Landbouwgrond raakt uitgeput? Helemaal niet nodig!?argon?

Transcriptie

1 Lutetium Telluur Rhodium Strontium Landbouwgrond raakt uitgeput? Neon Lanthanium koper Antimonium Molybdeen Helemaal niet nodig!?argon? Kobalt Magnesium?Helium? Zwavel Calcium IJzer Selenium Xenon Kalium Mangaan Zink Fosfor Natrium Yttrium Rubidium Stikstof Silicium Boor Koolstof Zuurstof Waterstof Chloor Fluor Scandium Jodium Arsenicum Zwolle, Beryllium 17 januari 2017 Barium Aluminium Cesium Krypton Broom Lithium 1 Even voorstellen Bert Carpay (Carpay Advies) Zelfstandig ondernemer vanaf 2012 Mijn hele werkzame leven actief op het vlak van bodem en water Vanaf 2006 actief op het vlak van minerale bodemvruchtbaarheid Werk samen met Gino Smeulders (de Biogeoloog) Via de site delen we onze kennis 2 1

2 Aan de orde komen: Het menselijke aspect - willen en doen Hoe reageren gewassen - praktijkvoorbeelden Hoe kan dit? - belang bodembiologie Slijtage bodem - onopgemerkte verwering Bodemgezondheid - gezondheid plant, dier, mens Functie mineralen - nieuws over humus Toepassing in de praktijk - welke aanpak past u? 3 Doe ik wat ik wil? Wil ik wat ik doe? 4 2

3 Intellect / logica intelligentie / intuϊtie Van: Huidige beweging Naar: Geld als doel Kwantiteit Korte termijn Gebruik bodem Geld als middel Kwaliteit Lange termijn Beheer bodem De zekerheid van ellende De ellende van onzekerheid 5 Conformiteitsdruk A B C 6 3

4 Conformiteitsdruk A B C 7 Doorbreken patronen drie niveau s Wat doe ik? Doen Gedrag, kennis & kunde Wat denk ik? Denken Overtuigingen, opvattingen, normen, waarden Wat wil ik? Willen Motieven, drijfveren, waarden 8 4

5 Menselijke ontwikkeling Familiewaarden bepalen in grote mate wat u als normaal gedrag beschouwd Mocht je: luieren? Trots zijn op jezelf? Je klein of kwetsbaar voelen? Fouten maken? Intelligent zijn? Aandacht trekken? Voor je eigen mening uitkomen? In iemand vertrouwen hebben? enz, enz. Ongewenst gedrag stoppen we weg schaduw woede hebzucht jaloezie schaamte lust Hoe komen we achter onze schaduw? Als we heftiger reageren dan logisch is voor de gegeven situatie projectie 9 Naar de bodem.. Doe ik Doe ik niet Wil ik Wil ik niet 10 5

6 Niets doen is geen optie Bodem herstellen of niet? Symptoombestrijding met gebruikelijke middelen wordt steeds duurder De bodem voeden met wat eruit verdwenen is biedt perspectief 11 Wat is steenmeel? 1. Steenmeel is gemalen rots 2. Rots bestaat uit mineralen 3. Mineralen hebben namen als albiet, clinopyroxeen, flogopiet, chloriet, biotiet, etc. 4. Er zijn meer dan 5000 mineralen bekend. De silicaatmineralen zijn belangrijk voor de landbouw clinopyroxeen (Bron: Wikipedia) 5. De bouwstenen van mineralen zijn elementen 6. Behalve H, C, N en O zijn alle bouwstenen voor het leven op aarde afkomstig van gesteente! 7. Ook de nutriënten in kunstmest zijn afkomstig van gesteente (P uit apatiet en K uit sylviet) Steenmeel 12 6

