Proefveldbezoek kolen en schermbloemigen 2017

Transcriptie

1 Titel van de demo Proefveldbezoek kolen en schermbloemigen 2017 Rumbeke-Beitem dinsdag 17 oktober 2017, 15:00-18:00

2 Beste proefveldbezoeker, Van harte welkom op het proefveldbezoek kolen en schermbloemigen We hebben opnieuw ons best gedaan een interessant programma voor je in elkaar te steken. We raken vele thema s aan die voor jou als landbouwer een directe invloed hebben op de gewasopbrengst en teeltsaldo. In dit bezoek zal het gaan over rationele rassenkeuze, bewaring, bemesting, teelttechniek, diversificatie en gewasbescherming in diverse kolen, wortelen en knolselder. Inagro staat voor kwalitatief onderzoek en advies in de land- en tuinbouw en kan terugvallen op al meer dan 60 jaar ervaring in de landbouwsector. De afdeling open lucht groenten bestaat uit een 20tal enthousiaste collega s met een hart voor de groenteteelt. In deze proefveldgids vind je de achtergrondinformatie bij de relevantste proeven aangelegd in 2017 in de teelten kolen, wortel en selderij. Telkens zijn ook de recentste resultaten opgenomen. Inagro stemt ieder jaar zijn onderzoeksprogramma af op de noden uit de praktijk. Dit gebeurt tijdens de technische adviesraad tuinbouw openlucht. Dit jaar gaat deze vergadering door 9 november. Indien je hieraan wenst deel te nemen, aarzel dan niet om contact op te nemen met ons team. Alvast veel leesgenot! Danny Callens Afdelingshoofd Tuinbouw open lucht 051/ , danny.callens@inagro.be INFORMATIE WEERGEGEVEN IN DEZE PROEFVELDGIDS Proefveldnummering De objecten van een proef worden genummerd weergegeven als cijfers waarbij het honderdtal voor de herhaling staat en het resterende cijferdeel voor het objectnummer. Dit object kan een type behandeling zijn, een cultivar (ras) of bemestingsregime e.d. vb. 208 = 2 de herhaling (blok), 8 ste object (objecten staan vermeld in de objectentabel) Statistiek Bij alle tabellen met statistische verwerking geldt: Waarden gevolgd door dezelfde letter zijn niet significant verschillend (p=0,05) (bij post-hoc Tukey test of niet-parametrisch alternatief) KWV = Kleinste wezenlijk verschil; VC = Variantiecoëfficiënt (%) ANOVA p-waarde: * = Significant (p<0,05); ** = Zeer significant (p<0,01); *** = Uiterst significant (p<0,001); N.S. = Niet significant (p>=0,05)

3 INHOUD INFORMATIE WEERGEGEVEN IN DEZE PROEFVELDGIDS 1. WAARNEMINGEN EN WAARSCHUWINGEN RASSENPROEF BLOEMKOOL HERFST INDUSTRIE RASSENPROEF BROCCOLI HERFST VERSE MARKT RASSENPROEF SAVOOIKOOL HERFST INDUSTRIE RASSENPROEF SAVOOIKOOL WINTER VERSE MARKT RASSENPROEF BLOEMKOOL HERFST VERSE MARKT BESTRIJDING VAN RUPSEN IN BLOEMKOOL BESTRIJDING VAN KOOLVLIEG IN BLOEMKOOL BESTRIJDING VAN KOOLVLIEG IN BLOEMKOOL (2) BESTRIJDING VAN KOOLVLIEG IN CHINESE KOOL RASSENPROEF KNOLSELDERIJ NORMALE TEELT BEZOEK AAN DE INNOVATIEVE TUIN RODE KOLEN VOOR DE VERSE MARKT WITTE KOLEN VOOR DE VERSE MARKT WITTE KOOL RASGEVOELIGHEID VOOR TRIPS RASSENPROEF KNOLSELDERIJ VROEGE TEELT RASSENPROEF INDUSTRIEWORTEL WITZIEKTEBESTRIJDING IN WORTELEN VERBETEREN VAN DE BESTRIJDING VAN WORTELVLIEG BIJ KNOLSELDER STROKENTEELT WORTEL EN UI BLADVOEDING IN BLOEMKOOL DEMONSTRATIE VAN DE GEWASBESCHERMINGSAPP OPROEP - HERKEN JE DEZE SYMPTOMEN BIJ PREI EN BLOEMKOOL?

4 Aantal gevangen koolmotmannetjes per lokval Aantal gevangen koolvliegen per lokval 1. WAARNEMINGEN EN WAARSCHUWINGEN 2017 Koolvlieg bloemkool West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Het aantal koolvliegen in West-Vlaanderen nam snel toe begin mei. Eind april werden weinig koolvliegen waargenomen, maar er was toen al heel veel ei-afleg nabij de voet van de plant. Vier weken later waren de gevolgen ook te zien in de proefvelden, maar ook op heel wat gangbare percelen was dit jaar veel uitval zichtbaar van koolvlieg. Koolmot bloemkool West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen De druk van koolmot is in vergelijking met vorig jaar heel laag. Rupsen waren bijgevolg weinig aanwezig 1

5 Aantal gevangen koolmotmannetjes per lokval 17/mei 24/mei 31/mei 7/jun 14/jun 21/jun 28/jun 5/jul 12/jul 19/jul 26/jul 2/aug 9/aug 16/aug 23/aug 30/aug 6/sep 13/sep 20/sep 27/sep 4/okt 11/okt 18/okt Aantal gevangen koolvliegen per lokval Koolvlieg spruitkool West-Vlaanderen 2017 West-Vlaanderen 2016 De tellingen van zowel West- en Oost-Vlaanderen en Antwerpen zijn zeer gelijklopend. De druk van koolvlieg is bijna altijd hoger in West-Vlaanderen vergeleken met de andere provincies. Als de koolvliegdruk wordt vergeleken met vorig jaar (2016) blijkt wel dat de druk veel hoger is. Koolmot spruitkool West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Noord-Frankrijk 2

6 Aantal overschrijdingen Wortelvlieg - vluchten 2017 algemeen 12 Aantal velden met overschrijding Weeknummer regia Ath regio Doornik regio Oosten van W-VL regio O-Vl regio Westhoek De eerste vlucht van wortelvlieg was vooral in weken (eind mei-begin juni). De tweede generatie wortelvlieg was actief in de weken (augustus). Derde vlucht is terug begonnen in de weken (begin oktober). Het is heel duidelijk dat de overschrijdingen in Wallonië en Oost- Vlaanderen heel beperkt zijn. Het zijn vooral regio Oosten van West-Vlaanderen en regio Westhoek waar de meeste overschrijdingen van wortelvlieg zijn. Meer specifiek zijn het vooral de gemeenten Koekelare, Kortemark, Zwevezele en Lichtervelde waar de hoogste druk heerst. De aanwezigheid van wortelvlieg is sterk perceelsafhankelijk. Op meer dan de helft van de wortelpercelen werd zelfs nooit een overschrijding waargenomen. Als we kijken in de piekperiodes (bijv. week 22 tijdens 1 e vlucht) werden op slechts 32 % van de bezochte percelen een overschrijding opgemerkt. Tijdens de tweede vlucht (augustus) vertonen slechts % van de bezochte percelen een overschrijding. De tweede en derde generatie wortelvlieg duurt meestal langer. 3

7 2. RASSENPROEF BLOEMKOOL HERFST INDUSTRIE Planten: 6 juli x 49 cm Rassen: zie tabel Oogst: vanaf 28 september 2017 tot heden Context In deze rassenproef wordt de gebruikswaarde nagegaan van verschillende cultivars bloemkool, voor aanvoer in roosjes aan de verwerkende industrie. De belangrijkste kenmerken in dit segment zijn de productie, roossortering en -kwaliteit (hardheid en vastheid), een zo kort mogelijk oogsttraject en gewaskenmerken zoals zelfdekkendheid, gevoeligheden voor ziekten en andere aandoeningen. Proefplan & Rassen Teeltverloop Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Canopus Clause 2 CAU 1997 Sakata 3 Clarina Syngenta 4 David Syngenta 5 Fortaleza Seminis 6 Freebel Seminis 7 Giewont Seminis 8 Gohan Syngenta 9 Jubera Seminis 10 Toledo Bejo Bemesten: 6 juli: 600 kg/ha Patentkali, 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 20 juli: 1,875 l/ha Kerb 400 SC; 26 juli: schoffelen Insectenbestrijding: 5 juli: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 21 september: 0,75 l/ha Movento + Trend 90 Ziektebestrijding: 1 september: 1 l/ha Ortiva 4

