Arbeidsrecht. Antwoorden en uitwerkingen examenopgaven en proefexamens. Editie H.W.P. van Pelt. Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Transcriptie

1 Arbeidsrecht Antwoorden en uitwerkingen examenopgaven en proefexamens Editie 2012 H.W.P. van Pelt Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

2 Eventuele op- en aanmerkingen over deze of andere uitgaven kunt u richten aan: Noordhoff Uitgevers bv, Afdeling Hoger Onderwijs, Antwoordnummer 13, 9700 VB Groningen, ho@noordhoff.nl 0 / Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Behorend bij ISBN

3 Woord vooraf In dit document worden de door de Associatie verstrekte antwoorden en uitwerkingen gegeven van de Praktijkexamens arbeidsrecht die achter in het boek Arbeidsrecht staan. Ook zijn de antwoorden van enkele proefexamens opgenomen. De antwoorden en uitwerkingen zijn aangepast aan het regime Het is niet de bedoeling dat u de antwoorden van buiten leert.

4 Antwoorden en uitwerkingen Praktijkexamens arbeidsrecht Praktijkexamen arbeidsrecht juni 2000, aangepast Opgave I 1a Voor wat betreft de vorm is deze overeenkomst rechtsgeldig, want arbeidsovereenkomsten zijn vormvrij. b Voor wat betreft de leeftijd is deze overeenkomst rechtsgeldig, want Auke is ouder dan 16 jaar en kan deze arbeidsovereenkomst geheel zelfstandig aangaan. c Voor wat betreft de werktijden is deze overeenkomst rechtsgeldig, omdat geen cao van toepassing is waarin een ander aantal uren per week dan 40 is aangegeven. d Voor wat betreft het loon is deze overeenkomst niet rechtsgeldig, omdat het loon en de vakantietoeslag minder zijn dan het minimumloon (Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag art. 8 en 15). e Voor wat betreft de proeftijd is deze overeenkomst niet rechtsgeldig, omdat deze niet schriftelijk is overeengekomen (art. 7:652 lid 2) en deze bij een overeenkomst voor bepaalde tijd (van minder dan twee jaren) niet langer kan zijn dan een maand (art. 7:653 lid 4). f Voor wat betreft de looptijd is deze overeenkomst rechtsgeldig, omdat het partijen vrij staat een overeenkomst voor bepaalde tijd aan te gaan. 2 Auke heeft (nog) geen recht op ouderschapsverlof, omdat de arbeidsovereenkomst met Zeeker bv nog niet ten minste een jaar heeft geduurd (WAZO). 3 Het door Zeeker bv gegeven ontslag betekent dat de overeenkomst voor bepaalde tijd tussentijds is beëindigd. Dat is alleen mogelijk indien dit schriftelijk is overeengekomen en dat laatste is hier niet het geval (art. 7:667 lid 3). 4a Deze (stilzwijgend verlengde) arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die nog geen driemaal is verlengd, danwel 36 maanden heeft geduurd, eindigt dan van rechtswege aan het einde van de periode zonder dat opzegging nodig is. In dit geval eindigt de arbeidsovereenkomst per 1 april b Omdat de arbeidsovereenkomst niet opgezegd behoeft te worden, heeft Zeeker bv geen toestemming van het UWV WERKbedrijf nodig. c Omdat voor de beëindiging van deze overeenkomst geen opzegging nodig is, behoeft ook geen opzegtermijn in acht te worden genomen. 5 In de afrekening per 31 december moeten zijn opgenomen: het loon van de maand december 2011; de vakantietoeslag over de periode 1 april 2011 tot en met 31 december 2011 (voor zover niet reeds eerder uitbetaald); de uitbetaling van de niet-genoten vakantiedagen (art. 7:641 lid 2). 6 De wettelijke regeling (art. 7:634) houdt in dat Auke op jaarbasis recht heeft op viermaal het aantal overeengekomen arbeidsdagen per week. Als Auke nog geen vakantiedagen heeft opgenomen, heeft hij aanspraak op 9/ = 15 vakantiedagen. Opgave II 1 Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten (art. 7:610). De essentiële kenmerken zijn: 4 Noordhoff Uitgevers 2012 Antwoorden Arbeidsrecht

