Jaaroverzicht 2008 onderkant pagina onderkant pagina

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaaroverzicht 2008 onderkant pagina onderkant pagina"

Transcriptie

1 Jaaroverzicht 2008

2 2008: het gelijk van Ghandi Eerst negeren ze je, dan lachen ze om je, dan vechten ze tegen je en dan win je, zei Ghandi ooit. Milieudefensie bevond zich in 2008 duidelijk in de boksring. En de wildste klappen kwamen uit onverwachte hoek: de Raad Nederlandse Detailhandel (RND), eerst nog bondgenoot in de strijd tegen illegaal hout, bestempelde ons gedegen jaarlijkse tuinmeubelenonderzoek als amateuristisch en schadelijk voor winkelbedrijven. Bij minister Cramer eiste de Raad opheldering over aan Milieudefensie toegekende subsidiegeleden. Tja, hadden de detailhandelaren nu maar meer kaas gegeten van Indiase wijsheden. Want uiteindelijk staan ze met lege handen. De aanval op onze subsidie liep spaak. En de kritiek van de RND werd zelfs niet gedeeld door de bouw- en tuincentra die er in ons onderzoek slecht vanaf kwamen. Sterker: de grootste achterblijver, Groenrijk, gaat dankzij onze acties het aandeel gecertificeerd hout flink verhogen. Het aanbod van duurzame houten tuinmeubelen in de onderzochte winkels is bovendien binnen vier jaar gestegen van 21 naar 52 procent. Mooie resultaten waarvan er hopelijk nog veel zullen volgen! Frank Köhler, directeur Milieudefensie 9 januari - Non Flying Dutchmen delen folders uit bij de vakantiebeurs in Utrecht. Zij hekelen het overstelpende aanbod van vliegvakanties waarbij de zorg om het klimaat geen enkele rol lijkt te spelen. 19 maart - De kettingzaagfanfare marcheert door Brussel op weg naar Eurocommissaris Dimas van milieu. Milieudefensie wil dat er meer vaart wordt gezet achter een wet die illegaal gekapt hout van de Europese markt weert. 9 mei - Olie op het water. Milieudefensie, haar Nigeriaanse zusterorganisatie ERA en vier Nigerianen stellen het hoofdkantoor van Shell juridisch aansprakelijk voor de talloze olielekkages in de Nigerdelta. Kadir van Lohuizen

3 4 juni - PinocCO2 van cartoonist Joep Bertrams siert de gevel van Ahoy tijdens de Biofuel Conference and Expo. Een protest tegen de plannen in de regio Rotterdam voor grootschalige productie van onduurzame biobrandstoffen (zoals palmolie). 24 april - De actiegroepen die mee hebben gedaan aan de campagne Spaar het landschap, recycle de ruimte bieden tachtigduizend handtekeningen aan bij de Tweede Kamer. De kruiwagens bevatten aarde uit bedreigde landschappen. Mooi succes: het parlement zet een streep door een groot bedrijventerrein in de Hoeksche Waard. 27 juni - Met een muur van ellende protesteren bewonersgroepen uit het Noord-Brabantse poldergebied met Milieudefensie bij het provinciehuis in Den Bosch. Zij roepen de Staten op af te zien van een groot bedrijventerrein bij Moerdijk en een mega-kassengebied bij Dinteloord. Liesbeth Sluiter

4 Hoofddoel van Milieudefensie in 2008: zorgen voor een krachtige Klimaatwet met duidelijk afrekenbare doelen om broeikasuitstoot tegen te gaan. Ruim 75 duizend mensen geven te kennen zo n wet te willen. Helaas, Den Haag wil er (nog) niet aan. Nee, dan het Britse parlement. Die neemt in oktober met overweldigende meerderheid de Climate Change Bill aan, tot stand gekomen op initiatief van onze zusterorganisatie Friends of the Earth. Boven: 7 juni - Singer-songwriter Stevie Ann en Huub van der Lubbe van De Dijk op het Klimaatwetconcert in het Utrechtse Park Transwijk. Hiernaast: 27 februari - Klimaathelden sloven zich uit bij de start van de Klimaatwetcampagne op het Plein in Den Haag. Berry Stokvis/HH

5 Berry Stokvis/HH 27 februari - Nogmaals de campagnestart, op de achtergrond is presentator Dolf Jansen in gesprek met hoogleraar Pier Vellinga over de ernst van klimaatveranderingen. 5 juni - Campagneleider Willem Verhaak toont het klimaatkoffertje met daarin de ontwerptekst voor de Klimaatwet. 11 september - Uit de Milieubalans 2008 blijkt dat het Nederlandse Klimaatbeleid faalt. Reden voor Milieudefensie om de Hofvijver op te zoeken. Maar wat is dat water koud...! Johannes Abeling

