FACTSHEETS MEDIO Nederland compleet. kantoren- en bedrijfsruimtemarkt.

Transcriptie

1 FACTSHEETS MEDIO compleet kantoren- en bedrijfsruimtemarkt

2 FACTSHEETS MEDIO Voorwoord Geachte lezer, Tweemaal per jaar publiceren wij Compleet, onze regionale factsheets voor de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. Met deze editie geven wij u een geactualiseerd beeld van de dynamiek op de se kantoren- en bedrijfsruimtemarkt in het eerste halfjaar van. Een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen: Nog altijd is sprake van een ruime kantorenmarkt. In een halfjaar tijd is het aanbod met,% gestegen tot miljoen vierkante meter. De leegstand is toegenomen tot 7, miljoen vierkante meter. Dat is,7% van de totale kantorenvoorraad. Een opvallende ontwikkeling is de dalende leegstand in de gemeente Amsterdam. In 6 besloot de gemeente Amsterdam De Kantorenloods op te richten met als doel de transformatie van bestaande kantoren naar andere functies te versnellen. Mede door dit initiatief en door het schrappen van diverse nieuwbouwplannen, is de tendens van een toenemende leegstand in Amsterdam voor het eerst sinds 7 gekeerd. Organisaties in verhuizen minder en verplaatsingen zijn minder omvangrijk. Dit blijkt uit het opnamecijfer over de eerste zes maanden van. Vergeleken met dezelfde periode in is % minder kantoorruimte opgenomen. De grootste transactie het afgelopen halfjaar werd gerealiseerd in Den Haag. CB&I nam. m kantoorruimte in de Haagse Poort op. Het zwaartepunt van de opnamedynamiek op de bedrijfsruimtemarkt ligt opnieuw in het zuiden van. In de eerste helft van zijn hier de drie grootste logistieke vastgoedtransacties gerealiseerd. De totale opname blijft 6% achter bij het eerste halfjaar van. Het aanbod van bedrijfsruimte is in een halfjaar,% gestegen tot 9, miljoen vierkante meter. Hoewel de landelijke en regionale factsheets een goed beeld schetsen van de ontwikkelingen op de se vastgoedmarkt verschaffen analyses op lager schaalniveau zuiverder inzicht. De data die ten grondslag liggen aan deze factsheets worden nauwkeurig op adresniveau geïnventariseerd. Hierdoor is het mogelijk om factsheets op gemeente-, deelgebied-, postcode- en adresniveau op maat te maken. Onze afdeling Research informeert u graag over de verschillende mogelijkheden. Contactgegevens van deze afdeling en van onze vastgoedadviseurs uit de verschillende regio s zijn terug te vinden op Cuno van Steenhoven Voorzitter Dagelijks Bestuur DTZ Zadelhoff

3 FACTSHEETS MEDIO Inhoud Regio Kantoren Bedrijfsruimte Almere 6 Amsterdam en omgeving 6 Arnhem en Nijmegen Breda en omgeving Den Haag en omgeving Ede en Veenendaal 6 Eindhoven en omgeving 6 Friesland Gooi en Eemland 6 Groningen, Assen en Emmen* 6 Haarlemmermeer 6 6 s-hertogenbosch, Tilburg en Waalwijk* 66 Limburg 6 Rotterdam en omgeving 7 Twente* 7 Utrecht en omgeving 6 7 Zwolle, Apeldoorn en Deventer 76 Algemene en vastgoedgegevens 7 * In de bedrijfsruimtemarkt is bij drie regio s een extra gemeente meegenomen in de cijfers. Het gaat om Emmen, Waalwijk en Oldenzaal bij respectievelijk Groningen en Assen, s-hertogenbosch en Tilburg en Twente.

4 FACTSHEETS MEDIO Kantorenmarkt Kantoorbanen.. t.o.v.,% Aanbod.7. m medio t.o.v. ultimo,% 9.. m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand m (,7%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) in gebruik Leegstand (,7% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Rotterdam Utrecht Eindhoven Amsterdam Den Haag Haarlemmermeer Arnhem Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) Zakelijke dienstverlening % Industrie, handel en transport % 7% % 9% % ICT 9% % 7% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

5 FACTSHEETS MEDIO Kantorenmarkt Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6,, 6, 9, 7,7, 7,7, Zuid Beste locaties 7,7 9,7 7,, 9,,,, Oost Beste locaties 7, 9, 7,7,,,,, Noord Beste locaties,,,,,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Groot Amsterdam Rotterdam en omgeving Den Haag en omgeving Utrecht en omgeving Haarlemmermeer Eindhoven en omgeving Arnhem en Nijmegen Zwolle, Apeldoorn en Deventer s-hertogenbosch en Tilburg Gooi en Eemland Twentse Stedenband Breda en omgeving Groningen en Assen Limburg Almere Friesland Ede en Veenendaal * Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Den Haag Beatrixkwartier CB&I. Amsterdam Zuidoost DAS Rechtsbijstand. Houten Meidoornkade Expo. Amsterdam Centrum Spaces. Breda Centrum Rabobank Breda 9. s-hertogenbosch De Herven Quintiq. Amsterdam Zuidoost Leaseweb 6.7 Amsterdam Centrum Booking.com 6. Leeuwarden Melkemastate Nuon Energy 6. Weert Schatbeurderlaan Enexis.9 Capelle aan den IJssel Nieuwegein Heerenveen Amstelveen Deventer Veenendaal Almere Stichtse Vecht Amersfoort Haarlemmermeer Helmond Son en Breugel Gouda Best Ede Zoetermeer Tilburg Schiedam Leidschendam-Voorburg Roosendaal Apeldoorn Rotterdam Arnhem Hengelo Almelo Rijswijk Amsterdam Drechtsteden Eindhoven Zwolle Hilversum Bergen op Zoom Leiden Breda Diemen Enschede Haarlem Maastricht (incl. airport/beek) Venlo Oosterhout Den Haag Houten 's-hertogenbosch Assen Zeist Veldhoven Smallingerland Utrecht Heerlen Leeuwarden Nijmegen Roermond Groningen Etten-Leur Delft Leegstand per gemeente in % van voorraad, medio % % % % % % % Bron: Bak, DTZ Zadelhoff s gemiddelde

