Cacao. Handel, uit respect. foto: Traveladict
|
|
- Barbara de clercq
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cacao foto: Traveladict Handel, uit respect.
2 High van chocola? België heeft een reputatie als chocoladeland. De Belgische chocolatiers halen een jaarlijkse productie van ruim ton. Driekwart is bestemd voor de export. Meer dan 40 procent gaat naar pralines. Een absoluut wereldrecord. Belgian chocolates hebben hun naam en faam te danken aan de zorgvuldigheid waarmee de bereiding van de cacaobonen gebeurt: de Belgische chocolade wordt ultrafijn gemalen. Erotische connectie Vroeger dacht men dat het voedsel van de goden een erotische werking had. Naar verluidt liet de maîtresse van Lodewijk XV haar minnaars chocolade drinken en gebruikte ook Casanova cacao als liefdesdrank. Nonsens? Misschien niet. Chocolade bevat fenylethylamine, een stof in onze hersenen die ons euforisch maakt. En euforie wordt vaak geassocieerd met verliefdheid. Bovendien bevat een reep chocolade ongeveer 6 mg cafeïne: een fractie van wat in een kop koffie zit, maar genoeg om van op te kikkeren. Of heb jij nooit naar een reep chocolade gegrepen uit verdriet of uit pure lust? Een Belg eet gemiddeld 9,68 kg chocolade per jaar. De Zwitsers consumeren het meest chocolade: 10,16 kg per jaar per inwoner. 2
3 Voedsel van de goden De cacaoboom heet wetenschappelijk theobroma cacao. Theobroma is Grieks en betekent voedsel van de goden. Cacao is een woord van de Azteken, samen met de Olmeken de aartsvaders van de cacao. Ze dronken tchocoatl (of xocolatl of cacahuatl ) - letterlijk vertaald een bittere drank - op basis van gedroogde cacaobonen, peper, honing, vanille en sappen. De Spaanse conquistadores voegden aan het bittere Indianendrankje suiker en room toe in plaats van peper. Ze introduceerden de cacao in Europa, waar het lange tijd de exclusieve drank van de adel en de rijken bleef. Pas in de 19de eeuw werd chocolade een belangrijk consumptieartikel. Dit is vooral te danken aan de uitvinding van de cacaopers door de Nederlander Conrad van Houten. Dankzij de pers kon men het vet uit de cacaonoten persen en een chocoladedrank maken die veel beter verteerbaar was. De eerste chocolade in tabletvorm werd in 1847 in Engeland op de markt gebracht. 3
4 De kwetsbare rijkdom van West-Afrika De belangrijkste cacaoregio is West-Afrika, goed voor 70 % van de wereldproductie. Landen als Ivoorkust, Ghana, Nigeria en Kameroen leveren de beste cacao, maar zijn ook extreem afhankelijk van het product. Toen in de jaren tachtig de prijs van cacao sterk daalde, kregen deze landen het knap moeilijk om hun schulden en renten nog langer af te betalen. Het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank eisten dat het staatsmonopolie op de cacaohandel werd afgeschaft. Deze gedwongen liberalisering leidde tot chaos en tastte de kwaliteit aan. De productie in Latijns-Amerika gaat met rasse schreden achteruit. Momenteel vertegenwoordigt de bakermat van de cacao nog maar 13 procent van de wereldproductie - een halvering sinds de jaren tachtig. Zuidoost-Azië produceert momenteel 17 procent van de wereldproductie. In Afrika is de cacaoteelt een zaak van kleine, familiale bedrijven. In Brazilië en de Aziatische cacaomachten Indonesië en Maleisië gebeurt de productie vooral op grote plantages. Voor de economie van deze drie grote producenten is cacao slechts van marginaal belang. Maar hun goedkoop geproduceerde cacao van minderwaardige kwaliteit duwt wel de wereldmarktprijzen naar omlaag 4
5 Geen winst voor de cacaoboer De miljoenen cacaoboeren in het Zuiden zijn in de eerste plaats producenten. De meeste cacaoboeren verbouwen hun hele leven cacao, maar hebben nooit één stukje chocolade geproefd. De acht grootste producentenlanden nemen samen 95 procent van alle cacao in de wereld voor hun rekening, maar verwerken slechts een derde van hun productie zelf. De geringe verwerking in de productielanden heeft twee soorten oorzaken. Ten eerste technische. Er is heel wat knowhow nodig om cacao ter plaatse te verwerken. Bovendien hangt de verwerking van het lokale aanbod af. En dat aanbod is seizoensgebonden (de producenten hebben niet de mogelijkheden om de oogst op te slaan) en eenzijdig van kwaliteit (verwerkers in het Noorden kunnen verschillende soorten bonen mengen). Ten tweede politieke. De cacaoconsumerende landen in het Noorden beschermen hun markten tegen de invoer van verwerkte producten. Ze heffen een hoger invoertarief op producten die meer bewerkingen hebben ondergaan of concurrenten voor hun eigen industrie zijn. 5