6 9 juli - Deze sticker markeert een succesvolle overeenkomst tussen glastuinbouwers en Milieudefensie, Natuur en Milieu en Goede Waar & Co. De tuinders gaan een groot aantal schadelijke bestrijdingsmiddelen weren, hun energiegebruik verduurzamen, lichthinder minimaliseren en zorgen voor een betere ruimtelijke inpassing. Joost Hoving/HH 3 september - Tuincentrumketen Groenrijk maakt bekend het aandeel gecertificeerd hout in het tuinmeubelenassortiment fors te zullen verhogen. Een opmerkelijk snelle omslag nadat het bedrijf enkele maanden eerder nog de Botte Bijl Award ontving uit handen van Milieudefensie voor de slechtste prestatie op gebied van duurzaam hout (foto). Brenda Poppenk 19 september - Week van de Vooruitgang Vanwege hun vakbekwaamheid en passie voor het vak worden buschauffeurs Nel Vriesenga (Arriva) en Theo Thijssen (Veolia) gehuldigd als Mr. & Mrs. Bus Brenda Poppenk

7 25 oktober - Donkere wolken pakken zich samen boven het IJmeer. De prestigieuze plannen voor buitendijkse woningbouw en een verkeersverbinding tussen Amsterdam en Almere stuiten gelukkig op veel weerstand bij omwonenden. Herman Wouters/HH 4 november - De jaarlijkse EKO-tellingen leveren een verrassing op: na jaren van stilstand zit er eindelijk weer groei in het supermarktaanbod van biologische producten. Ook het Fair Trade-assortiment is groter. Supermarkt Plus heeft de meeste biologische producten, Jumbo is koploper in Fair Trade. Maarten Ros 16 november - Klimmers voorzien een reusachtige autoreclame aan een kantoor langs de A10 in Amsterdam van een energielabel. Autofabrikanten zijn al sinds jaar en dag verplicht in hun reclames duidelijkheid te geven over brandstofverbruik en CO2-uitstoot. Tot de acties van Milieudefensie, gebeurde dat vrijwel nooit. Meta Meijer

8 21 november - De regering stelt 400 miljoen euro beschikbaar voor de herstructurering van oude bedrijventerreinen. Een doorbraak waar Milieudefensie zich lange tijd voor heeft ingezet. Als verouderde bedrijventerreinen worden opgeknapt, zijn nieuwe niet nodig. 1 december - Is Milieudefensie helemaal gek geworden, het Rotterdamse Kralingse Bos kappen voor een sojaplantage?! Het valt mee: dit bouwbord wil alleen een spiegel voorhouden hoe absurd het is dat het Amazonewoud verdwijnt voor Nederlands veevoer en biobrandstoffen. 4 december - JMA, de jongerenorganisatie van Milieudefensie, geeft minister Cramer de groeten uit Utrecht aan Zee bij haar vertrek naar de klimaattop in Poznan. De jongeren moedigen de minister aan om met goede resultaten terug te komen. Tevergeefs, want de conferentie faalt. Brenda Poppenk

9 Berry Stokvis/HH 15 december - Commissaris van de Koningin Borghouts ontvangt in Heiloo uit handen van Milieudefensie en de Dierenbescherming een burgerinitiatief van 25 duizend Noord-Hollanders. Zij willen een verbod op mega-veestallen in hun provincie, zoals het opfokbedrijf voor 1,62 miljoen slachtkuikens dat in Middenmeer dreigt te komen. Dit is een uitgave van Milieudefensie, feb Postbus 19199, 1000 GD Amsterdam, , Tekst: Jim Klingers, vormgeving: Christien van Beek bno Amsterdam, Druk: Artoos, Rijswijk. Foto cover: Brenda Poppenk. De plofkip is het symbool van onze acties tegen megastallen in Noord-Holland.

Jaaroverzicht 2009 onderkant pagina onderkant pagina

Jaaroverzicht 2009 onderkant pagina onderkant pagina Jaaroverzicht 2009 2009: een kentering op komst? Ondanks de teleurstellend verlopen klimaatonderhandelingen in Kopenhagen was 2009 een betekenisvol jaar voor het milieu. De crisis heeft velen doen inzien

Nadere informatie

Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt

Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt 7 november 2013 Voor het zestiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de

Nadere informatie

Samen bouwen we aan de toekomst

Samen bouwen we aan de toekomst Jaaroverzicht zicht 2014 2014 Samen bouwen we aan de toekomst Ik ben Yvon den Biesen, trots lid én vrijwilliger van Milieudefensie. Het is voor mij een bewuste keuze om juist Milieudefensie te steunen.

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011

EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 Voor het veertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal

Nadere informatie

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden.