7 Signalen uit het verleden Justus von Liebig (eind 19 e eeuw) Uitvinder kunstmest. Wijst op de gevaren voor de bodem bij gebruik van kunstmest. Kenmerkende uitspraak: Als de bodem gebrek heeft aan minerale bestanddelen dan geven ammoniumzouten als meststof hetzelfde effect als brandewijn op arme mensen om hun werkkracht te verhogen. In beide gevallen is uitputting het gevolg. Julius Hensel (19e begin 20e eeuw) Wetenschapper beschouwd als grondlegger van steenmeelbemesting. In juli 2009 werd in Amerika zijn boek uit 1894, Brot aus Steinen (Brood uit stenen), opnieuw gepubliceerd. Hans Peter Rusch (midden 20e eeuw) Arts en microbioloog die inziet dat de gezondheid van de bodem een voorwaarde is voor de gezondheid van de mens. Wie bodemmoeheid vaststelt, mag er zeker van zijn dat hij zijn bodem verkeerd gevoed heeft. Bij een juiste voeding geneest de bodem vanzelf. Thomas Berry (eind 20e eeuw) Historicus en priester. Productiecapaciteit van de bodem is afhankelijk van natuurlijke principes. Wij dwingen met onze chemicaliën de grond meer te laten produceren dan met de natuurlijke ritmen mogelijk is en leven als gevolg daarvan in een wereld die steeds onvruchtbaarder wordt. 13 Praktijkvoorbeelden 14 7

8 Aardappel op Veenkoloniale grond Gemiddeld over de seizoenen Granen en mais op Veenkoloniale grond Gemiddeld over de seizoenen Bruto-opbrengst t.o.v. referen e Eiwitopbrengst t.o.v. referen e % % Basa Box BIO LIT Ac min-bt -2 Basa Box BIO LIT Ac min-bt 16 8

9 Grasland op Veenkoloniale grond Gemiddeld over de seizoenen % Opbrengst droge stof t.o.v. referen e BIO LIT Ac min-bt 17 Uien op zandgrond Opbrengst uien in kg/m² 2 (seizoen 2014) Zonder Na-bentoniet Met Met Na-bentoniet (2 ton/ha)

10 Natuurherstel Plantensoort Behandeling Aantal gekiemd % gekiemd Onbehandeld 5 5 kleine tijm Basa Box Eifelgold Mix Bron: Kansen voor natuurherstel op de Schaijkse Heide met behulp van steenmeel, Natuurherstel Aantal bladeren Gemiddeld aantal bladeren aan tijmplanten 10 weken na zaaien Eifelgold Basa Box mix referentie 20 10

11 Hoe kan dit? Belang bodemleven 21 Waarom bodembiologie belangrijk? Bodemleven maakt nutriёnten vrij uit mineralen Deze chemische reacties zijn niet omkeerbaar!! Gesteente- We kunnen en bodemmineralen dus niet herstellen leveren door nutriёnten door de elementen chemische/biologische met gebruikelijke meststoffen afbraak weer en toe omzetting: te voegen. Verwering gesteentemineralen (snel, hoge vruchtbaarheid): Phlogopite Illite K 2 Mg 6 Si 6 Al 2 O 20 (OH) 6 + H + KAl 5 Si 7 O 20 (OH) 4 + K + + Mg 2+ Verwering bodemmineralen (langzaam, gemiddelde vruchtbaarheid): Illite Kaolinite KAl 5 Si 7 O 20 (OH) 4 + H + Al 4 Si 4 O 10 (OH) 4 + K + Verwering bodemmineralen (langzaam, geen vruchtbaarheid): Kaolinite Boehmite Al 4 Si 4 O 10 (OH) 4 + H + Al (OH) 3 + H 3 SiO 4- + H + 22 Bron: BodemBergsma 11

12 Ontwikkeld bodemleven Bron: Peter Vanhoof 23 Steenmeel én microbiologie Foto: Adri van Boxtel / A34You 24 Schraal zand + Goed steenmeel + concentraat bodembiologie Schraal zand + concentraat bodembiologie schraal zand Schraal zand + Goed steenmeel 12

13 Slijtage bodem 25 Bodemverwering Minerale verwering Natuurlijke verwering Door de mens veroorzaakte verwering vulkanische jonge bodems vruchtbaarheid onze bodems laatste 74 jaar = jaar natuurlijke verwering tropische oude bodems tijd Bron: BodemBergsma 26 13

14 Langjarige trends 27 Signalen uit onderzoek Uit kunstmest: = 40 Levering door bodemmineralen: 65 Afgevoerd met gewas: = (Wulff et al 1998) 14

15 Signalen uit onderzoek Uit kunstmest: = 40 Levering door silicaatmineralen: 65 Afgevoerd met gewas: = 105 Wie vult deze voorraad aan? 29 (Wulff et al 1998) Bodemgezondheid = voorwaarde gezondheid plant, dier, mens 30 15