6 Machtige zes domineren de markt De verhandeling en de verwerking van cacaobonen (kortom: de dingen waarmee het meeste geld te verdienen valt) zijn in handen van het Noorden. Pardon: in handen van enkele zeer machtige firma s in het Noorden. Vijf bedrijven controleren 80 procent van de wereldhandel, vijf (andere) bedrijven beheersen 70 procent van de verwerking, zes multinationals bezetten 80 procent van de chocolademarkt. De namen van handelaars en verwerkers doen het grote publiek nauwelijks opkijken. Maar de namen van de zes chocolademultinationals klinken wel als een klok. De Amerikaanse firma s Hershey, Mars en Altria (eigenaar van Kraft-Jakobs-Suchard-Cote d Or) en de Europese giganten Nestlé (Zwitserland), Cadbury-Schweppes (VK) en Ferrerro (Italië) zijn trouwens met veel meer producten dan cacao en chocolade bezig. Daarom voelen ze de prijsschommelingen op de cacaomarkt amper. Ze hebben grote volumes cacao van hoge kwaliteit aan scherpe prijzen nodig en drukken de aankoopkosten door een gedeelte van de cacaoboter door vetten te vervangen. En vooral hebben ze een machtig wapen in handen: hun voorraden. 6
7 Gigantische voorraden zijn machtig wapen Overschotten en tekorten zijn typisch voor cacao. Dat heeft meerdere oorzaken. De cacaoboom is een vrij kwetsbare boom. Goed of slecht weer en eventuele ziektes beslissen vaak over de omvang en de kwaliteit van de oogst. De producenten kunnen niet één-twee-drie ingrijpen in de productie. Pas na zeven jaar draagt een nieuwe boom vruchten. Als boeren bomen bijplanten (bijvoorbeeld omdat de prijzen hoog zijn), dan voelen ze het effect ervan pas zeven jaar later. Maar op dat moment zijn de prijzen misschien alweer gezakt. Waardoor er nieuwe overschotten zijn ontstaan. Die lange cyclus maakt het de productielanden moeilijk om alert te reageren op de grillen van de markt. De productielanden zijn niet in staat om voorraden aan te leggen. Het is er te warm en te vochtig. De oogst wordt zo vlug mogelijk verhandeld naar landen in het Noorden. De voorraden zijn gigantisch groot: meer dan 1,25 miljoen ton, genoeg om het bijna een half jaar uit te houden. De consumptielanden gebruiken die voorraden om de prijzen te manipuleren. De cacaobonen van het Zuiden zijn machtige wapens voor het Noorden. 7
8 Boeren verdienen minder dan in de jaren zestig De voorraden ontstonden in de jaren tachtig. Toen kelderden de prijzen, nadat de Aziatische cacao boomers de Internationale Cacao-Akkoorden hadden opgezegd. De akkoorden hadden jarenlang de cacaoprijs stabiel gehouden door exportquota of productiebeperkingen op te leggen en buffervoorraden te creëren. Pas de laatste jaren gaat de prijscurve weer in klimmende lijn. Maar nog altijd blijft de prijs een stuk onder het niveau van de golden sixties. De boeren verdienen nu minder dan 30 jaar geleden! Nog andere elementen bepalen de evolutie van de cacaoprijs: de speculanten op de cacaobeurs, de algemene (neerwaartse) trend van de grondstofprijzen, de economische toestand in de wereld, gewapende conflicten in cacaoregio s (zoals in 2002 in Ivoorkust), Nepchocolade Vanaf 3 augustus 2003 staat de Europese Unie toe dat bij de productie van chocolade vijf procent van de cacaoboter vervangen wordt door plantaardige vetten. Zes soorten tropische vetten zijn als cacaovervangers toegelaten. Meer dan vijf jaar voerde Oxfam-Wereldwinkels actie tegen deze Europese chocoladerichtlijn. Chocolade met vervangende vetten is de naam chocolade onwaardig, vinden wij. 8
9 Zuivere cacao aan een eerlijke prijs Oxfam-Wereldwinkels koopt cacao van vier producentengroepen: MCCH in Ecuador, El Ceibo in Bolivia, Conacado in de Dominicaanse Republiek en Kuapa Kokoo in Ghana. Ze leveren ons cacao van hoge kwaliteit. We betalen hiervoor een eerlijke prijs. Zo steunen we de boeren op een structurele manier in hun ontwikkeling en hun overschakeling naar bioproductie. Want als één trend de werking van onze producenten kenmerkt, dan is het wel die naar biologische productie. In het verzet tegen de Europese chocoladerichtlijn was Oxfam-Wereldwinkels de voornaamste bondgenoot en de eerste spreekbuis van de cacaoproducenten. Lobbyen voor zuivere chocolade: ook dat is eerlijke handel. Wat is een eerlijke prijs? In de commerciële cacaohandel gaat ongeveer driekwart van de verkoopprijs van een reep chocolade naar de opkopers, de handelaars en de chocolade-industrie. Voor de boeren blijft vaak minder dan 5 procent over. Oxfam-Wereldwinkels betaalt de cacaoboeren minimum dollar per ton, vermeerderd met een premie van 150 dollar (bestemd voor de organisatie waartoe de boeren behoren) en nog eens 200 dollar erbovenop voor cacao van biologische kwaliteit. 9
10 Kuapa Kokoo: boeren hebben hun zeg De cacaoboeren van de coöperatie Kuapa Kokoo in Ghana hanteren zélf de weegschalen. Dat is heel belangrijk, maar helaas ook heel uitzonderlijk. In Ghana legt de overheid de prijs van de cacao elk jaar vast voor het oogstseizoen. Met de prijs kan dus niet geknoeid worden. Tussenhandelaars proberen dan maar de boeren te bedotten door met de weegschalen te prutsen. Bij Kuapa Kokoo is dat onmogelijk! Kuapa Kokoo betaalt de duizenden aangesloten boeren een eerlijke prijs voor hun oogst - cash en op tijd. Ongeveer vijf procent van hun omzet kunnen de boeren verkopen aan de eerlijke handel. De meerprijs die Oxfam-Wereldwinkels betaalt, komt terecht in een centrale pot. Daarmee bouwen ze onder andere waterbronnen in de dorpen. De eerlijke handel heeft mijn leven veranderd, vertelt cacaoboerin Lucy Mansa. Vroeger wandelden we vele mijlen om water uit rivieren en waterputten te halen. Maar ook dieren kwamen drinken in die rivieren en verontreinigden het water. Ziektes waren schering en inslag. Veel kinderen gingen niet naar school omdat ze zoveel tijd aan het putten van water moesten spenderen. De mensen hebben nu veilig en gezond water in het midden van hun dorp. We willen nog meer cacaobonen aan de eerlijke handel verkopen. 10