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Gebeurteniskaarten positieve gebeurteniskaarten Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Jullie hebben samen betoogd tegen het kappen

Nadere informatie

Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming

Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming Woningcorporaties scoren slecht op verduurzaming In 2020 moeten de huizen van alle woningcorporaties gemiddeld energielabel B hebben, een belofte van koepelorganisatie Aedes. Vooral in de Randstad liggen

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES VMBO

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES VMBO DE ACTIES VMBO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren te belonen. Zij krijgen een subsidie van vijfhonderd euro. Dit levert in totaal een

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt november 2009

EKO-tellingen in de supermarkt november 2009 EKO-tellingen in de supermarkt 5 november Voor het twaalfde opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en producten in de schappen van de supermarkt geteld. Sinds 2006 wordt in samenwerking

Nadere informatie

Klimaattentoonstelling Milieudefensie

Klimaattentoonstelling Milieudefensie Klimaattentoonstelling Milieudefensie Milieudefensie heeft met steun van het VSB Fonds een tentoonstelling ontwikkeld over klimaatverandering, en wat je daartegen kunt doen. De tentoonstelling laat zien

Nadere informatie

Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt

Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt 1 november 2012 Al voor het vijftiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade

Nadere informatie

Inzicht in groei van megastallen

Inzicht in groei van megastallen Factsheet Inzicht in groei van megastallen 2005-2013 De afgelopen decennia zijn veel veehouders het slachtoffer geworden van de toenemende schaalvergroting. Kleinschalige gezinsbedrijven worden in een

Nadere informatie

Herstructurering een fiasco

Herstructurering een fiasco Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Milieudefensie: een wereld te winnen Herstructurering een fiasco Bouwstenen voor een nieuw bedrijventerreinenbeleid Colofon

Nadere informatie

Persbericht schaf bovenwettelijke eisen voor het NZKG af voor meer windenergie

Persbericht schaf bovenwettelijke eisen voor het NZKG af voor meer windenergie Persbericht schaf bovenwettelijke eisen voor het NZKG af voor meer windenergie Datum persbericht: 26 oktober 2016 Inhoud: Bedrijven en gemeenten uit het Noordzeekanaalgebied (NZKG) roepen gezamenlijk de

Nadere informatie

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF.

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Werkstuk door M. 1467 woorden 15 februari 2013 6 150 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Wat is het

Nadere informatie

BURGERINITIATIEF BIO-INDUSTRIE NAAR BIO-INDUSTRIETERREIN. Ries Kock Stichting MOOIJ Land, namens 1500 burgers en meerdere organisaties

BURGERINITIATIEF BIO-INDUSTRIE NAAR BIO-INDUSTRIETERREIN. Ries Kock Stichting MOOIJ Land, namens 1500 burgers en meerdere organisaties BURGERINITIATIEF BIO-INDUSTRIE NAAR BIO-INDUSTRIETERREIN Ries Kock Stichting MOOIJ Land, namens 1500 burgers en meerdere organisaties De Log s in Gelderland, die hebben meegewerkt: Ruurlose Broek Halle

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt november 2010

EKO-tellingen in de supermarkt november 2010 EKO-tellingen in de supermarkt 2010 4 november 2010 Voor het dertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de schappen van de supermarkt geteld. Sinds

Nadere informatie

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238

Nadere informatie

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii Stuknummer: 13.022171

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii Stuknummer: 13.022171 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii Stuknummer: 13.022171 C-C. Gr? GEMEENTE SCHAGEN ING 2 6 SEP2013 agriboard Noord-Holland Noord BioValley AFD BioValley p/a Stichting Agriboard Noord-Holland Noord Postbus

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

De staatssecretaris had dit graag meegemaakt. Maar helaas is haar agenda in haar eerste week overvol met andere belangrijke zaken.

De staatssecretaris had dit graag meegemaakt. Maar helaas is haar agenda in haar eerste week overvol met andere belangrijke zaken. Speech van Jeroen Fukken, directeur OV en Spoor, bij het Railforum Jaarcongres, Den Haag, 8 november 2012. Dames en heren, Allereerst van harte gefeliciteerd! Railforum bestaat 20 jaar en dat mag gevierd

Nadere informatie

Help het. FiKSen! Campagne op komst: Fairtrade in Koffie & Schone Lucht - FiKS. Fairtrade 2013

Help het. FiKSen! Campagne op komst: Fairtrade in Koffie & Schone Lucht - FiKS. Fairtrade 2013 Help het FiKSen! Campagne op komst: Fairtrade in Koffie & Schone Lucht - FiKS De klimaattop in Parijs nadert Fairtrade is: niet afwachten, zelf vast aan de slag gaan. Fairtrade Climate Neutral Coffee Chain

Nadere informatie

Praktische tips voor klimaat en portemonnee. Klimaatsparen

Praktische tips voor klimaat en portemonnee. Klimaatsparen Praktische s voor klimaat en portemonnee Klimaatsparen CO 2 en geld besparen De gemiddelde Nederlander stoot per jaar 12.000 kg CO 2 uit (28.000 kg CO 2 per huishouden). De meeste kilo s gaan op aan verwarming,

