Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Transcriptie

1 STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Nr januari 2009 Besluit van 8 december 2008, nr , houdende aanwijzing van onroerende zaken ter onteigening ten algemenen nutte Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. Beschikken bij dit besluit op het verzoek van de Hoofdingenieur-Directeur van Rijkswaterstaat Maaswerken van 26 maart 2008, kenmerk DMW 2008/1284, tot aanwijzing van onroerende zaken ter onteigening ingevolge artikel 72a van de onteigeningswet ten behoeve van de verdieping van het zomerbed van de rivier de Maas en een oeverstrook op de linkeroever van de Maas in het Stuwpand Grave, vanaf het punt 700 meter ten noorden van de brug van de N264 over de Maas (Brabantweg- Veerweg te Gennep en Boxmeer; Maaskilometer 155,7) tot ongeveer het punt van de aansluiting van de Estersveldlaan op de N321 (Jan van Cuijkdijk Grave; Maaskilometer 174,2), met bijkomende werken, in de gemeenten Boxmeer, Cuijk en Grave. De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft de beslissing op het verzoek voorgedragen bij brief van 2 oktober 2008, nr. RWSCD BJV 2008/4268, Rijkswaterstaat Corporate Dienst, Eenheid Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed. Overeenkomstig artikel 3:11, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht hebben het ontwerp van het te nemen besluit alsmede de in artikel 63 van de onteigeningswet genoemde stukken in de periode van 9 mei 2008 tot en met 19 juni 2008 op de gemeentehuizen van Boxmeer, Cuijk en Grave en bij Rijkswaterstaat Corporate Dienst te Utrecht ter inzage gelegen. Voorafgaand daaraan is de terinzagelegging overeenkomstig artikel 3:12 van de Algemene wet bestuursrecht aangekondigd in de Staatscourant van woensdag 7 mei 2008, nr. 86, en in het Boxmeers Weekblad, het Cuijks Weekblad en de Graafsche Courant eveneens van 7 mei Voorts is overeenkomstig artikel 3:13 van de Algemene wet bestuursrecht voorafgaand aan de terinzagelegging het ontwerpbesluit toegezonden aan belanghebbenden en aan de verzoeker. Belanghebbenden zijn hierbij uitgenodigd voor een hoorzitting in de gemeente Cuijk op donderdag 19 juni In genoemde kennisgeving zijn belanghebbenden op de hoogte gesteld van de mogelijkheid tot het naar keuze schriftelijk of mondeling naar voren brengen van zienswijzen. De volgende belanghebbenden hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt: 1. De heer D.G.J. Broekmans, pachter van de onroerende zaak met grondplannummer 7, medeeigenaar van de onroerende zaak met grondplannummer 8 en eigenaar van de onroerende zaken met grondplannumers 9, 10, 11 en 12; 2. De heer H.P.C. Derks, pachter van de onroerende zaak met grondplannummer 18; 3. De heer J.H.M. van Laarhoven namens J.M. van Laarhoven, eigenaar van de onroerende zaken met grondplannummers 25 en 26; 4. De heer W.J.G. Loeffen namens de maatschap J.W.T. en W.J.G. Loeffen, pachter van de onroerende zaak met grondplannummer 22. Overwegingen Ingevolge artikel 72a van de onteigeningswet kan onteigening plaatsvinden onder meer ten behoeve van de aanleg en verbetering van kanalen en de verruiming van rivieren. Reclamant sub 1. Reclamant geeft aan dat wat hem betreft onteigening niet aan de orde is aangezien de overdracht van zijn gronden aan de verzoeker om onteigening zo goed als rond is. Reclamant vertrouwt op een goede afloop, nu Domeinen vertegenwoordiger van de Staat als eigenaar met de van de voorgenomen transactie deel uitmakende grondruil heeft ingestemd. Reclamant tekent daarbij wel aan, uitsluitend in grond gecompenseerd te willen worden, niet in geld. Tevens vraagt reclamant zich af hoe de geprojecteerde oeverstrook exact ingericht zal worden. Daarbij wijst hij op een strook van 12 meter bij hem in de buurt waar alleen brandnetels en distels groeien. Als dat zo ook voor de onderhavige oeverstrook van 25 meter de bedoeling is, heeft reclamant daar bezwaar tegen, aangezien hij daar op zijn weilanden last van zou ondervinden. Ten aanzien van het eerste punt uit de zienswijze van reclamant merken Wij vooreerst op dat de 1 Staatscourant 2009 nr januari