6 FACTSHEETS MEDIO Almere Kantorenmarkt Kantoorbanen.7 t.o.v.,7% Aanbod 6. m medio t.o.v. ultimo,7% 9. m t.o.v. % Opname 7. m e helft t.o.v. e helft 9% Leegstand. m (,6%) medio t.o.v. ultimo,9% Huurprijs* 7 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives % Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Almere in gebruik Leegstand (,6% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Almere Zwolle Hilversum Amsterdam Diemen Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % % % 9% 7% 7% % % 7% 9% Zakelijke dienstverlening Almere Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

7 FACTSHEETS MEDIO Almere Kantorenmarkt Kantorenlocaties Centrum Muziekwijk Almere Poort Gooisekant/Gooise Poort Almere Haven Almere Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Almere De Strubbenweg Trade Tracker. Gooisekant Bis / Mood. Busplein onbekend Centrum PsyQ Almere 7 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Almere Centrum Muziekwijk Gooisekant/Gooise Poort Almere Haven *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7,, 9,, 7,7,,, West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, 7

8 FACTSHEETS MEDIO Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen Kantorenmarkt Kantoorbanen 67. t.o.v.,9% Aanbod.7. m medio t.o.v. ultimo,% m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand.. m (7,%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* 9 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) 9 6 Amsterdam e.o in gebruik Leegstand (7,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Amsterdam Diemen Amstelveen Rotterdam Den Haag Utrecht Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 9% % % 6% 7% 9% % 9% 9% 7% 7% 7% % % % % % % Amsterdam e.o. 7% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

9 FACTSHEETS MEDIO Amsterdam en omgeving Amsterdam, Diemen en Amstelveen Kantorenmarkt Kantorenlocaties Teleport/Sloterdijk Westas Riekerpolder Noord Amsterdam Zuidelijke IJ-Oevers 6 Centrum 7 Oud Zuid 6 Zuidas 9 Buitenveldert Amstelveen De Omval Amstel Business Park Diemen Zuidoost 9 7 Diemen Houthavens Schiphol Amstelveen Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Amsterdam Zuidoost DAS Rechtsbijstand. Centrum Spaces. Zuidoost LeaseWeb 6.7 Centrum Booking.com 6. Zuidelijke IJ-oevers IBFD. Zuidas South Stream. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Amsterdam Teleport/Sloterdijk Westas Riekerpolder Amsterdam-Noord Zuidelijke IJ-Oevers/Houthavens Centrum Oud Zuid Zuidas Buitenveldert De Omval Amstel Business Park Zuidoost Amstelveen Diemen *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 9

10 FACTSHEETS MEDIO Arnhem en Nijmegen Kantorenmarkt Kantoorbanen 6.6 t.o.v.,% Aanbod 7. m medio t.o.v. ultimo,%.6. m t.o.v.,9% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand 7. m (,%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* 7 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,7% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Arnhem en Nijmegen in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Arnhem Nijmegen Ede Veenendaal Apeldoorn s-hertogenbosch Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % 6% 9% 6% % % % 6% % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Arnhem en Nijmegen ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

11 FACTSHEETS MEDIO Arnhem en Nijmegen Kantorenmarkt Kantorenlocaties ARNHEM Stationsomgeving Kroonpark/Groningensingel Velperweg Gelderse Poort Arnhem 6 Arnhems Buiten 6 IJsseloord II NIJMEGEN 7 Stationsomgeving Duiven Zevenaar Brabantse Poort 9 Lindenholt/Kerkenbos ZEVENAAR Mercurion 9 7 Nijmegen Wijchen Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Arnhem IJsseloord II Deloitte. Kroonpark Alliander. Stationsomgeving Enexis.7 Kroonpark Ballast Nedam. Stationsomgeving SNS Bank. Stationsomgeving Pluryn Nijmegen Kerkenbos Kompas Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7,, 9,, 7,7,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Arnhem Stationsomgeving Kroonpark/Groningensingel Velperweg Gelderse Poort Arnhems Buiten IJsseloord II Nijmegen Stationsomgeving Brabantse Poort Lindenholt/Kerkenbos Zevenaar Mercurion 9 9 *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

12 FACTSHEETS MEDIO Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod 9. m medio t.o.v. ultimo,%.. m t.o.v.,% Opname 9. m e helft t.o.v. e helft 7% Leegstand 6. m (,%) medio t.o.v. ultimo,7% Huurprijs* 7 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Breda e.o in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Breda Oosterhout Etten-Leur Bergen op Zoom Roosendaal Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % 7% 67% % % % % 6% % Zakelijke dienstverlening Breda e.o. Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