5 het persoonlijk verrichten van arbeid; tegen loon; met gezagsverhouding. 2 Er is sprake van een arbeidsovereenkomst als tegen beloning arbeid wordt verricht gedurende een periode van ten minste drie maanden (of wekelijks gedurende ten minste twintig uren per maand) (art. 7:610a). 3 Voor de arbeidsovereenkomst telt het gemiddelde aantal uren van de daaraan voorafgaande drie maanden (art. 7:610b). 4a Gegevens die door de werkgever schriftelijk aan de werknemer moeten worden verstrekt zijn (art. 7:655 lid 1): naam en woonplaats van de partijen; plaats(en) waar de arbeid wordt verricht; functie van de werknemer (aard van de arbeid); tijdstip van indiensttreding; de duur van de arbeidsovereenkomst (indien voor bepaalde tijd); de aanspraak op vakantie (of hoe die berekend wordt); de duur van de opzeggingstermijn voor partijen; het loon en de termijn van uitbetaling; de gebruikelijke arbeidsduur per dag/per week; of de werknemer gaat deelnemen aan een pensioenregeling; de regels bij werken in het buitenland; de toepasselijke cao. b De werkgever is verplicht deze gegevens aan de werknemer te verstrekken binnen een maand na aanvang van de werkzaamheden (art. 7:655 lid 3). Opgave III 1 Juist. 2 Onjuist. Een ondernemings-cao wordt afgesloten door de betreffende onderneming en de vakbonden. 3 Juist. 4 Onjuist. De maximale looptijd is vijf jaar. 5 Juist. 6 Juist. Praktijkexamen arbeidsrecht januari 2001, aangepast Opgave I 1 Bij elke oproep moet ten minste 3 uur loon worden betaald (art. 7:628a). 2a Zonneglorie moet loon doorbetalen, omdat vaststaat dat Jurjen (minimaal) volgens het rooster opgeroepen zou zijn geweest (art. 7:628). b De omvang wordt vastgesteld op basis van het gewerkte aantal uren van de laatste drie maanden (art. 7:610b). 3 Zonneglorie kan de arbeidsovereenkomst niet tijdens de afgesproken proeftijd beëindigen, omdat het proeftijdbeding nietig is. Jurjen had voorafgaand aan deze arbeidsovereenkomst immers dezelfde werkzaamheden al gedurende een aantal maanden verricht (art. 7:652). 4 Zonneglorie behoefde niet op te zeggen, want de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd eindigt ook na verlenging in dit geval van rechtswege (art. 7:688). Antwoorden en uitwerkingen Praktijkexamens arbeidsrecht en proefexamens 5

6 5 Zonneglorie kan de arbeidsovereenkomst op 14 december 2012 niet opzeggen, omdat tussentijdse opzegging alleen mogelijk is indien dat uitdrukkelijk en schriftelijk is overeengekomen, hetgeen hier niet het geval is (art. 7:667 lid 3). 6 Zonneglorie moet dan vanwege een dringende reden (de diefstal) ontslag op staande voet geven. Zij dient Jurjen daarvan onverwijld op de hoogte te stellen en hem de reden van het ontslag mede te delen (art. 7:766 en 678). 7 Voor een beëindiging op staande voet is geen toestemming van het UWV WERKbedrijf nodig (art. 6 lid 2 BBA). 8 Jurjen moet aan Zonneglorie melden dat hij het ontslag nietig acht en dat hij zich beschikbaar houdt voor werk. Hij moet zich binnen een termijn van zes maanden wenden tot de kantonrechter en vorderen dat hij wordt toegelaten tot zijn werkzaamheden en dat het loon wordt doorbetaald (art. 7:683). 9 Zonneglorie kan, om tot een einde van de arbeidsovereenkomst te komen, bij de kantonrechter een (voorwaardelijk) verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst indienen (art. 7:658). Opgave II 1 Onjuist. Een ontslagvergunning moet op grond van het BBA worden aangevraagd bij het UWV WERKbedrijf. 2 Juist (art. 6 lid 10 BBA). 3 Onjuist. Als de ziekte een aanvang heeft genomen nadat een verzoek om toestemming door het UWV WERKbedrijf is ontvangen, geldt het opzegverbod tijdens ziekte niet (art. 7:670 lid 1 onder b). 4 Onjuist, omdat Boot meer dan vijf jaar en korter dan tien jaren in dienst is geweest, geldt bij opzegging na ontslagvergunning een opzegtermijn van één maand (twee maanden minus één maand i.v.m. ontslagvergunning). Echter, het overgangsrecht is op Boot van toepassing. Daardoor ontstaat een langere opzegtermijn. De stelling is dus niet juist. 5 Onjuist. De werkgever is verplicht aan de werknemer op diens verzoek een getuigschrift uit te reiken (art. 7:656 lid 1). 6 Onjuist. De reden van beëindiging van de arbeidsovereenkomst wordt alleen vermeld als de werknemer daarom verzoekt (art. 7:656 lid 2 onder c). 7 Juist (art. 7:656 lid 2 onder a). 8 Onjuist. Procederen in arbeidszaken geschiedt bij de kantonrechter. 9 Juist (art. 7:681). 10 Juist (art. 7:682). Praktijkexamen arbeidsrecht juni 2001, aangepast Opgave I 1 Het dienstverband met Otto is niet geëindigd omdat Otto 3 achtereenvolgende arbeidscontracten met Prikkel bv heeft gehad die elkaar met tussenpozen van minder dan drie maanden zijn opgevolgd, zodat het vierde dienstverband dat op 1 juli is aangevangen, is ingegaan als een dienstverband voor onbepaalde tijd (art. 7:668a). 2 Otto hoeft daarmee niet akkoord te gaan, omdat de omvang van het dienstverband moet worden gebaseerd op het gemiddelde van de drie voorafgaande dienstverbanden. Dat was steeds een volledige werkweek (art. 7:668a lid 1a BW). 3 Dan moet Otto zich wenden tot de kantonrechter, die bevoegd is in alle arbeidsgeschillen te oordelen. 6 Noordhoff Uitgevers 2012 Antwoorden Arbeidsrecht