2 onteigening ingevolge artikel 40 van de onteigeningswet plaatsvindt op basis van een volledige schadeloosstelling voor alle schade die de onteigende rechtstreeks en noodzakelijk door het verlies van zijn onroerende zaak lijdt. De hoogte van de schadeloosstelling staat in het kader van de onderhavige administratieve onteigeningsprocedure niet ter beoordeling, maar komt bij het ontbreken van minnelijke overeenstemming in het kader van de gerechtelijke onteigeningsprocedure aan de orde. De onteigeningswet verplicht de onteigende partij niet tot schadeloosstelling in de vorm van het aanbieden van compensatiegrond (voor bijvoorbeeld bedrijfsvoering of herhuisvesting) of een oplossing anderszins. Uitgangspunt is dat de wet belanghebbenden een volledige schadeloosstelling (in geld) waarborgt. Zienswijzen waarin belanghebbenden een wens tot schadeloosstelling in een andere vorm dan geld kenbaar maken overstijgen de mogelijkheden die de onteigeningswet biedt om binnen redelijke termijn tot minnelijke overeenstemming te komen. Desondanks kunnen vragen naar eventuele herhuisvesting of compensatiegrond voor bedrijfsvoeringen of een oplossing anderzijds in de administratieve onteigeningsprocedure wel aan de orde komen in het kader van de toetsing van het gevoerde minnelijk overleg over de verwerving van de benodigde gronden. De noodzaak van de onteigening (als ultimum remedium) is immers mede afhankelijk van de wijze waarop dat minnelijk overleg is en zal verlopen. Voor wat het minnelijk overleg tussen reclamant en de verzoeker betreft merken Wij op dat Ons uit door de verzoeker ter beschikking gestelde informatie inderdaad is gebleken dat na overleg op basis van een aangepast voorstel van de verzoeker gedaan bij brief van 11 december 2007 (waarbij de verzoeker ook een aanbod in geld heeft gedaan) in principe overeenstemming is bereikt over een grondruil waarbij reclamant in ruil voor de van hem benodigde grond een bepaalde oppervlakte van een perceel dat bij de Staat (Dienst Domeinen) in eigendom is terug zou ontvangen. Aan effectuering van deze ruiling staat echter in de weg dat het beoogde perceel wordt verpacht en met de pachter vooralsnog geen overeenstemming is bereikt over verplaatsing; hierdoor heeft het akkoord tussen reclamant en de verzoeker nog niet geleid tot ondertekening van een koopovereenkomst en het verlijden van de transportakte door de notaris. Nu reclamant enerzijds aangeeft slechts in grond, niet in geld, schadeloos gesteld te willen worden terwijl anderzijds nog onduidelijk is of er uitzicht bestaat op een akkoord met de genoemde pachter, is op dit moment niet in voldoende mate zeker dat reclamant en de verzoeker er in der minne zullen uitkomen. Gelet op de urgentie van de uitvoering van het werk en de omstandigheid dat, zonder aanwijzing ter onteigening, de tijdige verkrijging door de verzoeker van de benodigde grond onzeker is, moet dan ook onderkend worden dat aanwijzing ter onteigening noodzakelijk blijft. Het streven van de verzoeker zal er echter op gericht blijven de grondruiling te effectueren. Ten aanzien van het tweede punt uit de zienswijze van reclamant merken Wij op dat, zoals ook wordt vermeld onder Overige overwegingen, het de bedoeling is dat de oeverstroken, die primair als buffer tegen het optreden van oeverinstabiliteit dienen, tevens als vertrekpunt fungeren voor de toekomstige realisatie van natuurlijke, deels vrij eroderende oevers. Uit de opzet om de ontwikkeling van de oevers zoveel mogelijk op haar natuurlijke beloop te laten volgt dan ook een zekere onbestemdheid ten aanzien van hun uiteindelijke vorm en inrichting. De keuze voor deze opzet is echter aan de orde geweest in de aan de plannen voor het onderhavige werk voorafgegane planologische procedure op basis van de Tracéwet. In zoverre is dit onderdeel van de zienswijze van reclamant planologisch van aard en had dientengevolge in de genoemde procedure op grond van de Tracéwet aan bod dienen te komen. Een inhoudelijke beoordeling van deze gronden is in de onderhavige onteigeningsprocedure niet aan de orde. Wij verwijzen naar hetgeen hierover onder Overige overwegingen wordt gesteld. Reclamant sub 2. Reclamant meent vooreerst dat van een redelijke overlegsituatie geen sprake