13 FACTSHEETS MEDIO Breda en omgeving Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Bergen op Zoom en Roosendaal Kantorenmarkt Kantorenlocaties BREDA EN OMGEVING Centrum/Stationsgebied Oosterhout Claudius Prinsenlaan Ettense Baan 9 Westerhagelaan e.o. Moleneind 6 Digit Parc 7 Stadionkwartier Europark 9 Hoevestein Bredaseweg 7 6 Breda Parklaan/Trivium Etten-Leur ROOSENDAAL / BERGEN OP ZOOM Centrum Roosendaal A7 Bovendonk E A Centrum Bergen op Zoom A Roosendaal E A Bergen op Zoom A km GeoMedia [77] Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Breda Centrum Rabobank Breda 9. Bijster Avans. Centrum Virenze Ettense Baan Flexibility Uitzendburo Roosendaal Vijfhuizenberg Suit Uitzendburo en Detachering 9 Oosterhout Hoevestein Damen Bedrijfsadvies Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7,, 9,, 7,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Breda Centrum/Stationsgebied Claudius Prinsenlaan Ettense Baan Westerhagelaan e.o. Moleneind Digit Parc Stadionkwartier Oosterhout Europark Hoevestein Etten-Leur Bredaseweg/Parklaan/Trivium Roosendaal Centrum Bovendonk Bergen op Zoom Centrum 7 7 *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

14 FACTSHEETS MEDIO Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft, Zoetermeer en Gouda Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod.. m medio t.o.v. ultimo,% 7.. m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft 9% Leegstand.. m (,%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* 6 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,9% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) 9 6 Den Haag e.o in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Leiden Den Haag Rijswijk Leidschendam- Voorburg Delft Zoetermeer Gouda Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % % % % % % % 9% % % 9% 7% % % % % % % Den Haag e.o. 7% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

15 FACTSHEETS MEDIO Den Haag en omgeving Den Haag, Leiden, Rijswijk, Leidschendam-Voorburg, Delft, Zoetermeer en Gouda Kantorenmarkt Kantorenlocaties Nieuw Centrum Beatrixkwartier CS Kwadrant Congrescentrum e.o. In de Boogaard 6 Hoornwijck 7 Rokkeveen Binckhorst 9 Laakhaven HS Ypenburg Forepark Plaspoelpolder Delft-Noord Den Haag 9 Leidschendam-Voorburg 6 Hofzichtpark/Mariahoeve Boerhaavelaan 6 Zoetermeer 6 Stadshart Zoetermeer 7 Rijswijk Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Den Haag Beatrixkwartier CB&I. CS Kwadrant HTM. Congrescentrum e.o. Eurojust. CS Kwadrant Wigoit. Delft Molengraaffsingel M.7 Zoetermeer Rokkeveen Stichting Ipse de Bruggen. Leiden Darwinweg Naturalis Biodiversity Center. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Den Haag Nieuw Centrum Beatrixkwartier CS Kwadrant Congrescentrum e.o. Binckhorst Laakhaven HS Ypenburg Forepark Hofzichtpark/Mariahoeve Rijswijk In de Boogaard Hoornwijck Plaspoelpolder 6 6 Delft Delft Noord 9 9 Zoetermeer Rokkeveen Boerhaavelaan Stadshart Leiden Bio-sciencepark Centraal Station Leidschendam-Voorburg 7 7 Gouda Goudse Poort 9 *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

16 FACTSHEETS MEDIO Ede en Veenendaal Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo,9%. m t.o.v.,% Opname 6. m e helft t.o.v. e helft 6% Leegstand 9. m (,6%) medio t.o.v. ultimo,6% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,7% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Ede en Veenendaal in gebruik Leegstand (,6% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Ede Veenendaal Utrecht Amersfoort Arnhem Nijmegen Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 7% 6% 6% % % % % % % Zakelijke dienstverlening 6% Industrie, handel en transport Ede en Veenendaal ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % 6 Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

17 FACTSHEETS MEDIO Ede en Veenendaal Kantorenmarkt Kantorenlocaties Veenendaal-Centrum De Faktorij/De Vendel De Batterijen De Compagnie Ede stationsgebied 6 De Vallei 7 Edese Manen Ede Ede-Centrum 9 Horapark Veenendaal Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Veenendaal De Faktorij Groupe SEB. De Compagnie Schuiteman Accountants & Adviseurs 6 Ede Horapark Assa Abloy Entrance Systems. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7,, 9,, 7,7,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Ede De Vallei Edese Manen Ede-Centrum Horapark Stationsgebied Veenendaal Veenendaal-Centrum De Faktorij/De Vendel De Batterijen De Compagnie *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 7

18 FACTSHEETS MEDIO Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven Kantorenmarkt Kantoorbanen 7.9 t.o.v.,% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo %.. m t.o.v.,7% Opname 9. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand. m (7,%) medio t.o.v. ultimo 9% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Eindhoven e.o in gebruik Leegstand (7,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Eindhoven Son en Breugel Veldhoven Best Helmond Tilburg Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % % 6% % % % % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Eindhoven e.o. ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

19 FACTSHEETS MEDIO Eindhoven en omgeving Eindhoven, Helmond, Best, Son en Breugel en Veldhoven Kantorenmarkt Kantorenlocaties Son en Breugel Stationsgebied Centrum Stadionkwartier Best Ring Kennedy Business District 6 Strijp S 7 Poort van Metz Helmond Helmond Centrum 9 Park Diepenvoorde Flight Forum Science Park Eindhoven Breeven Eindhoven Airport De Hurk/Croy Groot Schooten 6 De Run Veldhoven 6 7 Eindhoven 6 9 Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Eindhoven Pastoor Petersstraat UWV.7 Keizer Karel V Singel Tebodin. Helmond Groot Schooten QPI Group Holding. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7,, 9,, 7,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Eindhoven Centrum/Stationsgeb./Stadionkwartier 7 7 Ring Kennedy Business District Strijp S Poort van Metz Flight Forum/Eindhoven Airport De Hurk/Croy Helmond Centrum Groot Schooten 9 Waalre Park Diepenvoorde Best Breeven Son Science Park Eindhoven 9 Veldhoven De Run *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 9

