Projectplan invoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning in de gemeente Drimmelen

Transcriptie

1 Projectplan invoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning in de gemeente Drimmelen Made, 17 mei 2005 J. van den Hoogen-Stallen. 1

2 inhoudsopgave Samenvatting projectplan invoering WMO... 3 Inleiding... 4 Wat moet per 1 januari 2006 ingevoerd zijn?... 5 Is er voldoende informatie beschikbaar/zijn er voldoende handreikingen aanwezig?... 5 Wat kan al wel gebeuren?... 5 Welke overige speerpunten zijn er?... 6 Hoe gaan we verder?... 6 Wat wordt het tijdpad?... 7 Bijlage: Tijdpad en taakverdeling uitvoering project WMO per mei

3 Samenvatting projectplan invoering WMO Bijgaand treft u het projectplan invoering WMO aan evenals een tijdpad waarbinnen een aantal zaken gerealiseerd moeten worden, wil de gemeente Drimmelen in 2006 klaar zijn voor de WMO. De WMO kent een 9-tal prestatievelden op het gebied van wonen, zorg en welzijn waarvoor de gemeente de regiefunctie heeft. Veel zaken doet de gemeente al, zoals uitvoering van de Wvg, maar er komen ook nieuwe taken bij, bijvoorbeeld huishoudelijke zorg. De invoeringsdatum is voor wat betreft huishoudelijke zorg verplaatst naar 1 juli Voor subsidieregelingen die naar de gemeenten gaan is niet bekend of de invoeringsdatum van 1 januari 2006 gehandhaafd blijft. De nieuwe wet besteedt aandacht aan de invloed van de burger, die meer rechtstreeks bij beleidsvorming betrokken dient te worden. Ook loketvorming (1 loket voor wonen zorg en welzijn) is een speerpunt. Dit betekent dat de gemeente Drimmelen met betrekking tot cliëntenparticipatie en loketvorming samen met belanghebbenden (cliënten die met de wet te maken krijgen, zorgaanbieders, belangenbehartigers) een visie op deze onderwerpen dient weg te zetten met een zo groot mogelijk draagvlak. Daarnaast is het van belang om bestaande weten regelgeving WMO-proof te maken: uitbreiden waar nodig, eventueel samenbundelen van beleidstaken, het aanpassen dan wel maken van verordeningen, een beleidsnota WMO. Ook is het van belang om richting burgers goede informatievoorziening te regelen over de invoering van de wet. In het projectplan wordt daarom ingestoken op vier speerpunten: loketvorming, cliëntenparticipatie, huishoudelijke verzorging, herijking van beleid. 3