is geweest waardoor niet aan de eisen die de Kroon aan het minnelijk overleg stelt is voldaan. Voorts wijst reclamant op artikel 63 tweede lid van de onteigeningswet. Daaruit volgt dat ter inzage moeten worden gelegd onder andere de grondtekeningen waarop de te onteigenen onroerende zaken staan aangegeven, een lijst van de te onteigenen onroerende zaken en in voorkomend geval een lijst van de te onteigenen rechten. Reclamant stelt nu, dat noch de grondtekeningen noch de lijst van de te onteigenen rechten ter inzage hebben gelegen op de locatie waar hij de stukken heeft proberen in te zien, te weten het gemeentehuis van Cuijk. Reclamant stelt bovendien dat een actuele onderbouwing van de noodzaak van het onderhavige werk ontbreekt. Ten slotte stelt reclamant dat onteigening een bepaalde, dringende behoefte aan verwerkelijking van het betrokken werk veronderstelt zodat onteigening van gronden uitsluitend plaatsvindt om planuitvoering voor de nabije toekomst te verzekeren. Van urgentie is echter volgens reclamant geen sprake. Ten aanzien van het punt van reclamant over het verloop van het minnelijk overleg merken Wij in 2 Staatscourant 2009 nr januari

3 algemene zin op dat onteigening een uiterst middel is en dus eerst naar dit instrument gegrepen mag worden als langs minnelijke weg redelijkerwijs niet of niet in de gewenste vorm overeenstemming kan worden bereikt. Daarbij geldt, dat in de procedure op grond van titel IIa van de onteigeningswet genoegzaam aan deze eis is voldaan, als vóór de terinzagelegging van de onteigeningsbescheiden een aanvang met het minnelijk overleg is gemaakt. Dit overleg dient tot een redelijk punt te worden voortgezet alvorens, na gebleken noodzaak daartoe, de administratieve onteigeningsprocedure kan worden ingezet. Daarbij is het wenselijk, maar niet altijd noodzakelijk, dat op het moment van de terinzagelegging van de onteigeningsstukken al een formeel bod is uitgebracht. Voldoende is dat sprake is geweest van een redelijk doch vruchteloos gebleken poging om hetgeen onteigend moet worden langs minnelijke weg te verwerven. In dat geval kan een verzoeker om onteigening teneinde op een redelijk tijdstip tot uitvoering van het desbetreffende werk over te kunnen gaan in beginsel tot een verzoek om onteigening besluiten. Het zou te ver gaan de eis te stellen dat partijen al op het moment van de terinzagelegging van het plan van het werk zijn uitonderhandeld. Wij zijn van mening dat, zoals hiervoor beschreven, het voldoende is als op dit tijdstip met de onderhandelingen een aanvang is gemaakt en genoegzaam is komen vast te staan dat deze onderhandelingen niet tot het gewenste resultaat zullen leiden. Specifiek ten aanzien van het met reclamant gevoerde overleg overwegen Wij dat er op 25 mei 2007 contact met hem is geweest. Reclamant heeft met zijn broer het agrarisch bedrijf van hun vader overgenomen, daarbij inbegrepen de pacht van de onroerende zaak die in de onderhavige onteigeningsprocedure is opgenomen. In een gesprek op 5 september 2007 heeft reclamant aangegeven alles of niets te willen en het geen optie te vinden om het resterende buiten het oeverstrookproject vallende gedeelte van de pachtgrond te blijven gebruiken omdat zijns inziens de restgrootte landbouwkundig niet meer interessant was. In dit gesprek is ook over de schadeloosstelling per vierkante meter gesproken. Reclamant vond het aanbod van de verzoeker om onteigening te laag. Op 7 maart 2008 is opnieuw overlegd, waarna de verzoeker op 21 maart 2008 per brief een bod heeft uitgebracht. Hier is vervolgens mondeling met reclamant overeenstemming over bereikt. Op 23 juli 2008 is een overeenkomst tot beëindiging van de pacht ter ondertekening aan reclamant toegezonden. Reclamant heeft deze overeenkomst inmiddels ondertekend. Hierbij merken Wij echter wel op dat de overeenkomst vooralsnog een voorwaardelijk karakter heeft en uit de onteigeningspraktijk blijkt dat het bereiken van (een grote mate van) overeenstemming niet in alle gevallen ook daadwerkelijk leidt tot effectuering van de overeenkomst. De urgentie van het werk laat evenwel geen vertraging toe. Dientengevolge blijft aanwijzing ter onteigening noodzakelijk. Het