20 FACTSHEETS MEDIO Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod 9. m medio t.o.v. ultimo 7,% 79. m t.o.v. % Opname. m e helft t.o.v. e helft 6% Leegstand. m (,%) medio t.o.v. ultimo 6,% Huurprijs* 99 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Friesland in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Heerenveen Leeuwarden Smallingerland Groningen Assen Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 6% % 9% 9% % % 9% 7% Zakelijke dienstverlening Friesland Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

21 FACTSHEETS MEDIO Friesland Leeuwarden, Heerenveen en Drachten Kantorenmarkt Kantorenlocaties LEEUWARDEN Stationsgebied Oostergoweg Tesselschadestraat FEC-City Lange Marktstraat DRACHTEN Centrum Kantorenpark Azeven Leeuwarden Heerenveen HEERENVEEN K.R. Poststraat Stationsgebied Abe Lenstra Boulevard Drachten Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Leeuwarden Melkemastate Nuon Energy 6. Heerenveen Abe Lenstra Boulevard Chipsoft. Drachten Kantorenpark G. Kooi.6 Kantorenpark Confina 9 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Noord Beste locaties,,,,,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Leeuwarden Stationsgebied Oostergoweg Tesselschadestraat FEC-City Lange Marktstraat Drachten Centrum Kantorenpark Azeven 9 7 Heerenveen K.R. Poststraat Stationsgebied Abe Lenstra Boulevard 9 9 Sneek *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

22 FACTSHEETS MEDIO Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo 6%.77. m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand 9. m (9,7%) medio t.o.v. ultimo % Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives % Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Gooi en Eemland in gebruik Leegstand (9,7% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Amersfoort Hilversum Utrecht Almere Ede Veenendaal Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % % % % 9% % % 7% 6% Zakelijke dienstverlening % Industrie, handel en transport Gooi en Eemland ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

23 FACTSHEETS MEDIO Gooi en Eemland Amersfoort en Hilversum Kantorenmarkt Kantorenlocaties AMERSFOORT Stationsgebied Zuidzijde Stationsgebied Noordzijde Historische binnenstad/ Stadsring De Brand De Berg 6 Podium 7 De Hoef Calveen HILVERSUM Amersfoort 7 6 Hilversum Stationsgebied Mediapark Kantorenpark ArenA Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Amersfoort Stationsgebied Zuidzijde Stichting Philadelphia Zorg. De Zonnecel Micros.7 De Brand LifeCity Vathorst. De Hoef Allianz Schadeverzekering Hilversum Stationsgebied Luzac Onderwijs. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7,, 9,, 7,7,,, West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Amersfoort Stationsgebied Historische binnenstad/stadsring De Berg Podium De Hoef/Calveen/De Brand 9 9 Hilversum Stationsgebied Mediapark Kantorenpark Arena 6 6 Leusden Zeist Boulevard Utrechtseweg *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

24 FACTSHEETS MEDIO Groningen en Assen Kantorenmarkt Kantoorbanen 6. t.o.v.,% Aanbod 6. m medio t.o.v. ultimo 6%.. m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand 6. m (,%) medio t.o.v. ultimo 7% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Groningen en Assen in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Groningen Assen Zwolle Leeuwarden Heerenveen Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 9% % % 7% % 9% 9% 9% % 9% % % 9% % 7% % % 9% Groningen en Assen 7% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

25 FACTSHEETS MEDIO Groningen en Assen Kantorenmarkt Kantorenlocaties GRONINGEN Kranenburg Europapark Stationsgebied/ Verbindingskanaalzone 7 6 Martini Trade Park Corpus den Hoorn-Zuid Groningen 6 Hunzepark 7 Zernike Science Park De Meeuwen ASSEN Kloosterveen Stationsgebied Peelerpark Assen Borgstee Messchenveld Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Groningen Stationsgebied Het Eiland van Groningen Stationsgebied een particulier 7 Verbindingskanaalzone Quintor 7 Europapark Shield Group De Meeuwen Archeodienst Noord Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Noord Beste locaties,,,,,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Groningen Kranenburg Europapark Stationsgebied/Verbindingskanaalzone Martini Trade Park Corpus den Hoorn Zuid Hunzepark Zernike Science Park De Meeuwen Assen Kloosterveen Stationsgebied Peelerpark Borgstee Messchenveld *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

26 FACTSHEETS MEDIO Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Lijnden Kantorenmarkt Kantoorbanen.6 t.o.v.,% Aanbod 6. m medio t.o.v. ultimo %.. m t.o.v.,% Opname 9. m e helft t.o.v. e helft 7% Leegstand 7. m (,%) medio t.o.v. ultimo 9,% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,9% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Haarlemmermeer in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Haarlemmermeer Amsterdam Amstelveen Diemen Leiden Den Haag Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % 7% % 7% % 6% % % % % % 9% % 9% % % Haarlemmermeer 7% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