11 Conacado overleeft orkaan met bio In september 1998 vernielde de orkaan George 80 procent van alle cacaobomen in de Dominicaanse Republiek. Duizenden boeren waren geruïneerd. Sinds de orkaan trekken wij volledig de kaart van de biologische cacao, vertelt Isodoro de la Rose, de directeur van Conacado, met leden in 130 plaatselijke coöperaties. De meeste leden hebben een biolabel voor hun productie. Ze verkiezen experimenten met natuurlijke bestrijdingsmiddelen boven chemicaliën. De directeur ziet de toekomst positief tegemoet: Ik verwacht dat nieuwe voedselschandalen in het Noorden de vraag naar biologische producten verder zullen opdrijven, terwijl het aanbod aan bioproducten de vraag maar met moeite kan bijbenen. De prijs voor biocacao zal dus hoog blijven. Conacado is belangrijk voor kleine boeren als ik, vertelt José Rodriguez. We kunnen samenwerken om onze oogsten te vervoeren, te verwerken en te verkopen. We staan sterker om met opkopers over prijzen te onderhandelen. Ik denk niet dat een van de aangesloten boeren heimwee naar vroeger heeft, toen de opkopers ons bedrogen en slecht behandelden. Dankzij Conacado hebben we de kwaliteit van onze producten kunnen verbeteren. 11
12 El Ceib(i)o! De organisatie El Ceibo ontleent haar naam aan de gelijknamige boom. Met zijn uitgestrekte takken geeft de ceibo schaduw aan de kleinere cacaoplanten. Met zijn grote wortels houdt hij de grond samen. Hij staat symbool voor de levenskracht en de eenheid van de 40 coöperaties (samen 800 kleine cacaoboeren), die bij El Ceibo zijn aangesloten. De coöperaties verwerken en verpakken de cacao in een eigen fabriek. Door een groot stuk van het productieproces in eigen handen te houden, krijgen ze voor hun bonen een betere prijs. El Ceibo is een partner van Oxfam-Wereldwinkels sinds Toen reeds exporteerde de organisatie biologische cacao. Inmiddels heeft 70 % van de productie een biolabel. MCCH: hoge (levens)kwaliteit In Ecuador komt de meeste cacao van kleine boeren. Door de vele tussenhandelaars zien ze maar zelden hun deel van de winst uit de export. Door een gebrek aan opleiding oogsten ze vaak cacao van mindere kwaliteit. De organisatie MCCH doet er iets aan. Ze verstrekt technische opleiding aan kleine producenten, zodat ze een exporteerbaar product van hoge kwaliteit te bieden hebben. Dat geeft de boeren garanties op een goede verkoop en een eerlijke prijs. MCCH heeft een eigen commercieel netwerk uitgebouwd, waardoor tussenhandelaars worden uitgeschakeld en de boeren hun producten in eigen winkels kunnen verkopen.
13 Van cacaoboon tot chocolade De schitterende, maar kwetsbare cacaoboom vraagt een heet en vochtig klimaat. Hij groeit in de schaduw van grote bomen en kan tot twintig meter hoog worden. De cacaoboom is het hele jaar door getooid met honderden witte of roze bloemen op de stam en de takken. Twee keer per jaar ontwikkelen een deel van de bloemen zich tot grote, langwerpige vruchten: de cacaokolven. Slechts twintig tot zestig van die kolven groeien uit tot rijpe vruchten. In de witte, geleiachtige pulp van de kolf zitten 25 tot 75 zaden: de cacaobonen. Ze worden er met de hand uitgeschraapt, op hopen gelegd en bedekt met bananenbladeren. Na enkele dagen gisten krijgen ze hun mahoniekleur en typische smaak. De bonen worden vervolgens op de grond uitgespreid en in de zon gedroogd. Voor één kilogram bonen moet je een twintigtal kolven openen. De gedroogde bonen worden in stukjes gebroken en gemalen, waardoor een stroperige cacaomassa ontstaat. Door deze massa te persen verkrijg je zowel de vaste cacaoperskoek (bruin) als de vloeibare cacaoboter (geelwit). De koeken worden vermaald tot cacaopoeder. De cacaoboter en de nietgeperste cacaomassa zijn grondstoffen voor de chocolade. 13
14 Oxfam Fairtrade chocolade: pure verwennerij Belgische kwaliteit, de beste cacao, een eerlijke prijs: daarvoor vechten Oxfam-Wereldwinkels en de cacaoproducenten met wie we samenwerken. Chocolade Volgens Belgisch recept. Met cacao van Kuapa Kokoo. Vier smaken: melk, praliné, fondant en noten. Repen 50g & tabletten 100g. Biochocolade Met cacao van El Ceibo of Conacado. 100 % biologisch product! Vier smaken: melk, fondant, noten en praliné. Tabletten 100g. Bio witte chocolade Een mengeling van cacaoboter uit Bolivia en de Dominicaanse Republiek. Met amandelnoten. Met biogarantielabel. Tablet 100g. Zeevruchten Proef de cacao uit Ghana: fijne pralinévulling in een jasje van melkchocolade. 250g. 14