8 Resultaten Gevoeligheid voor valse meeldauw 2 de vrucht 2017 Cultivar Score Canopus 7,6 CAU ,7 Clarina 6,0 David 8,0 Fortaleza 6,4 Freebel 6,7 Giewont 6,1 Gohan 7,4 Jubera 6,1 Toledo 7,1 0 = niet aangetast 9= zwaar aangetast Bloemkool industrie 1 ste vrucht 2017 Cultivar Zaadhuis Boorders (%) Flandria (%) (ton/ha) Opbrengst (g/stuk) 50% oogst (dagen) 50% oogst (beurten) Canopus Clause 0,0 80,0 28, CF Sakata 0,0 95,0 27, CF Sakata 0,0 78,3 27, Clarina Syngenta 0,0 86,7 28, David Syngenta 8,3 71,7 27, Fortaleza Seminis 1,7 86,7 30, Giewont Seminis 3,3 78,3 29, Gohan Syngenta 3,3 90,0 28, Jubera Seminis 0,0 78,3 27, Liberty Clause 5,0 15,0 28, Merton Sakata 0,0 86,7 27, Toledo Bejo 0,0 76,7 28, Adona Bejo 0,0 88,3 29,

9 3. RASSENPROEF BROCCOLI HERFST VERSE MARKT Planten: 26 juli x 70 cm Rassen: zie tabel Oogst: 9 oktober 2017 tot heden Doel De waarde van diverse cultivars nagaan met als doel een zo ruim mogelijke oogstspreiding voor afzet op de verse markt te bekomen. Proefplan & Rassen Teeltverloop Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Chronos Sakata 2 Delano Bejo 3 HA Hazera 4 Ironman Seminis 5 Kimono Clause 6 Monrello Syngenta 7 Parthenon Sakata 8 SGD93888 Syngenta 9 SV1002BL Seminis 10 Thunder Dome F1 Takii 11 Titanium Seminis 12 Triton Sakata Bemesten: 24 juli: 300 kg/ha Patentkali; 26 juli: 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 10 augustus: 1,65 kg/ha Lentagran 45 WP; 22 augustus: schoffelen Insectenbestrijding: 26 juli: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 21 september: 0,75 l/ha Movento + Trend 90 Ziektebestrijding: 29 september: 1 kg/ha Signum 6

10 Resultaten vroege teelt Broccoli vroege teelt Oogstkenmerken en opbrengst Cultivar 50 % van de oogst (datum) (dagen na poten) Oogstspreiding (dagen) Aantal oogstbeurten Flandriakwaliteit (%) A1- kwaliteit (%) Marktbare planten (%) Opbrengst hoofdknop (ton/ha) Ironman 4/06/ ab 100,0 a 0,0 c 97,9 a 22,6 ab Kimono 30/05/ ab 69,6 b 30,4 b 88,6 a 15,0 c Koros 26/05/ ab 15,3 c 84,7 a 89,8 a 17,1 bc Kuba 31/05/ ab 100,0 a 0,0 c 100,0 a 19,5 abc Malibu 2/06/ a 100,0 a 0,0 c 96,3 a 20,4 abc Titanium 7/06/ b 100,0 a 0,0 c 98,1 a 25,7 a Aquiles 29/05/ ab 99,1 a 0,9 c 100,0 a 17,5 bc Eos 4/06/ ab 99,0 a 1,0 c 98,1 a 25,7 a Gemiddelde ,0 4,9 85,4 14,6 96,1 20,4 KWV (1) (1) (1) 7,1 VC (%) 5,9 34,7 6,0 12,1 P-waarde 0,027 * 0,000 *** 0,000 *** 0,169 0,000 *** (1) Na gegevenstransformatie arcsin x. 7

11 4. RASSENPROEF SAVOOIKOOL HERFST INDUSTRIE Planten: 16 juni x 70 cm Rassen: zie tabel Oogst: najaar 2017 Doel In deze proef worden verschillende rassen onderzocht op hun geschiktheid voor levering aan de verwerkende industrie. Belangrijke parameters zijn ziektegevoeligheid, uitwendige en inwendige kwaliteit (kleur) en opbrengst. Proefplan & Rassen Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Capriccio Clause 2 Clarissa Bejo 3 Convoy Takii 4 Cordesa Syngenta 5 Firensa Bejo 6 Gloriosa Bejo 7 Madlene Rijk Zwaan 8 Melissa Bejo 9 Sonho Takii 10 Tasmania Syngenta 11 Utah Syngenta Teeltverloop Bemesten: 14 juni: 600 kg/ha Patentkali, 16 juni: 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 3 juli: schoffelen; 23 juli: manueel wieden Insectenbestrijding: 15 juni: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 18 juli: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward; 21 september: 0,75 l/ha Movento + Trend 90 Ziektebestrijding: 1 september: 1l/ha Ortiva; 29 september: 1 kg/ha Signum 8

12 Resultaten vorig jaar Herfstsavooikool industrie Oogstgegevens Cultivar Netto- Stuk- Geoogste kolen (%) opbrengst gewicht markt- niet marktbaar (ton/ha) (gram) baar ongroeizaam rot vreemde plant vertakt wegval Capriccio 57,6 cd 2071 c 99,2 ab 0,8 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a Firensa 53,2 de 1929 cd 98,3 ab 0,0 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a 1,7 a Gloriosa 48,5 ef 1797 de 95,8 ab 1,7 a 0,8 a 0,0 a 1,7 a 0,0 a Madlene 68,7 b 2534 b 96,7 ab 2,5 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a 0,8 a Melissa 64,0 bc 2408 b 95,0 b 0,8 a 3,3 a 0,0 a 0,8 a 0,0 a sonho 78,2 a 2863 a 97,5 ab 0,8 a 0,8 a 0,8 a 0,0 a 0,0 a Tasmania 53,8 de 1971 cd 97,5 ab 0,0 a 1,7 a 0,0 a 0,8 a 0,0 a Verto 46,3 ef 1653 ef 100,0 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a Wiratoba 41,9 f 1536 f 96,7 ab 0,8 a 2,5 a 0,0 a 0,0 a 0,0 a Gemiddelde 56, ,4 0,8 1,0 0,1 0,4 0,3 K.W.V. aan P0,01 9,8 310,7 K.W.V. aan P0,05 7,1 225,7 V.C. (%) 7,2 6,3 5,5 33,8 44,5 16,4 32,8 28,6 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,204 N.S. 0,424 N.S. 0,419 N.S. 0,472 N.S. 0,620 N.S. 0,472 N.S. (1) Na gegevenstransformatie arcsin x. (1) 9

13 5. RASSENPROEF SAVOOIKOOL WINTER VERSE MARKT Planten: 20 juli x 70 cm Rassen: zie tabel Oogst: najaar 2017 Doel In deze rassenproef werd de gebruikswaarde nagegaan van de opgenomen cultivars voor aanvoer voor de verse markt. Proefplan & Rassen Teeltverloop Nr. Cultivar Zaadhuis 1 B 3052 Bejo 2 B 3053 Bejo 3 Baïkal Syngenta 4 Black Wolf F1 Cora Seeds 5 Cordesa Syngenta 6 Gloriosa Bejo 7 Maurice Rijk Zwaan 8 Nebraska Syngenta 9 Utah Syngenta 10 Verto Syngenta 11 Wiratoba Syngenta 12 Manitoba Syngenta Bemesten: 19 juli: 300 kg/ha Patentkali; 20 juli: 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 10 augustus: 1,65 kg/ha Lentagran 45 WP; 22 augustus: schoffelen Insectenbestrijding: 5 juli: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 21 september: 0,75 l/ha Movento + Trend 90 Ziektebestrijding: 29 september: 1 kg/ha Signum 10

14 Resultaten 2015 De proef 2016 werd door uitzonderlijke regenval vernietigd. Savooikool winterteelt Opbrengstgegevens Cultivar Netto- Stuk- Flandria- A1 Marktbaar Niet marktbaar (%) opbrengst gewicht kwaliteit kwaliteit (%) ongroei- hartloos rot wegval vertakt (ton/ha) (gram) (%) (%) zaam Baikal 36,2 b 1381 c 100,0 0,0 89,8 a 3,3 a 2,1 a 0,0 a 4,2 a 0,6 a Gloriosa 43,2 a 1605 a 100,0 0,0 92,5 a 2,5 a 1,3 a 0,0 a 3,8 a 0,0 a Kamchatka 29,9 c 1151 d 100,0 0,0 90,0 a 5,0 a 1,9 a 0,0 a 3,1 a 0,0 a Nebraska 37,8 b 1448 bc 100,0 0,0 86,9 a 5,6 a 0,6 a 0,0 a 6,9 a 0,0 a Wiratoba 40,7 a 1520 ab 100,0 0,0 94,4 a 2,5 a 0,0 a 0,6 a 1,3 a 1,3 a Gemiddelde 37, ,0 0,0 90,7 3,8 1,2 0,1 3,8 0,4 K.W.V. P0,01 4,0 172,4 K.W.V. P0,05 2,9 122,9 V.C. (%) 5,0 5,6 7,6 33,8 36,4 18,8 52,8 30,3 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,284 N.S. 0,384 N.S. 0,334 N.S. 0,444 N.S. 0,576 N.S. 0,444 N.S. (1) Na gegevenstransformatie arcsin x. (1) 11