27 FACTSHEETS MEDIO Haarlemmermeer Hoofddorp, Schiphol, Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Lijnden Kantorenmarkt Kantorenlocaties Lijnden Hoofddorp-Centrum Beukenhorst-Oost Beukenhorst-West Beukenhorst-Zuid Badhoevedorp De Hoek-Noord 6 Schiphol-Centrum 7 Schiphol-Oost Schiphol-Rijk 9 Schiphol-Zuid Badhoevedorp Hoofddorp 6 Schiphol 7 9 Nieuw-Vennep Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Hoofddorp Centrum See Tickets. Beukenhorst-Oost NSI Kantoren.9 De Hoek-Noord Buyitdirect.com 9 Beukenhorst-Zuid Yusen Logistics 6 Schiphol Schiphol Centrum The Office Operators. Lijnden New Yorkstraat Fashion Business Club. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Hoofddorp Centrum Beukenhorst-Oost Beukenhorst-West Beukenhorst-Zuid De Hoek-Noord Schiphol Schiphol-Centrum Schiphol-Oost Schiphol-Rijk Schiphol-Zuid Badhoevedorp Lijnden 9 9 *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 7

28 FACTSHEETS MEDIO s-hertogenbosch en Tilburg Kantorenmarkt Kantoorbanen 6. t.o.v.,% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo,%.. m t.o.v.,% Opname 6. m e helft t.o.v. e helft 7,% Leegstand. m (,%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) s-hertogenbosch en Tilburg in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod s-hertogenbosch s-hertogenbosch Prognose opname Tilburg Tilburg Gemiddelde opname - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 9 6 s-hertogenbosch Tilburg Breda Oosterhout Eindhoven Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 6% % 6% % % % % % % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening s-hertogenbosch en Tilburg ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

29 FACTSHEETS MEDIO s-hertogenbosch en Tilburg Kantorenmarkt Kantorenlocaties S-HERTOGENBOSCH High Tech Parc Pettelaarpark Paleiskwartier De Rietvelden/De Vutter Brabantpoort 6 Maaspoort 6 Tilburg 7 De Brand De Herven TILBURG Spoorzone s Hertogenbosch 7 t Laar Prof. Cobbenhagenlaan e.o. Ringbaan West Katsbogten Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage s-hertogenbosch De Herven Quintiq. Victorialaan Omgevingsdienst Brabant Noord. Parallelweg HAS Hogeschool.6 Stadionlaan Aopen. Tilburg Spoorzone Michael Page Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7,, 9,, 7,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot s-hertogenbosch De Brand De Herven De Rietvelden/De Vutter High Tech Parc Pettelaarpark Paleiskwartier Tilburg Spoorzone Prof. Cobbenhagenlaan e.o. Ringbanen t Laar 9 Zaltbommel Waluwe *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 9

30 FACTSHEETS MEDIO Limburg Maastricht (incl. Airport/Beek), Heerlen, Roermond en Venlo Kantorenmarkt Kantoorbanen 9.6 t.o.v.,% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo,%.7. m t.o.v.,% Opname 6. m e helft t.o.v. e helft 7% Leegstand 77. m (,7%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Limburg in gebruik Leegstand (,7% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Maastricht incl. Airport Heerlen Roermond Eindhoven Helmond Venlo Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 6% 9% % 7% % 6% 7% % % Zakelijke dienstverlening Limburg Industrie, handel en transport ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

31 FACTSHEETS MEDIO Limburg Maastricht (incl. Airport/Beek), Heerlen, Roermond en Venlo Kantorenmarkt Kantorenlocaties MAASTRICHT A7 Centrum/Stationsgebied Randwijck-Noord N Ceramique Geusselt Maastricht Airport Maastricht Roermond HEERLEN Centrum/Stationsgebied Avantis Coriopolis A7 ROERMOND Centrum VENLO E A67 Centrum Noorderpoort Trade Port Heerlen A7 Venlo Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Roermond Centrum Wonen Limburg. Maastricht Randwijck-Noord Teleperformance 9 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Zuid Beste locaties 7,, 9,, 7,,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Maastricht Centrum/Stationsgebied Randwijck-Noord Ceramique Geusselt Maastricht Airport Heerlen Centrum/Stationsgebied Avantis Coriopolis Roermond Centrum Venlo Centrum Noorderpoort Trade Port 9 9 Sittard Kantorenpark Noord 9 9 Weert Kantorenpark Noord *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

32 FACTSHEETS MEDIO Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden Kantorenmarkt Kantoorbanen 7. t.o.v.,7% Aanbod 97. m medio t.o.v. ultimo,9%.7. m t.o.v.,% Opname 9. m e helft t.o.v. e helft 7% Leegstand 7. m (,%) medio t.o.v. ultimo 6,% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= 9 in gebruik x. m ( m v.v.o.) Rotterdam e.o in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Rotterdam Capelle a/d IJssel Schiedam Drechtsteden Breda Den Haag Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) 6% % 9% 6% % % % % Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening Rotterdam e.o. ICT % % % 7% 9% % 9% % Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

33 FACTSHEETS MEDIO Rotterdam en omgeving Rotterdam, Capelle a/d IJssel, Schiedam en Drechtsteden Kantorenmarkt Kantorenlocaties Centraal Station Centrum 7 6 Kop van Zuid Marconiplein/Parklane Brainpark 6 Alexandrium/Oosterhof 7 Rotterdam Airport Zuidplein 9 Schieveste (Schiedam) Schiedam 9 Capelle a/d IJssel Rivium/Fascinatio Rotterdam Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Rotterdam Centraal Station UPC. Centrum Luzac College. Scheepvaartkwartier Vopak (uitbreiding).6 Centraal Station Sea Trucks Netherlands.7 Noord West ISS.6 Sliedrecht Trapezium IV-Groep.7 Capelle a/d IJssel Fascinatio RollDock Shipping.7 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Rotterdam Centrum Centraal Station Kop van Zuid Marconiplein/Parklane Brainpark Alexandrium/Oosterhof Rotterdam Airport Zuidplein Schiedam Schieveste Capelle a/d IJssel Rivium Barbizon Capelle Office Park Hoofdweg Dordrecht Amstelwijck Centrum 9 9 *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.

