioenopbouw is. Vanuit de politiek is alles erop gericht om mensen zo lang mogelijk aan het werk te houden. Met pensioen gaan op 65 jarige leeftijd kan wel, maar dat betekent 6% minder AOW voor de rest van je leven. FNV Bondgenoten wil een schokbestendig pensioen, dat is zeker moeilijk in een tijd waarin de dekkingsgraad veelal ruim onder de 100% is gedaald. Afstempelen is dan bijna onontkoombaar. Pensioenfondsen zijn niet voldoende ingesteld op grote bewegingen en schokken op financiële markten. De buffers zijn onvoldoende om schokken op te vangen. Daarom wil Bondgenoten dit opnemen in het beleid. Dat betekent dat er volgens hen zeker een buffer van 20% opgebouwd moet worden door een Geschiedenis pensioenakkoord: > Maart 2009: Kabinet besluit AOW aan te passen > Oktober 2009: onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers over AOW/Pensioen mislukt; Kabinet dient zijn plan in bij 2 e Kamer > Begin 2010: Kabinet Balkenende gevallen; sociale partners pakken kansen > Pensioenakkoord 4 juni 2010: > FNV-referendum: akkoord overgenomen AOW. > Akkoord 2e Kamer AOW. > Nu invullen pensioenakkoord september Het resultaat tot nu toe: > 66 j. in 2020 (politiek 67 j. in 2015) en 67j > 0,6% extra opbouw AOW per jaar > Huidige kortingen en toeslagen (2,8 miljard) blijven > Pensioen op 65 blijft mogelijk > Akkoord vervalt als het niet geheel wordt overgenomen. kostendekkende premie. Dat is echter vrijwel onbespreekbaar: werkgevers willen niet meer premie betalen en werknemers kunnen niet alleen die kosten dragen. De vakbond onderhandelt over het arbeidsvoorwaardenbeleid en moet keuzes maken, enerzijds wil iedereen meer loon, anderzijds moeten er afspraken komen over een kostendekkende premie. Het pensioenfonds moet aangeven welke premie kostendekkend is. De bond gaat dan onderhandelen, maar het is duidelijk dat de financiële mogelijkheden beperkt zijn. De vakbond is er tegen dat pensioenfondsbesturen de vrijheid hebben handel te drijven met de inleg. Dat levert risico s op. Ook vindt de bond dat de huidige regeling de risico s wel erg bij de jongeren legt. Tegelijkertijd vindt zij echter ook dat de oude rechten niet zomaar overboord gezet kunnen worden. De overheid meent overigens dat dit best kan. Voer voor een juridische strijd! FNV Bondgenoten volgt diverse sporen. De bond wil individueel met de minister gaan onderhandelen over de invulling van het huidige akkoord. Verder hebben de pensioenonderhandelaars de opdracht te zorgen voor een kostendekkende premie. Is er geen verbetering van de huidige dekkingsgraad dan wordt afstempelen in 2013 wellicht noodzakelijk 5

6 (dit is een DNB besluit). Tenslotte vindt de bond dat het mogelijk moet zijn dat mensen zelf een pensioenbuffer opbouwen. De VVD is daar tegen omdat die meent dat dit gebruikt zal worden om eerder met pensioen te gaan. Standpunten vergelijking AOW algemeen: Vakcentrale FNVBondgenoten Overigens Leeftijd omhoog met stijging leeftijdsverwachting (66 j. 2020; 67 j. 2025) 0,6% extra stijging van 2013 tot 2028 Leeftijd omhoog met stijging leeftijdsverwachting (66 j. 2020; 67 j. 2025) 0,6% blijvende stijging AOW is goedkoop partnertoeslag vervalt. Nu 10% korting Zware beroepen minder oud en betalen langer. Standpunten vergelijking AOW en zware beroepen Vakcentrale FNVBondgenoten Overigens Bij 65 j. AOW, 6,5% korting 0,6% extra tot 2028 Van de 2,8 miljard aan ouderenkorting/toeslagen blijft 1 miljard over. Ook 0,6% blijvend 2,8 miljard blijft zoals afgesproken zodat 65 jaar haalbaar blijft De 0,6% per jaar wordt door werknemers betaald