15 6. RASSENPROEF BLOEMKOOL HERFST VERSE MARKT Planten: 26 juli x 70 cm Rassen: zie tabel Oogst: najaar 2017 Doel In deze rassenproef wordt de gebruikswaarde nagegaan van herfstrassen van bloemkool voor aanvoer aan de verse markt. Proefplan & Rassen Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Ansari Syngenta 2 B 3000 Bejo 3 CAU Sakata 4 CF17-1 Uniseeds 5 Clarina Syngenta 6 Faraday Syngenta 7 Fortaleza Seminis 8 HA Hazera 9 Huberto Syngenta 10 Jericho Sakata 11 Leocen Syngenta 12 SV5818AC Seminis 13 Toledo Bejo Teeltverloop Bemesten: 24 juli: 300 kg/ha Patentkali; 26 juli: 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 10 augustus: 1,65 kg/ha Lentagran 45 WP; 22 augustus: schoffelen; 28 augustus: aanaarden Insectenbestrijding: 24 juli: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 21 september: 0,75 l/ha Movento + Trend 90 Ziektebestrijding: 29 september: 1 kg/ha Signum 12

16 Resultaten Aantasting met valse meeldauw op 11 oktober Nr. Cultivar score valse meeldauw 11/10/17 1 Ansari 5,2 bcd 2 B ,6 ab 3 CAU ,3 a 4 CF17-1 7,4 ab 5 Clarina 4,4 cd 6 Faraday 5,9 abcd 7 Fortaleza 7,2 ab 8 HA ,3 cd 9 Huberto 7,9 a 10 Jericho 6,8 abc 11 Leocen 3,7 d 12 SV5818AC 5,2 bcd 13 Toledo 7,4 ab Gemiddelde 6,25 KWV Factor 1 2,55 Variantiecoëfficiënt 13,64 P-waarde Blokken 0,000 *** P-waarde Factor1 0,000 *** 1 = niet aangetast 9= zwaar aangetast (vlekken tellen) Resultaten zaai januari Bloemkool zaai januari verse markt Opbrengstgegevens Cultivar 50 % van de oogst Oogst- (datum) (d na poten) spreiding (d) Aantal oogstbeurten Kg-opbrengst (1) aanvoer verse markt (ton/ha) (gram/kool) Aerospace ,2 ab 1401 b Alcala ,5 a 1664 a Ansari ,0 ab 1459 ab Flirt ,8 ab 1592 ab Guideline ,8 ab 1493 ab Korlanu ,7 ab 1384 b Tirza ,5 ab 1401 b CAU ,9 ab 1492 ab CAU ,2 ab 1556 ab Delias ,4 b 1433 ab Hermon ,0 b 1440 ab Gemiddelde , KWV 8,2 255 VC (%) 7,3 6 P-waarde 0,0 ** 0,0 * (1) Opbrengst marktbare bloemkool (klasse : Extra, I, II en III). 13

17 7. BESTRIJDING VAN RUPSEN IN BLOEMKOOL Planten: 06 juli x 70 cm Ras: Giewont (Seminis) Oogst: half oktober 2017 Context Het teeltseizoen 2016 kende een zeer hoge druk en aantasting door rupsen op diverse koolgewassen. In 2017 werd daarom een middelenproef aangelegd in bloemkool waarbij de nadruk lag op een agroecologische benadering. Binnen het Interreg-ECOPAD project onderzoeken we de effectiviteit van biologische, gangbare middelen. Proefplan & Objecten Nr Product Naam Dosis Actieve stof Behandelings -stadium 1 Onbehandeld Tracer 0,2 l/ha spinosad ABC 3 Dipel 1 kg/ha Bacillus thuringiensis ssp kurstaki ABCD 4 Xentari 1 kg/ha Trichoplusia + Bacillus thuringiensis ssp aizawai ABCD Bacillus thuringiensis ssp kurstaki 5 Dipel + 1 kg/ha Trichoplusia + Bacillus thuringiensis ssp Xentari 1 kg/ha aizawai ABCD 6 Decis EC 2,5 + Xentari 0,4 1 l/ha kg/ha deltramethrin Bacillus thuringiensis ssp aizawai 7 Coragen 0,125 l/ha chloorantraniliprole AC 8 Affirm 1,5 kg/ha emamectine benzoaat ABC A= 27 juli, B= 7 augustus, C= 21 augustus, D= 4 september. AC BD 14

18 Resultaten Door de zeer lage rupsendruk in deze proef werden enkel in het blanco object rupsen geteld in de 4 parallellen; bij de andere objecten werd enkel in parallel 1 het aantal rupsen geteld. Tellingen 31 juli en 10 augustus 31/07/ /08/2017 Nr. Object Som andere Gem. # koolmotten/pl Gem. # koolmotten/pl rupsen 1 Onbehandeld 0,18 0,38 0,25 2 Tracer 0,00 0, Dipel 0,00 0, Xentari 0,07 0, Dipel + Xentari 6 Decis EC 2,5 + Xentari 0,00 0,00 0 0,07 0,07 (*) 7 Coragen 0,07 0, Affirm 0,00 0,13 (*) (*) object 6: 25 rupsen op 1 plant en object 8: 23 rupsen op 1 plant Telling 23 augustus 23/08/2017 Nr. Object Gem. # > koolwitjes/pl Gem. # < koolwitjes/pl Som kooluil Som andere rupsen 1 Onbehandeld 0,73 0,02 0 0,25 2 Tracer 0,73 0, Dipel 0,33 0,00 (*) 1 4 Xentari 1,73 0, Dipel + Xentari 6 Decis EC 2,5 + Xentari 1,00 0, ,67 0, Coragen 0,47 0, Affirm 0,80 0, (*) object 3: 14 rupsen op 1 plant 15

19 Telling 7 september 7/09/2017 Nr. Object Gem. # > koolmotten/pl Gem. # < koolwitjes/pl Gem. # < kooluilen/pl 1 Onbehandeld 0,03 0,03 1,07 2 Tracer 0,00 0,00 4,00 3 Dipel 0,07 0,00 0,40 4 Xentari 0,13 0,00 4,00 5 Dipel + Xentari 6 Decis EC 2,5 + Xentari 0,00 0,00 0,93 0,00 0,00 0,00 7 Coragen 0,00 0,00 0,00 8 Affirm 0,00 0,00 4,00 Rupsenschade op 4 oktober Nr. Object Dosis Gemiddelde schade door rupsen op blad op 4 oktober Onbehandeld - - 4,5 2 Tracer 0,2 l/ha 7,6 3 Dipel 1 kg/ha 4,9 4 Xentari 1 kg/ha 4,8 5 Dipel + Xentari 6 Decis EC 2,5 + Xentari 1 1 0,4 1 kg/ha kg/ha l/ha kg/ha 7 Coragen 0,125 l/ha 8,1 8 Affirm 1,5 kg/ha 6,0 1= zeer veel schade 9 = geen schade Besluit Door de lage aantasting door rupsen konden in deze proef geen duidelijke effecten van de middelen aangetoond worden. 6,1 8,0 16

20 Gemiddeld aantal koolvliegeitjes/val 8. BESTRIJDING VAN KOOLVLIEG IN BLOEMKOOL Planten: 21 april x 70 cm Ras: Giewont (Seminis) Oogst: 17 juli 2017 Doel In deze proef worden verschillende producten onderzocht van een plantbakbehandeling tegen koolvlieg in bloemkool. Hierbij worden drie middelen onderzocht. Daarnaast worden ook twee verschillende bladbehandelingen vergeleken die tijdens de teelt werden toegepast. Proefplan & Objecten Behandeling A: 11/04/17 Behandeling B: 26/05/17 Nr. Object Naam Dosis Behandelings tijdstip 1 onbehandeld Tracer 12 ml/1000 pl A 3 Tracer+ Verimark 12 ml/1000 pl+ 15 ml/1000 pl 4 Proefmiddel 1 A 5 Verimark 15 ml/1000 pl A 6 Proefmiddel 2 A 7 8 Tracer + Benevia Tracer + Decis EC 2,5 12ml/1000 pl + 0,75 l/ha 12 ml/1000pl + 0,4 l/h A AB AB Resultaten Niettegenstaande er relatief weinig koolvliegen werden gevangen in de periode van eind april tot halfweg mei, was er op dit moment heel veel ei-afleg nabij jonge koolplanten. Op twee plaatsen in West-Vlaanderen werd ei-afleg gemonitord gedurende de proef Merkem Beitem /04/2017 5/05/ /05/ /06/2017 4/07/