34 FACTSHEETS MEDIO Twente Enschede, Hengelo en Almelo Kantorenmarkt Kantoorbanen 9.6 t.o.v.,% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo,6% 99. m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand 9. m (,%) medio t.o.v. ultimo % Huurprijs* 9 per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Twente in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Enschede Hengelo Almelo Deventer Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) % 6% 7% % % % % % 9% Twente Industrie, handel en transport Zakelijke dienstverlening % % 9% % 9% 7% % % % 7% ICT Banken en verzekeraars Overheid en overige non-profit >.

35 FACTSHEETS MEDIO Twente Enschede, Hengelo en Almelo Kantorenmarkt Kantorenlocaties Enschede-Centrum Business & Science Park Zuiderval Hengelo-Centrum Westermaat (Campus/Oosterbosch) 6 Almelo-Centrum 7 Twentepoort Almelo 7 6 A E A Hengelo E A A Enschede km GeoMedia [77] Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Enschede Spoordijkstraat GEAS. Josink Esweg QLiCT.6 Business & Science Park Ecare Services Centrum Oxilion Rigtersbleek Zandvoort Caase.com 7 Almelo Ootmarsumsestraat Instituut Nijenkamp. Hengelo Westermaat NIBAG. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Enschede Centrum Business & Science Park Zuiderval Hengelo Centrum Westermaat (Campus/Oosterbosch) 7 7 Almelo Centrum Twentepoort *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 7,, 9,, 7,7,,,

36 FACTSHEETS MEDIO Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten Kantorenmarkt Kantoorbanen. t.o.v.,% Aanbod 6. m medio t.o.v. ultimo 9,%.6. m t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand. m (,9%) medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Utrecht e.o in gebruik Leegstand (,9% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) Utrecht Stichtse Vecht Nieuwegein Houten Zeist Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % % % % % % 9% 7% % % 9% 7% 7% % % % % 9% Utrecht e.o. 7% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >. 6

37 FACTSHEETS MEDIO Utrecht en omgeving Utrecht, Stichtse Vecht, Nieuwegein en Houten Kantorenmarkt Kantorenlocaties UTRECHT Stationsomgeving Utrecht Maliebaan/Oude Centrum Rijnsweerd Kanaleneiland Papendorp 6 Stadshart Leidsche Rijn 7 Leidsche Rijn Noord Overvecht 9 Lage Weide Ouderijn (De Meern) NIEUWEGEIN Centrum Nieuwegein Merwestein Plettenburg HOUTEN Molenzoom Stichtse Vecht 9 7 Utrecht 6 Nieuwegein Houten STICHTSE VECHT Zuilense Ring/Bisonspoor Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Houten Meidoornkade Expo Houten. Nieuwegein Plettenburg Thim van der Laan.7 Utrecht Papendorp Baker Tilly Berk. Nijverheidsweg Bol.com. Lage Weide WCC. Papendorp Proact Netherlands. Oude Centrum Hogeschool Geesteswetenschappen. Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 6, 7,7,, 6, 7,7 9,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Utrecht Stationsomgeving Rijnsweerd Kanaleneiland Lage Weide Overvecht Papendorp Maliebaan Oude Centrum Oudenrijn (De Meern) De Wetering Stadshart Leidsche Rijn Nieuwegein Centrum Plettenburg Merwestein 7 Houten Molenzoom Maarssen Zuilense Ring/Bisonspoor *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 7

38 FACTSHEETS MEDIO Zwolle, Apeldoorn en Deventer Kantorenmarkt Kantoorbanen 7.6 t.o.v.,9% Aanbod. m medio t.o.v. ultimo,%.7. m t.o.v. % Opname. m e helft t.o.v. e helft % Leegstand. m (,%) medio t.o.v. ultimo,7% Huurprijs* per m /jaar medio t.o.v. ultimo *Excl. evt. incentives,% Index kantoorbanen 6= in gebruik x. m ( m v.v.o.) Zwolle, Apeldoorn en Deventer in gebruik Leegstand (,% medio ) Bron: LISA Bron: Bak, DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - Leegstand in % van voorraad ( m v.v.o.) 6 Zwolle Deventer Apeldoorn Assen Heerenveen Leegstand Leegstand medio s gem. medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( m v.v.o.) % 7% % % % 7% 7% 6% % % % % 9% % 9% % Zwolle, Apeldoorn en Deventer 7% Industrie, handel en transport ICT Banken en verzekeraars Zakelijke dienstverlening Overheid en overige non-profit 7% % Aanbod naar grootteklasse x. m ( m v.v.o.) >.