via 1,8 miljard korting. Het gevolg: er kan niet op 65 gestopt worden. Standpunten vergelijking pensioenpremie Vakcentrale FNVBondgenoten Overigens Geen premie- stijging door leeftijdstijging Werkgevers betalen alleen meer via CAO Geen premie- stijging door leeftijdstijging Werkgevers moeten net als werknemers betalen bij stijging Bijstort- verplichtingen werkgevers vervallen. Risico- verschuiving naar werknemers. onderhandelingen premies Standpunten vergelijking pensioenrisico Vakcentrale FNVBondgenoten Overigens Per pensioenfonds mate van zekerheid. Eerder en meer indexatie bij onzeker pensioen. Oude rechten aanpassen aan nieuwe. Huidige zekerheid van 97,5% blijft. 20% buffer voor zekerheid Oude en nieuwe rechten gelijk In 1999 wilde de overheid maximaal 15% buffer. Nu anders. Onzekerheid betekent korten bij tegen wind. 6

7 Tenslotte zijn er nog wat vragen uit de zaal. De eerste vraag betrof de VEP contributies. Deze wordt elders behandeld. Wat zijn de argumenten tegen schokbestendigheid? De overheid wil zich eigenlijk niet bemoeien met het handelen van de pensioenbesturen. Tegelijkertijd komen er wel strakkere eisen aan de kundigheid van de besturen. Zou een vermindering van het aantal fondsen de rest niet sterker maken? Ja, maar hier bestaat grote weerstand tegen bij de betrokkenen. Hoe kijken jullie aan tegen fondsen die omgaan naar pensioenverzekeringen? Daar hebben wij geen invloed op. Is een pensioenverzekering minder risicovol dan een pensioenfonds? Wellicht, maar vaak betreft dit zeer kale polissen, bv. geen indexering. De Bond is er daarom niet voor. Wordt de FNV Bondgenoten niet een erg grijze bond? Gezien de ledensamenstelling is dat wel zo, maar tegelijk is het juist onze bond die wijst op de gevaren van het pensioenakkoord voor jongeren. Wat betekent de situatie in Griekenland voor de pensioenen? Dit heeft zeker (negatieve) consequenties. Heeft de inkrimping van Equens consequenties? Die zijn er wel, mogelijk moet het fonds gaan samenwerken met andere fondsen. Over de Stichting Pensioenfonds Equens Voordracht van Fred Steenwinkel, vertegenwoordiger van de VEP in het bestuur van de SPE, op de VEP Najaarsbijeenkomst. Allereerst benadrukt Fred in het verlengde van de vorige spreker dat de pensioenafspraken worden gemaakt tussen de werkgever en de bonden. Het pensioenfonds is feitelijk geen partij. Het pensioenfonds kan alleen aangeven of de premie die afgesproken is, werkbaar is of niet. Eigenlijk een soort vetorecht. Vervolgens komen de vragen aan de orde die bij iedereen leven: 1. hoe staat het ervoor met het fonds 2. hoe gaan het oude systeem (huidige) en het nieuwe systeem (pensioenakkoord) werken. Op de eerste vraag is Fred kort: de crisis heeft gevolgen gehad voor het fonds, de dekkingsgraad is gezakt tot 102%. Naar verhouding is dat positief t.o.v. andere fondsen die veel dieper in de min zijn geraakt. De keerzijde is, dat bij een opleving wij ook minder hard stijgen dan de anderen. De andere vraag wordt uitgebreider behandeld. Op dit moment is de toezegging (van pensioen) gebaseerd op een nominaal pensioen (d.i. pensioen zonder inflatiecorrectie, dus je hele leven het zelfde bedrag). De zekerheid dat dit door het fonds waar gemaakt kan worden is 97½ %. De belofte van een inflatiecorrectie is zeer zacht: alleen als de resultaten van het fonds dat rechtvaardigen. Nominaal pensioen: Pensioen 100,-- Inflatie 2%. Dekkingsgraad 110, klein beetje compensatie mogelijk: je krijgt 101,-- Reëel pensioen: Pensioen 100,-- Inflatie 2%. Dus pensioentoezegging (zacht): 102. Jammer er is te weinig verdiend: je krijgt 101,-- 7