16 Kwaliteit Mineralen en vitaminen in mg per 100 gr levensmiddel Broccoli Bonen Bananen Calcium Foliumzuur Magnesium Calcium Foliumzuur Magnesium Calcium Foliumzuur Magnesium Afname t.o.v % -73% -52% -62% -25% -55% -38% -51% -12% -23% -15% -31% -12% -12% -84% -79% -13% -23% Bron: 1985 Farmaceutisch bedrijf Geigy (Zwitserland), 1996 Levensmiddelen laboratorium Karlsruhe / Sanatorium Obertal Gezondheid bodem = gezondheid mens Lutetium Telluur Rhodium Strontium Neon Lanthanium koper Antimonium Molybdeen?Argon? Kobalt Magnesium?Helium? Zwavel Calcium IJzer Selenium Xenon Kalium Mangaan Zink Fosfor Natrium Yttrium Rubidium Stikstof Silicium Boor Koolstof Zuurstof Waterstof Chloor Jodium Arsenicum Barium Cesium Lithium Krypton Fluor Beryllium Broom Scandium Aluminium 32 16

17 Gezonde ontwikkeling Lutetium Telluur Rhodium Strontium Neon Enkele voorbeelden Lanthanium koper Antimonium Bron: Minerals for the genetic Code Molybdeen (2006)?Argon? Kobalt Magnesium?Helium? 1. Zwavel Calcium Chloor heeft een functie in de afbraak Selenium van eiwitten uit voedsel dat we IJzer eten. Xenon Kalium Mangaan Zink Fosfor 2. Voeding met een hoog gehalte aan Natrium silicium in combinatie met magnesium Yttrium Rubidium Stikstof en calcium heeft normaal gesproken Silicium Boor een Koolstof laag aluminium Zuurstofgehalte Waterstof en voorkomt daarmee het ontstaan van Chloor Fluor Scandium Jodium Altzheimer. Arsenicum Beryllium Barium 3. Telluur helpt selenium bij de afweer Aluminium Cesium tegen kanker, tumoren en Krypton Broom Lithium virusinfecties. 33 Gangbare benadering Nutriënten in de bodem Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 34 17

18 Gangbare benadering Nutriënten in de bodem + het ontbrekende Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 35 Nieuwe benadering Nutriënten in de bodem Nalevering Herstel minerale voorraad Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 36 18

19 Nieuwe benadering Nutriënten in de bodem Nalevering Herstel minerale voorraad Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 37 Nieuwe benadering ? Nutriënten in de bodem Nalevering Herstel minerale voorraad Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 38 19

20 Nieuwe benadering ? Nutriënten in de bodem Nalevering Herstel minerale voorraad Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 39 Nieuwe benadering ? Nutriënten in de bodem Nalevering Herstel minerale voorraad Reparatiebemesting Gewasgericht Bijbemesting Soil Quantity Soil Intensity 40 20

21 Minerale slijtage Uit zich in: Toenemende kalkbehoefte Verschijnen probleem -nutriёnten Verslechterde bodemstructuur Afnemend gehalte stabiele humus Hogere ziektedruk (plant, dier, mens) Dit is niet met de gangbare middelen op te lossen.. 41 Rustige langdurige werking Met alleen kunstmest, dierlijke mest en kalk wordt de bodem niet hersteld, maar veranderd. Een eenvoudige vergelijking spreekt voor zich. Steenmeel Kalk Kunstmest CEC (kation uitwisselingscapaciteit) Laag-hoog Laag Niet Werking Lang-zeer lang Kort-lang Zeer kort Stabilisatie organische stof Ja Nee Nee Stimulatie diversiteit bodemleven Ja Nee Nee Stimulatie opbouw bodemaggregaten Ja Nee Nee Osmotische schok Nee Nee Ja Herstel functies Symtoombestrijding Creëren onbalans 42 21

22 Functie mineralen en Nieuws over humus 43 Leveren nutriënten en sporenelementen Bodemherstel Verbetering bodemstructuur Bevorderen bodemleven Stabiliseren ph Imagine the result 44 Mineralen = Steenmeel Duurzaamheid Verhogen CEC Opbouw en stabiliseren organische stof Vermindering gebruik kunstmest en gewasbescherming Vermindering uitspoeling Minder energie bij productie CO 2 -vastlegging door verwering 22