Nadere informatie

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen

Nadere informatie

groen licht voor duurzame mobiliteit

groen licht voor duurzame mobiliteit groen licht voor duurzame mobiliteit Inleiding De European Mobility Week is een uniek samenspel tussen Europese en lokale actoren. Eind jaren negentig begonnen verschillende Europese landen met het organiseren

Nadere informatie

Beleidskader windenergie

Beleidskader windenergie Bijlage 1 Beleidskader windenergie Europese richtlijn 2009/28/EG De Europese richtlijn 2009/28/EG verplicht Nederland om in 2020 14 procent van het totale bruto-eindverbruik aan energie afkomstig te laten

Nadere informatie

Oude Rijnzone. Nota Ruimte budget 30 miljoen euro. Planoppervlak 425 hectare

Oude Rijnzone. Nota Ruimte budget 30 miljoen euro. Planoppervlak 425 hectare Nota Ruimte budget 30 miljoen euro Oude Rijnzone Planoppervlak 425 hectare Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Dit project was onderdeel van het kabinetsprogramma

Nadere informatie

Ernst Knijff Tineke van der Meer De ware koning

Ernst Knijff Tineke van der Meer De ware koning Ernst Knijff Tineke van der Meer De ware koning Ernst Knijff Tineke van der Meer De Ware Koning en andere verhalen van meester Karel tekeningen: Anne van Buul NARRATIO CIP-gegevens Koninklijke Bibliotheek,

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari 2010 6,1 174 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Wereld Natuur Fonds Gemaakt door: Manon 11-11-2009 Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is het WNF? 3. Hoe is het WNF

Nadere informatie

Jaarverslag 2008 onderkant pagina onderkant pagina

Jaarverslag 2008 onderkant pagina onderkant pagina Jaarverslag 00 Voorwoord ii Voorwoord Een bewogen jaar Onze Klimaatwet campagne iets opmerkelijks voor elkaar gekregen. Want door een motie aan te nemen van de ChristenUnie heeft de Tweede Kamer een nieuw

Nadere informatie

19 en 24 november Energiebesparing in het Activiteitenbesluit

19 en 24 november Energiebesparing in het Activiteitenbesluit 19 en 24 november 2009 Energiebesparing in het Activiteitenbesluit Patrick Dijk Willem de Neve Inhoud Achtergrond Ambities Schoon en Zuinig Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk 2007-2011 5 minuten Activiteitenbesluit

Nadere informatie

De Toekomst van Bedrijventerreinen. Gusta Renes

De Toekomst van Bedrijventerreinen. Gusta Renes De Toekomst van Bedrijventerreinen Gusta Renes Inleiding Beeldvorming bedrijventerreinen Veel (nieuwe) bedrijventerreinen Veel grond beschikbaar voor uitgifte Weinig samenwerking tussen gemeenten Lage

Nadere informatie

Samen bomen planten!

Samen bomen planten! Samen bomen planten! vergroenen Elk jaar worden er 10 miljard bomen meer gekapt dan er worden aangeplant. Dit proces willen we omkeren. Via onze projecten in Nederland en in het buitenland hebben we al

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO DE ACTIES HAVO/VWO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 500 subsidie te verlenen aan 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren. Dit levert in totaal een afname van 5 -units uitstoot

Nadere informatie

Achtergrond en doel presentatie

Achtergrond en doel presentatie Achtergrond en doel presentatie Achtergrond Uitnodiging van de raad; Nuon heeft reeds wind turbines in de Hoofdplaatpolder; Nuon ziet mogelijkheden voor het op termijn vervanging van de huidige turbines

Nadere informatie

DUURZAME LANDBOUW IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEËN VOOR VRIJWILLIGERS

DUURZAME LANDBOUW IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEËN VOOR VRIJWILLIGERS DUURZAME LANDBOUW IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEËN VOOR VRIJWILLIGERS GP/Beentjes GP/Baleia Deze toolkit is voor alle Greenpeace-vrijwilligers. Hij bevat tips en ideeën om met het onderwerp duurzame landbouw

Nadere informatie

Investeren in Nederland

Investeren in Nederland Investeren in Nederland Taco van Hoek Amsterdam, 14 oktober 2015 1 Inleiding Investeren in Nederland Initiatief: Aedes, BNL, BZK, EIB Toekomstverkenning, geen voorspellingen Scenariostudie: 2010-2040 Kader

Nadere informatie

Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen?

Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen? Welkom! Hoe kunnen wetenschap en politiek elkaar helpen? Organisatie Wim Sonnemans (PvdA-Netwerk Ruimte) Ruud Steenbeek (Pyrus - Bodem, Water en Atmosfeer) Overige Wageningse studieverenigingen Environmental

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober Nummer 2730

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober Nummer 2730 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober 2012 Nummer 2730 Onderwerp Grotere bouwvlakken dan 2 ha veehouderij. Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting In een

Nadere informatie

Schrijf mee met Earth Alarm Waar kunt u nog over schrijven?