15 Noussine Chocoladebonbons van hazelnootpasta met een laagje melkchocolade. Cacao uit de Dominicaanse Republiek. 280g. Chocoladenoten Bio-amazonenoten uit het Boliviaanse regenwoud in een jasje van pure chocolade. Cacao van Kuapa Kokoo. Lekkere versnapering bij de koffie. 150g Hagelslag Strooikorrels van melkchocolade. Cacao van Kuapa Kokoo. 200g. Chocopasta Op basis van cacao van MCCH. Twee versies: nut (hazelnootpasta) en fondant (pure choco). 250g. Instantcacao Kant en klaar poeder met cacao van Kuapa Kokoo. Enkel melk toevoegen. Holfiguren Met Pasen en Sinterklaas bieden we holfiguren met cacao van eerlijke handel aan. Voor de paasklokken doen we daar nog paaseitjes bovenop. Zit er cacao in witte chocolade? Jawel. In de witte chocolade van Oxfam Fairtrade zit ongeveer 33 procent cacao, vergelijkbaar met het cacaogehalte in melkchocolade. Maar witte chocolade bevat uitsluitend (geelwitte) cacaoboter en geen (bruin) cacaopoeder. Daarom is hij niet bruin, maar wit. 15
16 verantw. uitgever: Johan Elsen Ververijstraat 17 B-9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien aub. Meer weten over cacao? Digitaal cacaovermaak Op de cd-rom Fair Trade in Choc vertellen Raf & Mich Walschaerts van Kommil Foo eerlijke handel aan de hand van chocolade. Met een geanimeerde quiz, een interactief spel, dokter choco, veel vragen en - vooral - veel antwoorden. Digitaal cacaovermaak voor jongeren van 15 tot 18 jaar oww-ed % kringlooppapier Op lees je een overzicht van ander educatief materiaal over cacao en eerlijke handel. 16
Belgische zoetigheid = Bittere drank
cacao Belgische zoetigheid = Bittere drank De chocoladeroem van België is gebouwd op de cacaorijkdom van het Zuiden. Al is rijkdom voor miljoenen cacaoboeren een zeer relatief begrip... cacao 2 België
Nadere informatieCacao. oww.be. Handel, uit respect. foto: Tineke D haese
Cacao foto: Tineke D haese Handel, uit respect. oww.be High van chocola? foto: Tineke D haese België heeft een reputatie als chocoladeland. De bijna honderd Belgische chocolatiers produceerden in 2005
Nadere informatieCacao. oww.be. Handel, uit respect. foto: Tineke D haese
Cacao foto: Tineke D haese Handel, uit respect. oww.be foto: Yel High van chocola? België heeft een reputatie als chocoladeland. De bijna honderd Belgische chocolatiers waren in 2008 goed voor een totale
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieInhoud. 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes
Chocolade Inhoud 1. Geschiedenis 2. Cacaoteelt 3. De fabriek Callebaut 4. Soorten 5. Chocolade en temperen 6. Mallen en figuren 7. Weetjes Gemaakt door: Jeanine Datum: Maart 2009 Weetjes 1. De grootste
Nadere informatieCacaospel. Na afloop krijgen de deelnemers het eerste icoon van het cacaoproces.
Cacaospel Stap 1. Cacaoboom Cacao komt van een cacaoboom. De boom groeit in een tropisch klimaat, waar het heet en vochtig is. Bijvoorbeeld in Ghana en andere landen in Afrika en Zuid-Amerika. Aan de boom
Nadere informatieWaarom heb ik voor dit onderwerp gekozen?
Chocolade Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? Chocolade is heel erg lekker. Mijn zus kwam op het idee.en ik dacht goed idee. En toen heb ik het dus over chocolade gedaan. Waar komt chocolade vandaan?
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Werkblaadjes voor de leerling 1 www.oxfamwereldwinkels.be Wat zie je op deze foto s? Wat zou het verband hiertussen
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Werkblaadjes voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes
Nadere informatieVerwijswoorden begrijpen
1. Lees de uitleg. Verwijswoorden begrijpen Een verwijswoord wijst naar een ander woord. In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Bijvoorbeeld: het, hij, daar, die, dat, ze, haar, er, deze, daarmee.
Nadere informatieChocolade. De geschiedenis. De cacaoboom. Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. In zuid Amerika groeit de cacaoboom.
Chocolade Ik houd mijn spreekbeurt over chocolade. De geschiedenis In zuid Amerika groeit de cacaoboom. Daar wordt al sinds de 17e eeuw door verschillende volken de cacaoboom gekweekt. De Inca's, Maya's
Nadere informatieBronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012
Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012 B Cacao Bron 1 Cacao De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Middenen Zuid-Amerika en kan uitsluitend verbouwd worden in gebieden met een tropisch
Nadere informatieSnoep. Inleiding. drop
Snoep Inleiding Er zijn van allerlei soorten snoep zoals: winegums, drop, zure bommen, salmiak snoepjes, kauwgum, chocolade, suiker snoep, suikervrij snoep, honing staafjes, lolly's, zuurtjes, pepermunt,
Nadere informatieHoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen?
Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Campagne Kindslavernij lust ik niet! Doelgroepen Partners: hoe elkaar versterken? En nu? Oxfam
Nadere informatieKoffie. Inhoud. 1.Waar komt koffie vandaan. 1. Waar komt koffie vandaan
Koffie Inhoud 1. Waar komt koffie vandaan 2. Hoe groeit koffie 3. Oogsten 4. Het mengen en branden 5. 10 uur koffietijd 6. Volksdrank 7. De verpakking 8. Cafeïne en cafeïnevrije koffie 9. Koffiemolens
Nadere informatieHé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in Choco-Story s wondere chocoladewereld!