39 FACTSHEETS MEDIO Zwolle, Apeldoorn en Deventer Kantorenmarkt Kantorenlocaties ZWOLLE Hanzeland Binnenstad Plus Voorsterpoort Oosterenk Deventer DEVENTER Centrum Zwolle Kloosterlanden/Hanzepark APELDOORN Apeldoorn-Noord Centrum Brouwersmolen Malkenschoten Apeldoorn Omvangrijke transacties kantoorruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Deventer Hanzepark ENO Zorgverzekeraar. Apeldoorn Sleutelbloemstraat Stichting ZOA. Linie Astrid Lindgren Kinderopvang 7 Zwolle Oosterenk IT Ernity 7 Hanzelanden Christal Teleservice 7 Hanzelanden De Nieuwe Zaak 6 Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in % ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Noord Beste locaties,,,,,,,, Oost Beste locaties 7,, 9,, 7,7,,, Huurprijzen kantoorruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Apeldoorn Apeldoorn-Noord Centrum Brouwersmolen Malkenschoten Deventer Centrum Kloosterlanden/Hanzepark Zwolle Centrum/Stadsring Hanzeland A-zone Oosterenk *Excl. evt. incentives en de bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. 9

40 FACTSHEETS MEDIO Vastgoedgegevens Kantorenmarkt Gemeente Opname (in m ) Aanbod (in m ) Leegstand (medio ) Kantorenvoorraad (in m ) Bandbreedte huurprijzen (in euro per m /jaar) Almelo.. 6,6% Almere 7. 6.,6% Amersfoort. 9.,9%. 9 - Amstelveen ,% Amsterdam... 6,6% Apeldoorn.. 7,% Arnhem. 6. 6,9% Assen 9.,9%. 9 - Bergen op Zoom 6.,7%. 7 - Best.,%. - Breda 7..,% Capelle aan den IJssel..,%. 9 - Delft 6.. 7,%. 9 - Den Haag. 6.,% Deventer. 97.,% 6. - Diemen..,%. 6 - Drechtsteden.. 6,%. 9 - Ede..,%. - Eindhoven 7.. 6,% Enschede ,%. 7 - Etten-Leur. 9,% 7. - Gouda..,% 7. - Groningen.. 9,6% Haarlemmermeer 9. 6.,%.. - Heerenveen.. 6,%. - Heerlen 6.,%. 9 - Helmond. 9.,% 7. - Hengelo.. 6,9%. - Hilversum. 6.,% 6. - Houten 6..,% 6. - Leeuwarden 7. 6.,%. - Leiden..,7%. - Leidschendam-Voorburg. 6. 9,%. 7 - Maastricht (incl. airport/beek). 77.,% Nieuwegein.. 7,%. 7 - Nijmegen.. 9,9%. 7-7 Oosterhout. 6.,% 9. - Rijswijk. 6. 6,6% Roermond. 6. 9,7% 7. - Roosendaal..,9% Rotterdam ,% Schiedam..,% 6. - 's-hertogenbosch..,% Smallingerland..,% Son en Breugel.,9%. 9 - Stichtse Vecht.,% Tilburg..,6%. 9 - Utrecht..,9%.7. - Veenendaal..,% 7. - Veldhoven 7.,%. - Venlo.,%. - Zoetermeer 6..,9% 6. - Zwolle. 7. 6,% ,7% 9.. -

41 FACTSHEETS MEDIO Algemene gegevens Kantorenmarkt Gemeente Inwoners (in aantal) Beroepsbevolking (in % van totale bevolking) Particulier besteedbaar huishoudinkomen (in euro s) Kantorenvoorraad per inwoner (in m /inwoner) Kantoorbanen (in aantal) Almelo 7.7 6%.6,7 7.9 Almere 9. 7%.,.7 Amersfoort. 67% 6.,7. Amstelveen. 6% 9.7 7,. Amsterdam 79. 7%.7 7,7 9. Apeldoorn 6.9 6%.7,7 7.6 Arnhem 9. 7%. 7,. Assen 67. 6%.9, 9. Bergen op Zoom %.,6. Best.7 66%.,6. Breda %.,. Capelle aan den IJssel %. 7,.9 Delft 9.7 7%.,. Den Haag. 69%.6,.7 Deventer %.,7.6 Diemen.9 69%. 9, 7.9 Drechtsteden 67. 6%.,. Ede.7 6% 6.,.9 Eindhoven 7. 69%.7 6,9. Enschede. 6% 9.,. Etten-Leur. 66%.,7. Gouda 7. 66%.9,9.7 Groningen 9. 76%.7, 6. Haarlemmermeer.9 67% 9. 9,.6 Heerenveen. 6%.,6. Heerlen 9. 67%.,. Helmond. 67%.,9. Hengelo.9 6%.,. Hilversum. 6% 6. 7,. Houten. 6%.,. Leeuwarden 9. 69% 9. 6,. Leiden.7 7%.,.7 Leidschendam-Voorburg 7. 6% 6.6,9 6.7 Maastricht (incl. airport/beek) 7. 69%.,.6 Nieuwegein %.6,.7 Nijmegen 6. 7%.6,9. Oosterhout. 6% 6., 6. Rijswijk 6.9 6%. 9,.6 Roermond 6. 67%., 7. Roosendaal %.7,. Rotterdam % 9.,6 9. Schiedam 76. 6%.,. 's-hertogenbosch. 6%. 6,. Smallingerland. 6%.9,7.7 Son en Breugel. 6%.,. Stichtse Vecht 6. 66%.,6 7. Tilburg 7. 69%., 7.6 Utrecht 6. 7%.,6. Veenendaal 6. 6%., 7. Veldhoven.9 66% 6.,.6 Venlo %.,. Zoetermeer. 69% 6.,. Zwolle. 6%. 6, %.,.7.