23

24

25 Wat betekent dit voor de praktijk? De huidige wetenschappelijk kennis op het vlak van microbiologie en mineralogie laat er geen twijfel over bestaan wat nodig is. A. Zorg voor een goede ontwikkeling van het bodemleven 1. Chemische input 2. Biologische input 3. Drijfmest B. Herstel de mineralogie van uw bodem Zoek daarbij naar een geschikt steenmeel, passend bij uw bodem 49 Welk steenmeel geschikt? 50 25

26 Drie hoofdgroepen 1. Vulkanisch en metamorf nutriënten / hoofd- en sporenelementen, stabilisatie ph en O.S. 2. Zeoliet CEC, met name buffer ammoniumstikstof en kalium 3. Klei watervasthoudend vermogen, CEC en enige sporenelementen 51 Bij steenmeel hebben we het over 3 soorten Groep 1 Vulkanisch en metamorf Groep 3 klei Groep 2 Zeoliet 52 26

27 Actimin-BT Eifelgold Bij steenmeel hebben we het over 3 soorten BIO LIT, Lava 3, Basa Box Bentoniet Zout Kalk Dolomiet Vulkamin Zeoliet 53 Waarom mineralogie belangrijk? Ander kristalrooster = andere eigenschappen Voorbeeld koolstof Oók in de bodem is de mineralogie belangrijk! Uit nutriёnten kunnen verschillende mineralen worden opgebouwd die allemaal verschillende eigenschappen hebben en een andere functie vervullen in de bodem

28 Chemische samenstelling Samenstelling gebruikte gesteentemelen Basa Box (metamorfe basalt) BIO LIT (metamorfe basalt) Actimin-BT (basalt) 49 % SiO2 47 % SiO2 40 % SiO2 13 % Al2O3 13 % Al2O3 13 % Al2O3 13 % Fe2O3 13 % Fe2O3 11 % Fe2O3 8 % CaO 7 % CaO 8 % CaO Mineralogische samenstelling Basa Box (metamorfe basalt) BIO LIT (metamorfe basalt) Actimin-BT (basalt) 37 % Chamosiet 33 % Albiet 41 % Albiet 24 % Albiet 19 % Chamosiet 24 % Anorthoklaas 12 % Kwarts 18 % Kwarts 17 % Clinopyroxeen 11 % Calciet 14 % Dolomiet 11 % Forsteriet 55 Chemische samenstelling Samenstelling gebruikte gesteentemelen Basa Box BIO LIT Actimin-BT (metamorfe Standaard basalt) chemische (metamorfe analyse, basalt) zoals gebruikelijk (basalt) voor gangbare 49 % SiO2 meststoffen, zijn ongeschikt 47 % SiO2 voor het bepalen40 van % de SiO2 bemestende waarde én van de werking in de bodem van gesteentemeel. 13 % Al2O3 13 % Al2O3 13 % Al2O3 Een chemische analyse geeft onjuiste informatie over de werkzame 13 % bestanddelen Fe2O3 van gesteentemeel 13 % Fe2O3én dus van de 11 onderling % Fe2O3verschillen tussen steenmeelproducten. 8 % CaO 7 % CaO 8 % CaO Mineralogische samenstelling Basa Box (metamorfe basalt) BIO LIT (metamorfe basalt) Actimin-BT (basalt) 37 % Chamosiet 33 % Albiet 41 % Albiet 24 % Albiet 19 % Chamosiet 24 % Anorthoklaas 12 % Kwarts 18 % Kwarts 17 % Clinopyroxeen 11 % Calciet 14 % Dolomiet 11 % Forsteriet 56 28