Schrijf mee met Earth Alarm Waar kunt u nog over schrijven? Het schrijfproject Earth Alarm steunt initiatieven ter verbetering van het milieu in het buitenland. Earth Alarm komt in actie op verzoek van lokale organisaties en vraagt altijd om een milieuvriendelijker

Nadere informatie

Landelijk EKO-Onderzoek Milieudefensie eind 2004

Landelijk EKO-Onderzoek Milieudefensie eind 2004 Landelijk EKO-Onderzoek Milieudefensie eind 2004 Resultaten van het Landelijk EKO-Onderzoek van Milieudefensie in het laatste kwartaal van 2004. Het onderzoek is gehouden onder lezers van de Licht op Groen

Nadere informatie

Palmolie in beleggingsfondsen Nederlandse banken

Palmolie in beleggingsfondsen Nederlandse banken Factsheet Palmolie in beleggingsfondsen Nederlandse banken De resultaten van het rapport Investment Funds. The untold story about the link between Dutch banks and industrial palm oil companies Door SOMO

Nadere informatie

Wie bestuurt de provincie?

Wie bestuurt de provincie? Wie bestuurt de provincie? Nederland heeft twaalf provincies. En die provincies hebben allemaal hun eigen volksvertegenwoordigers en hun eigen bestuurders. De provincies staan tussen het Rijk en de gemeenten

Nadere informatie

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde naam: Oliebol groep: 7 Inhoud inleiding Illegale houtkap sojateeld Palmolie Wat is ontbossing? Ontbossing in tropische regenwouden Wetten en regels hebben geen zin

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

Agenda. Nummer 6 februari 2017

Agenda. Nummer 6 februari 2017 Agenda Nummer 6 februari 2017 Maandag 27 febr. Vrijdag 3 mrt. Dinsdag 7 mrt. Donderdag 9 mrt. Vrijdag 17 mrt. Start thema beroepen Intekenen rapportgesprekken Rapport mee Rapportgesprekken Rapportgesprekken

Nadere informatie

snelwegen voor de wind

snelwegen voor de wind snelwegen voor de wind Snelwegen voor de wind GroenLinks stelt voor om grond langs snelwegen beschikbaar te stellen voor de bouw van windmolens. Er is in Nederland meer dan 2300 kilometer snelweg. Langs

Nadere informatie

Goedkoper en gewoner

Goedkoper en gewoner TEKST ELSE MEIJER, FERRY PLOEG PRIJSPEILING BIOLOGISCHE PRODUCTEN Goedkoper en gewoner 26 CONSUMENTENGIDS APRIL 2019 Biologische producten waren lange tijd vooral iets voor (milieu)bewuste consumenten

Nadere informatie

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Besparen en verduurzamen ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Over Kas als Energiebron Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma voor de glastuinbouw met als doel de uitstoot

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Groenten en fruit uit de supermarkt bevatten steeds minder landbouwgif Groenten en fruit uit de supermarkt bevatten steeds minder landbouwgif en dat is een goede zaak het is ook steeds beter mogelijk om

Nadere informatie

Opdracht Maatschappijleer Milieudefensie

Opdracht Maatschappijleer Milieudefensie Opdracht Maatschappijleer Milieudefensie Opdracht door een scholier 1671 woorden 2 april 2003 5,8 13 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer (1) Profielschets (1.1) Vestigingsplaats hoofdkantoor: Milieudefensie

Nadere informatie

Nota van B&W. onderwerp Beleidsregels Ruimtelijke inpassing zonnepanelen parken. Portefeuilehouder Adam Elzakalai, John Nederstigt

Nota van B&W. onderwerp Beleidsregels Ruimtelijke inpassing zonnepanelen parken. Portefeuilehouder Adam Elzakalai, John Nederstigt 7 gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Portefeuilehouder Adam Elzakalai, John Nederstigt Collegevergadering 6 januari 201 5 inlichtingen Herman Nijman (023 5676889) Registratienummer 2014.0057122

Nadere informatie

Geen megastal maar boerderij. Over de toekomst van de veehouderij

Geen megastal maar boerderij. Over de toekomst van de veehouderij Geen megastal maar boerderij Over de toekomst van de veehouderij De politiek beslist: megastal of boerderij? BRENDA POPPENK GREENPEACE/BELTRA Grote delen van het Amazone-regenwoud worden in brand gestoken

Nadere informatie

Toespraak van Jaap Smit, commissaris van de Koning in Zuid- Holland, tijdens het congres van Cittaslow, Midden-Delfland, 21 juni 2014

