Competentiegericht Leren in de praktijk

Transcriptie

1 Competentiegericht Leren in de praktijk Hoe werken we in de praktijk? Wat hebben we als vier scholen gemeen? Wat doen we op onze eigen manier? Een overzicht 1 Competentiegericht Leren in de praktijk

2 Wat hebben we als vier scholen gemeen? Introductie leerlingen Introduktie ouders Invulling coach/mentor uur LVS (Leerling Volg Systeem) Competentiekaart Beoordeling Rapportage 2 Competentiegericht Leren in de praktijk

3 Wat doen we op onze eigen manier? Per school wordt verder aangegeven welke zaken op school aanwezig zijn. Hebt U hiervoor interesse, dan kunt U contact opnemen met ROC leerbedrijf Basis Vaardigheden Wildstraat 1, Tilburg, Contactpersoon: R. Keijzer Midden Brabant College Techniek Reitse Hoeve straat 12, Tilburg, Contactpersoon: A. de Jongh Leerwerkhuis: Midden Brabant College Economie en Groen Gershwinstraat 10, Tilburg, Contactpersoon: J.Hamann Midden Brabant College Frater van Gemert LWOO Reitse Hoevenstraat 20, Tilburg, Contactpersoon: P. Staps 3 Competentiegericht Leren in de praktijk

4 Introductie leerlingen: In het leerjaar voorafgaande aan het te volgen traject wordt er een ouderavond/oudergesprek samen met de leerlingen georganiseerd waarin onder anderen een uitleg wordt gegeven over Competentiegericht Leren. De mentor/coach geeft in de eerste week van het leerjaar een uitgebreide uitleg van het traject. Leerlingen gaan daarna met behulp van het TTT Portfolio aandacht besteden aan de 9 competenties. LWH: Natuurlijk besteden we aandacht aan alle 9 basiscompetenties en de beroepscompetenties gedurende het gehele schooljaar. Dit doen we echter in fasen van steeds 3 competenties per periode.we starten dan met de competenties voorbereiden eigen werk, communiceren en samenwerken. Elke periode van het schooljaar worden er 3 extra competenties bijgevoegd en in de laatste periode van het schooljaar worden de leerlingen verwacht aan alle competenties aandacht te besteden. In de introductieweek van het schooljaar wordt met een spel aandacht besteed aan de kennismaking van de competenties. (oefening introductie competenties) Het schooljaar voorafgaande aan het LWT-leerjaar worden leerlingen door mentoren voorgedragen voor het LWT. Dit heeft vaak met name te maken met achterstanden of grote problemen met de theorievakken. Er hoort een grote mate van praktijkinzicht te zijn. De leerling en zijn ouders krijgen dan informatie via het LWT-boekje en een gesprek. (LWT boekje) Wij beginnen niet meteen met Competentiegericht Leren. Onze leerlingen hebben aan het begin van leerjaar drie nog erg veel structuur nodig. Ze moeten als het ware nog aan de hand meegenomen worden. Zelfstandigheid moet nog verder aangeleerd worden. Tijdens vier lessen per week worden leerlingen wegwijs gemaakt met de negen competenties en in rollenspelen geoefend. Tijdens de praktijklessen worden de competenties in reële situaties verder ontwikkeld. Dit jaar wordt er voor het eerst met een portfolio gewerkt. Per moment wordt er een deeltje van het portfolio klassikaal aangeboden en de leerling geeft daar zijn persoonlijke 4 Competentiegericht Leren in de praktijk

5 invulling aan. Al doende gaan we proberen dit een plaats te geven in ons onderwijs. Vooralsnog blijft het PTA en eindexamen de basis van ons systeem. (Lessenpakket Basisvaardigheden) Het schooljaar voorafgaande aan het VIP traject worden leerlingen door mentoren voorgedragen voor de VIP. Dit is wanneer blijkt dat een leerling geen diplomakansen heeft. Als de ouders en leerling kiezen voor de VIP, dan vindt er een individueel gesprek plaats met de VIP. Het belangrijkste tijdens dit gesprek is dat de leerling ergens voor gemotiveerd is en dit verwoordt. Dit wordt verwerkt in een contract dat leerling, ouders en school ondertekenen. Het is vaak moeilijk voor de leerling zich voor te stellen wat we doen. Het competentiegericht leren komt vanzelf wel als ze gaan starten in de Vip. We beginnen en elke leerling moet wennen aan het competentiegericht leren. (contract VIP) 5 Competentiegericht Leren in de praktijk