21 Uitvaltellingen doorheen het teeltverloop Object % uitval totale uitval bij 16/05 30/05 13/06 26/06 10/07 oogst 1.Onbehandeld 9 a 75 a 6 a 1 a 0 a 92 a 2.Tracer 0 b 49 ab 15 a 0 a 0 a 64 abc 3.Tracer + Verimark 0 b 15 bc 18 a 0 a 0 a 36 cd 4.Proefmiddel 1 5.Verimark 0 b 8 c 13 a 0 a 0 a 22 d 6.Proefmiddel 2 7.Tracer + Benevia 0 b 29 bc 17 a 0 a 0 a 47 bcd 8.Tracer + Decis EC 2,5 0 b 33 abc 13 a 0 a 0 a 47 bcd Gemiddeld K.W.V. bij P 0,05 (1) VC (%) p-waarde Factor1 0,000 *** 0,000 *** 0,154 N.S. 0,236 N.S. 0,698 N.S. 0,000 *** (1) Na gegevenstransformatie arcsin x. Bij de eerste waarneming drie weken na het planten werd al bijna 10 % uitval waargenomen in het onbehandelde object. Vijf weken na planten was in het onbehandelde object al 75 % uitval door koolvlieg. Ook de Tracer behandeling vertoonde vijf weken na planten al 50 % uitval. De behandelingen met Verimark hadden slechts 8 % uitval, die in combinatie met Tracer 16 %. In deze proef werd dus geen meerwaarde van een gecombineerde plantbakbehandeling van Tracer en Verimark waargenomen. Verimark en het proefmiddel vertoonden iets minder uitval zeven weken na planten. De plantbakbehandeling met Verimark heeft significant minder uitval dan de tracer behandelingen. De combinatie Tracer-Verimark in 1 werkgang had een minder goede werking dan dat Verimark enkel werd toegepast. Op 30 mei vertoonden de objecten 7 & 8 die een bladbespuiting kregen op 26 mei, respectievelijk 29 en 33 % uitval. Het object 2 waar deze bladbespuiting niet werd toegepast vertoonde 49 % uitval. Doordat de bladbespuiting slechts vier dagen voor deze waarneming plaatsvond, kan het verschil in uitval niet aan deze bladbespuiting te danken zijn. Deze objecten waren dan ook niet significant verschillend van elkaar (te wijten aan hoge VC% in deze proef). Twee weken na de bladbespuiting was er ongeveer evenveel bijkomende uitval in voorgenoemde objecten. Dus een extra bladbehandelingen met Decis EC 2,5 en Benevia vier weken na planten gaf in deze proef geen verschil. Eens de eitjes werden afgelegd, is een bladbehandeling met Decis EC 2,5 of Benevia te laat. Een mogelijke reden is dat de koolvliegeitjes niet worden geraakt bij een bespuiting en de afgelegde eitjes toch ontluiken. Er werden ook geen verschillen waargenomen tussen Benevia en Decis EC 2,5. 18

22 9. BESTRIJDING VAN KOOLVLIEG IN BLOEMKOOL (2) Planten: 21 april x 70 cm Ras: Clarina (Syngenta) Oogst: 20 juli augustus 2017 Doel In deze proef werden 2 verschillende producten onderzocht in een plantbakbehandeling tegen koolvlieg in bloemkool. De combinatie werd gemaakt met een Phyto-Drip behandeling met Cruiser. Proefplan & Objecten Nr. Object Dosis Eenheid Behandelingstijdstip 1 Verimark 15 ml/1000 planten B 2 Verimark Cruiser 15 2 ml/1000 planten g/1000 planten 3 Conserve Pro 50 ml/1000 planten B 4 Conserve Pro Cruiser 5 Onbehandeld 50 2 ml/1000 planten g/1000 planten B A: Phyto-Drip B A: Phyto-Drip

23 Resultaten Uitval en schade door rupsen en bladluizen Nr. Object + dosis (g of ml/1000 planten) % cumulatieve uitval door koolvlieg Rupsenschade % planten met bladluizen (2) Gewasstand 31/mei 14/jun 12/jul 12/jul 12/jul 28/jun 1 Verimark 15 0,0 b 1,9 b 3,1 b 5,0 a 75,0 ab 6,3 a 2 Cruiser 2 +Verimark 15 0,0 b 2,2 b 4,4 b 4,3 a 25,0 c 7,0 a 3 Conserve Pro 50 0,0 b 1,3 b 1,6 b 5,0 a 82,5 ab 6,5 a 4 Cruiser 2 +Conserve pro 50 0,3 b 0,9 b 2,2 b 4,8 a 47,5 bc 6,8 a 5 Onbehandeld 10,6 a 55,6 a 66,3 a 5,0 a 97,5 a 6,0 a gemiddelde 2,2 12,4 15,5 4,8 65,5 6,5 K.W.V. bij P 0,05 (1) (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) P-waarde 0,000 *** 0,000 *** 0,000 *** 0,445 N.S. 0,000 *** 0,138 N.S. Quotering (1) Transformatie arcsin x (2) telling op 10 planten per plot Kwaliteit en opbrengst bij eerste snijbeurt op 20 juli 1 = geen schade 9 = zeer veel schade 1 = geen schade 9 = zeer veel schade 9 = optimaal 1 = zeer slecht Nr. Object + dosis (g of ml/1000 planten) % kolen per kwaliteitsklasse Totale Extra I II III % marktbaar opbrengst (kg) 1 Verimark 15 24,4 a 0,6 a 0,3 a 0,3 a 37,5 a 37,5 a 2 Cruiser 2 + Verimark 15 24,4 a 0,3 a 0,0 a 0,9 a 35,3 a 35,3 a 3 Conserve Pro 50 35,6 a 0,0 a 0,9 a 1,9 a 54,6 a 54,6 a 4 Cruiser 2 + Conserve pro 50 28,1 a 0,0 a 0,0 a 0,3 a 41,5 a 41,5 a 5 Onbehandeld 4,1 b 0,0 a 0,3 a 0,0 a 5,3 b 5,3 b Gemiddelde 23,3 0,2 0,3 0,7 34,8 34,8 K.W.V. bij P 0,05 (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) P-waarde 0,000 *** 0,601 0,706 0,169 0,002 *** 0,002 *** (1) Transformatie arcsin x 20

24 Kwaliteit en opbrengst bij einde oogst % kolen per kwaliteitsklasse Nr. Object + dosis (g of ml/1000 planten) Totale opbrengst (kg) Extra I II III % marktbaar 1 Verimark 15 69,1 a 20,9 a 1,9 a 0,3 ab 92,2 a 133,0 a 2 Cruiser 2 + Verimark 15 70,0 a 18,8 ab 3,4 a 1,6 ab 93,8 a 128,0 a 3 Conserve Pro 50 74,4 a 17,8 ab 0,9 a 2,8 a 95,9 a 138,5 a 4 Cruiser 2 + Conserve pro 50 72,5 a 21,6 a 0,6 a 1,3 ab 95,9 a 136,7 a 5 Onbehandeld 19,4 b 10,0 b 0,6 a 0,0 b 30,0 b 44,4 b Gemiddelde 61,1 17,8 1,5 1,2 81,6 116,1 K.W.V. bij P 0,05 (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) P-waarde 0,000 *** 0,013 * 0,139 0,017 * 0,000 *** 0,000 *** (1) Transformatie arcsin x Wortelolume bij oogst Nr. Object + dosis (g of ml/1000 planten) Gemiddelde klasse wortelvolume 21 % verdeling wortels per volumeklasse klasse 1 klasse 2 klasse 3 Plaagindex (2) 1 Verimark 15 1,3 ab 77,5 bc 20,0 ab 2,5 a 41,7 ab 2 Cruiser 2 + Verimark 15 1,2 ab 82,5 bc 12,5 ab 5,0 a 40,8 ab 3 Conserve Pro 50 1,1 b 95,0 a 5,0 b 0,0 a 35,0 b 4 Cruiser 2 + Conserve pro 50 1,2 b 85,0 ab 15,0 ab 0,0 a 38,3 b 5 Onbehandeld 1,5 a 62,5 c 25,0 a 12,5 a 50,0 a Gemiddelde 1,2 80,5 15,5 4,0 41,2 K.W.V. bij P 0,05 (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) P-waarde 0,002 ** 0,000 *** 0,043 * 0,158 N.S. 0,002 ** Quotering (1) Transformatie arcsin x (2) Plaag-index, berekend met de formule: ((% klasse 0*0)+(% klasse 1*1)+(% klasse 2*2)+(% klasse 3*3))/3 1 =geen schade 2=lichte schade 3 =zware schade