streven van de verzoeker zal er niettemin op gericht blijven de minnelijke regeling te effectueren. Met betrekking tot het punt van reclamant over de ter inzage gelegde onteigeningsbescheiden merken Wij op dat de onteigeningsbescheiden in Cuijk (en overigens ook in Boxmeer en Grave) correct ter inzage hebben gelegen. De gemeente Cuijk heeft Ons de map met onteigeningsbescheiden samen met de in artikel 23 sub 3 van de onteigeningswet bedoelde verklaring van de burgemeester op 11 juli 2008 teruggestuurd. Ons is gebleken dat alle volgens artikel 72a tweede lid juncto artikel 63 tweede lid van de onteigeningswet voorgeschreven stukken daarin zijn opgenomen, de grondtekeningen incluis. Op grond van het bepaalde in artikel 4 van de onteigeningswet kunnen beperkte rechten slechts afzonderlijk worden onteigend indien de onteigenende partij eigenaar is van de onroerende zaak waarop het recht rust. In het andere geval is afzonderlijke onteigening van het recht overbodig vanwege de titelzuiverende werking. Volstaan kan dan worden met de vermelding van de onroerende zaak in de lijst van te onteigenen onroerende zaken, met daarbij de vermelding van het beperkte recht, voor zover dit althans uit het kadastrale uittreksel blijkt. Een en ander is ook aangegeven in de Leidraad van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat voor het opstellen van de onteigeningsstukken en het samenstellen van het onteigeningsdossier voor onteigeningen op grond van de Titels II, IIa en IIc van de onteigeningswet. De stelling van reclamant dat de noodzaak tot verdieping van de Maas en de aanleg van een oeverstrook onvoldoende vast staat is in hoofdzaak planologisch van aard. Deze zienswijze had aan de orde kunnen komen in het kader van de gevoerde procedure op grond van de Tracéwet. Een inhoudelijke beoordeling van deze stelling is derhalve in de administratieve onteigeningsprocedure niet aan de orde. Voor wat betreft de opmerking van reclamant dat een actuele onderbouwing van de noodzaak van het werk ontbreekt, wijzen Wij erop dat deze onder Overige overwegingen staat weergegeven. Voorzover reclamant de urgentie van het werk bestrijdt, wijzen Wij erop dat uit de ter inzage gelegde zakelijke beschrijving blijkt dat het begin van de werkzaamheden voor 2009 is voorzien en dat het werk uiterlijk in 2011 in volle omvang gerealiseerd dient te zijn. Hiermee is de urgentie van onteigening in beginsel gegeven. Reclamant voert daarbij verder ook geen argumenten aan die inzichtelijk zouden maken waarop hij zich bij zijn betwisting van de urgentie baseert. Reclamant sub 3. Reclamant vindt allereerst de schadevergoeding die de verzoeker om onteigening heeft geboden veel te laag. Bovendien wenst reclamant uitsluitend in grond gecompenseerd te worden. De grondprijzen 3 Staatscourant 2009 nr januari

4 zijn momenteel erg hoog en voor hem is grond heilig. De door de verzoeker voorgestelde vervangende grond is wat hem betreft echter onacceptabel. Voorts brengt reclamant naar voren dat, aangezien zijn perceel niet zo groot is, er een onwerkbaar perceel overblijft als daarvan voor de oeverstroken 25 meter wordt afgehaald. Hij kan met onteigening van die oppervlakte dus niet akkoord gaan. Ook merkt reclamant op dat het project als zodanig, namelijk de rivierverruiming, niet goed is opgezet; wanneer de ballastkeien van de kant worden gehaald, de klei wordt afgeschraapt en de Maas wordt uitgediept, zal het zand binnen korte tijd de vaargeul weer opvullen en is al het werk voor niets gedaan. Los daarvan ageert reclamant tegen de voorgenomen natuurlijke inrichting van de oeverstroken; hij wenst geen buurman met alleen onkruid op zijn grond. Voor wat betreft het punt van reclamant dat de door de verzoeker om onteigening geboden schadevergoeding te laag is en dat hij bovendien in vervangende grond gecompenseerd wil worden, valt op te merken dat de onteigening ingevolge artikel 40 van de onteigeningswet plaatsvindt op basis van een volledige schadeloosstelling voor alle schade die de onteigende rechtstreeks en noodzakelijk door het verlies van zijn onroerende zaak lijdt. De hoogte van de schadeloosstelling staat echter in de onderhavige administratieve