4 Inleiding Op 23 april 2004 werd aan de Tweede Kamer de nota op weg naar een bestendig stelsel voor langdurige zorg en maatschappelijke ondersteuning aangeboden, die gezien kan worden als de contourennota Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Deze nota is tijdens het algemeen overleg van 9 december 2004 door de Kamer behandeld. Toen is een concept wetsvoorstel gemaakt en het is de bedoeling om het wetsvoorstel nog vóór het zomerreces te behandelen in de Tweede Kamer. Het voorstel is nog niet openbaar. De verwachting is dat de nieuwe wet eind 2005 in het Staatsblad gepubliceerd wordt. Het doel van de nieuwe wet is het herstellen van de zelfredzaamheid, het bevorderen van de maatschappelijke participatie, waarbij uitgangspunt is dat alle mensen aan de samenleving kunnen deelnemen, of ze nu wel of geen beperkingen hebben (inclusief beleid). Op dit moment is het nog niet duidelijk of de wet per 1 januari 2006 wordt ingevoerd, dan wel per 1 juli Ook is het mogelijk dat een deel al per 1 januari 2006 gerealiseerd moet zijn en andere delen later. Hierbij gaat het met name om het onderwerp huishoudelijke zorg. In eerste instantie koos men voor een gefaseerde invoer, te weten enkelvoudige huishoudelijke zorg per 1 januari 2006, waarna per 1 juli 2006 uitbreiding plaats zou vinden. Nu, blijkens een brief van staatssecretaris Ross aan de VNG van 2 mei 2005, wordt gekozen voor invoering van de bredere huishoudelijke zorg per 1 juli Wanneer een aantal subsidieregelingen wordt ingevoerd is vooralsnog onduidelijk. Daarom wordt bij dit projectplan uitgegaan van 1 januari 2006 voor de subsidieregelingen en 1 juli 2006 voor de huishoudelijke zorg. De WMO bestaat uit een negental prestatievelden op het terrein van wonen, welzijn en zorg waarover de gemeente de regie heeft/gaat krijgen. Het gaat om taken die de gemeente al uitvoert (bijvoorbeeld de Wet voorzieningen gehandicapten), maar ook om nieuwe taken (bijvoorbeeld huishoudelijke zorg). Het is de bedoeling geweest van het ministerie van VWS om een wet te maken die voor de gemeenten de ruimte biedt om eigen beleid te voeren op de prestatievelden. Allerlei invullingen zijn hierbij mogelijk. Van de gemeenten wordt verwacht dat zij haar burgers intensief bij het WMO beleid betrekt, aan de burgers verantwoording aflegt en hen om advies vraagt. Hiervoor hanteert men het begrip horizontale verantwoording. De gemeente Drimmelen heeft ter voorbereiding op deze wet een startnotitie geschreven die op 16 februari 2005 is besproken in de raadscommissie Inwonerszaken. Vervolgens is voor raads- en commissieleden, welzijnsorganisaties en belangenbehartigers die actief zijn in de gemeente Drimmelen op het terrein van wonen, welzijn en zorg op 19 april 2005 een werkconferentie georganiseerd met als doel om de klokken gelijk te zetten met betrekking tot informatievoorziening en om over een tweetal thema s samen te discussiëren over mogelijke invulling hiervan. Het betreft hier cliëntenparticipatie en loketvorming. Over een aantal uitgangspunten waren de deelnemers het met elkaar eens: bij de vorming van een loket is het van belang om een brede insteek te kiezen, het loket moet laagdrempelig zijn Aan het eind van de bijeenkomst is aangegeven dat een projectplan geschreven zou worden om richting te geven aan het invoeringstraject WMO voor de gemeente Drimmelen. In dit projectplan wordt aangegeven welke zaken per 1 januari 2006/ dan wel per 1 juli 2006 gerealiseerd moeten zijn, langs welke weg dit kan gebeuren, wat het tijdpad is en wat na 1 januari 2006 gerealiseerd moet worden. Ook wordt beschreven wat op dit moment de lacunes zijn met betrekking tot beschikbare informatie die nodig is om tot verantwoorde keuzes te komen. Omdat het WMO-traject steeds aan verandering onderhevig is, zal het projectplan steeds bijgesteld moeten worden ten aanzien van planning. 4

5 Wat moet per 1 januari 2006 ingevoerd zijn? Volgens het implementatieplan WMO (verschenen in maart 2005) dat door SGBO in samenwerking met VWS is geschreven gaat het om de volgende zaken: de Wvg gaat op in de WMO, evenals de Welzijnswet en een deel van uit de WCPV, te weten de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). Daarnaast komen de volgende subsidieregelingen onder de regie van de gemeente te vallen: - de subsidieregeling diensten bij wonen met zorg en begeleiding instellingen voor maatschappelijke opvang; - initiatieven openbare geestelijke gezondheidszorg; - subsidieregeling aanpassing in bestaande ADL-clusters - zorgvernieuwingsprojecten GGZ (ZVP-regeling) - coördinatie vrijwillige thuiszorg en mantelzorg Is er voldoende informatie beschikbaar/zijn er voldoende handreikingen aanwezig? In de planning van SGBO staat aangegeven dat VWS in mei met een handreiking over de subsidieregelingen komt, maar reeds eerder is gebleken dat handreikingen niet volgens planning beschikbaar zijn. Ook is geen/beperkt zicht op beschikbare budgetten die richting gemeente gaan, althans nog niet vanuit VWS-zijde. De staatssecretaris heeft in haar brief van 2 mei 2005 aan de VNG laten weten dat er 45 mln. euro voor invoeringskosten beschikbaar gesteld wordt aan de gemeenten.dit los van de financiering van het Rijk uit voor 26 ontwikkelpilots ofwel proeftuinen.een verdeelsleutel is niet bekend. Voor uitvoeringskosten is een ambtelijke (combinatie Rijk-VNG) bezig om een verdeelsleutel te maken. Men gaat in eerste instantie uit van bestaande rijksbudgetten die schoon aan de haak naar gemeenten gaan. Een criterium dat genoemd wordt is het aantal 75-plussers in een gemeente die niet in een instelling verblijven. Het CPB wordt ingeschakeld als onafhankelijke derde om advies over de verdeling uit te brengen. Onze gemeente behoort tot de tweede cirkel rondom een proeftuin, zo heeft VWS in maart 2005 laten weten. Aan welke ontwikkelpilot we mee gaan doen is nu, begin mei 2005, nog niet bekend. Met betrekking tot samenwerking met andere gemeenten (projectleidersoverleg) is Oosterhout met een initiatief gekomen. Drimmelen heeft zich aangemeld voor een dergelijk overleg, maar er zijn nog geen nadere afspraken over gemaakt. Hoe later de benodigde informatie beschikbaar komt, hoe krapper de planning. Toch is het zaak om reeds te starten met een aantal activiteiten. Wat kan al wel gebeuren? - in kaart brengen hoe zaken nu geregeld zijn en met welke partners we te maken hebben in onze regio ten aanzien van deze items; - bepalen wie, gelet op competenties en ervaring, kartrekker wordt met betrekking tot deze onderwerpen; - nagaan hoe deze items het best kunnen aansluiten bij bestaand beleid (nota volksgezondheid, Wvg-verordening, ouderennota) en hoe een en ander geïntegreerd kan worden; - samenwerking met andere gemeenten in relatie tot deze en andere WMO-zaken onderzoeken, bijvoorbeeld op het gebied van kennisoverdracht. 5