6 Introduktie ouders: De ouders worden door middel van de ouderavond/gesprek op de hoogte gebracht van Competentiegericht Leren. LWH: Tijdens de intake en de eerste ouderavond in september van het schooljaar worden ouders op de hoogte gebracht van de methodiek van het werken met competenties. We denken eraan om in de toekomst de ouders zelfs in de werkplaats aan het werk te zetten en aan den lijve te laten ondervinden wat competentie gericht leren betekent. (Powerpoint presentatie ouderavond september) Het schooljaar voorafgaande aan het LWT-leerjaar worden leerlingen door mentoren voorgedragen voor het LWT. Dit heeft vaak met name te maken met achterstanden of grote problemen met de theorievakken. Er hoort een grote mate van praktijkinzicht te zijn. De leerling en zijn ouders krijgen dan informatie via het LWT-boekje en een gesprek. (LWT boekje) De leerlingen zijn ook aanwezig tijdens deze avond. Zij moeten hun ouders bedienen en laten zien hoe in de praktijk gewerkt wordt. Extra aandacht wordt besteed aan de dienstbaarheid en taakgerichtheid die van onze leerlingen wordt verwacht en hopelijk ook door de ouders mede wordt ontwikkeld. (powerpointpresentatie voor ouderavond) De ouders die kiezen voor de VIP, krijgen een ouderavond in mei, voorafgaande aan het VIP-jaar. Daarin wordt besproken wat er binnen de VIP van hun zoon/dochter wordt verwacht. Aan de hand van een powerpointpresentatie, stage-uitleg, vipboekje en een workshop VIP kunnen ouders ook zo voor een deel hun kind voor bereiden op wat ze volgend jaar gaan doen.. (powerpointpresentatie voor ouderavond) (VIP-boekje) 6 Competentiegericht Leren in de praktijk

7 Invulling coach/mentor uur: Alle scholen werken met een individuele mentor/coach, die tijdens de coachuren de studievoortgang bespreekt. Ook het sociaalemotionele aspect van de leerling komt tijdens deze uren ter sprake. De competenties staan tijdens dit uur centraal. Door middel van het TTT Portfolio wordt in kaart gebracht hoe de leerling ervoor staat. De stage wordt besproken, er wordt aandacht besteed aan loopbaanoriëntatie en de dagelijkse gang van zaken (ook preventief) wordt besproken. LWH: Binnen het schooltraject heeft elke leerling een coach die de leerling begeleidt gedurende het gehele schooljaar. De coach ziet de eigen groep leerlingen in ieder geval 1 keer per dag tijdens het coachuur. In dit coachuur wordt aandacht besteed aan aspecten die belangrijk zijn voor de leerlingen bij het doorlopen van het schooljaar en het maken van een beroepskeuze. We gebruiken een methodiek met de onderdelen Wie ben ik?`, Wat wil ik? en Wat kan ik? en de inhoud hiervan is door ons zelf ontwikkeld of gebaseerd op de methodiek van Kr8 en de methodiek Studieloopbaanbegeleiding. (deze laatste twee zijn bestaande methodieken die speciaal ontwikkeld zijn voor de opleiding AKA MBO niveau 1) (leerlijn coachuren) De mentor bespreekt tijdens een mentor uur bovenstaande onderwerpen. (TTT Portfolio) (Sociale vaardigheden op de werkvloer) Gedurende twee lesuren is de mentor aanwezig in de praktijklessen. Hij/Zij is dan in staat om vanuit de zijlijn naar de leerlingen te kijken. Er kunnen individuele gesprekjes plaatsvinden om bepaalde zaken bij te sturen. Ook is er tijd voor de individuele begeleiding van de inhoud van het portfolio. Verder geeft de mentor nog minstens twee klassikale lessen. Tijdens de basisvaardigheidsles voor jezelf beslissen en de stagebespreking worden gezamenlijke ontwikkelingen doorgesproken en verwerkt. Regelmatig wordt een klassikaal 7 Competentiegericht Leren in de praktijk

8 moment gezocht om een item voor het portfolio aan te bieden en door de leerlingen aan te pakken. (TTT Portfolio) (stageboekje) (Lessencyclus voor jezelf beslissen en stagebegeleiding ) We hebben in de VIP géén aparte coachuren. We kunnen daar elk moment mee bezig zijn als we dat willen of wanneer er een leerling naar vraagt. Dit kan omdat we nu dit jaar met twee leerkrachten op de groep staan. Er is wel sprake dat we de dag beginnen en eindigen met een gezamenlijk coachmoment. Tijdens deze momenten maken we gebruik van het portfolio. Alle gesprekken worden ook vastgelegd in Magister het leerlingvolgsysteem. (TTT Portfolio) 8 Competentiegericht Leren in de praktijk