Hé, jongens en meisjes. Ik ben choclala het chocolademannetje. Ik wens je veel plezier toe in ChocoStory s wondere chocoladewereld! Beleef het ontstaan van de Belgische chocoladepraline, van de gevulde
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Handleiding voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes
Nadere informatieChocolade, wat is het?
Chocolade, wat is het? Wat onthouden we van ons onderzoek? Als we de verpakking opendraaien horen we?.... Als we kijken naar de chocolade zien we?.... Als we ruiken aan de chocolade ruiken we?.... Als
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Ketens Cacao
s Cacao De keten...3 Productie...3 Verwerking...4 Duurzaamheid in de keten...5 Slavernij en kinderarbeid...5 Milieu en biodiversiteit...6 Initiatieven en keurmerken...6 Opdrachten voor studenten:...7 2
Nadere informatieBIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram
BIO HIGHLANDKOFFIE 250 gram Omschrijving: Door zijn aangename balans en fruitigheid slaat deze biokoffie aan bij het brede publiek. Het aangename karakter wordt versterkt door een vleugje fijne aciditeit.
Nadere informatieCentrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Cultuur Choco en Co Niveau 3
Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Voedsel voor de goden Choco en Co De meeste mensen houden van chocolade. Want chocolade is heel lekker. Maar ze haten de bruine snoep
Nadere informatiePLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?
Nadere informatietony s chocolonely chocoladewijzer Wwaar komt chocolade vandaan? Rond de Evenaar
tony s chocolonely chocoladewijzer Hallo! Jij gaat je spreekbeurt houden over Tony s Chocolonely en wil graag meer weten over wie we zijn en wat we doen. Klopt dat? Nou dan ben je aan het juiste adres!
Nadere informatieAntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs
ntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs Vraag 1: Zoek op de kaart van Nijmegen op welke straten er nog meer een naam hebben met een kolonie erin. Vraag 2a: Gezegde of spreekwoord met peper Vraag
Nadere informatieAlle smaken op een stokje!
Alle smaken op een stokje! SPECULOOS Een op en top Belgische traktatie: chocolade van hier met speculoos van hier. De gekarameliseerde koekjes en het vleugje kaneel maken het smaakgenot compleet. MELK
Nadere informatieTERUG IN DE TIJD HET GEHEIM VAN CHOCOLADE. nederland
CHOCOLADE VERHALEN HET GEHEIM VAN CHOCOLADE Cacaobonen 2 Wat is dat toch met chocolade? Het is er in allerlei soorten en maten. Als vla, pasta, paaseitjes, kerstkransjes, koekjes, bonbons, saus, repen
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-BB 2004
Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 1 vrijdag 28 mei 9.00-10.30 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit
Nadere informatieHandel, uit respect. Geschenken 2007. www.oft.be
Handel, uit respect. Geschenken 2007 www.oft.be Al gehoord van eerlijke handel? Oxfam Fairtrade koopt voedingsproducten van georganiseerde producentengroepen in het Zuiden en betaalt hen daarvoor een eerlijke
Nadere informatieDe biologische veehouderij
oerwafels meergranenbolletjes Biologisch boeren meergranen olijfolie De biologische veehouderij Wij vinden het belangrijk dat onze klanten verantwoorde producten kunnen kopen. Bij de inkoop van onze producten
Nadere informatie2006-2007. Handel, uit respect. CATALOOG
Info & educatie 2006-2007 > Handel, uit respect. CATALOOG Inhoud Wat is Oxfam-Wereldwinkels? 3 Thee 4 Koffie 4 Suiker 4 Cacao 5 Rijst 5 Bananen 6 Honing 6 Fruitsap 6 Wijn 7 Palestina 8 Fairtradepolitiek
Nadere informatie1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade.
Jaarcijfers Fairtrade in het Zuiden arbeiders en Dit zijn cijfers die verzameld zijn in op basis van auditrapporten van FLO Cert. Ze zijn verwerkt door Fairtrade International in en gepubliceerd begin
Nadere informatieDE BELG EN ZIJN CHOCOLADE
DE BELG EN ZIJN CHOCOLADE April 2010 Stichting van openbaar nut Paapsemlaan 20 1070 Brussel OVERNAMES TOEGELATEN MITS VOORAFGAANDE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER EN BRONVERMELDING. De Belg en zijn chocolade
Nadere informatieVenz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26
Venz lesbrief.indd 1 07-09-2007 15:39:26 LES 1. DE GESCHIEDENIS VAN HAGELSLAG Hagelslag is ontdekt door Venz. Het begon allemaal met Hendrik De Vries eind vorige eeuw. In 1890 begint hij in Amsterdam een
Nadere informatieFood Information Regulation
Artikel ID: 27985 / CWT 89531 Supplier ID: 30795 FT Hartelust Chenin Blanc Barcode: 6009803192602 Witte wijn None Bevat sulfiet > 10 mg / kg Coenecoop Wine Traders Zuid-Afrika 0,135 Energetische waarde
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatieoxfamwereldwinkels.be/allesovercacao de bomen
CHOCOLADE SPECIAL REEP oxfamwereldwinkels.be/allesovercacao Chocolade groeit niet aan de bomen Chocolade pluk je niet van de boom. Cacaobonen wel. Voor de cacao chocolade wordt, zijn er heel wat stappen
Nadere informatieInfo & educatie. Handel, uit respect. CATALOOG
Info & educatie 2007 > Handel, uit respect. CATALOOG Inhoud > Wat is Oxfam-Wereldwinkels? 3 Thee 4 Koffie 4 Cacao 4 Suiker 5 Rijst 5 Bananen 5 Wijn 5 Honing 6 Fruitsap 6 Fairtradepolitiek 6 Palestina 7
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Nadere informatieDiMi moderne slavernij
DiMi moderne slavernij Naam: Groep: Opdrachten: 1. Deze les ga je een poster maken, deze komt ergens in de school te hangen. Het is de bedoeling dat leerlingen bewust worden van moderne slavernij als ze
Nadere informatieBijlage HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 1. Bronnenboekje. HA-0131-a-16-1-b
Bijlage HAVO 216 tijdvak 1 aardrijkskunde Bronnenboekje HA-131-a-16-1-b Wereld Opgave 1 Van cacaoboon tot chocolade De productieketen van cacao Verbouw De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika.