6 Welke overige speerpunten zijn er? Cliëntenparticipatie zal nader vormgegeven moeten worden. Cliënten hebben immers inbreng in de totstandkoming van een beleidsnota WMO en zullen hier advies over uit moeten brengen. Tijdens de werkconferentie op 19 april 2005 zijn verschillende vormen van cliëntenparticipatie besproken. Het is belangrijk om hier keuzes in te gaan maken, samen met de direct betrokkenen, zodat in een vroeg stadium input van belanghebbenden gewaarborgd is. Ook met betrekking tot loketvorming (één loketgedachte, situering en invulling van het loket) zal nog het nodige werk verzet moeten worden. Van belang is om dit samen met de partners in onze omgeving te doen. Op de werkconferentie passeerden diverse ideeën hieromtrent de revue zoals situering op 1 plek of in meerdere kernen, maar men was het er in ieder geval over eens om in gezamenlijkheid een standpunt hierover te bepalen. Uitgangspunten waren een zo breed mogelijk loket, laagdrempelig voor de burger, deskundige medewerkers. Eerst moet duidelijk zijn wat de visie is op het loket en welke partners hier een bijdrage aan willen leveren. De gemeente krijgt de regie over budgetten huishoudelijke zorg, die vanuit de AWBZ overgeheveld gaan worden. Dit zou per 1 januari 2006 gebeuren, maar een en ander is uitgesteld tot 1 juli 2006 volgens berichtgeving van het ministerie. Het gaat dan overigens wel over de volledige huishoudelijke verzorging en niet enkelvoudige huishoudelijke hulp waar eerder sprake van was. Het laatste nieuws is dat het CPB gaat becijferen over hoeveel budget het gaat en hoe de verdeelsleutel richting gemeenten eruit komt te zien (publicatie in Binnenlands Bestuur van ). Nu reeds kan onderzocht worden om hoeveel cliënten het gaat, met welke instanties zij te maken krijgen en welke eigen bijdrage ze eventueel betalen, zodat inzichtelijk is hoe de bestaande situatie is. Herijking van beleid is ook een item waarop onze gemeente een visie moet ontwikkelen. Voor bepaalde prestatievelden van de WMO geldt dat de gemeente reeds beleid heeft ontwikkeld, voor een aantal andere geldt dit niet. Bijvoorbeeld voor vrijwilligersbeleid. Het is wellicht wenselijk om nieuw te maken beleid (bijvoorbeeld ook ten aanzien van mantelzorg) te integreren met bestaand beleid voor zover mogelijk. Een dergelijke synergie kost echter de nodige tijdsinvestering. Nieuw beleid naast bestaand beleid formuleren komt een integrale benadering niet ten goede, maar kan op onderdelen efficiënter zijn. Hierin dienen keuzes gemaakt te worden. Dergelijke keuzes zullen voorgelegd dienen te worden aan de gemeenteraad om de Drimmelense koers te kunnen bepalen. Hiermee dient bij de planning van te ondernemen activiteiten rekening te worden gehouden. Hoe gaan we verder? Sinds de start van de WMO-activiteiten is tot op heden gewerkt in een projectstructuur. De projectgroep bestaat uit het afdelingshoofd MA en drie beleidsmedewerkers die werkzaam zijn op het terrein van wonen, zorg en welzijn. Eén van de beleidsmedewerkers is projectleider. Daarnaast is er een stuurgroep (afdelingshoofd MA, portefeuillehouder en projectleider) actief. Tot op heden is intern gewerkt. Dat wil zeggen dat geprobeerd is om alle mogelijke informatie te verzamelen over de nieuwe wet, om het kader duidelijk te krijgen. Nu is een externe benadering gewenst, zeker als het gaat om items als cliëntenparticipatie en loketvorming. De werkconferentie is hier de aftrap voor geweest. Een nieuwe structuur dient zich dan aan. 6