Toespraak van Jaap Smit, commissaris van de Koning in Zuid- Holland, tijdens het congres van Cittaslow, Midden-Delfland, 21 juni 2014 Toespraak van Jaap Smit, commissaris van de Koning in Zuid- Holland, tijdens het congres van Cittaslow, Midden-Delfland, 21 juni 2014 Dames en heren, Dit is de langste dag van het jaar. Vandaag begint

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Maatschappelijke issues in de veehouderij 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Inhoudsopgave Jumbo Maatschappelijke thema s veehouderij Jumbo en duurzaamheid Waarom GlobalGAP? 2 30 november 2013

Nadere informatie

Verenigde Energie Coöperaties

Verenigde Energie Coöperaties Verenigde Energie Coöperaties Felix van Gemen Bijeenkomst LDE Brabant Directeur Coöperatie VEC u.a., VEC Energiediensten B.V. s-hertogenbosch, 3 oktober 2012 1 2 Aanleiding Betaalbaar Eigen Duurzaam De

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

Belangrijke stap voor eerlijke elektronica. Dit is pas het begin

Belangrijke stap voor eerlijke elektronica. Dit is pas het begin Actief Belangrijke stap voor eerlijke elektronica Dit is pas het begin Actief Wil je ook gezonde lucht inademen? Actief Zet een koe in de wei voor een gezonde veehouderij Het verhaal van Milieudefensie

Nadere informatie

Landschap en cultuur

Landschap en cultuur Landschap en cultuur Participatie en de toekomst van het landschap Handvaten bij de nieuwe Omgevingswet By Edwin Raap Landschap en cultuur Gemeenten moeten de komende jaren een omgevingsvisie opstellen.

Nadere informatie

Rapportage. PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen

Rapportage. PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl. Amsterdam, Standaard rapportage. Gesloten vragen DirectResearch Herengracht 454 1017 CA Amsterdam 020 770 75 79 info@directresearch.nl www.directresearch.nl Rapportage Amsterdam, 07-04-2016 PR onderzoek - Press Affairs meewind.nl Standaard rapportage

Nadere informatie

Groeiend verzet in Eifel tegen import mest uit Nederland

Groeiend verzet in Eifel tegen import mest uit Nederland A.van Beerendonk Van: Griffie Verzonden: dinsdag 17 november 2015 9:53 Aan: A.van Beerendonk Onderwerp: FW: Documentaire WDR over groeiend verzet tegen import mest uit Nederland Digitale leeszaal Van:

Nadere informatie

STICHTING VARKENS IN NOOD

STICHTING VARKENS IN NOOD STICHTING VARKENS IN NOOD januari 2019 Inhoud Samenvatting rapport...2 Opvallende conclusies van het vierde kwartaal 2018...2 Inleiding...2 Beter Leven keurmerk december 2018...3 Ontwikkeling van aanbod

Nadere informatie

Zuidwest-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Zuidwest-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Zuidwest-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Zuidwest-Nederland (*1. m²) 35.536 13.629 459 Overig Nederland In Zuidwest-Nederland ligt circa 29%

Nadere informatie

Openingsexpositie van Mwafaq A

Openingsexpositie van Mwafaq A Kalender Mondiaal Centrum 08-09-2013 Opening nieuwe expositie Atelier Mondiale 22-09-2013 Boekpresentatie: Dagen des doods 30-09-2013 ReisverhaalPlus Algemeen 07/08-09-2013 Mini Maker Faire, Continium,

Nadere informatie

Groen Beleggen jaarcijfers 2008

Groen Beleggen jaarcijfers 2008 Groen Beleggen jaarcijfers 2008 Informatie over Groen Beleggen regeling Groen Beleggen is een gezamenlijke activiteit van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, het

Nadere informatie

Holstein BV. Energie(management) actieplan Conform NEN april Holstein BV. Verantwoordelijke voor dit verslag is Holstein BV

Holstein BV. Energie(management) actieplan Conform NEN april Holstein BV. Verantwoordelijke voor dit verslag is Holstein BV Energie actieplan Holstein BV - Energie(management) actieplan -1 Conform NEN 50001 Holstein BV 16 april Holstein BV Verantwoordelijke voor dit verslag is Holstein BV 5 Energie actieplan Holstein BV - Inhoudsopgave

Nadere informatie

Hein Roethofprijs 2007. veiligheid door samenwerking

Hein Roethofprijs 2007. veiligheid door samenwerking Hein Roethofprijs 2007 veiligheid door samenwerking omslag: Stadsmarinierschap uit Rotterdam wint Hein Roethofprijs 2006 Het project Stadsmarinierschap is een van de maatregelen die Rotterdam neemt om

Nadere informatie

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren,

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren, Toespraak Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie over dementie 9 mei 2016 Dames en heren, Kijk om u heen. U ziet portretten van mensen met dementie. Ze zijn gemaakt door de kunstenaar Herman