7 4 De lengte van de proeftijd is niet rechtsgeldig, omdat bij een jaarcontract die proeftijd ten hoogste een maand mag bedragen (art. 7:652). 5 Omdat Otto hetzelfde werk blijft doen als hij al geruime tijd heeft gedaan, is het niet mogelijk een proeftijdbeding in de arbeidsovereenkomst op te nemen. 6 Prikkel bv kan in beginsel de arbeidsovereenkomst opzeggen, omdat er sprake is van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (art. 7:667). 7 Prikkel bv zal voordat zij kan opzeggen eerst om toestemming moeten vragen bij het UWV WERKbedrijf (art. 6 BBA) 8 De opzegtermijn bedraagt een maand en opgezegd moet worden tegen het einde van de maand, zodat op 18 februari 2012 opgezegd kan worden tegen 1 april (31 maart). 9 Otto zal aanvoeren bij de kantonrechter dat er sprake is van een kennelijk onredelijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst (art. 7:681). 10 Otto kan in die procedure vorderen het herstel van de arbeidsovereenkomst (art. 7:682) en/of schadevergoeding (art. 7:681). Opgave II 1 Een opzegverbod geeft aan dat een werkgever in een bepaald geval de arbeidsovereenkomst niet kan doen eindigen door middel van opzegging. Maar andere manieren om die arbeidsovereenkomst te beëindigen zijn dan niet verboden (zoals een ontslag op staande voet). De term ontslagverbod suggereert dat er geen enkele wijze is om de arbeidsovereenkomst te doen eindigen en dat is niet juist. 2 In art. 7:670 worden genoemd: lid 1: arbeidsongeschiktheid wegens ziekte; lid 2: zwangerschap; lid 3: militaire dienst; lid 4: lidmaatschap ondernemingsraad; lid 5: lidmaatschap vakbond; lid 6: politiek verlof; lid 7: ouderschapsverlof. 3 Het opzegverbod wegens ziekte geldt niet als: de arbeidsongeschiktheid wegens ziekte ten minste twee jaar heeft geduurd, of de arbeidsongeschiktheid wegens ziekte begonnen is nadat het UWV WERKbedrijf het verzoek van de werkgever om toestemming om de arbeidsovereenkomst te mogen opzeggen, heeft ontvangen. 4 De toestemming van de kantonrechter moet gevraagd worden als de werkgever een arbeidsovereenkomst wil opzeggen met een kandidaat voor of ex-lid (van niet meer dan twee jaar geleden) van de ondernemingsraad of arbocommissie (art. 7:670a). 5 Opzegverboden zijn niet van toepassing als wordt opgezegd: tijdens de proeftijd, of wegens een dringende reden (art. 7:670b). Antwoorden en uitwerkingen Praktijkexamens arbeidsrecht en proefexamens 7

