Inhoud. Thema 1 Wat is psychiatrie? 1. Algemene inleiding 2

Transcriptie

1 Inhoud Thema 1 Wat is psychiatrie? 1 Algemene inleiding 2 1 Van magie naar wetenschap 6 Inleiding 6 Leerdoelen Tweeslachtig karakter Hippocrates Middeleeuwen Latere ontwikkeling De inrichting tot Op zoek naar het onbewuste Convergentie De antipsychiatrie De dehospitalisatie Psychiatrie als wetenschap De DSM-IV 24 2 Het werkterrein en de randgebieden van de psychiatrie 29 Inleiding 29 Leerdoelen Algemeen Vier categorieën Neurosen Psychosen Organische stoornissen Persoonlijkheidsstoornissen Het werkterrein van de psychiatrie Klinische psychiatrie Klinische psychotherapie Sociale psychiatrie Forensische psychiatrie Kinderpsychiatrie Gerontopsychiatrie Psychotherapie Verwante disciplines De psychiater De klinisch psycholoog De maatschappelijk werker De psychiatrisch verpleegkundige Het werken in teamverband De structuur van de geestelijke gezondheidszorg 42 IX

2 3 Psychiatrie, zienswijzen en behandeling 43 Inleiding 43 Leerdoelen De biologische psychiatrie en therapieën Onderzoek Behandeling Psychoanalyse Cliëntgerichte psychotherapie Systeemtheorie Leertheorie Klassieke conditionering Operante conditionering Sociale leertheorie Cognitieve theorie Groepstherapie Een verbeterde effectiviteit 70 4 Psychiatrie en recht 71 Inleiding 71 Leerdoelen Onvrijwillige opname Rechterlijke machtiging Inbewaringstelling Plaatsing door de strafrechter Dwangbehandeling Ondercuratelestelling 78 Studieactiviteiten thema 1 80 Thema 2 Stoornissen 81 Algemene inleiding 82 1 Inleiding in de psychopathologie 83 Inleiding 83 Leerdoelen De begrippen symptoom en syndroom Enkele psychopathologische begrippen Endogeen en exogeen Multiconditionaliteit 86 2 Psychopathologische stoornissen 87 Inleiding 87 Leerdoelen Stoornissen van het bewustzijn, derealisatie en amentie Bewustzijn Derealisatie en depersonalisatie 90 X

3 2.1.3 Amentie Stoornissen van het waarnemen Illusies Hallucinaties Stoornissen in het denken Stoornissen van de inhoud van het denken (wanen) Stoornissen in de vorm of organisatie van het denken (formele denkstoornissen) Stoornissen van de intelligentie Stoornissen van het geheugen Geheugenverlies Desoriëntatie Oorzaken Confabulatie Stoornissen in stemming en gevoel Stoornissen in de stemming Stoornissen in het gevoelsleven Stoornissen in het handelen, het willen en de impulscontrole Stoornissen in het handelen Stoornissen in het willen Stoornissen in de impulscontrole Stoornissen in de motoriek Psychomotorische stoornissen Spraakstoornissen Stoornissen in de seksualiteit Psychoseksuele disfuncties De parafilieën De geslachtsidentiteitsstoornissen 134 Studieactiviteiten thema Thema 3 Syndromen 139 Algemene inleiding Organische syndromen; ontregeling 142 Inleiding 142 Leerdoelen Delirium Inleiding Wat is een delirium eigenlijk? Oorzaken en bevorderende factoren Behandelingsbeleid Prognose Ontregeling door hersenziekten Inleiding Plaatselijke ontregeling 148 XI

4 1.2.3 Algemene ontregeling Syndroom van Wernicke-Korsakov Andere organische beelden Ontregeling door algemene ziekten Verstoring van het hormonale evenwicht Niet-hormonaal Ontregeling door medicijnen en drugs Het gebruik van medicijnen Het gebruik van drugs Dementie 155 Inleiding 155 Leerdoelen Dementiesyndroom Verschijnselen Vóórkomen Secundair dementiesyndroom Depressies Lichamelijke aandoeningen Medicijngebruik Ziekte van Alzheimer Vasculaire dementie De ziekte van Pick De ziekte van Huntington De ziekte van Creutzfeldt-Jakob Aids De omgeving van de patiënt De maatschappelijke gevolgen van dementie Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 172 Inleiding 172 Leerdoelen Symptomen Positieve symptomen Negatieve symptomen Verloop en epidemiologie Oorzaken Vormen van schizofrenie Paranoïde type Gedesorganiseerd type Katatoon type Behandeling Medicamenteuze behandeling Andere vormen van behandeling Maatschappelijke gevolgen van chronische schizofrenie Andere psychotische stoornissen Schizoaffectieve stoornis Schizofreniforme stoornis 200 XII

5 3.7.3 Kortdurende psychotische stoornis Kraambedpsychose Waanstoornis Inductie Stemmingsstoornissen 211 Inleiding 211 Leerdoelen Stemmingsregeling Toestandsbeelden Depressie Manie Samenhang Ziektebeloop Begripsbepaling Diagnostiek Behandeling Behandeling van toestandsbeelden: medicamenteuze benadering Behandeling van toestandsbeelden: niet-medicamenteuze benadering Profylactische behandeling: medicamenteuze benadering Profylactische behandeling: niet-medicamenteuze benadering Gevolgen van stemmingsstoornissen Suïcide Inleiding Suïcide en pogingen tot suïcide: een inventarisatie Pogingen tot suïcide Belangrijke oorzaken van suïcide en risicofactoren Het te volgen beleid bij een suïcide Het te volgen beleid bij een poging tot suïcide Angststoornissen 237 Inleiding 237 Leerdoelen Angst Paniekstoornissen Fobieën Agorafobie Specifieke fobieën Sociale fobie Obsessief-compulsieve stoornissen Posttraumatische en acute stress-stoornissen Kindermishandeling Incest Gegeneraliseerde angststoornissen 253 XIII