25 10. BESTRIJDING VAN KOOLVLIEG IN CHINESE KOOL Planten: 7 augustus x 45 cm Ras: Suprin (Syngenta) Oogst: Eind oktober 2017 Doel Bestrijding van de late koolvlieg (2 en 3 vlucht) in Chinese kool. Met deze proef willen we de effectiviteit nagaan van beschikbare en van nieuwe, nog niet erkende middelen op de bestrijding van koolvlieg. In deze proef werden enkel bladbehandelingen getest en er werd gestart onmiddellijk na het planten (geen plantbak of aangiet behandeling). Het aantal erkende toepassingen werd in deze proef overschreden omdat het de bedoeling was om de effectiviteit van een afzonderlijk middel gedurende enkele weken na te gaan (geen praktijkschema). Proefplan & Objecten Nr. Product Dosis (l/ha) Werzame stof Behandelingstijdstip Erkenning Aantal toepassingen in de proef 1 onbehandeld - 2 Proefmiddel 1 2 wekelijks interval 3 Proefmiddel 1 3 wekelijks interval 4 Karate Zeon 0,125 lambdacyhalothrin volgens vlucht 5 Tracer 0,2 spinosad volgens vlucht 6 Movento + Trend 90 0,75 + 0,25 spirotetramat volgens vlucht Tijdelijke erkenning in andere kolen (2 toep.) max 2 toepassingen max 3 toepassingen (1) max 2 toepassingen, erkend tegen bladluizen en koolwittevlieg

26 Resultaten % cumulatieve uitval door koolvlieg Behandeling + Behandelings Nr. dosis (l/ha) -tijdstippen augustus september september oktober oktober 1 untreated ab 8 ab 8 ab 2 Proefmiddel 1 ACEHI 3 Proefmiddel 1 ADFI 4 Karate Zeon 0,125 ABCDEFG a 19 a 20 a 5 Tracer 0,2 ABCDEFG b 4 b 4 b 6 Movento + Tr 90 0,75 + 0,25 ABCDEFG ab 8 ab 9 ab Gemiddelde K.W.V. bij P 0,05 (1) (1) (1) V.C. (%) P-waarde 0,031 * 0,014 * 0,005 ** A: 8/aug - B:16/aug - C:23/aug - D:29/aug - E:7/sep - F:15/sep - G:21/sep - H:22/sep - I:6/okt Door de zeer hoge koolvliegdruk deze zomer en dit najaar vielen er enkele planten uit in deze proef. Opmerkelijk was dat er meer planten uitvielen in de plots behandeld met Karate Zeon dan in de onbehandelde. Dit is mogelijk het gevolg van het afdoden van de natuurlijke vijanden van koolvlieg door Karate Zeon (niet selectief middel). De meeste natuurlijke vijanden van de koolvlieg zijn bodempredatoren zoals roofmijten, loopkevers,... die de eitjes en larven van de koolvlieg aantasten. De minste uitval werd waargenomen bij de planten behandeld met Tracer, het proefmiddel scoorde gelijkaardig. Movento, erkend tegen bladluizen en koolwittevlieg, had geen werking tegen de koolvlieg in deze proef. Bij oogst zullen de Chinese kolen beoordeeld worden op wortelschade veroorzaakt door de koolvliegmaden. Maar ook het snijvlak en de inwendige kwaliteit zal worden beoordeeld. 23

27 11. RASSENPROEF KNOLSELDERIJ NORMALE TEELT Planten: 18 mei x 32 cm machinaal Rassen: zie tabel Oogst: december 2017 Context Selderplaag (Septoria apiicola) is een schimmelziekte die eerst de oudste (onderste) bladeren aantast, maar bij koel, vochtig weer snel uitbreidt over de ganse plant. De ziekte veroorzaakt lichtere en donkere plekken op de bladeren en bladstelen, die later evolueren tot necrotische zones. Tot op heden verloopt de bestrijding via kalenderbespuitingen. Vanaf begin 2014 werd IPM van kracht wat om een meer duurzame aanpak vraagt. Een weloverwogen rassenkeuze is daarbij niet onbelangrijk Proefplan & Rassen Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Albedo Clause 2 Alicia Bejo 3 Apollo Uniseeds 4 Balena Bejo 5 Bejo 3008 Bejo 6 Diamant Bejo 7 Markiz Nunhems 8 Merga Rijk Zwaan 9 Prinz Nunhems 10 Rex Nunhems 11 Rowena Bejo 12 Torpedo Clause Teeltverloop Bemesten: 18 april: 20 ton/ha varkensdrijfmest; 16 mei: 660 kg/ha Patentkali; 18 april: 200 kg/ha ammoniumnitraat; 19 juli: 3 l/ha Wuxalboor Onkruidbestrijding: 29 mei: 5 l/ha Defi; 16 juni: 3 l/ha Asulox + 0,6 l/ha Linurex 50SC + 0,15 l/ha Centium 36 CS;24 juli: 1 l/ha Linurex 50SC Insectenbestrijding:27 september en 4 oktober: 0,175 l/ha Coragen Ziektebestrijding: geen Resultaten Dag na planten viel er hevige neerslag met verslemping van de bodem tot gevolg. Dit gevolgd door langdurige droogte zorgde voor een trage groei en geen ziektedruk. Beregening vanaf begin augustus gevolgd door natuurlijke neerslag zorgde voor een sterke groei in vanaf september tot heden. Dit weliswaar nog zonder enige aantasting van selderplaag op 12/10/17. 24

28 12. BEZOEK AAN DE INNOVATIEVE TUIN Context Het aantal gewassen met een toepassing in de biogebaseerde economie is oneindig. Om teeltervaring op te doen en eerste testen met de gewassen uit te testen, worden op drie plaatsen proeftuinen aangelegd: in Roeselare bij Inagro, in Herent op het proefcentrum van de Provincie Vlaams-Brabant en in Colijnsplaat bij de Rusthoeve. Er staat een ruim scala aan gewassen, waaronder bekende, zoals vlas, hennep, quinoa en soja. Andere planten zijn bekend, maar nauwelijks als teelbaar gewas, zoals goudsbloem en paardenbloem. Ten slotte staan er ook exoten zoals sorghum en yacon. Gewassen 25

29 13. RODE KOLEN VOOR DE VERSE MARKT Planten: 23 mei x 70 cm Rassen: zie tabel Oogst: vanaf 30 augustus 2017 tot heden Doel In deze rassenproef wordt de gebruikswaarde nagegaan van de opgenomen cultivars voor aanvoer op de verse markt, direct na de oogst of na 4 en 5 maand bewaring in koelcel bij 0-1 C en 95 % relatieve vochtigheid. Enkel gezonde kolen van de klasse 6-stuks worden in bewaring geplaatst. Proefplan & Rassen Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Bandolero Bejo 2 CBR17-3 Uniseeds 3 Futurima Rijk Zwaan 4 HA Hazera 5 Klimaro Bejo 6 Kvit Moravo Seed 7 Mohykan Moravo Seed 8 Rescue Syngenta 9 WS 228 Uniseeds Teeltverloop Bemesten: 23 mei: 600 kg/ha Patentkali en 500 kg/ha ammoniumnitraat; 7 augustus: 310 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 2 juni: 0,75 l/ha Frontier Elite + 0,1 l/ha Centium 36 CS; 13 juni: schoffelen Insectenbestrijding: 23 mei: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 18 juli: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward; 30 augustus: 1 l/ha Mesurol Ziektebestrijding: 1 september: 1 l/ha Ortiva Resultaten De verschillende cultivars zijn te bezichtigen in het preiwaslokaal. 26

30 14. WITTE KOLEN VOOR DE VERSE MARKT Planten: 1 juni x 70 cm Ras: zie tabel Oogst: vanaf 19 september 2017 tot heden Doel In deze rassenproef wordt de gebruikswaarde nagegaan van de opgenomen cultivars voor aanvoer op de verse markt, direct na de oogst of na 4 en 5 maand bewaring in koelcel bij 0-1 C en 95% relatieve vochtigheid. Enkel gezonde kolen van de klasse 6-stuks, worden in bewaring geplaatst. Proefplan & Rassen BP BP BP BP BP BP Teeltverloop Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Albatros Moravo Seed 2 Colmar Bejo 3 Expect Bejo 4 Fighter Sakata 5 Guard Clause 6 Kajak (CB10669) Sakata 7 Kilastor Syngenta 8 Kilaton Syngenta 9 Libreto Moravo Seed 10 Mucsuma Rijk Zwaan 11 Portoza Semo 12 Prodikos Syngenta 13 Pronca Takii 14 Squadron Clause 15 Storema Rijk Zwaan 16 Storidor Syngenta 17 Zenon Syngenta 18 Zoltan Hazera Bemesten: 31 mei 600 kg/ha Patentkali; 1 juni: 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 2 juni: 0,75 l/ha Frontier Elite + 0,1 l/ha Centium 36 CS; 3 juli: schoffelen; 19 juli: manueel wieden Insectenbestrijding: 31 mei: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 18 juli: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward; 30 augustus: 1 l/ha Mesurol Ziektebestrijding: 1 september: 1 l/ha Ortiva Resultaten De verschillende cultivars zijn te bezichtigen in het preiwaslokaal. 27