7 Voorgesteld wordt om te werken met kartrekkers vanuit de projectgroep die samen met het werkveld (cliënten, zorgaanbieders etc.) invulling gaan geven aan de actiepunten en uiteindelijk een voorstel indienen bij de projectgroep met betrekking tot hun actiepunt(en). Het meest praktische is om met en te werken, waarvan de leider het projectgroeplid is, die resultaten en ontwikkelingen kortsluit met de projectgroep. Voorgesteld wordt om vanaf heden met de volgende en te starten rondom de vier hieronder beschreven speerpunten: - cliëntenparticipatie - loketvorming - huishoudelijke zorg - herijking beleid Bij de eerste twee en is het van belang om het werkveld erbij te betrekken en een voorstel tot invulling hiervan in te dienen. Bij de laatste en gaat het om het aanzoeken van andere beleidsmedewerkers werkzaam op de voor het onderwerp relevante beleidsterreinen om tot voorstellen te komen. Niet voor alle taken hoeven en geformeerd te worden. Het inventariseren van benodigde informatie kan bij desbetreffende projectgroepleden blijven, evenals het opstellen van een beleidsnota, het intrekken/opstellen van verordeningen etc. Organisatie van de communicatie kan ook in de projectgroep besproken worden. Wat wordt het tijdpad? Voorgesteld wordt dit projectplan ter vaststelling aan te bieden aan het college van burgemeester en wethouders en om het ter bespreking aan te bieden aan de commissie Inwonerszaken (eerst mogelijke datum is ). Daarnaast zal begonnen moeten worden met de eerste activiteiten om en te kunnen formeren. Bij cliëntenparticipatie zou dit als eerste moeten gebeuren, omdat het van belang is dat de inbreng vanuit burgers ook reeds betrokken wordt bij de totstandkoming van de beleidsnota WMO. Daarom wordt voorgesteld om in mei een voorstel invulling cliëntenparticipatie te maken en dit begin juni 2005 te bespreken in de projectgroep en ook in juni 2005 besluitvorming door de stuurgroep te laten plaatsvinden. Vervolgens kan een opdrachtformulering voor de worden vastgesteld en kunnen de eerste bijeenkomsten plaatsvinden. In het najaar van 2005 zou er dan reeds een voorstel cliëntenparticipatie door de gedaan kunnen worden. Met betrekking tot loketvorming is het van belang om met mogelijke toekomstige participanten een 0-meting uit te voeren: hoe kijkt het werkveld aan tegen de invulling van de loketfunctie, wat kan een instelling hieraan bijdragen (qua kennis, ervaring, doelgroep, middelen etc.). In eerste instantie zal bilateraal overleg plaatsvinden met instellingen om een visie op het loket te kunnen formuleren. Voor de gemeente geldt in ieder geval als uitgangspunt dat het loket dicht bij de burger moet staan, dat het laagdrempelig is en een breed scala kent voor wat betreft doelgroepen en informatie/advies. In mei/juni 2005 kan worden gestart met de gesprekken. Vervolgens kan in het derde kwartaal 2005 op basis van de uitkomsten van de gesprekken een geformeerd worden en kan in het najaar advies worden uitgebracht. Met betrekking tot dit onderwerp wordt opgemerkt dat het zorgloket Drimmelen/Moerdijk dit jaar haar 10-jarig bestaan kent en ook ten aanzien van loketvorming activiteiten ontplooit. Ook deze informatie kan als input dienen voor de visieontwikkeling ten aanzien van loketvorming. 7