8 Zouden wij een reëel pensioen nastreven, dus inclusief inflatiecorrectie, dan zitten wij op een dekking van 60 70%. Dat betekent dat wij eigenlijk een nominale dekkingsgraad van ongeveer 140% nodig hebben om de toekomstige inflatie te kunnen corrigeren. De actuaris denkt, op basis van allerlei aannames (die ook niet waar kunnen blijken te zijn) dat ca. 1/3 van de inflatie gecompenseerd zou kunnen worden de komende jaren. Er zijn diverse mogelijkheden die de situatie zouden kunnen verbeteren: Meer premie. Bij Equens werkt dit niet door het hoge gespaarde bedrag. Je praat dan over onzinnige premiestijgingen van misschien wel 30 %. Hogere rente. Op zich bestaat hierop meer kans gezien de vele schulden van overheden. Meer aandelen. Op dit moment is de rente op veilige Duitse obligaties 1,9%. Als je rekening houdt met de inflatie betekent dit een verliespost. Obligaties zijn relatief veilig, maar leveren op dit moment weinig op. Beleidsinstrumenten die de dekkingsgraad beïnvloeden: o De hogere pensioenleeftijd betekent meer jaren een uitkering. Iedereen kan op zijn jaaropgave zien wat een extra levensjaar kost. Als reactie hierop kun je de pensioengerechtigde leeftijd verhogen. Je kunt als partijen wel dan nog wel afspreken om het pensioen toch op 65 jaar te laten ingaan, maar dat kan de overheid via het Witteveenkader (zie kader), behoorlijk onaantrekkelijk maken. o Rente. Bij een pensioenfonds werkt dit aan twee kanten: de bezittingen hebben last van een lage rente omdat die dan minder opleveren. De pensioenrechten worden contant gemaakt met een lage rentevoet en komen daarmede hoger uit. Voor het pensioenfonds zijn dit schulden. Dus je wordt aan twee kanten gepakt: lagere opbrengsten van je bezittingen Strikt genomen gaat de overheid en hogere schulden door duurdere pensioenrechten. over de eerste pijler: de AOW. o De redelijke zekerheid op een nominaal De tweede pijler, het pensioen omzetten naar een zachtere toezegging van een reëel pensioen. bedrijfspensioen, valt onder Je moet dan meer gaan doen met aandelen, die werkgevers en bonden en daar leveren over een lange periode gezien (d.i. zeker 20 jaar) meer op. heeft de overheid niets over te Het is echter niet mogelijk de zekerheid op een vertellen. Maar de overheid kan nominaal pensioen te combineren met de toezegging van een reëel pensioen. fiscaal sturen: in het Witteveen kader staan de fiscale spelregels. De waardering van het vermogen van het fonds is gebaseerd op ratings. Daarover valt een hoop op te Door bepaalde afspraken niet merken, heeft Fred de afgelopen tijd geleerd. De fiscaal aftrekbaar te maken, ratings leiden soms tot boekhoudkundige verliezen die eigenlijk niet reëel zijn. blokkeert de overheid feitelijk Voorbeeld 1: de Spaanse hypotheken. deze afspraak. Gezien de situatie in Spanje zijn deze leningen afgewaardeerd. Het is echter zo dat onder de hypotheken in Spanje een door de wet gesanctioneerde zekerheid ligt, die zelfs door de bank die de hypotheek beheert niet kan worden aangetast. Dus het risico is kleiner dan het risico dat de bank zijn schulden niet betaald. Maar de rating van de hypothecaire schulden kan nooit hoger uitkomen, dat de rating van de gehele bank. 8