8 Opgave III 1 Juist (art. 4 lid 2 Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (WMM)). 2 Onjuist. Verdiensten uit overwerk worden niet tot het loon gerekend (art. 6 lid 1 onder a WMM). 3 Juist (art. 6 lid 1 onder f WMM). 4 Onjuist. Deze wet geldt niet voor mensen die ouder zijn dan 65 jaar (art. 7 WMM). 5 Onjuist. Dit percentage is 8 (art. 15 WMM). Praktijkexamen arbeidsrecht januari 2002, aangepast Opgave I 1 In de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan Vlinderman bv geen proeftijdbeding opnemen, omdat Anne haar werkzaamheden in dezelfde functie voortzet. 2 Het proeftijdbeding in de arbeidsovereenkomst die Anne per 1 maart krijgt aangeboden is geldig, omdat het gaat om een nieuwe arbeidsovereenkomst in een andere functie. 3 Vlinderman bv kan Anne de werktijdverkorting weigeren op grond van onoverkomelijke problemen in de bedrijfsvoering. 4 Omdat het totale verlof zestien weken is en er ten minste tien weken als bevallingsverlof moeten worden opgenomen, moet Anne haar werkzaamheden hervatten zestien weken na aanvang van het zwangerschapsverlof op 23 augustus 2012, dat wil zeggen met ingang van 14 december Anne voldoet aan de voorwaarden voor het opnemen van ouderschapsverlof, omdat zij al langer dan een jaar bij Vlinderman bv gewerkt heeft. 6 Het totaal aantal uren verlof bedraagt uren (416 uren). Als ervan wordt uitgegaan dat Anne nog steeds vijf dagen per week werkt, is het antwoord uren (520 uren). 7 Anne dient het ouderschapsverlof in overleg met Vlinderman bv op te nemen. 8 Tijdens het ouderschapsverlof behoeft het loon niet te worden doorbetaald. 9 Het is Vlinderman bv niet toegestaan de arbeidsovereenkomst op te zeggen vanwege het ouderschapsverlof dat Anne wil opnemen. 10 De door Vlinderman bv gehanteerde opzegtermijn is in beginsel juist. Het dienstverband heeft nog geen vijf jaar geduurd, zodat de opzegtermijn een maand is. Opgezegd moet worden tegen het einde van de maand. 11 De opzegging is vernietigbaar omdat niet blijkt dat Vlinderman beschikt over een ontslagvergunning van het UWV WERKbedrijf. Maar ook als Vlinderman bv wel over een dergelijke vergunning zou beschikken, is de opzegging vernietigbaar omdat hier sprake is van een opzegverbod bij zwangerschapsverlof. 12 De termijn waarbinnen actie moet worden ondernomen is 2 maanden, omdat het gaat om een bijzonder opzegverbod. Opgave II 1 Onjuist. De verplichting tot het instellen van een ondernemingsraad ontstaat bij een aantal werknemers van minimaal 50 personen. 8 Noordhoff Uitgevers 2012 Antwoorden Arbeidsrecht

9 2 Onjuist. Volgens de wet moeten de lonen betaald zijn telkens na afloop van het tijdvak waarover het loon is berekend. Daarvan kan alleen bij schriftelijke overeenkomst binnen zekere grenzen worden afgeweken. 3 Onjuist. Het loon van januari moet per 31 januari 2012 zijn betaald. 4 Juist. 5 Juist. 6 Onjuist. De wettelijke verhoging bedraagt maximaal 50%. 7 Onjuist. Als betalingsdatum van het loon bij girale overschrijving geldt de datum waarop de rekening van de werknemer is gecrediteerd. 8 Onjuist. Oklahoma bv is aansprakelijk voor de betaling van de lonen vanaf de datum waarop zij de onderneming overneemt en dat is 1 oktober Juist. 10 Juist. Praktijkexamen arbeidsrecht juni 2002, aangepast Opgave I 1 Daan heeft geen toestemming van zijn ouders nodig, omdat hij als 16-jarige geheel zelfstandig een arbeidsovereenkomst kan sluiten. 2 Daan en Wikselaar kunnen mondeling een arbeidsovereenkomst sluiten, want deze overeenkomst is vormvrij. 3 Deze afspraak is rechtsgeldig. Minder dan het minimumloon is niet toegestaan, meer dan het minimum natuurlijk wel. 4 Deze afspraak is niet rechtsgeldig. Een werknemer kan tijdens de duur van de arbeidsovereenkomst geen afstand doen van zijn aanspraak op vakantiedagen tegen vergoeding. 5 Voorwaarden voor een rechtsgeldig boetebeding: Het beding moet schriftelijk zijn aangegaan. Het bedrag van de boete voor elk overtreden voorschrift moet zijn vermeld. De bestemming van de boete moet worden vermeld. Binnen een week kan niet meer boete verschuldigd zijn dan het loon van een halve dag. 6 Voorwaarden voor een rechtsgeldig concurrentiebeding zijn o.a.: Het beding moet schriftelijk zijn aangegaan. Het beding moet zijn aangegaan met een meerderjarige. 7a Indien een werkgever het loon niet op tijd betaalt, kan een werknemer niet alleen de wettelijke rente over het te laat betaalde loon vorderen, maar ook de wettelijke verhoging (die kan oplopen tot 50%). b Indien een werkgever het loon niet op de daarvoor bepaalde tijd voldoet, kan dit een dringende reden geven aan de werknemer voor een onmiddellijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst. 8 Door middel van opzegging (met inachtneming van de opzegtermijn); ontslag op staande voet (zie 7); door de kantonrechter te verzoeken de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Opgave II 1a De arbeidsjaren tijdens de minderjarigheid tellen niet mee bij het berekenen van de opzegtermijn. Antwoorden en uitwerkingen Praktijkexamens arbeidsrecht en proefexamens 9