42 FACTSHEETS MEDIO Bedrijfsruimtemarkt Banen in de industrie.9.9 t.o.v.,% Aanbod 9.. m medio t.o.v. ultimo,%.6 ha t.o.v.,% Opname.. m e helft t.o.v. e helft 6,% Aanbod-voorraadratio,6% medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs 6 per m /jaar medio t.o.v. ultimo,% Index banen in de industrie 6= bedrijventerreinen (ha) Bron: LISA Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff Jaarlijkse uitgifte Opname en aanbod x. m ( 7 m v.v.o.) Aanbod-voorraadratio in % ( 7 m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - medio Moerdijk Tilburg Eindhoven Rotterdam Sittard-Geleen Venlo Emmen Ratio Ratio medio s gemiddelde medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( 7 m v.v.o.) % % % % % % 9% Industrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector Aanbod naar grootteklasse x. m ( 7 m v.v.o.) >.

43 FACTSHEETS MEDIO Bedrijfsruimtemarkt Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot West Beste locaties 7,7 9, 9,7, 7,,,, Zuid Beste locaties 7,7 9, 9,7, 7,,,, Oost Beste locaties 9, 9,7,, 9, 9,7,,7 Noord Beste locaties, 9,7,,, 9,7,, *exclusief distributiecentra Huurprijzen bedrijfsruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Groot Amsterdam Rotterdam en omgeving Den Haag en omgeving Utrecht en omgeving Haarlemmermeer Eindhoven en omgeving Arnhem en Nijmegen Zwolle, Apeldoorn en Deventer s-hertogenbosch en Tilburg Gooi en Eemland Twentse Stedenband Breda en omgeving Groningen en Assen Limburg Almere Friesland Ede en Veenendaal *De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten. Omvangrijke transacties bedrijfsruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Sint Joost Kantstraat Action 77. Venray Smakterheide Hewlett-Packard 9. Roosendaal Borchwerf IIl Tommy Hilfiger.6 Enschede Boekelosestraat Van Merksteijn Plastics. Breda Emer-Zuid/Emer-Noord Broekman Logistics Limburg 6.9 Klundert Fazantweg European Sport Services 6.7 Venray Smakterheide ModusLink. Numansdorp Edisonstraat Veldboeket.6 Schiphol-Rijk Schiphol-Rijk Interxion.7 Warmond Oosteinde SIM Industries. Aanbod-voorraad ratio per gemeente in %, medio Moerdijk Veldhoven Diemen Utrecht Amsterdam Amersfoort Schiedam Arnhem Eindhoven Rotterdam Almere Zoetermeer Ede Roosendaal Oldenzaal Haarlemmermeer Houten Tilburg Etten-Leur Nieuwegein Breda 's-hertogenbosch Stichtse Vecht Zevenaar Best Venray Wijchen Den Haag Leiden Rijswijk Deventer Enschede Venlo Waalwijk Veenendaal Son en Breugel Drechtsteden Zwolle Leeuwarden Apeldoorn Oosterhout Gouda Helmond Almelo Roermond Duiven Capelle aan den IJssel Delft Hilversum Smallingerland Haarlem Assen Heerenveen Hengelo Emmen Nijmegen Sittard-Geleen Groningen Bergen op Zoom Maastricht Zeist % % 6% 9% % % % s gemiddelde

44 FACTSHEETS MEDIO Almere Bedrijfsruimtemarkt Banen in de industrie 9.7 t.o.v.,7% Aanbod 99. m medio t.o.v. ultimo % 9 ha t.o.v.,% Opname. m e helft t.o.v. e helft 7% Aanbod-voorraadratio,% medio t.o.v. ultimo,% Huurprijs per m /jaar medio t.o.v. ultimo,% Index banen in de industrie 6= bedrijventerreinen (ha) Almere Jaarlijkse uitgifte Bron: LISA Bron: VROM/DG Ruimte, bewerking DTZ Zadelhoff Opname en aanbod x. m ( 7 m v.v.o.) Opname Aanbod Prognose opname Gemiddelde opname 6 - medio Aanbod-voorraadratio in % ( 7 m v.v.o.) 6 Almere Amsterdam Diemen Hilversum Zwolle Ratio Ratio medio s gemiddelde medio Opname naar sector buitenring - medio, binnenring - medio ( 7 m v.v.o.) % % 6% 7% 7% % % % % Almere % % % % % % 9% Industrie en bouw Handel Transport ICT Dienstensector Aanbod naar grootteklasse x. m ( 7 m v.v.o.) >.

45 FACTSHEETS MEDIO Almere Bedrijfsruimtemarkt Bedrijventerreinen De Vaart Veluwsekant De Steiger Hollandsekant Stichtsekant 6 Gooisekant/Gooise Poort 7 Hogekant/Lagekant Sallandsekant 9 Poldervlak Markerkant 7 Almere 9 6 Omvangrijke transacties bedrijfsruimte e helft Plaats Locatie Huurder/koper Metrage Almere Gooisekant ASM Europe. De Steiger Beguit.9 Gooisekant Boetech.7 Markerkant Allycars Bruto aanvangsrendementen v.o.n. in %* ultimo medio Landsdeel Locatie van tot van tot Oost Beste locaties 9, 9,7,, 9, 9,7,,7 West Beste locaties 7,7 9, 9,7, 7,,,, *exclusief distributiecentra Huurprijzen bedrijfsruimten in euro per m /jaar* ultimo medio Plaats van tot van tot Almere De Vaart Veluwsekant De Steiger Hollandsekant Stichtsekant Gooisekant/Gooise Poort Hogekant/Lagekant Sallandsekant Poldervlak Markerkant *De bandbreedtes geven de meest voorkomende huurprijzen weer. Uitschieters aan de boven- of onderkant vallen hier buiten.