9 Voorbeeld 2: Griekenland. Wat is het probleem? Griekenland is een kleinere economie (< 2 % van Europa). Californië (in de VS), de 7 e economie van de wereld, is al 10 jaar failliet, maar alles gaat gewoon door. Griekenland zelf is dan ook niet het probleem, maar het feit dat Europa het probleem Griekenland niet kan oplossen. Overigens verdient Nederland behoorlijk aan het feit dat de Euro zo laag blijft: goedkope exporten naar de rest van de wereld. Voorbeeld 3: Griekenland opnieuw. Het land Griekenland heeft een lage rating. Prima bedrijven die toevallig Grieks zijn, en volledig vertrouwd zouden kunnen worden met leningen, worden nooit hoger gewaardeerd dan de rating van het land zelf. De conclusie uit Freds presentatie kan zijn dat de tegenstelling tussen het betrouwbare pensioen dat FNV Bondgenoten nastreeft, en het zogenaamde Casino pensioen niet zo groot kunnen blijken te zijn, als je in eerste instantie zou denken. Uiteraard hoort daar de voorwaarde bij van zorgvuldig gedrag door het pensioenfonds. Van de secretaris van de Stichting Pensioenfonds Equens Notitie ingestuurd door Gerard Waaijer secretaris van de SPE, op de VEP Najaarsbijeenkomst. Er zijn vandaag alarmerende berichten verschenen over de daling van dekkingsgraden van grote pensioenfondsen. Daarbij wordt melding gemaakt van dekkingsgraden rond 90% en lager. Ons fonds had eind september een dekkingsgraad van 102%. Dat is weliswaar iets lager dan het minimum van 105%, maar is gelukkig veel beter dan vele andere fondsen. De laatste tijd is er veel nieuws te horen over uw pensioen. Eén ding is duidelijk: de Nederlandse pensioenfondsen zitten in een moeilijke situatie. We hebben in Nederland het beste pensioen ter wereld en samen meer geld opzij gezet voor ons pensioen dan elk ander land ter wereld. En toch is dat nog niet genoeg. Het gaat al een hele tijd slecht met de economie. Alle financiële instellingen hebben daar last van, ook pensioenfondsen. Door de economische crisis worden de beleggingen van de pensioenfondsen minder waard. Tegelijkertijd moeten de pensioenfondsen door de lagere rente nu meer geld opzij zetten voor uw pensioen. Daar komt nog bij dat we steeds langer leven. Dat is goed nieuws, maar het betekent wel dat de pensioenen langer moeten worden uitgekeerd. Ook dat kost veel extra geld. Wat betekent dit allemaal voor u? Waarschijnlijk kunnen de meeste pensioenfondsen het komende jaar de pensioenen niet verhogen. Net zoals dat de afgelopen jaren niet of nauwelijks mogelijk was. Door de CDC regeling kan ons fonds de premie niet verhogen. Dat betekent dat gedurende een periode van 5 jaar de premie een vast percentage van de loonsom bedraagt. De periode waarover de afspraak geldt, loopt eind dit jaar af. Dat betekent dat vóór het eind van dit jaar overeenstemming moet zijn bereikt over de hoogte van de premie voor de komende (5 jaar) periode. Met deze maatregelen dragen alle partijen een steentje bij aan het herstel van de pensioenen: gepensioneerden, werknemers en werkgevers. Als de economie niet sterk verbetert, zullen deze maatregelen mogelijk niet voldoende zijn. Dan moet er meer gebeuren. Dat kan uiteindelijk zelfs betekenen dat de pensioenen wat omlaag gaan. 9

10 Voor iedereen heel vervelend, maar als de economie slecht blijft is het de enige oplossing. Anders zouden we de rekening doorschuiven naar onze jongeren en onze kinderen. Dan is er straks voor hen geen goed pensioen meer. Hoe de economie zich ontwikkelt, is niet te voorspellen. Het is daarom nu nog niet te zeggen wat er gaat gebeuren met uw pensioen. Eén ding is wel zeker: samen ons pensioen regelen, levert voor iedereen het beste resultaat op. Omdat we samen de risico s en de kosten delen. Juist ook in moeilijke tijden. Als pensioenfonds houden we u op de hoogte. Met vragen kunt u altijd bij ons terecht. Wij zitten voor u klaar. 10