Nadere informatieCHOCOLADE. Door: Simon Bakker
CHOCOLADE Door: Simon Bakker INHOUDSOPGAVE Pagina Voorwoord 3 Inleiding 4 Hoofdstuk 1 Geschiedenis en de verspreiding van Chocolade 5-6 Hoofdstuk 2 Cacao 7-8 Hoofdstuk 3 Hoe wordt chocolade gemaakt? 9
Nadere informatie5. Belasting over de toegevoegde waarde
5. Belasting over de toegevoegde waarde Van de toegevoegde waarde die door ondernemingen wordt gecreëerd, wil de overheid (fiscus) haar graantje meepikken. Vandaar dat er hierop een belasting wordt geheven,
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. Handel, uit respect. VOORSTELLINGSFOLDER
Watwaaromwiehoe > Handel, uit respect. VOORSTELLINGSFOLDER Heb JIJ er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken katoenen T-shirt eigenlijk vandaan
Nadere informatieDe Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.
De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen
Nadere informatieCacao (Theobroma cacao)
Cacao (Theobroma cacao) Bloeiwijze cacao Cacaobonen met en zonder zaadmantel De cacaoboom (Theobroma cacao) wordt geteeld in landen rond de evenaar, en levert cacaobonen waarvan onder meer chocolade wordt
Nadere informatieAlles over chocolade
Alles over chocolade 3 et geheim van chocolade 4 erug in de tijd 6 oe het voor Mars begon 8 aar haalt Mars de cacaobonen? 9 oe chocolade wordt gemaakt 15 ewegen is goed voor je! 16 en jij een echte chocoladekenner?
Nadere informatieStap 5) Filmpje, quiz en recepten Bekijk hoe bananen worden verbouwd, test je bananenkennis en maak een lekker bananenrecept!
SPREEKBEURT OF WERKSTUK Bananen Hier vind je alle informatie die je nodig hebt voor een spreekbeurt over bananen, waar ze vandaan komen en waarom ze gezond zijn. Het is handig om je spreekbeurt onder te
Nadere informatieCACAO. 1. De plant. Hoe ziet de plant er uit?
CACAO 1. De plant Hoe ziet de plant er uit? De cacao die we kennen komt uit de zaden die in een grote vrucht zitten met vruchtvlees errond. De cacaovruchten groeien aan een boom die vrij klein blijft (4-8m).
Nadere informatieFood Information Regulation
Artikel ID: 27985 / CWT 89531 Supplier ID: 30795 FT Hartelust Chenin Blanc Barcode: 6009803192602 Witte wijn None Bevat sulfiet > 10 mg / kg Coenecoop Wine Traders Zuid-Afrika 0,135 Energetische waarde
Nadere informatieHagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand,
SPREEKBEURT Hagelslag. Bijna ieder kind is er groot mee geworden. Maar hoe wordt deze lekkernij gemaakt? Niet met de hand, maar met machines die door computers worden bestuurd. Alles kunnen ze maken, van
Nadere informatieSolidaridad. 24 november 2013. Oecumenische viering in het Pauluscentrum. Thema: Van bitter naar beter. 1ste lezing: Spreuken hfd 31 vers 10-31
Solidaridad 24 november 2013 Oecumenische viering in het Pauluscentrum Thema: Van bitter naar beter 1ste lezing: Spreuken hfd 31 vers 10-31 Lied: Zoek de wegen 849 1 / 8 2de lezing: Jacobus: hfd 3 vers
Nadere informatieEigenaar info 21-04-2001. flexfriend
Eigenaar info 21-04-2001 flexfriend De liefde komt van chocola Chocola is een psycho-actief voedsel. Het is gemaakt van de zaden van de tropische cacaoboom: Theobroma cacao, wat letterlijk 'voedsel voor
Nadere informatieSEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014
SEED4GROWTH JAARREKENING EN JAARVERSLAG 2014 Inleiding: Over SEED 4 Growth Waar komt de zuurstof vandaan die we elk moment inademen? Waar komt water vandaan dat we drinken? Waar komt de chocolade uit onze
Nadere informatieStruben chocoladepastilles van premium cacao
Struben chocoladepastilles van premium cacao Hoe het begon. Het was Johnas Struben die met zijn jonge gezin vanuit Nederland naar Zuid Afrika emigreerde. De vroege mijnexpedities van zijn zonen leidden
Nadere informatieKenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012
Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012 April- 30/04/ 12 Artikel 1. Jean-Luc Dehaene van de CD&V kan bijna 3 miljoen euro opstrijken. Door een aantal jaar geleden een pakket aandelenopties te kopen
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieEducatief aanbod van Oxfam-Wereldwinkels Secundair onderwijs. > Handel, uit respect. oxfamwereldwinkels.be/scholen
Educatief aanbod van Oxfam-Wereldwinkels Secundair onderwijs > Handel, uit respect. oxfamwereldwinkels.be/scholen Laat je leerlingen kennismaken met het thema eerlijke handel Oxfam-Wereldwinkels n de voornaamste
Nadere informatieEen kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor
Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor eerlijke handel. www.fairtradebelgium.be België, het
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. voorstelling. Handel, uit respect. oww.be
Watwaaromwiehoe voorstelling > Handel, uit respect. oww.be 200 winkels van eerlijke handel Heb JIJ er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken
Nadere informatieDivine Chocolate. Figuur 1: Producten Divine Chocolate Divine Chocolate. Inhoudsopgave. 1. Divine Chocolate 2. 2. Kuapa Kokoo 3. 3.