31 15. WITTE KOOL RASGEVOELIGHEID VOOR TRIPS Planten: 1 juni x 45 cm Rassen: zie tabel Oogst: najaar 2017 Doel In deze rassenproef wordt de gevoeligheid voor trips nagegaan bij verschillende cultivars witte kool. Proefplan & Rassen S 108 S 117 S 210 S 203 S 305 S 313 S T 107 T 116 T 202 T 212 T 314 T 304 T O 106 O 115 O 216 O 209 O 303 O 301 O R 105 R 114 R 207 R 218 R 310 R 311 R E 104 E 113 E 217 E 208 E 302 E 312 E M 103 M 112 M 215 M 204 M 308 M 317 M A 102 A 111 A 213 A 206 A 318 A 307 A Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Colmar Bejo 2 Expect Bejo 3 Fighter Sakata 4 Guard Clause 5 Kajak (CB10669) Sakata 6 Kaluga Bejo 7 Kilastor Syngenta 8 Kilaton Syngenta 9 Kilazol Syngenta 10 Mucsuma Rijk Zwaan 11 Prodikos Syngenta 12 Pronka Takii 13 Squadron Clause 14 Storema Rijk Zwaan 15 Storidor Syngenta 16 Storka Takii 17 Zenon Syngenta 18 Zoltan Hazera Teeltverloop Bemesten: 31 mei 600 kg/ha Patentkali; 1 juni: 500 kg/ha ammoniumnitraat Onkruidbestrijding: 2 juni: 0,75 l/ha Frontier Elite + 0,1 l/ha Centium 36 CS; 3 juli: schoffelen; 19 juli: manueel wieden Insectenbestrijding: 31 mei: 48 ml/1000 planten Conserve Pro (plantbakbehandeling); 18 juli: 0,085 kg/ha Steward + 0,75 l/ha Movento + Trend ,4 l/ha Decis EC 2,5; 28 augustus: 0,085 kg/ha Steward Ziektebestrijding:1 september: 1 l/ha Ortiva 28

32 Resultaten Witte kool Rasgevoeligheid trips Ras Zaadhuis % bladeren /kool met tripsschade % niet aangetaste % bladeren/ schadeklasse Gemiddelde tripsschade kolen op de bladeren Plaag-index (2) Count Clause 77,5 abc 0,0 b 13,3 bcd 63,3 a 16,7 ab 6,7 bc 1,45 bcd 38,9 abcde Elastor Syngenta 82,7 ab 0,0 b 36,7 abcd 26,7 b 26,7 ab 10,0 abc 1,62 abc 36,7 bcde Expect Bejo 59,6 d 3,3 b 73,3 a 26,7 b 0,0 b 0,0 c 1,03 de 8,9 e Factor Syngenta 86,3 a 0,0 b 13,3 cd 36,7 ab 20,0 ab 30,0 abc 1,77 ab 55,6 abc Guard Clause 89,0 a 0,0 b 3,3 d 16,7 b 36,7 a 43,3 a 1,71 ab 73,3 a Kaluga Bejo 76,7 abcd 0,0 b 36,7 abcd 46,7 ab 13,3 ab 3,3 c 1,15 cde 27,8 cde Mucsuma Rijk Zwaan 38,3 e 20,0 a 60,0 ab 33,3 ab 6,7 ab 0,0 c 0,54 f 15,6 de Novoton Syngenta 68,0 bcd 0,0 b 46,7 abcd 16,7 b 13,3 ab 23,3 abc 1,42 bcd 37,8 bcde Predeco Takii 90,0 a 0,0 b 10,0 cd 26,7 b 20,0 ab 43,3 ab 2,13 a 65,6 ab Prodikos Syngenta 80,3 ab 0,0 b 23,3 bcd 43,3 ab 6,7 ab 26,7 abc 1,32 bcde 45,6 abcd Squadron Clause 86,0 ab 0,0 b 6,7 d 20,0 b 36,7 a 36,7 ab 1,47 bcd 67,8 ab Storema Rijk Zwaan 74,3 abcd 0,0 b 16,7 bcd 43,3 ab 36,7 a 3,3 c 1,29 bcde 42,2 abcde Storidor Syngenta 61,0 cd 0,0 b 50,0 abc 30,0 b 13,3 ab 6,7 bc 0,83 ef 25,6 cde Verdeco Takii 85,0 ab 0,0 b 20,0 bcd 23,3 b 30,0 ab 26,7 abc 2,04 a 54,4 abc Zenon Syngenta 78,0 abc 0,0 b 13,3 bcd 30,0 b 33,3 a 23,3 abc 1,37 bcd 55,6 abc Gemiddelde 75,5 1,6 28,2 32,2 20,7 18,9 1,41 43,4 K.W.V. P 0,01 0,6 40,8 (1) K.W.V. P 0,05 0,5 30,3 V.C. (%) 12,4 66,9 56,3 53,7 77,4 62,3 19,6 41,6 P-waarde 0,000 *** 0,006 ** 0,012 * 0,135 N.S. 0,108 N.S. 0,025 * 0,000 *** 0,003 *** Quotering 0 =geen schade 3 =zware schade (1) Na gegevenstransformatie arcsin x (2) Plaag-index, berekend met de formule: ((% klasse 0*0)+(% klasse 1*1)+(% klasse 2*2)+(% klasse 3*3))/3 29

33 16. RASSENPROEF KNOLSELDERIJ VROEGE TEELT Planten: 11 april x 30 cm manueel Rassen: zie tabel Oogst: 13 oktober 2017 Doel In deze proef werd de rasgevoeligheid voor schot nagaan. Ook de invloed van afdekking werd mee opgenomen. Daartoe werden 2 herhalingen kort na planten afgedekt met kunstvliesdoek (tot 11 mei), de andere 2 herhalingen kregen geen afdekking. Rassen Nr. Cultivar Zaadhuis 1 Albedo Clause 2 Alicia Bejo 3 Balena Bejo 4 Bejo 3008 Bejo 5 Rowena Bejo 6 Merga Rijk Zwaan 7 Prinz Nunhems 8 Markiz Nunhems 9 Rex Nunhems 10 Torpedo Clause Teeltverloop Bemesten: 6 april: 660 kg/ha Patentkali; 10 april: 370 kg/ha ammoniumnitraat; 19 juli: 3 l/ha Wuxalboor Onkruidbestrijding: 11 mei: 3 l/ha Asulox + 0,6 l/ha Linurex 50SC + 0,15 l/ha Centium 36 CS; 13 juni: schoffelen; 3 augustus: aanaarden Insectenbestrijding:19 juli en 27 september: 0,175 l/ha Coragen Ziektebestrijding: 19 juli: 0,5 l/ha Geyser; 31 augustus: 1 l/ha Ortiva Top Resultaten We kregen nachtvorst op 20 april, ook net geen nachtvorst op 19 en 27 april. We veronderstelden dat we zeker schot gingen krijgen bij de gevoelige rassen maar tot op heden werd geen enkele plant met schot vastgesteld. De knol is te bezichtigen in de preiwas. 30

34 17. RASSENPROEF INDUSTRIEWORTEL zaai: 19 april zaden/m² Rassen: zie tabel Oogst: late najaar 2017 Doel/Context Geschiktheid van nieuwe cultivars nagaan onder de heersende groei- en klimaatsomstandighede,n in vergelijking met reeds gekende cultivars. Proefplan/Rassen/Objecten Nr. Cultivar Zaadhuis 01 Komarno Bejo 02 Bastia Bejo 03 Farah Bejo 04 Muleta Clause 05 Trafford Rijk Zwaan 06 Karotan Rijk Zwaan 07 Warmia Rijk Zwaan 08 Flakker Semo 09 Kardila Semo 10 CA 723 sanac 11 Maxima sanac Teeltverloop Proef ligt aan bij proefveldhouder te Westrozebeke. Ziektebestrijding: 2 augustus met 0,4 l/ha Rudis Resultaten Ziektebeoordeling wortelen Cultivar Zaadhuis Witziekte 3/aug Kopkanker 30/jun Komarno Bejo 3,8 8,6 Bastia Bejo 3,0 8,9 Farah Bejo 3,8 8,6 Muleta Clause 5,3 6,8 Trafford Rijk Zwaan 1,3 8,0 Karotan Rijk Zwaan 4,3 8,1 Warmia Rijk Zwaan 2,8 8,8 Flakker Semo 7,5 2,8 Kardila Semo 4,0 8,5 CA 723 sanac 4,5 8,8 Maxima sanac 5,3 8,4 score 1 = veel veel 9 = geen geen De huidige wortelsituatie is te bezichtigen in de preiwas (staalname 15/10/17) 31