onteigeningsprocedure niet ter beoordeling maar komt, bij het uitblijven van minnelijke overeenstemming in het kader van de gerechtelijke onteigeningsprocedure aan de orde. De onteigeningswet verplicht de onteigenende partij bovendien niet tot schadeloosstelling in een andere vorm dan geld, bijvoorbeeld in de vorm van compensatiegrond. Uitgangspunt is dat de wet belanghebbenden een volledige schadeloosstelling in geld waarborgt. Zienswijzen waarin belanghebbenden de wens tot schadeloosstelling in een andere vorm dan geld kenbaar maken kunnen in de administratieve onteigeningsprocedure echter wel aan de orde komen in het kader van de toetsing van het minnelijk overleg over verwerving van de benodigde gronden. De noodzaak van onteigening (als uiterst middel) is immers mede afhankelijk van de wijze waarop dat minnelijk overleg is verlopen. In dat verband overwegen Wij dat de verzoeker in een brief van 6 november 2006 aan reclamant, naast een aanbod in geld, ook een grondruiling heeft voorgesteld waarbij reclamant een gelijke oppervlakte als door hem aan de verzoeker af te staan van een perceel (125 meter ten westen van zijn huidige percelen gelegen) dat bij de Staat in eigendom is zou terugkrijgen. Reclamant heeft hierop bij brief van 27 november 2006 gereageerd en stelde daarbij voor om, zijn bezwaren in aanmerking nemend, alles bij het oude te laten. In een brief van 12 december 2006 herhaalt de verzoeker het aanbod. De omstandigheid dat reclamant geen interesse had in dat perceel doet er naar Ons oordeel niet aan af dat de verzoeker op een serieuze manier heeft geprobeerd rekening te houden met de wens van reclamant om in grond gecompenseerd te worden. Overigens valt nog op te merken dat de verzoeker bij brief van 30 juli 2008 aan reclamant nog een ander perceel ter ruiling heeft aangeboden; reclamant heeft aangegeven interesse te hebben in dat perceel. Niettemin is (nog) geen akkoord bereikt aangezien de verzoeker van mening is dat, nu dit perceel aanmerkelijk groter is dan de totale oppervlakte van de door reclamant over te dragen percelen, reclamant moet bijbetalen terwijl deze zich daar om hem moverende redenen niet in kan vinden. Ten aanzien van de opmerking van reclamant over de onwenselijkheid van een gedeeltelijke onteigening omdat het in dat geval resterende gedeelte van zijn perceel onwerkbaar zou zijn, overwegen Wij dat in de onderhavige administratieve onteigeningsprocedure op grond van Titel IIa van de onteigeningswet alleen die gronden ter onteigening kunnen worden aangewezen die noodzakelijk zijn voor de realisatie van het werk. Onroerende zaken die slechts gedeeltelijk voor de realisatie van het werk nodig zijn kunnen daarom alleen voor dat gedeelte ter onteigening worden aangewezen. Op grond van artikel 38 van de onteigeningswet hebben reclamanten in bepaalde omstandigheden de mogelijkheid om gehele overname te vorderen van onroerende zaken waarvan slechts een gedeelte onteigend wordt. Deze mogelijkheid komt echter pas in de gerechtelijke onteigeningsprocedure aan de orde. Daarvóór kan aankoop van overige gedeelten dan wel gehele aankoop van de betrokken onroerende zaken in het minnelijk overleg tussen de verzoeker om onteigening en belanghebbenden betrokken worden. In de eerder genoemde brieven van 6 november en 12 december 2006 heeft de verzoeker reclamant conform zijn wens (tevens) een voorstel tot grondruil heeft gedaan; deze grondruil zag op de totale omvang van de percelen van reclamant. Daarnaast heeft de verzoeker nog aangeboden, in plaats van alleen het voor de oeverstroken benodigde gedeelte, de percelen van reclamant in hun geheel aan te kopen. Vooralsnog is hierover tussen partijen geen overeenstemming bereikt. Het overleg tussen partijen zal worden voortgezet. Dit overleg, dan wel het overleg dat ingevolge artikel 17 van de onteigeningswet aan de gerechtelijke procedure vooraf zal moeten gaan, zal wellicht alsnog tot een voor partijen aanvaardbare oplossing leiden. Voor zover reclamant het nut van het werk als zodanig in twijfel trekt en kanttekeningen plaatst bij de voorgenomen natuurlijke inrichting van de oeverstroken, wijzen Wij erop dat dit onderdeel van de zienswijze van reclamant planologisch van aard is en dientengevolge in de procedure op grond van de Tracéwet aan bod dient komen, dan wel had dienen te komen. Een inhoudelijke beoordeling van deze 4 Staatscourant 2009 nr januari