Nadere informatie

Eerste succes in strijd tegen vieze lucht smaakt naar meer TROUW pagina 1 van 7. Trouw. Eerste succes in strijd tegen vieze lucht smaakt naar meer

Eerste succes in strijd tegen vieze lucht smaakt naar meer TROUW pagina 1 van 7. Trouw. Eerste succes in strijd tegen vieze lucht smaakt naar meer Eerste succes in strijd tegen vieze lucht smaakt naar meer TROUW pagina 1 van 7 Trouw INLOGGEN Eerste succes in strijd tegen vieze lucht smaakt naar meer HOME Frank Strayer 21:32, 7 september 2017 A Medewerkers

Nadere informatie

Desi Dingemans Bewoner langs A29

Desi Dingemans Bewoner langs A29 Verslag bezoek Burenraad Nieuw Prinsenland aan RedStar d.d. 22-02-2013 Aanwezigen : Birgit Biskop Samenstichting Stampersgat Martijn Jurgens Samenstichting Stampersgat Hakim Tampoebolon Dorpsraad Dinteloord

Nadere informatie

Alternatieve locaties Hoeksche

Alternatieve locaties Hoeksche Alternatieve locaties Hoeksche Waard Nieuw Reijerwaard / Westelijke Dordtse Oever Nota Ruimte budget 25 miljoen euro (11 miljoen euro voor Nieuw Reijerwaard en 14 miljoen euro voor Westelijke Dordtse Oever)

Nadere informatie

Overlaten aan individuele leden / fracties.

Overlaten aan individuele leden / fracties. Den Haag, 13 november 2008 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer BZK i.v.m. agendapunt 22 EU i.v.m. agendapunt 29 EZ i.v.m. agendapunt 27, 29, 31

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning bij het Gelders Oogstfeest

Toespraak commissaris van de Koning bij het Gelders Oogstfeest 1: Toespraak commissaris van de Koning bij het Gelders Oogstfeest Otterlo, natuurgebied Oud Reemst, 5 oktober 2017 Het is met veel plezier, dat ik vanmiddag het Gelders Oogstfeest mag openen met een bespiegeling

Nadere informatie

Windmolenproblematiek in rangorde van grof naar fijn Probleem Gevolg Waarschijnlijk gevolg Maatregel Voornemen E.U. Beleid Nederlandse regering

Windmolenproblematiek in rangorde van grof naar fijn Probleem Gevolg Waarschijnlijk gevolg Maatregel Voornemen E.U. Beleid Nederlandse regering Windmolenproblematiek in rangorde van grof naar fijn Probleem: Wereldwijd toename energie uit fossiele brandstof Gevolg: CO2 uitstoot, slinkende brandstofvoorraden en toenemende milieubelasting Waarschijnlijk

Nadere informatie

Politiek TT Café Duurzaam Castricum

Politiek TT Café Duurzaam Castricum Politiek TT Café Duurzaam Castricum Een lijsttrekkersdebat georganiseerd door TT Castricum en CALorie Energie i.s.m. Biblioheek Kennemerwaard en GRIP DEEL I: Feiten Hoe goed kennen we de feiten? VRAAG

Nadere informatie

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie. Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

: 20 juni 2008 : Hernieuwde aanvulling op ons advies over de Hoofdlijnennotitie Drieluik Ons kenmerk : PAL 2008/018 Aantal pagina's : 2

: 20 juni 2008 : Hernieuwde aanvulling op ons advies over de Hoofdlijnennotitie Drieluik Ons kenmerk : PAL 2008/018 Aantal pagina's : 2 PAL PS van Zuid-Holland Postbus 90602 2509 LP Den Haag Datum Onderwerp : 20 juni 2008 : Hernieuwde aanvulling op ons advies over de Hoofdlijnennotitie Drieluik Ons kenmerk : PAL 2008/018 Aantal pagina's

Nadere informatie

Toen wij als CDA samen met onze coalitiepartners aan de afgelopen periode begonnen, stonden er voor ons twee zaken voorop:

Toen wij als CDA samen met onze coalitiepartners aan de afgelopen periode begonnen, stonden er voor ons twee zaken voorop: Ruben Mink: Rotterdam staat er na 4 jaar beter voor! De fundamentele vraag die wat betreft het CDA centraal staat is of Rotterdam er BETER voorstaat dan vier jaar geleden. En of het stadsbestuur daaraan

Nadere informatie

DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019

DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019 DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019 PROGRAMMA 1. Inleiding (Daan Russchen) 2. Startnotitie Klimaatvisie (Jur Marringa/Roland Roijackers) 3.

Nadere informatie

Samenvatting. Inkomsten en uitgaven

Samenvatting. Inkomsten en uitgaven Jaarverslag 2017 1 Samenvatting Sea First Foundation (SFF) maakt mensen warm voor de pracht en biodiversiteit van het onderwaterleven en informeert en sensibiliseert tegelijkertijd over de problemen die

Nadere informatie

Het Westerpark. Foto: H. Boogaard.