35 18. WITZIEKTEBESTRIJDING IN WORTELEN Zaaien: 7 mei zaden/m² 70 cm rij-afstand Ras: Nerac (Bejo) Oogst: najaar 2017 Context Momenteel wordt er in de land- en tuinbouw slechts weinig gebruik gemaakt van biologische gewasbeschermingsmiddelen. Dit komt doordat de werking van biologische middelen in het veld vaak tegenvalt, ondanks hun goede werking in het labo. Op het veld worden biologische gewasbeschermingsmiddelen immers vaak toegepast in suboptimale omstandigheden, wat de minderewerking kan verklaren. In het InterregV-project BIOPROTECT willen we de doeltreffendheid van reeds erkende biofungiciden verhogen door: Enerzijds te zoeken naar de optimale toepassingsomstandigheden van biologische middelen. Voor een goede werking van biologische middelen kunnen bepaalde omgevingsomstandigheden (bijvoorbeeld temperatuur, licht, relatieve vochtigheid) belangrijk zijn maar ook toepassen op het juiste tijdstip en een goede toepassingstechniek zijn belangrijk. Anderzijds door de efficiëntie van biologische gewasbeschermingsmiddelen in de praktijk te demonstreren en voorlichting te geven over hoe landbouwers biologische gewasbeschermingsmiddelen het best toepassen. Objecten Nr. Behandeling Dosis l of kg/ha Behandelingstijdstip 1 Onbehandeld Rudis 0,4 ACE 3 Hermovit 5 ABCDEF 4 Serenade ASO 5 5 Serenade ASO 8 6 Serenade ASO + Trend ,25 ABCDEF 7 Serenade ASO + uitvloeier X ABCDEF 8 Serenade ASO+ uitvloeier Y ABCDEF 9 Serenade ASO + proefmiddel Z ABCDEF 10 Serenade ASO+ Rudis (ACE) 8 + 0,4 A(B)C(D)E(F) 11 telersschema streng ACEG 12 telersschema teler ACE A 27/jul - B 7/aug - C 16/aug - D 25/aug - E 4/sep - F 14/sep 32

36 Resultaten Nr. Behandeling Dosis l of kg/ha Behandelingstijdstip % planten met witziekte % bladopp. met witziekte % grondbedekking 1/aug 1/sep 1/aug 16/aug 4/sep 14/sep 14/sep 1 Onbehandeld a 100 a 37 a 94 a 95 a 79 a 45 e 2 Rudis 0,4 ACE 95 a 4 e 20 a 12 d 1 b 1 d 76 a 3 Hermovit 5 ABCDEF 100 a 38 cd 20 a 21 cd 6 b 8 cd 65 abc 4 Serenade ASO 5 98 a 100 a 34 a 85 ab 83 a 70 ab 50 cde 5 Serenade ASO 8 95 a 100 a 39 a 91 a 90 a 74 a 45 e Serenade ASO + Trend 90 Serenade ASO+ uitvloeier 1 Serenade ASO+ uitvloeier 2 Serenade ASO + proefmiddel 2 Serenade ASO+ Rudis (ACE) 8 + 0,25 ABCDEF 100 a 100 a 42 a 90 a 93 a 74 a 46 e 8 + X ABCDEF 98 a 100 a 29 a 83 ab 75 a 66 ab 45 e 8 + Y ABCDEF 70 a 80 ab 20 a 63 ab 64 a 45 b 58 bcde 8 + Z ABCDEF 100 a 100 a 34 a 53 bc 81 a 68 ab 48 de 8 + 0,4 A(B)C(D)E(F) 85 a 9 de 13 a 7 d 1 b 1 cd 68 ab 11 telersschema streng ACEG 80 a 43 cd 14 a 4 d 2 b 7 cd 65 abc 12 telersschema teler ACE 100 a 53 bc 18 a 4 d 10 b 16 c 63 abcd gemiddelde K.W.V. bij P 0,05 (1) (1) (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) P-Waarde 0,169 N.S. 0,000 *** 0,023 * 0,000 *** 0,000 *** 0,000 *** 0,000 *** (1) Na gegevenstransformatie arcsin x. 33

37 19. VERBETEREN VAN DE BESTRIJDING VAN WORTELVLIEG BIJ KNOLSELDER Planten: 7 juni x 33 cm Ras: Prinz (Nunhems) Oogst: tussentijdse oogst 11 oktober 2017 Context Zijn de bestaande drempelwaardes vanuit de wortelteelt ook bruikbaar zijn in de teelt van knolselder of zal behandelen bij hogere drempelwaardes de kwaliteit niet in het gedrang brengen. Is het noodzakelijk om gedurende het ganse seizoen bespuitingen uit te voeren of enkel tijdens de 2de vlucht indien vroege oogst? Proefplan & Objecten BP BP BP BP Nr. Behandeling Dosis Behandelingstijdstip 1 onbehandeld blijvende afdekking na plant of vanaf 2 de vlucht Afwisseling erkende middelen (1) vanaf 3 wortelvliegen/ week, 2 de & 3 de vlucht Afwisseling erkende middelen vanaf 5 wortelvliegen/week, 2 de & 3 de vlucht Afwisseling erkende middelen vanaf 3 wortelvliegen/week, enkel 2 de vlucht Afwisseling erkende middelen vanaf 5 wortelvliegen/week, enkel 2 de vlucht Benevia vanaf 3 wortelvliegen/week, 2 de & 3 de vlucht met interval 10-14d afhankelijk van middel afhankelijk van middel afhankelijk van middel - afhankelijk van middel - 0,75 l/ha AE ABCDE ABCDE Benevia vanaf 3 wortelvliegen/week, 8 0,75 l/ha - enkel 2 de vlucht met interval 10-14d (1) = Karate, Decis EC 2,5 en pas als alle erkende toepassingen zijn uitgeput, dan Coragen aan 14d interval A: 25/sep - B: 27/sep - C: 29/sep - D: 3/okt - E: 11/okt 34

38 aantal getelde vliegen pet val Wortelvliegtellingen Wortelvliegtellingen knolselder drempelproef val 1 val 2 val 3 val 4 val 5 vlucht Resultaten Nog geen resultaten op dit moment. De tweede vlucht was afwezig op het veld, dus enkel het effect van de derde vlucht zal gezien worden in de schadebepalingen bij oogst. 35

39 20. STROKENTEELT WORTEL EN UI Zaaien: Wortel: 17 april 2017 Ui: 14 april 2017 Ras: Nerac (Bejo) Hybelle (Bejo) Oogst: 14 oktober oktober 2017 opgeraapt Context In het project ECOPAD staat de agro-ecologische benadering centraal. Dit houdt in dat er gewerkt wordt rond de drie grote principes van geïntegreerde bestrijding (IPM) preventie, monitoring en actie. Onder het luik preventieve maatregelen wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe en innovatieve technieken: deze intercropping proef is hiervan een goed voorbeeld. Intercropping is het naast elkaar telen van verschillende gewassen waarbij positieve effecten op ziektes en plagen nagestreefd worden door de combinatie van de gewassen. In 2017 legde Inagro een eerste proef aan met wortel en ui om de haalbaarheid van de techniek in de praktijk uit te testen. Proefinformatie Zie proefveldgids intercropping wortel-ui 21/09/ artikel Proeftuinnieuws nr 18 Resultaten De resultaten zijn verrassend goed: zowel in wortel als in ui werd weinig behandeld en lagen de opbrengsten hoog en zeer gelijkaardig tussen de smalle stroken en de brede referenties. Dit is voor een groot deel te danken aan de voorgeschiedenis van het perceel, namelijk permanent grasland. Het voorste deel van de ui-strook werd driemaal behandeld tegen trips en vertoont een duidelijker groene en steviger bladstand 36

40 21. BLADVOEDING IN BLOEMKOOL Planten: 16 mei x 40 cm Ras: Clarina (Syngenta) Oogst: 25 juli augustus 2017 Context Verschillende producten op basis van plantaardige aminozuren claimen een plantversterkende werking. De idee hierachter is dat de aminozuren als volledige bouwstenen door de plant opgenomen worden. De plant kan dus energie en grondstoffen besparen bij de aminozuursynthese. In theorie kan dit werken, maar de aminozuursamenstelling dient afgestemd te zijn op de aminozuurbehoefte van de plant, indien dit niet het geval is kan de opname van niet gewenste aminozuren destabiliserend werken en dus stress veroorzaken. Bovendien kunnen grote moleculen zoals aminozuren enkel in voldoende zure omstandigheden door de cuticula migreren en opgenomen worden door de bladcellen. Bij toediening van de bladvoeding werd daarom de ph van de toegediende spuitoplossing gemeten. De meeste verkopers claimen naast een betere groei ook een verhoogde stressbestendigheid van het gewas bij gebruik van deze plantversterkers. Dit aspect kon in deze proef niet onderzocht worden. Tijdens deze proef werd het gebruik van een aantal courante plantversterkers uitgetest in een eerste vrucht bloemkool. De teeltomstandigheden waren ideaal voor het gewas. Het was niet mogelijk om stresserende omstandigheden op te wekken omdat in de proef ook andere objecten opgenomen waren op vraag van een betalende firma. De teeltomstandigheden waren droog, maar er werd tijdig beregend zodat de kolen geen droogtestress ondervonden. Ook de N beschikbaarheid en de beschikbaarheid van andere nutriënten tijdens de teelt was ideaal. Proefplan & Objecten x x x x x x Nr. Product Voor aanplant 4 weken na planten 6 weken na planten 1 referentie Niets Niets Niets 2 Ureum Niets 20 kg N/ha 20 kg N/ha 3 Delstar Niets 2 l/ha 2 l/ha 4 AMX + Siliforz 3 l/ha AMX 3 l/ha AMX ml/ha siliforz 3 l/ha AMX ml/ha siliforz 5 Orgaliq Niets 2 l/ha 2 l/ha x x x: betaald object door firma Ongeveer een maand voor planten werd de organische bemesting toegediend onder de vorm van varkensdrijfmest. De toegediende dosis werd bepaald aan de hand van de P inhoud van de mest. De op het perceel (klasse 3) wettelijk toegelaten dosis drijfmest werd toegediend op 13/04/2017. Er werd 13.5 ton/ha varkensdrijfmest toegediend. 37