5 gronden in de onderhavige administratieve onteigeningsprocedure is derhalve niet aan de orde. Verwezen wordt naar hetgeen hieromtrent onder Overige overwegingen wordt overwogen. Reclamant sub 4. Het is reclamant onduidelijk wat nu precies de bedoeling van de oeverstroken is. Hij begrijpt ook niet hoe de verzoeker om onteigening tot een breedte van 25 meter voor de oeverstroken is gekomen. Tevens vraagt hij zich af hoe die oeverstroken zich verhouden tot de aanwezigheid van de binnen een afstand van 10 meter van de rivier staande bomen; hij heeft begrepen dat deze bomen moeten blijven staan en dus niet in de Maas mogen vallen. Ten aanzien hiervan merken Wij in de eerste plaats op dat deze zienswijze planologisch van aard is. In dit verband verwijzen Wij naar hetgeen Wij hierover onder reclamanten sub 1, sub 2 en sub 3 overwegen. Overigens kunnen Wij met betrekking tot de bedoeling van de oeverstroken nog opmerken dat deze is toegelicht onder Overige overwegingen. De keuze voor een breedte van 25 meter is aan de orde geweest in de planologische besluitvorming onder andere op grond van de Tracéwet; de verzoeker om onteigening verwacht voor de oeverstroken niet meer nodig te hebben dan 25 meter. Voor wat betreft de bomen langs de Maas geldt dat deze zoveel mogelijk geïntegreerd worden in het streven naar een natuurlijke rivier met natuurlijke oevers. Daaruit volgt dat noch het kappen noch het instandhouden van de bomen als zodanig actief wordt nagestreefd maar integendeel dat deze zoveel mogelijk met rust worden gelaten. Uitgangspunt is echter wel dat de bomen geen gevaar voor de scheepvaart mogen opleveren. Dit betekent dat, indien bijvoorbeeld een boom zou omwaaien, hij dan aan de oever wordt verankerd en omringd met boeien; zodoende vormt de boom geen gevaar voor de scheepvaart en kan tegelijkertijd wel op een natuurlijke manier afsterven. Overige overwegingen De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft, in overeenstemming met de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, op 12 maart 2002 het Tracébesluit Zandmaas/Maasroute vastgesteld, zulks ten behoeve van onder meer de verdieping van de rivier de Maas, de realisering van een peilopzet van 50 cm en de realisering van 25 m brede oeverstroken op beide oevers van de Maas in het stuwpand Grave (van km 155,7 tot km 176,6). Tegen dit besluit zijn beroepen ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Bij uitspraak van 9 juli 2003, inzake nr /1, heeft de Afdeling de beroepen voor zover gericht tegen de verdieping en de oeverstroken ongegrond verklaard en voor zover hier van belang de beroepen gericht tegen de peilopzet gegrond verklaard. In verband met dit laatste heeft de Minister van Verkeer en Waterstaat in overeenstemming met de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer bij besluit van 23 mei 2006 het Tracébesluit Zandmaas/Maasroute aanvulling I vastgesteld. Dit besluit regelt de peilopzet van 30 cm in het stuwpand Grave (van km 146,8 tot 175,7, met inbegrip van het gedeelte Maas-Waalkanaal km 0-12), met een aanpassing van de sluis en stuw Grave. Tegen dit besluit zijn opnieuw beroepen ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De Afdeling heeft de beroepen bij uitspraak van 26 september 2007, inzake nr /1, ongegrond verklaard. In de jaren negentig van de vorige eeuw zijn verkenningen uitgevoerd naar de mogelijkheden om de rivier de Maas als vaarweg te moderniseren, zulks in samenhang met het Maas-Waalkanaal, Lateraalkanaal en Julianakanaal (Maasroute). Het doel van dit project (deelproject Maasroute) was te bezien op welke wijze de vaarweg veiliger, vlotter en toegankelijker kan worden gemaakt voor het goederentransport over water. Hoofddoel van het goederenvervoerbeleid is namelijk een goede bereikbaarheid van bestemmingen in Nederland en het buitenland en een duurzaam goederenvervoer. Als de Maasroute niet wordt gemoderniseerd verslechtert de concurrentiepositie van de scheepvaart. De Maasroute