Divine Chocolate Figuur 1: Producten Divine Chocolate Divine Chocolate Inhoudsopgave 1. Divine Chocolate 2 2. Kuapa Kokoo 3 3. Cacao 9 4. Ghana 13 5. Productspecificaties 16 1. Divine Chocolate Belangrijkste
Nadere informatieKruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij
Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep
Nadere informatieInhoud. Inleiding 5. 1 Winkel 8. 2 De overheid Inkomsten en uitgaven 134. Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7
Inhoud Inleiding 5 1 Winkel 8 2 De overheid 90 3 Inkomsten en uitgaven 134 Trefwoordenlijst 189 INHOUD 7 1 Winkel 1.1 Opdracht 1.1 In de handel Doel Na deze opdracht kun je de handelsstappen van goederen
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieVOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST
ALDI RT D KIEST VOOR FAIRT R RADE VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST filterkoffie honing rietsuiker pure chocolade ALDI START T SAMENWERKING MET F EN ER KOMEN NOG MEER FAIRTRADE PRODUCTEN... EEN GOED ALDI KIEST
Nadere informatieSuiker. De geschiedenis van suiker. Honing en suikerriet
Suiker De geschiedenis van suiker Suiker. Niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In elke huiskamer staat wel een suikerpot en in elke winkel is suiker volop te krijgen. Vroeger was dat anders.
Nadere informatieChocolade. Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Cindy Postma ; Cindy Postma; Hans Thalen; Meijer 11 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/27266 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieHEERLIJK PASEN. Foto s zijn enkel informatief en hebben geen bindend karakter.
HEERLIJK PASEN Foto s zijn enkel informatief en hebben geen bindend karakter. Foto s zijn enkel informatief en hebben geen bindend karakter. Budgetvriendelijke kwaliteit SUPER CHOC Paaseieren van melkchocolade
Nadere informatieFair Trade. ontwikkelingsstrategie. Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011
Fair Trade als duurzame economische ontwikkelingsstrategie Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011 SITUERING OXFAM-WERELDWINKELS Oxfam-Wereldwinkels Deel van Oxfam-in-België en Oxfam International Deel van
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Ketens. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52804
Auteurs Saskia Kamps ; Laatst gewijzigd 27 August 2014 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52804 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieWatwaaromwiehoe. voorstelling. Handel, uit respect. oww.be
Watwaaromwiehoe voorstelling > Handel, uit respect. oww.be Heb jij er s morgens al eens bij stilgestaan wie er achter die lekkere kop koffie zit? Of waar je vers gestreken katoenen T-shirt eigenlijk vandaan
Nadere informatie4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?
4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik
Nadere informatieKoffie. Inhoud. 1.Waarom ik heb gekozen voor dit onderwerp. 2.Geschiedenis van de koffie. 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen
Koffie Inhoud 1. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen 2. Geschiedenis van koffie 3. De koffieplant 4. Verbouwen van koffie 5. De koffieplantage 6. De koffiebranderij 7. Koffiesoorten 8. Cafeine 9. Manieren
Nadere informatieNigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria
Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria
Nadere informatieJong & Duurzaam. Klimaat Dieet
Jong & Duurzaam Klimaat Dieet Wie zijn wij en waarom zijn we hier? Wij zijn Wij zijn Werkgroep Jong & Duurzaam Eefke Wij zijn De jongerenvertegenwoordigers Wij zijn 1. 2. 3. 4. Klimaat dieet Duurzame Kleding
Nadere informatieDe chocola wordt duur betaald
De chocola wordt duur betaald duurzame ketens Cacaobonen worden gedroogd in de hoofdstraat van Kragui, Ivoorkust. Cacao wordt geteeld door boeren in West-Afrika die maar net het hoofd boven water kunnen
Nadere informatietony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely
Nadere informatieAntwoorden Economie Handel
Antwoorden Economie Handel Antwoorden door een scholier 973 woorden 14 april 2004 4,8 61 keer beoordeeld Vak Economie Begrippen: Open Economie: Bijvoorbeeld: Nederland exporteert veel goederen en diensten
Nadere informatieInfofiche socio-culturele organisaties
Infofiche socio-culturele organisaties Inhoud 1. Leidraad voor een bezoek... 2 2. Workshop Rwanda De kracht van de Rwandese vrouw... 2 3. Workshop Ecuador Van cacaoboon tot smaakexplosie! Ontdek en beleef
Nadere informatieCACAO EN FAIRTRADE. Fier op onze chocolade, zeker als het Fairtrade is!