9 LVS (Leerling Volg Systeem): Alle scholen gebruiken een LVS. Niet bij elke school staat het in dienst van het Competentiegericht Leren. Dit is een aandachtspunt voor de toekomst. BAVA gebruikt het programma PAS dat elke dag wordt ingevuld en kan hierbij als voorbeeld dienen. De overige scholen gebruiken Magister als LVS en wordt bij de VIP elke week ingevuld en bij het LWH en LWT wordt het bij incidenten per periode bijgehouden. LWH: We vinden het belangrijk om van elke dag een beoordeling te hebben van onze leerlingen. Hiervoor is een digitaal systeem ontwikkeld dat bij ons bekend staat als het PAS, Periodiek Administratie Systeem. Hierin staan alle leerlingen met de werkplaatsen die ze in het rooster hebben. De docenten van de werkplaatsen beoordelen de leerlingen na elke les op de competenties en andere aspecten van het gedrag. Elke docent en coach kan het systeem inzien en het gebruiken als een leerlingvolgsysteem. (PAS) De theoriepunten voor Nederlands en de punten voor het praktijkvak wordt via het PTA (Programma voor Toetsing en Afsluiting) bijgehouden. De competenties worden met behulp van het portfolio in kaart gebracht. Het programma Magister wordt gebruikt om contacten en afspraken met leerling/ouders/docenten digitaal vast te leggen. (Magister) (PTA) Tot nu toe is de ontwikkeling in het PTA ons volgsysteem. Daarin laten de leerlingen zien wat en hoe ze van de leerstof oppikken. Per PTA krijgt een leerling een cijferkaart. Hierop kan hij zelf zien hoe zijn voortgang verloopt en welke punten hij/zij haalt. Deze cijferkaart gaat elke week mee naar huis zodat ook de ouders de vorderingen kunnen volgen. Indien vanuit het volg systeem blijkt dat leerlingen uitvallen kunnen individuele handelingsplannen gemaakt worden, waarbij niet uitgegaan wordt van het PTA maar meer vanuit wel of niet beheerste competenties. De leerling krijgt dan een dagrapport waarna elke week gesprekjes volgen over de voor of achteruitgang. 9 Competentiegericht Leren in de praktijk

10 Ons streven is wel om gaandeweg ook te gaan werken met een systeem waarin de competenties een grotere rol spelen. (Magister) (PTA) (cijferkaart) (Procedure dagrapport ) We hebben in de VIP een schema gemaakt met welke acties, wanneer ze moeten plaatsvinden om een LBS goed op orde te hebben. Je ziet dat het schooljaar van de VIP begeleiding constant door blijft draaien. Digitaal houden we alles bij in Magister. Naast deze jaarlijn worden natuurlijk alle gesprekken van leerlingen en andere gebeurtenissen vastgelegd in Magister. (Magister) (PTA) (LBS VIP jaar) 10 Competentiegericht Leren in de praktijk

11 Competentiekaart: Alleen BAVA gebruikt de competentiekaart. De intentie is er om op alle scholen een competentiekaart te gaan ontwikkelen en te implementeren. LWH: Op de competentiekaart staan de competenties die de betreffende periode aan bod komen en beoordeeld worden. Voor elke competentie staat ook een uitleg welk gedrag erbij hoort. Dit is voor alle leerlingen standaard, maar kan ook voor elke leerling aangevuld worden met specifieke gedragspunten. In elke werkplaats is ook een lijst met taken en opdrachten per periode. Op deze manier kan de werkplaatsdocent en de leerling volgen wat al gedaan is. (PAS) Er wordt bij het LWT nog geen gebruik gemaakt van een competentiekaart. Met uitzondering van enkele formulieren in het portfolio. (TTT Portfolio) Wij werken nog niet met een competentiekaart, maar wel met een cijferkaart. De naam dekt niet goed de lading. Op deze kaart kan de leerling zelf volgen hoe hij/zij in de loop van een trimester vorderingen maakt en wel of niet voldoet aan de norm van een PTA. We hebben géén competentiekaart. We zijn wel met de competenties bezig, maar die worden binnen de individuele handelingsplannen benoemd van de leerling. Elke leerling kan namelijk met een andere competentie bezig zijn. 11 Competentiegericht Leren in de praktijk