dient uiteindelijk over de hele lengte geschikt te zijn voor tweebaksduwvaart (klasse Vb), dit in het kader van het Trans-Europese Net van Vaarwegen (het TEN), waarin de Maasroute is opgenomen als onderdeel van de zogeheten Ruit die gevormd wordt door het vaarwegennet Antwerpen Rotterdam Duitsland en Oost-België. Hiertoe moeten verschillende knelpunten worden opgeheven. Onder meer is er voor de scheepvaart sprake van beperkte vaardiepte, vooral bij de sluizen, en is plaatselijk de vaarweg te smal. In december 1993 en februari 1995 is de provincie Limburg geconfronteerd met zeer hoge waterstanden van de Maas met als gevolg ernstige wateroverlast in grote delen van het Maasdal. Kort na het hoogwater van 1995 stelde de regering het Deltaplan Grote Rivieren vast. Daarin werd aangekondigd dat 145 km kade zou worden aangelegd in Limburg en Noord-Brabant. Aanleg daarvan in combinatie met verruiming van het zomer- en winterbed van de Maas zou uiteindelijk moeten leiden tot een beschermingsniveau van 1:250 achter de kaden (deelproject Zandmaas). De plannen voor de verbetering van de Maas als vaarweg en de plannen voor de verbetering van de 5 Staatscourant 2009 nr januari

6 hoogwaterbescherming zijn in 1995 gecombineerd tot één project, namelijk het project Zandmaas/ Maasroute. Het project heeft drie doelstellingen. Ten eerste is het project gericht op de verbetering van het traject Weurt-Ternaaien van de Maasroute tot klasse Vb-vaarweg, waarbij de vaarroute minimaal geschikt is voor schepen met een diepgang van 3,5 m. De tweede doelstelling betreft de realisering van een beschermingsniveau langs de onbedijkte Maas van 1:250 achter de kaden. De derde en laatste doelstelling betreft de realisering van beperkte natuurontwikkeling langs de Maas. Het Stuwpand Grave maakt deel uit van het genoemde traject Weurt Ternaaien. Eerdergenoemd tracébesluit van 12 maart 2002 voorziet in dit stuwpand onder meer in een verdieping van het zomerbed. Van km tot km en van km tot km wordt de maas hier 3 m verdiept, van km tot km wordt de Maas 1,5 m verdiept. De verdieping van het zomerbed heeft een gunstig effect voor de scheepvaart en draagt daarnaast bij aan de bescherming tegen hoogwater. De verdieping heeft gevolgen voor de stabiliteit van het oevertalud, wat met name het geval is in trajecten waar door de verdieping fijne erosiegevoelige lagen worden aangesneden en waar de verdieping over een grote breedte plaatsvindt. Dit is in het Stuwpand Grave het geval. De verdieping kan daar leiden tot instabiliteit van de oever door diepe glijvlakken (instabiliteit onder normale omstandigheden en in geval van hoge afvoer) en instabiliteit van de oever door vallend water. Dit laatste betreft de situatie waarin de waterstand op de rivier na een periode van een hoge waterstand snel daalt. In dat geval is er sprake van een nog verzadigde oever die niet meer de steun heeft van het water, wat een zeer ongunstige situatie voor de oever is. Daarnaast kan de oever door erosie bezwijken. Gelet op deze aspecten voorziet het tracébesluit onder meer in het Stuwpand Grave in oeverstroken van 25 m breed op de beide oevers van de Maas. De stroken dienen als buffer bij het optreden van oeverinstabiliteit en dienen tevens als vertrekpunt voor toekomstige realisatie van natuurlijke (deels vrij eroderende) oevers. Het moet in het belang van de verbetering van de Maas als vaarroute (verbetering tot klasse Vb-vaarweg) en in het belang van de bescherming van het land tegen hoogwater (door verdieping van het zomerbed) noodzakelijk worden geacht, dat de Staat (Verkeer en Waterstaat) de eigendom verkrijgt van de in dit besluit genoemde onroerende zaken. De door reclamanten naar voren gebrachte zienswijzen worden niet van zodanig gewicht geacht dat op grond daarvan het verzoek, om een koninklijk besluit ex artikel 72a van de onteigeningswet te bevorderen, moet worden afgewezen. Beslissing; Gelet op de onteigeningswet, Gehoord de Raad van State, advies van 22 oktober 2008, nr. W /IV, en gezien het nader rapport van de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat van 3 december 2008, nr. RWSCD BJV 2008/4984, Rijkswaterstaat Corporate Dienst, Eenheid Bestuurlijk