8 Met betrekking tot huishoudelijke verzorging kan in het derde kwartaal 2005 gestart worden met de eerste activiteiten, omdat dan naar verwachting meer duidelijkheid verkregen zal zijn met betrekking tot beschikbare budgetten. Ten aanzien van overige zaken die door de gemeente geregeld moeten gaan worden is de planning als volgt: Gelet op de op dit moment beschikbare informatie, benodigde input van partners (visie op cliëntenparticipatie, loketvorming etc.), kan nog geen beleidsplan WMO gemaakt worden. Volgens de informatie van VWS zijn gemeenten dit per 1 januari 2007 verplicht. In de loop van 2006 zal de beleidsnota de nodige aandacht gaan krijgen. Wel zullen een aantal verordeningen (denk aan de Wvg-verordening) herschreven moeten gaan worden dan wel ingetrokken of zal er subsidiebeleid met betrekking tot de nieuwe subsidieregelingen gemaakt moeten worden. Dit zal eind 2005 zijn beslag moeten krijgen, omdat dan pas zicht is op de omvang van de taken en de hiermee gepaard gaande middelen. Ook communicatie is een belangrijk item. Burgers zullen tijdig geïnformeerd moeten worden over zaken die voor hen gaan veranderen (bijvoorbeeld informatieverstrekking voor verschillende doelgroepen over een aantal regelingen, het uitgeven van een nieuwsbrief over de laatste stand van zaken). Het is daarom van belang om in overleg met Voorlichting een communicatieplan WMO op te stellen. Bijgevoegd is een gedetailleerde actielijst met betrekking tot uit te voeren activiteiten en een voorgestelde taakverdeling. 8

9 Bijlage: Tijdpad en taakverdeling uitvoering project WMO per mei 2005 Onderwerp Activiteiten Verantwoordelijke Planning Cliëntenparticipatie - verslag bijeenkomst J. Razenberg Mei voorstel deelnemers Mei formuleren opdracht Juni organiseren bijeenkomst(en) Juni voorstel inbrengen vanuit Loketvorming - verslag bijeenkomst overleg met mogelijke participanten/aanbieders - instellen en totstandkoming visie op loketvorming J.Zonneveld i.s.m. zorgloket September 2005 Mei 2005 Mei/juni 2005 September 2005 Eind 2005/begin 2006 Huishoudelijke zorg - informatie verzamelen - voorstel deelnemers - formuleren opdracht - organiseren bijeenkomst(en) - voorstel inbrengen vanuit Herijking beleid - voorstel deelnemers - formuleren opdracht - organiseren bijeenkomst(en) - voorstel inbrengen vanuit Samenwerking met andere gemeenten - beleidsadviesgroep bijeenkomst - overleg met Oosterhout J. Zonneveld Mei tot september 2005 September 2005 Oktober 2005 Oktober 2005 November/december 2005 J. van den Hoogen September 2005 Oktober November 2005 J. van den Hoogen Mei 2005 Mei/juni 2005 Informatievoorziening vanuit VWS/contacten met ministerie - handreikingen bestuderen - ontwikkelingen bijhouden (bijeenkomsten, literatuur, internetsites etc.) - project- en stuurgroep informeren - activiteiten rondom 2 e cirkel Beleidsnota WMO - opstellen (concept)nota - input voor nota - bijeenkomst klankbordgroep - inventariseren inspraak reacties - vaststelling nota Nieuwe taken per welke wetten/regelingen (handreiking VWS), welke wijzigingen? - bestaande taken (organisatie mantelzorg, OGGZ, vrijw. Thuiszorg, diensten bij wonen met zorg etc.) in kaart brengen m.b.t. populatie/betrokken instellingen/huidige subsidieregelingen - voorstel invulling nieuwe taken - Communicatie - opstellen communicatieplan i.s.m. voorlichting J. van den Hoogen Gedurende hele project J. van den Hoogen Allen Allen J. van den Hoogen J. van den Hoogen Betreffende beleidsmedewerkers Allen Voorjaar 2006 Gedurende hele periode Voorjaar 2006 Gedurende hele periode Per mei 2005 Najaar 2005 J. van den Hoogen Juni/juli