29 Nutriënten en sporenelementen: beschikbaarheid korte termijn steenmeellijst Nutriënten en sporenelementen: beschikbaarheid korte termijn Hoofdelementen Sporenelementen fosf or kalium Naam Gesteente Actimin-BT basalt Actionine zeoliet Basa Box metamorfe basalt BIO LIT * metamorfe basalt ImPactPoeder kaoliniet Vulkamin gezeolitiseerde phonoliet Zeobind A * zeoliet Zeobind E * zeoliet calcium magnesium zwavel ijz er mangaan natrium silicium kobalt koper molybdeen selenium zink Nutriënten en sporenelementen: voorraad lange termijn Nutriënten en sporenelementen: voorraad lange termijn Hoofdelementen Sporenelementen Naam Actimin-BT Actionine Basa Box BIO LIT * ImPactPoeder Vulkamin Zeobind A * Zeobind E * Gesteente basalt zeoliet metamorfe basalt metamorfe basalt kaoliniet gezeolitiseerde phonoliet zeoliet zeoliet f osfor kalium calcium magnesium zwavel ijz er mangaan natr ium silicium kobalt koper molybdeen selenium zink Beschikbaar op: 57 Kosten Prijsniveau op peildatum 8 mei 2015 Ordergrootte 1 big bag 5 big bags 10 big bags volle vracht 2 Prijs per big bag ( ) De prijzen van steenmeel zijn onder meer afhankelijk van het soort steenmeel, de leverancier, de bestelde hoeveelheid, de soort verpakking en plaats van levering. De prijzen van de meeste soorten steenmeel liggen binnen de bandbreedte als aangegeven. Een volle vracht bestaat over het algemeen uit 24 big bags of 24 ton in bulk (losgestort) of siloauto

30 Te duur? Slijtage gedurende decennia kan niet worden gerepareerd! 59 Baten Te snelle conclusie duur in het juiste perspectief Waarde steenmeel is optelsom van: 1. nutriënten die het levert 2. bekalkende waarde die het heeft 3. bodemleven die het voedt en huisvest 4. organische stof die het opbouwt en stabiliseert 5. betere benutting van N en P die het gevolg is 6. resulterende structuurverbetering 7. op termijn: lager gebruik gewasbescherming lagere kosten veearts 60 30

31 Toepassing in de praktijk Welke aanpak past u? 61 Mogelijkheden voor toepassen vuistregels 1. rechtstreeks op het land - grasland 1 ton/ha/jaar - akkerbouw 1 à 2 ton/ha/jaar - tuinbouw 2 à 3 ton/ha/jaar 2. gemengd in drijfmest 30 kg/m 3 drijfmest 3. in de ligbox 600 gram/koe/dag 4. als toevoeging bij composteren of fermenteren - meecomposteren: 4-6 kg/m 3 uitgangsmateriaal - mengen met gerijpte compost: dosering afstemmen op te behandelen oppervlakte zie rechtstreeks op het land - als nutriëntenbron voor bio-fertilizer/compostthee: g/l 62 31

32 Vanuit welke visie werken? Lange termijn Korte termijn 1. Op basis van deskundig advies Optie 1) Optie 2) Integraal naar de bodem kijken repareren vitaliteit mineralogie ontwikkelen bodembiologie (vooraf vaststellen kwaliteit) werken aan kwaliteit organische stof Steenmeeladvies op basis van tekorten in de bodem geschikte bodemanalyse nodig 2. Proef op de som Uitproberen in de praktijk 3. Afwachten / kat uit de boom kijken Wet van het zakelijk evenwicht Hoe aan te wenden?? ~ ~ ~ 32

33 Steenmeel herstelt uw bodem omdat het precies dát toevoegt wat er aan onttrokken is. 65 Wet van het zakelijk evenwicht Het is onverstandig om geld uit te geven aan symptoombestrijding, maar het is erger om te besparen op achterstallig onderhoud. Symptoombestrijding neemt de oorzaak van het uitmijnen van de bodem niet weg. De kosten van symptoombestrijding zullen stijgen terwijl het verlies aan bodemvruchtbaarheid doorgaat. De algemene wet van het zakelijk evenwicht voorkomt dat u weinig betaalt en daarvoor veel ontvangt. Het is onmogelijk. Als u volhardt in symptoombestrijding, dan is het verstandig om geld opzij te zetten voor de risico s die u loopt. Als u dat doet, hebt u ook genoeg voor een verbeterd bodembeheer. (Vrij vertaald naar: John Ruskin, Competition in Tendering, 1860) 66 33

34 Nadere informatie Bert Carpay: Marktontwikkeling Algemene zaken tel.: Gino Smeulders: Bodemvruchtbaarheid Mineralogie tel.: Dank voor uw aandacht! Tijd voor vragen Indien gelegenheid een film: Verhogen humusgehalte. Werkt dat zo?! Zuivel Zonder Marketing 68 34