Juridische Zaken en Vastgoed, Hebben Wij goedgevonden en verstaan: Ten behoeve van de verdieping van het zomerbed van de rivier de Maas en een oeverstrook op de linkeroever van de Maas in het Stuwpand Grave, vanaf het punt 700 meter ten noorden van de brug van de N264 over de Maas (Brabantweg-Veerweg te Gennep en Boxmeer; Maaskilometer 155,7) tot ongeveer het punt van de aansluiting van de Estersveldlaan op de N321 (Jan van Cuijkdijk Grave; Maaskilometer 174,2), met bijkomende werken, in de gemeenten Boxmeer, Cuijk en Grave zullen ten algemenen nutte en ten name van de Staat (Verkeer en Waterstaat) worden onteigend de onroerende zaken, aangeduid op de grondtekeningen die ingevolge artikel 63 van de onteigeningswet in de gemeenten Boxmeer, Cuijk en Grave en bij Rijkswaterstaat Corporate Dienst ter inzage hebben gelegen als: Lijst van te onteigenen onroerende zaken verdieping en oeverstrook linkeroever Maas, stuwpand Grave Nummer van het grondplan Te onteigenen grootte Van de onroerende zaak, kadastraal bekend als ter grootte van sectie en nummer ten name van: GEMEENTE BOXMEER 6 Staatscourant 2009 nr januari

7 Nummer van het grondplan Te onteigenen grootte Van de onroerende zaak, kadastraal bekend als ter grootte van sectie en nummer ten name van: terrein (akkerbouw) Z 3723 STAATSBOSBEHEER, Tilburg, zetel: Utrechtse Heuvelrug terrein (akkerbouw) Z 3717 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) Z 3709 Als grondplannummer 1. GEMEENTE CUIJK terrein (akkerbouw) S 335 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) S 345 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) S 265 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) S 262 STICHTING SINT AEGTEN, Sint Agatha, zetel: Sint Agatha terrein (akkerbouw) S 260 Elk 1/4 eigendom: BROEKMANS, DIONISIUS GERARDUS JOSEPH, gehuwd met Hendrika Anna Wilhelmina Lidwina van Erp, Sint Agatha; VAN ERP, HENDRIKA ANNA WILHELMINA LIDWINA, gehuwd met Dionisius Gerardus Joseph Broekmans, Sint Agatha; BROEKMANS, JOHANNES PETRUS JOSEPH, Sint Agatha; BROEKMANS, GERARDUS PETRUS MARCUS, Sint Agatha bedrijvigheid (agrarisch) terrein (grasland) S 444 BROEKMANS, DIONISIUS GERARDUS JOSEPH, gehuwd met Hendrika Anna Wilhelmina Lidwina van Erp, Sint Agatha terrein (akkerbouw) S 429 Als grondplannummer 9. terrein (grasland) terrein (grasland) S 430 BROEKMANS, DIONISIUS GERARDUS JOSEPH, gehuwd met Hendrika Anna Wilhelmina Lidwina van Erp, Sint Agatha. Opstalrecht nutsvoorzieningen: Waterschap Aa en Maas, s-hertogenbosch, zetel: s-hertogenbosch. Opstalrecht nutsvoorzieningen op gedeelte van perceel: Waterschap Aa en Maas, s-hertogenbosch, zetel: s-hertogenbosch terrein (akkerbouw) S 251 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) S 246 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) S 243 Als grondplannummer terrein (akkerbouw) S 242 Als grondplannummer terrein (grasland) M 144 1/14 EIGENDOM: VAN DE VOORDT, BARTHOLD ANDRE MELCHIOR MARIE, Harderwijk. 1/14 EIGENDOM: VAN DE VOORDT, HERMAN GERARD ALPHONS MARIE, Oeffelt. 4/7 EIGENDOM : VAN DE VOORDT, JAN HERMAN JOZEF MARIE, gehuwd met Petronella Allegonda Johanna Hendriks, Beugen. 1/14 EIGENDOM: VAN DE VOORDT, JOSEPHINE CLEMEN- TINE GERTRUDIS MARIA, Amsterdam. 1/14 EIGENDOM: VAN DE VOORDT, JUDITH HERMINE JOSEPHINE MARIA, Maastricht. 1/14 EIGENDOM: VAN DE VOORDT, CLEMENTINE ANTOI- NETTE PETRONELLA MARIA, gehuwd met Herman Maillette de Buy Wenniger, Naarden. 1/14 EIGENDOM: VAN DE VOORDT, IVON ROMUALD QUIRINUS MARIE, Lottum. 22. geheel terrein (grasland) (geschat) M 629 (ged.) DE STAAT (VERKEER EN WATERSTAAT), Breda, zetel s-gravenhage. GEMEENTE GRAVE terrein (grasland) C 1433 VAN LAARHOVEN, JOHANNES MARTINUS, Gassel terrein (akkerbouw) C 1642 Als grondplannummer terrein (grasland) C 1718 HERMANUSSEN, HENDRIKUS JOHANNES MARIA, gehuwd met Wilhelmina Arnoldina Arts, Wageningen. Onze Minister van Verkeer en Waterstaat is belast met de uitvoering van dit besluit, dat in de Staatscourant zal worden geplaatst en waarvan afschrift aan de Raad van State zal worden gezonden. Den Haag, 8 december 2008 Beatrix De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, J.C. Huizinga-Heringa. 7 Staatscourant 2009 nr januari