6 6 Eetstoornissen 255 Inleiding 255 Leerdoelen Anorexia nervosa Boulimia nervosa Obesitas Dissociatieve stoornissen 264 Inleiding 264 Leerdoelen Dissociatie en hysterie Depersonalisatiestoornis Dissociatieve amnesie Dissociatieve fugue Dissociatieve identiteitsstoornis Behandeling van dissociatieve stoornissen Somatoforme stoornissen 271 Inleiding 271 Leerdoelen Indeling somatoforme stoornissen Conversie Psychogene pijnstoornis Hypochondrie Overige somatoforme stoornissen Ongedifferentieerde somatoforme stoornis en somatisatiestoornis Simulatie Syndroom van Münchhausen Stoornis in de lichaamsbeleving Aanpassingsstoornissen 281 Inleiding 281 Leerdoelen Het draaglast/draagkracht-model Het begrip aanpassingsstoornis Persoonlijkheidsstoornissen 284 Inleiding 284 Leerdoelen Het begrip persoonlijkheidsstoornis Cluster A De paranoïde persoonlijkheid De schizotypische persoonlijkheid Cluster B De antisociale persoonlijkheid De borderline persoonlijkheid De narcistische persoonlijkheid Cluster C 292 XIV

7 10.5 Oorzaken van persoonlijkheidsstoornissen Behandeling Wijze van omgang met mensen bij wie sprake is van een persoonlijkheidsstoornis Wijze van omgang met de paranoïde persoonlijkheid Wijze van omgang met de antisociale persoonlijkheid Wijze van omgang met de borderline persoonlijkheid Wijze van omgang met de narcistische persoonlijkheid. 297 Studieactiviteiten thema Thema 4 Speciële psychiatrie 301 Algemene inleiding Sociale psychiatrie 303 Inleiding 303 Leerdoelen Geschiedenis Kenmerken en doelgroepen van de sociale psychiatrie De taken van de Riagg Preventie en sociale psychiatrie Dienstverlening en sociale psychiatrie Hulpverlening en sociale psychiatrie Aanmelding bij de Riagg De afdeling sociale psychiatrie Crisisinterventie De 7 24-uurs bereikbaarheidsdienst Samenwerking in de sociale psychiatrie Multifunctionele eenheden (MFE s) Wekelijkse bijeenkomsten Personele unies Regionale Instellingen voor Beschermd Wonen (RIB- W en) Verslavingszorg Relatie tussen de andere afdelingen van een Riagg en de afdeling sociale psychiatrie Psychotherapie volwassenen en sociale psychiatrie Jeugd en sociale psychiatrie Ouderen en sociale psychiatrie 314 XV

8 2 Kinder- en jeugdpsychiatrie 315 Inleiding 315 Leerdoelen Kenmerken kinder- en jeugdpsychiatrie Wisselwerking aanleg opvoeding Ontwikkelingsfasen Ontwikkelingsgebieden Levensterreinen Diagnostiek en behandelingsplan Enkele belangrijke kinder- en jeugdpsychiatrische stoornissen Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD: Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder) Pervasieve ontwikkelingsstoornissen Angststoornissen Het werkveld van de kinder- en jeugdpsychiatrie Zorg voor verstandelijk gehandicapten 329 Inleiding 329 Leerdoelen Diagnostische criteria voor zwakzinnigheid Oorzaken van zwakzinnigheid Prenatale oorzaken Perinatale oorzaken Postnatale oorzaken Niveaus van zwakzinnigheid Diepe zwakzinnigheid Ernstige zwakzinnigheid Matige zwakzinnigheid Lichte zwakzinnigheid Zwakbegaafheid Beleid en zorg Zwakzinnigheid en psychiatrie Gerontopsychiatrie Levenssituatie 337 Inleiding 337 Leerdoelen Psychisch verouderen Neurotische klachten Depressies Paranoïde psychosen Verslaving 344 Inleiding 344 Leerdoelen Verslaving: algemene begrippen en definities Ideeën over verslaving De cirkels van verslaving 346 XVI

9 5.2 Alcoholverslaving Drugsgebruik Cannabis (hasj en marihuana) Opiaten (heroïne, morfine en methadon) Pepmiddelen (cocaïne en amfetaminen) Slaap- en kalmeringsmiddelen Tripmiddelen Algemeen geaccepteerde stoffen: cafeïne en tabak Gokken en andere niet-chemische verslavingen Nieuwe ontwikkelingen: XTC, paddo s en wat de pot schaft Forensische psychiatrie 354 Inleiding 354 Leerdoelen Taken van de forensisch psychiater Forensische psychiatrie: een moeilijk vakgebied De tbs Wie verblijven binnen de tbs? Behandeling Resultaat Forensische zorg in de gevangenis Daderprofielen 361 Studieactiviteiten thema Bibliografie 365 Register 371 XVII