41 Overzicht van de toegediende minerale N bemesting per object. Basisbemesting Bijbemesting Obj dosis (kg dosis (Kg streefwaarde toediening streefwaarde toediening N/ha) N/ha) AN27 % breed n.v.t AN27 % breed 238* 0 n.v.t AN27 % breed n.v.t AN27 % breed n.v.t AN27 % breed n.v.t. * Er wordt nog 2 x 20 kg N/ha toegediend via bladvoeding Analyseresultaten (labo Inagro) na tussentijdse bodemstaalname op 15/06/2017 Diepte (cm) NO 3-N (kg/ha) NH 4-N (kg /ha) DS (%) Object Object Object Teeltverloop Tabel 1: Overzicht van he proefverloop Tijdstip Activiteit 17/04/2017 Bodemstaal N toestand en bouwvooranalyse 18/04/2017 Toedienen en inwerken varkensdrijfmest 15/05/2017 Ploegen 16/05/2017 Bespuiting tijdstip A 16/05/2017 Planten 17/05/2017 Toedienen bemesting volgens proefopzet 06/06/2017 Schoffelen 14/06/2017 Bespuiting tijdstip B 03/07/2017 Bespuiting tijdstip C 07/07/2017 Beregend 20 l/m² 25/07/2017 Begin oogst 27/07/2017 Beregend 20 l/m² 03/08/2017 Einde oogst Resultaten Gewasstand Geen verschillen in visuele gewasevaluatie kort voor de oogst. Alle behandelingen scoren gelijk voor gewasstand, bladkleur, bladgrootte en uniformiteit. 38

42 Opbrengst, kwaliteit, oogstrijpheid Opbrengstbepaling Object Opbrengst kool (ton/ha) Opbrengst blad (ton/ha) referentie 54,92 a 43,09 a Ureum 54,76 a 44,69 a Delstar 49,23 a 38,75 a AMX + Siliforz 51,00 a 40,47 a Orgaliq 53,24 a 37,27 a Gemiddelde 52,63 40,86 KWV Factor 1 11,92 9,19 Variantiecoëfficiënt 10,05 9,98 P-waarde Blokken 0,529 0,675 P-waarde Factor1 0,509 N.S. 0,126 N.S. Sortering van de kolen in kwaliteitsklassen Object Extra Klasse I Klasse II Klasse III Niet oogstbaar referentie 54,47 a 41,64 a 1,32 a 0,00 a 2,57 a Ureum 68,75 a 27,50 a 1,25 a 1,25 a 1,25 a Delstar 69,01 a 22,42 a 2,50 a 3,57 a 2,50 a AMX + Siliforz 64,58 a 29,29 a 0,00 a 1,25 a 4,88 a Orgaliq 71,25 a 23,75 a 2,50 a 2,50 a 0,00 a Gemiddelde 65,61 28,92 1,51 1,71 2,24 KWV Factor 1 47,72 42,48 4,72 9,12 0,27 Variantiecoëfficiënt 32,27 65,17 138,46 235,98 126,56 P-waarde Blokken 0,442 0,381 0,006 ** 0,288 0,684 P-waarde Factor1 0,807 N.S. 0,634 N.S. 0,449 N.S. 0,768 N.S. 0,287 N.S. Verloop van de oogst Object 50 % van de oogst (dagen na planten) Oogstspreiding (dagen) Aantal snijbeurten referentie 71,25 a 8,50 a 3,25 a Ureum 71,25 a 8,50 a 3,25 a Delstar 73,00 a 9,50 a 3,50 a AMX + Siliforz 72,25 a 9,00 a 3,50 a Orgaliq 74,00 a 9,50 a 3,75 a Gemiddelde 72,35 9,00 3,45 KWV Factor 1 0,06 0,32 0,32 Variantiecoëfficiënt 0,68 4,77 7,58 P-waarde Blokken 0,445 0,058 N.S. 0,368 P-waarde Factor1 0,344 N.S. 0,303 N.S. 0,646 N.S. 39

43 22. DEMONSTRATIE VAN DE GEWASBESCHERMINGSAPP Installeren op je eigen smartphone De app vastmaken aan het startscherm van je tablet of smartphone..je kan de gewasbeschermingsapp vastpinnen op het startscherm van je tablet of smartphone. Op die manier kan je de app met 1 klik openen zonder eerst de browser te moeten opstarten en in de favorieten te gaan zoeken. Elk operating systeem heeft zijn eigen werkwijze. ipad / iphone / ipod touch Open de website met de Safari browser. Bovenaan in de browser vind je een knop om te delen (vierkantje met een pijltje naar boven in - naast het '+'-teken). Als je dit aanklikt, verschijnen de mogelijkheden om te delen. Klik en kies 'Zet in beginscherm' ('Add to home screen'). Je krijgt een schermpje waar je eventueel de titel kan aanpassen. Tik op 'Voeg toe' ('Add') en het icoontje zal op je beginscherm geplaatst worden. Is er geen icoon gespecifieerd in de website zelf dan maakt ios er zelf één van de screencapture van de homepagina. Android Hier hebben we verschillende versies en implementaties in omloop maar het volgende zou moeten werken vanaf android 2.0: Open de default browser, surf naar Gebruik de menuknop (rechtsbovenaan in de browser) en voeg de website toe aan de je startscherm door 'Toevoegen aan startscherm' ('Add to start screen') te selecteren. Of voeg de website als favoriet toe door te klikken op 'meer' ('More') en daarna 'Bladwijzer maken' ('Bookmark page') of 'Favoriet toevoegen'. Tik op 'ok'. Ga vervolgens terug naar het startscherm. Druk lang op een lege plaats op de achtergrond op je beeldscherm. In het menu dat nu verschijnt kies je voor 'sneltoetsen' en verder voor 'Bladwijzer' of 'Favorieten' ('Bookmarks'). Selecteer de bladwijzer die je zojuist aangemaakt hebt. Afhankelijk van de versie zal nu het icoon van de 'favorieten' getoond worden met het favicon van de website (hetzelfde icoontje dat ook in de adresbalk getoond wordt), een icoon gespecifieerd in de website of een mini screencapture van de homepagina. 40

44 OPROEP - HERKEN JE DEZE SYMPTOMEN BIJ PREI EN BLOEMKOOL? Voor een onderzoeksproject rond beheersing van bacterieziekten zoeken we planten aangetast door bacteriën. Specifiek hebben we koolplanten met zwartnervigheid, veroorzaakt door Xanthomonas campestris pv. campestris (Xcc) en preiplanten met bladvlekken veroorzaakt door Pseudomonas syringae pv. porri (Pspo) nodig. Wanneer je als teler bacterieziekte vaststelt in je gewas dan zijn de beheersingsmogelijkheden nu beperkt tot preventieve en hygiënische maatregelen. In een onderzoeksproject willen we Xcc in kool en Pspo in prei beheersen door een innovatieve biologische gewasbescherming op basis van bacteriofagen. Fagen zijn natuurlijke, biologische, zelf-amplicerende bestrijders die geen residuen achterlaten op de groenten. Om de aantasting door bacteriën goed te lokaliseren en nieuwe fagen te vinden, zijn we op zoek naar kool- en preiplanten aangetast door deze bacteriën. Zie foto s voor de symptomen. Ook bodemmonsters in de buurt van de aangetaste planten zijn nuttig. Fagen kunnen zich immers zowel op de plant als in de bodem ophouden. Hoe meer fagen we vinden hoe groter de kans dat er effectief fagen gevonden worden die deze 2 bacteriën kunnen aanvallen. Merk je bacteriesymptomen op in je gewas neem dan contact op met de proefcentra: 1. Inagro Sabien Pollet sabien.pollet@inagro.be 2. PCG Anneleen Volckaert anneleen@pcgroenteteelt.be 3. PSKW Sofie Venneman sofie.venneman@proefstation.be Dit onderzoek kadert in een LA-traject Optimalisatie van een faagtherapie tegen bacteriële pathogenen in kool en prei met als partners KU Leuven, ILVO en de praktijkcentra PCG, PSKW