CACAO EN FAIRTRADE Fier op onze chocolade, zeker als het Fairtrade is! De realiteit in de cacaoketen 7 Van productie tot consumptie 7 Een keten onder druk 8 Uitdagingen voor de producenten 11 Fairtrade
Nadere informatieDe agrarische handel van Nederland in 2010
De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Wereldhandel in agrarische producten daalde in met ruim 10%, maar vertoont in weer herstel Nederlandse agrarische export groeit in naar
Nadere informatieECHT ETEN JONATHAN KARPATHIOS
ECHT ETEN JONATHAN KARPATHIOS kok boer vader ondernemer IK BEN VADER, KOK, BOER EN ONDERNEMER. Het verhaal dat ik vandaag ga vertellen: Ik ben, kok, boer en ondernemer. JEUGD KEUZES, KEUZES, KEUZES. ACHTERGROND:
Nadere informatieBezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen 7-8
Snoep groep 3 en 4 Dit is een uitgave van Eduboek ter ere van de Kinderboekenweek 2009. Bezoek nu: www.eduboek.nl En download twee gratis e-boeken voor de kinderboekenweek voor de groepen 5-6 en de groepen
Nadere informatie1,95. Paaschocolade in alle soorten. inspiratie. Titel. mijn thuismerk. Sfeeropener meestal human touch, vult sfeerbeeld aan
Titel inspiratie Sfeeropener meestal human touch, vult sfeerbeeld aan Paaschocolade in alle soorten mijn thuismerk Wit of bruin, met praliné of karamel, bij Boni Selection vindt u de lekkerste paaseitjes.
Nadere informatieLeiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.
EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieOntwikkeling. De impact van Fairtrade. in eigen handen
Ontwikkeling De impact van Fairtrade in eigen handen Wat is impact? Onder impact verstaan we duidelijke en duurzame veranderingen die het resultaat zijn van de wisselwerking tussen Fairtrade enerzijds
Nadere informatieAlles voor een Avondje!
Aanbiedingen zijn geldig van 23 november t/m 6 december 2015 Alles voor een Avondje! 4 99 Clementine Mandarijnen Doos 2 kilo Weleda gaat ervan uit dat alleen de natuur ons het beste kan bieden om de huid
Nadere informatiePRODUCT CATALOGUS VOOR BAKKERS EN PATISSIERS
PRODUCT CATALOGUS VOOR BAKKERS EN PATISSIERS ORIGINE CHOCOLADE DONKERE COUVERTURECHOCOLADE Vloeibaarheid Beschrijving Samenstelling Cacao bonen Verpakking Houdbaarheid Bestelcode Ecuador Een erg sterk
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen. Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieLes 6 Kijken in de keuken
Les 6 Kijken in de keuken? 33 Les 6 Kijken in de keuken 1. Een kijkje in de keuken van ingrediënten eten en drinken Geef aan uw medecursisten in een presentatie van 5 minuten een kijkje in de keuken van
Nadere informatieNieuw bij Foodkitchen
Nieuw bij Foodkitchen Najaar 2016 Simón Coll Simón Coll produceert al sinds 1840 overheerlijke chocolade in hun fabriek in Barcelona. Het bedrijf onderscheidt zich door geen kant- en klare cacaopasta te
Nadere informatieMEER DAN EEN VERDUBBELING OOK VAN ONS ENGAGEMENT. fairtrade. producten
MEER DAN EEN VERDUBBELING OOK VAN ONS ENGAGEMENT fairtrade producten We can change the world and make it A BETTER PLACE. It is in your hands to make a difference. Nelson Mandela 2 foto: www.shutterstock.com
Nadere informatieFairtrade Max Havelaar Belgium
Conference 2012, het Internationale Jaar van de Coöperaties. Voor Max Havelaar was dit hét moment om dieper in te gaan op de rol van coöperaties in hun eigen gemeeschappen en in de internationale handel.
Nadere informatieKoffie. www.oww.be. Handel, uit respect. foto: Eric De Mildt
Koffie foto: Eric De Mildt > Handel, uit respect. www.oww.be De klacht van Multatuli Bij het begin van het vorige millennium was koffie zeer populair in de Arabische wereld. Hij werd er gedronken als een
Nadere informatieDit is uit de vruchten van cacaobomen gewonnen vet. De cacaoboter is verantwoordelijk voor de fysische
Sectorwerkstuk door een scholier 2924 woorden 23 november 2006 6,1 92 keer beoordeeld Vak Nederlands Wat is chocola en wat zijn de ingrediënten? Bijna iedereen weet wel waar chocola van gemaakt wordt:
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke
Nadere informatieKoffie Werkstuk van Hugo Thijssen Groep 6 2009 1
Koffie Werkstuk van Hugo Thijssen Groep 6 2009 1 Inhoudsopgave Bladzijde 2 Inleiding Blz. 3 Hoofdstuk 1 : Van koffieplant tot koffieboon Blz. 4 Hoofdstuk 2 : Koffie branden en melangeren Blz. 5 Hoofdstuk
Nadere informatieMEER DAN. Fairtrade producten
MEER DAN 100 Fairtrade producten We can change the world and make it A BETTER PLACE. It is in your hands to make a difference. Nelson Mandela Bij Solucious geloven we sterk in Fairtrade. Fairtrade staat
Nadere informatieFood Information Regulation
Artikel ID: 28897 / 24246 Thee groen, bio, MH, 2x2g Barcode: 8711741338582 Biologische groene thee Fair Trade original, Multatulilaan 12, 413 NM Culemborg India Energetische waarde Eiwitten Koolhydraten
Nadere informatieSuperfoods voor meer energie
Superfoods voor meer energie Je bent nu al lekker op weg om een gezonde levensstijl te creëren. Je voelt al meer energie nu je aan het afvallen bent. We zijn ervan overtuigd dat het belangrijk is om continue
Nadere informatie