12 Beoordeling: Alle scholen beoordelen de leerling vanuit een positieve optiek. Wat kan de leerling wel in plaats van wat hij (nog) niet kan. Waar zit de leerling in zijn ontwikkeling, en wat kan hij nog verder aan; maatwerk is hier van groot belang. De intentie is er om op alle scholen een beoordelingssysteem te ontwikkelen en te implementeren waarin de ontwikkeling van de competenties kan worden weergegeven. BAVA kan met PAS als voorbeeld dienen. LWH: zoals gezegd geven de docenten elke dag een beoordeling over de leerling. Op de competentiekaart wordt dit aangegeven met de cijfers 0,1 en 2 waarbij de 0 staat voor onvoldoende en de 2 een goed is. Deze manier van beoordelen wordt gehanteerd gedurende het hele schooljaar zowel tijdens de lessen op school als op de stageplaats. (PAS) Binnen het LWT wordt nog geen gebruik gemaakt van beoordelingsinstrumenten voor competenties. Ook hier moeten we in het Leerwerkhuis nog een ontwikkeling doormaken. Tot nu toe stond het behalen van goede punten voor het PTA centraal. Wel was aan het PTA-punt vastgekoppeld: Bij de beoordeling wordt ook gelet op inzet, houding en verzorging. In het algemeen gingen we ervan uit dat goed werken met de modules de vaardigheden en competenties in positieve zin beïnvloed. Uitgaan van competentie en vandaaruit beoordelen is nog nieuw voor ons en vraagt een behoorlijke aanpassing van onze modules. Wij zijn aan het onderzoeken wat er mogelijk is in verband met het examen. Binnen de VIP hebben we te maken met het PTA handel/verkoop. In leerjaar drie hebben we de taken zo gemaakt dat ze in het PTA passen. De taken (leerjaar 3) en toetsen (leerjaar 4) worden met een punt beoordeeld door de vakleerkracht. In leerjaar 3 worden er géén punten gegeven aan de leerling, deze wordt beoordeeld op competenties en dit doen we eigenlijk de gehele dag door. Ontwikkelingen van de competenties worden bijgehouden in het TTT portfolio en Magister (LVS). 12 Competentiegericht Leren in de praktijk

13 Rapportage: Hoe meer het Competentiegericht Leren is ingevoerd binnen de school des te duidelijker zijn er instrumenten aanwezig om te rapporteren. Er zal de komende jaren aandacht moeten worden besteed aan het ontwikkelen en implementeren van rapportage instrumenten die met name competenties rapporteert. Bij alle scholen zijn er uiteraard oudergesprekken waarin mondeling de competenties van de leerling worden besproken. LWH: Aan het eind van elke periode van 9 weken vindt er een evaluatie plaats van elke leerling. Deze evaluatie is gebaseerd op de beoordelingen van de docenten, de beoordelingen van de coaches en afspraken die de coach maakt met de leerling in een coachgesprek. De evaluatie wordt besproken en bevestigd met de leerling en de ouders. Op deze manier zijn alle partners na elke periode op de hoogte van de vorderingen, afspraken en doelen die zijn gemaakt. (periodebrief aan ouders) Binnen het LWT zijn nog geen rapportage instrumenten die alleen de competenties weergeven. De cijferrapporten en PTA s worden bijgehouden. Op het rapport wordt nu nog enkel weergegeven hoe het gedrag ten opzichte van docenten en leerlingen is en hoe de inzet is tijdens de lessen. (PTA) (Rapport) (TTT Portfolio) Bij ons op school werken we in de bovenbouw voornamelijk met cijferrapporten die gekoppeld zijn aan het PTAprogramma. Heel de manier van rapporteren moet dus nog bekeken worden en bestudeerd moet worden wat de mogelijkheden zijn om dit aan te passen. (Rapport) (TTT Portfolio) (functioneringsgesprek) De leerlingen krijgen drie keer per jaar hun rapport. Ze krijgen een stagerapport en een schoolrapport waarop woordelijk en met kruisjes wordt aangegeven hoe het zit met de verschillende competenties. In leerjaar 4 wordt naast deze rapportages ook het PTA overzicht meegegeven (punten). 13 Competentiegericht Leren in de praktijk

14 Deze rapportages komen terug in het TTT portfolio van de leerling en Magister (LVS). (schoolrapport) (stagerapport) (TTT Portfolio) (Magister) 14 Competentiegericht Leren in de praktijk