10 b Een minderjarige van 16 jaar of ouder kan zonder bijstand van zijn wettelijk vertegenwoordiger in rechte optreden, een minderjarige jonger dan 16 jaar kan niet zonder die bijstand. 2 Cao-bepalingen werken door in een individuele arbeidsovereenkomst als: werkgever en werknemer beiden lid zijn; de werkgever lid is en hij op grond van de cao de bepalingen van die cao ook moet toepassen op alle arbeidsovereenkomsten, ook die van niet-leden; de cao-bepalingen algemeen verbindend verklaard zijn; in de individuele arbeidsovereenkomst is opgenomen dat de cao-bepalingen van toepassing zijn; de cao-bepalingen van doorslaggevende betekenis zijn in die gevallen waarin in een individuele arbeidsovereenkomst niets is geregeld (bijvoorbeeld bij gebruikelijk loon ). 3 Dwingend recht: geen afwijking toegestaan. Driekwart dwingend recht: afwijking alleen toegestaan bij cao. Semi-dwingend recht: afwijking alleen toegestaan indien schriftelijk vastgelegd in individuele arbeidsovereenkomst of cao. Opgave III 1 Onjuist. Een ontslag is pas regelmatig als niet alleen de juiste opzegtermijn in acht is genomen, maar ook de juiste opzegdag. 2 Onjuist. Het ontbreken van een toestemming van het UWV WERKbedrijf maakt een ontslag vernietigbaar. 3 Juist. 4 Juist. 5 Onjuist. Een ontslag dat is gegeven in een situatie waarin een opzegverbod geldt, maakt dat ontslag vernietigbaar. 6 Onjuist. Alleen de werkgever behoeft voor de opzegging van de arbeidsverhouding voorafgaande toestemming van het UWV WERKbedrijf. 10 Noordhoff Uitgevers 2012 Antwoorden Arbeidsrecht

11 Antwoorden proefexamens Antwoorden proefexamen arbeidsrecht 1 Casus I: Casus II: Casus III: Casus IV: 1 d 6 d 11 a 16 c 2 d 7 d 12 a 17 c 3 b 8 c 13 d 18 d 4 a 9 d 14 d 19 b 5 a 10 a 15 b 20 c Losse vragen: 21 b 26 c 22 a 27 c 23 c 28 d 24 d 29 b 25 c Antwoorden proefexamen arbeidsrecht 2 Casus I Casus II Casus III Casus IV 1 b 6 a 11 d 16 b 2 c 7 b 12 a 17 b 3 c 8 d 13 c 18 b 4 b 9 d 14 a 19 d 5 d 10 c 15 c 20 d Losse vragen: 21 c 26 a 22 b 27 c 23 b 28 a 24 a 29 a 25 d 30 d Antwoorden proefexamen arbeidsrecht 3 Casus I: Casus II: 1 b 6 b 2 a 7 c 3 c 8 b 4 c 9 a 5 d 10 d Losse vragen: 11 b 16 c 12 a 17 b 13 c 18 a 14 a 19 d 15 a Antwoorden en uitwerkingen Praktijkexamens arbeidsrecht en proefexamens 11