Het Westerpark. Foto: H. Boogaard. JAARVERSLAG 2015 1 In 2015 heeft de gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Amsterdam zich weer met succes sterk gemaakt voor dieren, natuur en milieu in de stad. Op naar een diervriendelijker

Nadere informatie

Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat & Energie

Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat & Energie Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat & Energie NL Een unieke bottomupbeweging Het Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie brengt lokale en regionale autoriteiten samen, die zich er vrijwillig

Nadere informatie

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig

Nadere informatie

De NACHTWACHT van ROTTERDAM

De NACHTWACHT van ROTTERDAM De NACHTWACHT van ROTTERDAM Het concept Van silo tot sterrenwacht. Door verplaatsing van het Drijvend Paviljoen, nu nog in gebruik als evenementenlocatie op de tijdelijke plek in de Rijnhaven, ontstaat

Nadere informatie

Convenant. Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen

Convenant. Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen Convenant Versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen 1. Convenantpartners Bionext, ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding, vertegenwoordigd door dhr. Bavo van den ldsert,

Nadere informatie

Diervriendelijke keuzes door consumenten

Diervriendelijke keuzes door consumenten Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Diervriendelijke keuzes door consumenten Monitor Duurzame Dierlijke Producten 2009 Deze brochure is een uitgave van: Rijksoverheid Postbus 00000 2500

Nadere informatie

Windenergie in Steenbergen

Windenergie in Steenbergen Windenergie in Steenbergen J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Conclusies Windenergie is geen noemenswaardig alternatief voor fossiele energie en levert geen noemenswaardige

Nadere informatie

De kippendief. door Nellie de Kok

De kippendief. door Nellie de Kok door Nellie de Kok 1 door Nellie de Kok samenvatting In de bibliotheek staan allerlei mooie boeken. Aan de kinderen wordt gevraagd wat voor boeken je daar allemaal kunt lenen. Kaatje werkt in de bibliotheek

Nadere informatie

Werkgelegenheidsonderzoek

Werkgelegenheidsonderzoek Monitor Ruimtelijke Economie Uitkomsten Werkgelegenheidsonderzoek Provincie Utrecht 2011 (Voorlopig) Januari 2012 Afdeling Mobiliteit, Economie en Cultuur Inleiding In de periode april t/m september 2011

Nadere informatie

www.debouwmaakthet.nl www.bouwendnederland.nl Infrastructuur We zetten onze keet op de stoep van de Tweede Kamer De bouw heeft van alle sectoren het grootste potentieel om bij te dragen aan meer werkgelegenheid.

Nadere informatie

Aanbod bedrijventerreinen

Aanbod bedrijventerreinen Staat van 2014 Aanbod bedrijventerreinen Wat is de index van het uitgeefbare oppervlak (2002 = 100)? Ten opzichte van 2002 is er nog 57% uitgeefbaar terrein over Vergelijking in de tijd (Index uitgeefbaar

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

Lugt, Arjen van der. In deze Nieuwsbrief:

Lugt, Arjen van der. In deze Nieuwsbrief: Lugt, Arjen van der Van: PCL Verzonden: donderdag 11 april 201908:29 Aan: PCL Onderwerp: PCL Nieuwsbrief maart 2019 Categorieën: Ingekomen Stukken In deze Nieuwsbrief: Jonge

Nadere informatie

Verhaal doorvertellen

Verhaal doorvertellen Goed Gelezen! Verhaal doorvertellen, spelletje voor tussendoor Verhaal doorvertellen Spelletje voor tussendoor Verhaal doorvertellen: dit bekende spelletje is dankzij de quiz Ik hou van Holland weer helemaal

Nadere informatie

Projectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard

Projectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard Projectbureau Herstructurering Tuinbouw Bommelerwaard Gemeente Maasdriel commissie Ruimte 9 januari 2013 Teun Biemond Jan Woertman 1 Inhoud 1. Voorstellen 2.Herstructurering en Duurzaamheid 3.Duurzame

Nadere informatie

de raad van de gemeente Rotterdam, Coolsingel 40, 3011 AD Rotterdam. ing. L.W. Vreugdenhil, Nieuw-Oranjekanaal 20, 3151 XL Hoek van Holland.

de raad van de gemeente Rotterdam, Coolsingel 40, 3011 AD Rotterdam. ing. L.W. Vreugdenhil, Nieuw-Oranjekanaal 20, 3151 XL Hoek van Holland. Aan: Van: de raad van de gemeente Rotterdam, Coolsingel 40, 3011 AD Rotterdam. ing. L.W. Vreugdenhil, Nieuw-Oranjekanaal 20, 3151 XL Hoek van Holland. Betreft: Kendoe & waarden Hoek van Holland, 4 augustus

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie