(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)"

Transcriptie

1 (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten/ kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen Vakgebonden eindtermen Voet DE VROUW IN DE EIGEN TIJD De emancipatie van de vrouw die in dit jaar wordt behandeld. Artikel 1, 2, 3, 7, 13, 19, 21, 23, 26. De leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen dat mannen en vrouwen niet altijd gelijke rechten hadden en hoe dit in de loop der tijden geëvolueerd is. 6 e jaar Gesprek, groepswerk met expertgroepen. 50 min. - afbeelding vrouw aan het fornuis. - klaslokaal met leerlingencomputers - spotprenten - lokaal met computers met internetverbinding Neem de achtergrondinformatie door. Knip de papiertjes uit voor de stemming. - Leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen wat vrouwenemancipatie is. - Leerlingen kunnen uitleggen wanneer vrouwenemancipatie is ontstaan. - Leerlingen kunnen de situatie van de vrouw uit de 20 ste eeuw met nu vergelijken. 1. Kennis en inzicht en vaardigheden in verband met tijd, ruimte en socialiteit a) kennis, inzicht en vaardigheden in verband met het historisch referentiekader - vergelijken ontwikkelingsfasen van de westerse samenleving onderling op basis van een probleemstelling uit de Socialiteitsdimensie b) Kennis, inzicht en vaardigheden in verband met de bestudeerde samenlevingen uit de 19 de en de 20 ste eeuw - vergelijken ontwikkelingsfasen van de westerse samenleving onderling op basis van een probleemstelling uit de socialiteitsdimensie c) Kennis, inzicht en vaardigheden in verband met de integratie tussen het historisch referentiekader en de bestudeerde samenlevingen uit de 19 de en de 20 ste eeuw - tonen aan dat ideologieën, mentaliteiten, waardestelsels en wereldbeschouwingen invloed uitoefenen op samenlevingen, menselijke gedragingen en beeldvorming over het verleden. Gemeenschappelijke stam Communicatief vermogen 1. brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk. Empathie 5. houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. 1 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

2 Kritisch denken 11. kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen a.d.h.v. relevante criteria. 12. zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken. 13. kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Respect 18. gedragen zich respectvol. Samenwerken 19. dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. Verantwoordelijkheid 20. nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving. Zorgvuldigheid 25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen. Context 2 Mentale gezondheid 2. gaan gepast om met vreugde, verdriet, angst, boosheid, verlies en rouw. 3. erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp. Context 3 Sociorelationele ontwikkeling 2. erkennen het bestaan van gezagsverhoudingen en het belang van gelijkwaardigheid, afspraken en regels in relaties. 6. doorprikken vooroordelen, stereotypering, ongepaste beïnvloeding en machtsmisbruik. 7. bespreken opvattingen over medische, psychische en sociale aspecten van samenlevingsvormen, veilig vrijen, gezinsplanning, zwangerschap en zwangerschapsafbreking. 9. zoeken naar constructieve oplossingen voor conflicten. Context 5 Politiek-juridische samenleving 3. tonen het belang en dynamisch karakter aan van mensen- en kinderrechten. 4. zetten zich actief en opbouwend in voor de eigen rechten en die van anderen. Instructies 1. Startfase/ gespreksfase 1. Toon een afbeelding van een vrouw achter het fornuis. Stel daarna de volgende vragen: - Wie zien we op deze afbeelding? - Wat is deze vrouw aan het doen op deze afbeelding? - Bij wie is dit thuis ook zo dat de mama het huishouden doet? - Wat doen jullie vaders in het huishouden? - Vinden jullie dat de rollen goed verdeeld zijn? Hoe zou dit beter kunnen? 2. Vertel daarna dat het in de 19 de - begin 20ste van vrouwen hier bij ons verwacht werd dat ze het huishouden deden en dat vrouwen helemaal niet dezelfde rechten hadden als mannen. Sluit vervolgens af met te vertellen dat de vrouw in de 20 ste eeuw hiertegen in opstand kwam en meer en meer geëmancipeerd werd (zie informatiefiche). 2 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

3 2. Verwerking Opdracht 1: Verdeel de klas in verschillende groepen. Elke groep krijgt 1 spotprenten met enkele vragen. De spotprent wordt samen met de groep besproken en de vragen worden opgelost. Elke groep stelt zijn spotprent voor aan de rest van de klas. Opdracht 2: Verdeel de klas in verschillende groepen. Elke groep bestaat uit ±vijf leerlingen (gelijk aan het aantal thema s). a. Elke groep krijgt vijf thema s over vrouwenemancipatie voorgeschoteld. Deze thema s moeten onder de groepsleden verdeeld worden. b. Leerlingen van de verschillende groepen die hetzelfde thema hebben, gaan samen zitten en lossen de vragen op met behulp van het internet. Elke groep krijgt ook 1 exemplaar van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (vereenvoudigde versie)(zie bijlage) c. De leerlingen gaan terug in hun oorspronkelijke groep zitten en vertellen aan elkaar wat ze gevonden hebben over hun thema. 3. Nabespreking 1. Leerkracht vraagt of er problemen waren tijdens het groepswerk. 2. In de nabespreking krijgen de leerlingen ook de tijd om te zeggen hoe ze denken over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. 3 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

4 Informatiefiche: de vrouw in de eigen tijd Historische informatie De bevrijding van de jaren 1960 was vooral voor de vrouwelijke helft van de bevolking zeer ingrijpend. Tot in de jaren 1950 waren meisjes voorbestemd om moeder en huisvrouw te worden. Zij hadden geen stemrecht tot 1948, liepen nauwelijks school, werkten enkel in uiterste economische nood buitenshuis en verdienden minder. Dit veranderde voor vele Westerse vrouwen in de jaren De huishoudapparaten namen veel werk van de schouders van een thuisblijvende moeder, het besef groeide dat opgeleide meisjes veelal betere moeders waren, waardoor ook de scholingsgraad bij meisjes toenam. Bij de eerste wetgevende verkiezingen kunnen ook vrouwen parlements- en provincieraadsleden kiezen. Daarvoor was er voor vrouwen enkel algemeen stemrecht voor de gemeenteraadsverkiezingen. In 1949 wordt ook de premie voor de moeder aan de haard ingevoerd. Alle vrouwen met tenminste één kind krijgen voortaan een toelage, berekend op het aantal kinderen, op voorwaarde dat ze geen betaalde arbeid verrichten. Deze toelage werd in 1957 opnieuw afgeschaft met bij het hervormen van de kinderbijslag. De toelage zal later wel terugkeren onder de naam Sociaal Pedagogische Toelage, maar in de tweede feministische golf gaat men deze toelage onaanvaardbaar vinden omdat de ondertoon blijft dat vrouwen moeten thuis blijven. Men wilde liever collectieve voorzieningen voor kinderopvang. Door de introductie van de anticonceptiepil in 1960 kon de kinderrijkdom ook eindelijk worden teruggedrongen, wat met de terugval van de zuigelingensterfte noodzakelijk werd. Tot in de jaren 1960 waren gezinnen met meer dan 10 kinderen nog heel normaal. Een decennium later waren ze een rariteit. De combinatie van meer scholing, minder huishoudelijke taken en een beperkt aantal kinderen maakte de Westerse samenleving minder patriarchaal. Ze konden studeren en hun diploma achteraf verzilveren in een job. Feministen waren er als de kippen bij om de gelijkheid tussen de seksen te proclameren. Vrouwen en mannen hadden dezelfde intellectuele en mentale capaciteiten, konden naast elkaar dezelfde jobs invullen, dienden even veel te verdienen moesten ook samen de huishoudelijke taken Dit feministische credo werd nooit realiteit. De vrouwen kregen vanaf de jaren 1970 als moeder wel de kans om buitenshuis te werken, hun huishoudelijke taken werden slechts in beperkte mate mee gedragen door hun echtgenoot. Tot op vandaag verdienen vrouwen nog steeds minder en zien ze zichzelf niet gelijk aan mannen. 1 1 ALAERTS, L., cursustekst de nieuwste tijd, Katholieke Hogeschool, Leuven, 2009; ROSADOC (red.), De tweede feministische golf, internet, , ( 4 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

5 Bijlagen Afbeelding 1 2 Deze affiche stamt uit de tijd Wat wordt er op deze afbeelding weergegeven? 2. Wat is de slogan bij deze afbeelding? 3. Wat wil de maker met deze slogan zeggen? 2 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 5 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

6 Afbeelding 2 3 Deze affiche stamt uit de tijd Wat wordt er op deze affiche weergegeven? 2. Wat is de slogan bij deze afbeelding? 3. Waarom hoort dit tot de emancipatie van de vrouw? 3 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 6 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

7 Afbeelding Wat wordt er op deze spotprent weergegeven? 4. Wat zou men met deze spotprent willen zeggen? 4 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 7 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

8 Afbeelding Welke vraag stelt de man op deze spotprent? 2. Hoe wordt op deze prent gespot met de vrouwen? 5 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 8 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

9 Afbeelding 5 1. Wat wordt er op deze afbeelding weergegeven? Wat doet de vrouw op deze prent? Hoe reageert de man hierop? 9 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

10 Thema 1: De eerste feministische golf 1. Wat is een feministische golf? 2. Wanneer vond de eerste feministische golf plaats? 3. Wat wilde men vooral bereiken in de eerste feministische golf? 4. Wie was Aletta Jacobs? 5. Welke mensenrechten zijn hier van toepassing? Bekijk hiervoor de verschillende mensenrechten dat je bij je achtergrondinformatie hebt gekregen. Schrijf de nummers van de artikels van de mensenrechten op. 10 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

11 Thema 2: De tweede feministische golf 1. Wat is een feministische golf? 2. Wanneer vond de tweede feministische golf plaats? 3. Wat wilde men bereiken in de tweede feministische golf? 4. Wat werd bedoeld met de volgende leuzen? - Baas in eigen buik. - Een beetje vent strijkt zijn eigen overhemd. 5. Welke mensenrechten zijn hiervan toepassing? Bekijk hiervoor de verschillende mensenrechten dat je bij je achtergrondinformatie hebt gekregen. Schrijf de nummers van de artikels van de mensenrechten op. 11 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

12 Thema 3: De MVM 1. Waarvoor staat de afkorting MVM? 2. In welk land werd de MVM opgericht? 3. Door wie werd de MVM opgericht? 4. Tijdens welke feministische golf werd de MVM opgericht? 5. Waarvoor streefde de MVM voornamelijk? 6. Welke mensenrechten zijn op dit thema van toepassing? Schrijf de nummers van de artikels op. 12 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

13 Thema 4: De Dolle Mina s 1. Wat is de Dolle Mina? 2. Tijdens welke feministische golf werden de Dolle Mina s opgericht? 3. Waar werden de Dolle Mina s opgericht? 4. Wie waren de grondleggers van de Dolle Mina s? 5. Waar streefden de Dolle Mina s naar? 6. Welke mensenrechten zijn bij dit thema van toepassing? Schrijf de nummers van de artikels op. 13 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

14 Thema 5: de huidige situatie 1In hoeverre is de Westerse vrouw geëmancipeerd? 2. Op welke vlakken is de westerse vrouw nu geëmancipeerd? 3. Op welke vlakken is de emancipatie van de westerse vrouw nog niet voltooid? 4. Hoe loopt de emancipatie van de vrouw in de niet-westerse samenleving? 5. Welke mensenrechten zijn op dit thema van toepassing? Schrijf de nummers van de artikels op. 14 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

15 Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) (vereenvoudigde versie) Artikel 1 Alle mensen worden vrij geboren en moeten op dezelfde manier worden behandeld. Artikel 2 Ieder heeft recht op alle rechten, ongeacht of je jong of oud, man of vrouw bent, welke huidskleur je hebt, welke godsdienst je belijdt of welke taal je spreekt. Artikel 3 Je hebt recht op leven in vrijheid en in veiligheid. Artikel 4 Slavernij is verboden. Artikel 5 Je mag niemand martelen. Artikel 6 Je hebt recht op dezelfde bescherming als iedereen. Artikel 7 De wet moet voor iedereen hetzelfde zijn; iedereen moet volgens de wet op dezelfde manier behandeld worden. Artikel 8 Je hebt recht om hulp van een rechter te vragen, als je vindt dat je volgens de wetten van je land niet goed wordt behandeld. Artikel 9 Niemand heeft het recht je zonder goede reden gevangen te zetten of het land uit te sturen. Artikel 10 Als je terecht moet staan, moet dat in het openbaar gebeuren. De mensen die je berechten, mogen zich niet door anderen laten beïnvloeden. Artikel 11 Je bent onschuldig tot je schuld bewezen is; je hebt het recht je te verdedigen tegen beschuldigingen. Artikel 12 Je hebt het recht op privacy: op bescherming als iemand je lastig valt, je brieven opent of kwaad van je spreekt. Artikel 13 Je hebt het recht om te gaan en te staan waar je wilt, in eigen land en in het buitenland. Artikel 14 Als je slachtoffer wordt van mensenrechtenschendingen, heb je het recht om naar een ander land te gaan en dat land te vragen om jou te beschermen. Artikel 15 Je hebt het recht een eigen nationaliteit te hebben. Artikel 16 Je hebt het recht te trouwen en een gezin te stichten. Artikel 17 Je hebt het recht op eigendom en niemand mag je bezittingen zonder goede redenen afnemen. Artikel 18 Je hebt het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst. Artikel 19 Je hebt het recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Artikel 20 Je hebt het recht om te vergaderen als je dat wilt. Artikel 21 Je hebt het recht om deel te nemen aan de politiek van je land. Artikel 22 Je hebt het recht op maatschappelijke zekerheid en om jezelf te ontwikkelen. Artikel 23 Je hebt het recht op werk in het beroep dat je zelf kiest. Je hebt ook recht op een rechtvaardig loon voor je werk. Mannen en vrouwen moeten voor hetzelfde werk evenveel betaald krijgen. Artikel 24 Je hebt het recht op vrije tijd en vakantie. Artikel 25 Je hebt het recht op alles wat nodig is om ervoor te zorgen dat je niet ziek wordt, geen honger hebt en een dak boven je hoofd hebt. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand. Artikel 26 Je hebt het recht op onderwijs dat gericht is op de volle ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid en op de versterking van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Artikel 27 Je hebt het recht om te genieten van wat kunst en wetenschappen voortbrengen. Artikel 28 De overheid moet ervoor zorgen dat er een "orde" is die al deze rechten beschermt. Artikel 29 Je hebt ook plichten tegenover de mensen om je heen, zodat ook hun mensenrechten kunnen worden beschermd. De wetten in je land mogen niet ingaan tegen deze mensenrechten. Artikel 30 Geen enkel land en geen enkel mens mag proberen om de rechten te vernietigen die in deze Verklaring staan. 15 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

16 Ingevulde versie afbeeldingen + vragen bij thema s Afbeelding 1 6 Deze affiche stamt uit de tijd Wat wordt er op deze afbeelding weergegeven? Je ziet op deze afbeelding een WC-borstel. 2. Wat is de slogan bij deze afbeelding? Echte mannen laten het vuile werk niet aan anderen over. 3. Wat wil de maker met deze slogan zeggen? Hij/zij wil dat mannen meer in het huishouden helpen. 6 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 16 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

17 17 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

18 Afbeelding 2 7 Deze affiche stamt uit de tijd van Wat wordt er op deze affiche weergegeven? Je ziet hier een man en een vrouw. De vrouw is aan het werk en de man zorgt voor het kindje. 2. Wat is de slogan bij deze afbeelding? Mogen we misschien? We willen best iets anders. Doe er dan wat aan. 3. Waarom hoort dit tot de emancipatie van de vrouw? Hiermee bedoelen ze dat de vrouwen wel eens iets anders willen dan altijd het huishouden doen. Met deze affiche willen ze vrouwen aanzetten om de stap te zetten om buitenhuis te werken en aangeven dat mannen ook voor de kinderen kunnen zorgen. 7 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 18 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

19 19 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

20 Afbeelding Wat wordt er op deze spotprent weergegeven? Je ziet hier mannen die klinken op de vrouw. De vrouw staat hier helemaal gebukt op de afbeelding. De mannen staan op de rug van de vrouw. 4. Wat zou men met deze spotprent willen zeggen? Met deze spotprent willen ze duidelijk maken dat de vrouw ondergeschikt is aan de man en dat de man het toch voor het zeggen heeft. De vrouw wordt over de hele wereld onderdrukt. Dit zie je aan de verschillende mannen die op deze prent staan ( Joodse man, Arabier,...). Er staat ook een priester bij omdat het nog altijd zo is dat vrouwen geen priester mogen worden. 8 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 20 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

21 Afbeelding Welke vraag stelt de man op deze spotprent? De man vraagt of er iemand is ook al ziet hij duidelijk een vrouw zitten. 2. Hoe wordt op deze prent gespot met de mannen? De man wil met iemand praten, maar een vrouw is voor hem gelijk aan niemand. Hij wil enkel met een andere man praten, iemand die hij als gelijkwaardig beschouwt. 9 (red.), Spotprent vrouwenemancipatie, internet, 2007, ( 21 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

22 Afbeelding 5 1. Wat wordt er op deze afbeelding weergegeven? Wat doet de vrouw op deze prent? Hoe reageert de man hierop? Je ziet hier twee mensen. Je ziet een man en een vrouw op deze afbeelding. De vrouw eist stemrecht, net zoals de mannen. De man is verontwaardigd bij het lezen van haar eis. 22 De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

23 Thema 1: De eerste feministische golf 1. Wat is een feministische golf? Dit is een periode waarin vrouwen ijveren voor gelijke rechten.. 2. Wanneer vond de eerste feministische golf plaats? De eerste feministische golf vond plaats van 1870 tot Wat wilde men vooral bereiken in de eerste feministische golf? Tijdens deze golf wou men vooral kiesrecht voor de vrouw verkrijgen. 4. Wie was Aletta Jacobs? Aletta Jacobs was de eerste vrouw die een hogere opleiding afmaakte. Ze was de eerste die ook stemrecht eiste. 5. Welke mensenrechten zijn hiervan toepassing? Bekijk hiervoor de verschillende mensenrechten dat je bij je achtergrondinformatie hebt gekregen. Schrijf de nummers van de artikels van de mensenrechten op. 1,2, 3, 7, 19, 21 en De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

24 Thema 2: De tweede feministische golf 1. Wat is een feministische golf? Dit is een periode waar de vrouwen voor gelijke rechten als de mannen gaan ijveren. 2. Wanneer vond de tweede feministische golf plaats? In de jaren 60, 70 en 80 van de 20 ste eeuw. 3. Wat wilde men bereiken in de tweede feministische golf? Ze wilden het huisvrouwsyndroom verbreken, seksuele bevrijding en economische zelfstandigheid. 4. Wat wilde men zeggen met de volgende leuzen? - Baas in eigen buik. - Een beetje vent strijkt zijn eigen overhemd. Baas in eigen buik wil zeggen dat men zelf wilt beslissen hoeveel kinderen men krijgt en dat men zelf over anticonceptie en abortus wil beslissen. De tweede leuze wilt zeggen dat de rollen in het huishouden meer gelijk moeten verdeeld worden. 5. Welke mensenrechten zijn hiervan toepassing? Bekijk hiervoor de verschillende mensenrechten dat je bij je achtergrondinformatie hebt gekregen. Schrijf de nummers van de artikels van de mensenrechten op. 1, 2, 3 en De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

25 Thema 3: De MVM 1. Waarvoor staat de afkorting MVM? Man-Vrouw-Maatschappij 2. In welk land werd de MVM opgericht? In Nederland 3. Tijdens welke feministische golf werd de MVM opgericht? Tijdens de tweede feministische golf. 4. Waarvoor streefde de MVM voornamelijk? Ze wilden de mannen- en vrouwenrollen meer verwisselbaar maken. 5. Welke mensenrechten zijn op dit thema van toepassing? Schrijf de nummers van de artikels op. 1, 2, 3, 7 en De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

26 Thema 4: De Dolle Mina s 1. Wat is de Dolle Mina? Dit is een vrouwenbeweging in de 20 ste eeuw. 2. Tijdens welke feministische golf werden de Dolle Mina s opgericht? Tijdens de tweede. 3. Waar werden de Dolle Mina s opgericht? In Nederland. 4. Wie waren de grondleggers van de Dolle Mina s? Michel Korzec, Alex Korzec, Dunya Verwey en Rita Hendriks 5. Waar streefden de Dolle Mina s naar? Ze willen een gelijk loon voor gelijke arbeid. De huishouding moest eerlijk verdeeld worden tussen mannen en vrouwen. Ze waren tegen de missverkiezing. Vrouwen moesten alle opleidingen kunnen volgen. De vrouwen hadden zelf de keuze over anticonceptie en abortus. 6. Welke mensenrechten zijn bij dit thema van toepassing? Schrijf de nummers van de artikels op. 1, 2, 3, 7, 19, 21, 23 en De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

27 Thema 5: de huidige situatie 1. Hoe is de vrouw nu in de westerse samenleving geëmancipeerd? De vrouw is in de westerse samenleving redelijk goed geëmancipeerd. 2. Op welke vlakken is de westerse vrouw nu geëmancipeerd? In het onderwijs, op arbeidsvlak, bij de rechtspraak, op politiek vlak. 3. Op welke vlakken is de emancipatie van de westerse vrouw nog niet voltooid? Men betaalt vrouwen nog altijd niet even veel als de mannen voor een gelijkwaardig beroep. Vrouwen nemen in het bedrijfsleven nog steeds niet even veel hogere functies in als mannen. 4. Hoe loopt de emancipatie van de vrouw in de niet-westerse samenleving? Hier is de vrouw helemaal nog niet zo geëmancipeerd. In veel landen in Zuid-Amerika, Afrika en Azië wordt de vrouw nog onderdrukt. De vrouw geniet hier nog niet van gelijkwaardig onderwijs als de man, moet vooral in het huishouden werken., heeft geen recht op een eigen mening.. 5. Welke mensenrechten zijn op dit thema van toepassing? Schrijf de nummers van de artikels op. 1, 2, 3, 7, 13, 19, 21, 23 en De vrouw in de Eigen Tijd MRE in geschiedenis leerlijn genderongelijkheid

4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België?

4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België? 4. Wat zijn de rechten en plichten van een asielzoeker in België? Sinds 12 januari 2007 is in België de 'opvangwet' van kracht. Dit is een bundel van bepalingen die de asielopvang regelen. De opvangwet

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechen of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Doelstellingen Vakgebonden eindtermen

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen

Nadere informatie

1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam)

1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) 1 ste graad 2 de graad 3 de graad Communicatie manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal uiten. manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal

Nadere informatie

het recht op vrijheid en gelijkheid voor iedereen

het recht op vrijheid en gelijkheid voor iedereen (artikel 1) vrijheid en gelijkheid voor iedereen (artikel 2) het recht niet gediscrimineerd te worden (artikel 3) leven, in veiligheid en vrijheid (artikel 4) geen slavernij of slavenhandel (artikel 5)

Nadere informatie

Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren

Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Deze infobrochure bevat een inhoudelijke beschrijving van de workshop en zijn doelstellingen. Ten tweede vinden begeleidende leraren

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type KINDERARBEID TIJDENS DE INDUSTRIËLE REVOLUTIE

Nadere informatie

ONDERWIJS TIJDENS DE EERSTE SCHOOLSTRIJD

ONDERWIJS TIJDENS DE EERSTE SCHOOLSTRIJD (Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen

Nadere informatie

Geschiedenis en VOET

Geschiedenis en VOET Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De

Nadere informatie

Educatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET

Educatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET 1 Educatief materiaal om te werken rond s en seksualiteit met de bijhorende VOET Beddengoed, voorbehoedmiddelengids voor jongeren Een heldere en leerrijke brochure, bruikbaar in klasverband. Het boekje

Nadere informatie

Framing the Other. Opdrachtenblad

Framing the Other. Opdrachtenblad Framing the Other Ilja Kok & Willem Timmers 2013 25 minuten (film), 13 minuten (interview) http://framingtheother.wordpress.com/ 1 Kijkopdracht 1. Titel hoofdstuk Toeriste Nell maakt foto van Mursi Nadonge

Nadere informatie

IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden

IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden Twee extra voorbeelden Volgende teksten gaan over twee scholen die beide hun leerlingen leren omgaan met verscheidenheid. De eerste legt daarbij een andere focus dan

Nadere informatie

(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen)

(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen) (Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen) THEMA ONDERWIJS IN DE EIGEN TIJD Sluit aan bij Het schoolpact van 1958. Mensenrechten - Elk kind heeft het recht

Nadere informatie

Onderzoek Mensenrechten

Onderzoek Mensenrechten Onderzoek Mensenrechten Standaard rapportage, Rapportage gesloten vragen Amsterdam, 10-12-2013 Onderzoekstatistieken Verstuurde e-mails 1080 Afgeronde vragenlijsten 505 Respons 47% Laatste deelname 16

Nadere informatie

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN

kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN WERKb L a D WERKBLAD met terugwerkende kracht met terugwerkende kracht TWEEDE WERELDOORLOG VERSUS MENSENRECHTEN Dit werkblad is een voorbereiding op je bezoek aan de vaste tentoonstelling Met Terugwerkende

Nadere informatie

Blood in the Mobile. Opdrachtenblad. Regie: Frank Piasecki Poulsen Jaar: 2010 Duur:

Blood in the Mobile. Opdrachtenblad. Regie: Frank Piasecki Poulsen Jaar: 2010 Duur: Blood in the Mobile Frank Piasecki Poulsen 2010 52 minuten www.moviesthatmatter.nl Digibordles: www.spons.nl/moviesthatmatter 1 Kijkopdracht Waar gaat de film over? Documentairemaker Frank Poulsen komt

Nadere informatie

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning

Nadere informatie

TWEEDE FEMINISTISCHE GOLF: EEN HISTORISCH ONDERZOEK

TWEEDE FEMINISTISCHE GOLF: EEN HISTORISCH ONDERZOEK VROUWENEMANCIPATIE Naam :............... TWEEDE FEMINISTISCHE GOLF: EEN HISTORISCH ONDERZOEK Klas: Nr. : Datum : Vak: geschiedenis SCORE: / De zogenaamde eerste feministische golf speelde zich af aan het

Nadere informatie

Jaarplan Jaarplan PAV 5dejaar

Jaarplan Jaarplan PAV 5dejaar Schooljaar 2011-2012 Leerkracht(en): Vak: Klassen: Ann Debecker, Sonia Mannaerts, Carine Peeters, Ivo Thyssen, Jo Vonckx Jaarplan PAV 5dejaar 5GK, 5RK1, 5RK2 Schooljaar: 2011-2012 Algemene gegevens Leerjaar

Nadere informatie

Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school.

Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school. Movies that Matter @ school begeleidt en adviseert bij Opdrachtenblad Naam film: Aanduidingen Kijkwijzer: Regie: Jaar: Duur: Eventueel website van de film: Leerdoelen 1. Je kunt op een kaart aanwijzen

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 1 Je Zelfbeeld Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 1 Je Zelfbeeld Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 1 Je Zelfbeeld Inhoud 2 1. Welk zelfbeeld heb je nu? 3 2. De basis van je zelfbeeld sterker maken 5 3. Leer je rechten kennen! 6 4. Je bent goed zoals je bent! 12 5. Wat heb je al in

Nadere informatie

Platform Mensenrechteneducatie WERKBLADEN - 2

Platform Mensenrechteneducatie WERKBLADEN - 2 INTRODUCTIELES OP MIJN RECHTEN = JOUW RECHTEN De snelle mensenrechtenquiz Vul de vragen snel in zonder al te lang na te denken. Je krijgt er maar drie minuten voor! 1) Geef je eigen definitie van een mensenrecht.

Nadere informatie

1. Gedrag / handelen II. Stereotype B. is als iemand of een groep mensen ongelijk wordt behandeld om redenen die er niet toe doen.

1. Gedrag / handelen II. Stereotype B. is als iemand of een groep mensen ongelijk wordt behandeld om redenen die er niet toe doen. When Elvis came to visit Opdrachtenblad Filmbeschrijving Een flatwijk in een Zweedse stad. Een man die normaal gesproken niets van immigranten wil weten krijgt onverwacht een jongetje van Iraanse afkomst

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten/ kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen Vakgebonden

Nadere informatie

Achter gesloten ogen: Spencer

Achter gesloten ogen: Spencer Achter gesloten ogen: Spencer Opdrachtenblad Regie: Dulco Tellegen Jaar: 2000 Duur: 25 minuten 1 Filmbeschrijving Spencer (18) woont in een opvangcentrum voor voormalig kindsoldaten in Liberia (West-Afrika).

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Lesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus)

Lesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus) Lesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m.

Nadere informatie

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele

Nadere informatie

Waar sta jij? (Uit: Kompas)

Waar sta jij? (Uit: Kompas) Waar sta jij? (Uit: Kompas) Dit is een discussieactiviteit over: de basisvoorwaarden van menselijke waardigheid, het respectievelijke belang van burgerlijke en politieke rechten en van sociale en economische

Nadere informatie

Verdrag over de rechten van het kind

Verdrag over de rechten van het kind Verdrag over de rechten van het kind Een verdrag is een afspraak tussen landen. Op 20 november 1989 is in New York het Verdrag over de Rechten van het Kind gesloten. Dit Verdrag is een afspraak tussen

Nadere informatie

Tabellenboek bij peiling 8 panel Psychisch Gezien: mensenrechten

Tabellenboek bij peiling 8 panel Psychisch Gezien: mensenrechten Tabellenboek bij peiling 8 panel Psychisch Gezien: mensenrechten 1 Caroline Place Lex Hulsbosch Harry Michon -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

UNIVERSELE VERKLARING van de RECHTEN van de MENS: De 30 artikelen:

UNIVERSELE VERKLARING van de RECHTEN van de MENS: De 30 artikelen: UNIVERSELE VERKLARING van de RECHTEN van de MENS: De 30 artikelen: Artikel 1 Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren

Nadere informatie

AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen)

AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) (VAN KRACHT VANAF SEPTEMBER 00) VOOR DE DERDE GRAAD AANSLUITING BIJ DE VAKKEN De ethische matri aardrijkskunde biologie ecologie economie

Nadere informatie

Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten

Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Eerste leerjaar B 3.1. Mijn rechten Beroepsvoorbereidend leerjaar 3.1. Mijn rechten Wie ben ik? * De leerlingen ontdekken wie ze zelf zijn - de mogelijkheden

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, )

Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, ) Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, ) Klas: 1ste graad secundair onderwijs A stroom / B - stroom Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssector

Nadere informatie

Interactieve rondleiding SO

Interactieve rondleiding SO Interactieve rondleiding SO Heilige Plaatsen Tijdens deze interactieve rondleidingen ontdekken jongeren uit het secundair onderwijs de verschillen en gelijkenissen tussen de drie religies. Meer specifiek

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14

Inhoud. Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inhoud Inleiding...4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van mensenrechten...6 Hoofdstuk 2 Dertig mensenrechten...14 Inleiding Je hoort of leest vaak over mensenrechten. Maar kun je ook een paar mensenrechten opnoemen?

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn:(on)gelijke onderwijskansen)

(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn:(on)gelijke onderwijskansen) (Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn:(on)gelijke onderwijskansen) THEMA ONDERWIJS IN HET OUDE ROME Sluit aan bij Deze les sluit aan bij de behandeling van het gezin en de opvoeding

Nadere informatie

DEEL 1: HET VOET-BELEID

DEEL 1: HET VOET-BELEID -INSTRUMENT SO DEEL 1: HET -BELEID Hoe zorgt de school ervoor dat alle vakoverschrijdende eindtermen voor álle leerlingen worden nagestreefd? A. DOELGERICHT? Is er een visie t.a.v.? Heeft de school een

Nadere informatie

Handelingsbekwaamheid is de geschiktheid om de rechten en plichten waarvan men drager is zelf uit te oefenen, zonder tussenkomst van derden.

Handelingsbekwaamheid is de geschiktheid om de rechten en plichten waarvan men drager is zelf uit te oefenen, zonder tussenkomst van derden. Voorwaarden om te starten als zelfstandige. 1. Attest Bedrijfsbeheer 2. Handelingsbekwaanheid 3. Meerderjarigheid 4. Vestigingswet 1. Attest bedrijfsbeheer. Het attest bedrijfsbeheer is een voorwaarde

Nadere informatie

Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Brugge

Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Brugge Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Brugge Baron Ruzettelaan 435, 8310 Assebroek Tel. 050 37 26 75 Fax 050 35 45 08 dpb@dpbbrugge.be www.dpbbrugge.be Beste Heel veel scholen kennen en gebruiken DigitaleVOETjes.

Nadere informatie

Fighting the silence Opdrachtblad

Fighting the silence Opdrachtblad Fighting the silence Opdrachtblad Regie: Femke en Ilse van Velzen Jaar: 2007 Duur: 53 minuten http://www.ifproductions.nl/fightingthesilence Voorafgaand aan de film Tussen 1996 en 2002 werd Congo geteisterd

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van

Nadere informatie

Arigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten

Arigato. opdrachtenblad. Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Arigato opdrachtenblad Regie: Anielle Webster Scenario: Sandra Beerends Jaar: 2012 Duur: 10 minuten Lesuurpakket Arigato Thema s: oorlogsverleden; mensenrechten; vergeven; herdenken. Verdiepingsopdrachten:

Nadere informatie

GELIJKE KANSEN IN BELGIË

GELIJKE KANSEN IN BELGIË GELIJKE KANSEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. EEN WOORDJE UITLEG Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot een democratie

Nadere informatie

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten.

Stelling Wanneer een man met een ander geloof, of zonder geloof, in de synagoge komt, moet ook hij een keppeltje opzetten. Opdracht Bespreek met je klas deze stellingen. Dit kan met alle leerlingen tegelijkertijd of jullie kunnen in groepjes antwoord geven, deze opschrijven en ze kort presenteren voor de klas. Bedenk in ieder

Nadere informatie

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost

Nadere informatie

Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DISCIPLE MENTOR

Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DISCIPLE MENTOR Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DEEL 4 DISCIPLE MENTOR In Gen 1, 2 en 3 lezen we direct hoe God denkt over de mens. Hij laat zien wie we zijn, waar we voor gemaakt zijn en wat onze bestemming in het

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties

Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk Levensbeschouwing Relaties Werkstuk door een scholier 2503 woorden 3 maart 2008 6,6 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1 Wie versiert wie? De jongen het meisje? Andersom? Of kan het beide?

Nadere informatie

Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie

Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie & Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie E HO DIT T RK AL E W ITA? G I D IER H CA mens & maatschappij specifieke visie van leerlijn naar methodiek van methodiek naar leerlijn

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij

Nadere informatie

Lieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten.

Lieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten. Lieve ouder, Langs de één of andere weg ben je in het bezit gekomen van dit boekje, omdat je je kindje verloor door abortus en je het daar moeilijk mee hebt. Dit boekje is een soort dagboek, een leidraad

Nadere informatie

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat

Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat 3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding

Nadere informatie

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Afstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt

Afstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt Afstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt dus bij welke familie je hoort. Ouders Met je ouders heb

Nadere informatie

VOET EN STUDIEGEBIED PERSONENZORG

VOET EN STUDIEGEBIED PERSONENZORG Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED PERSONENZORG Elementen van de Stam Alle elementen van de stam zijn fundamenteel in de vorming van

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Diverse school, diverse kansen

Diverse school, diverse kansen Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.

Nadere informatie

Met het Kinderrechtenverdrag

Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Met het Kinderrechtenverdrag Voor kinderen die meer willen weten over kinderrechten Wat is het Kinderrechtenverdrag? Welke rechten heb ik? Zijn Kinderrechten er voor alle kinderen?

Nadere informatie

Leerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com

Leerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Living Rights Toti Opdrachtenblad Regie: Duco Tellegen Jaar: 2005 Duur: 26 minuten Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Leerdoelen Je kunt Kenia aanwijzen op een kaart. Je kunt beschrijven

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

Vreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats

Vreedzame VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de BSO als democratische oefenplaats VERBETER DE WERELD, BEGIN BIJ DE OPVOEDING... Hart, handen en voeten voor de als democratische oefenplaats Het beleid van SKH is gebaseerd op de visie van Mischa de Winter, met name wat betreft de opvang

Nadere informatie

Loon naar werk of Antonio en Ali (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk) (Uit: Mensenrechteneducatie in NCZ)

Loon naar werk of Antonio en Ali (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk) (Uit: Mensenrechteneducatie in NCZ) Loon naar werk of Antonio en Ali (Uit: Allemaal anders, allemaal gelijk) (Uit: Mensenrechteneducatie in NCZ) Op onderstaande link vind je een leuk filmpje waarmee je deze methodiek over genderongelijkheid

Nadere informatie

De Drakendokter: Gideon

De Drakendokter: Gideon De Drakendokter: Gideon Om hulp vragen Vervolgverhalen Groep 5 en 6 (SO en SBO) Overzicht De opdrachten zijn het leukst om te doen, als het hele boek in de klas is voorgelezen. Dit kan door elke dag in

Nadere informatie

AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen)

AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) (VAN KRACHT VANAF SEPTEMBER 200) VOOR DE EERSTE GRAAD 2 2 AANSLUITING BIJ DE VAKKEN aardrijkskunde biologie sociaal-economische initiatie

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Vakoverschrijdende Eindtermen. Secundaire school

Vakoverschrijdende Eindtermen. Secundaire school Secundaire school 11 januari 2010 MOTIVERING VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN De hieronder beschreven vakoverschrijdende eindtermen verschillen enkel voor ICT van de door het Vlaams parlement bekrachtigde

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Maak het waar hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/52446

Maak het waar hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/52446 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 18 augustus 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/52446 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)? Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl3 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding AO BE 20 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15

Nadere informatie

Dag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is

Dag tegen Racisme. Kijk eens naar jezelf! Kijk eens naar de anderen! Gudrun Peperstraete. hoe je eruitziet? Of is er meer? Is Gudrun Peperstraete Kijk eens naar jezelf! hoe je eruitziet? Of is er meer? Is er nog iemand die er net zoals jij uitziet? Kijk eens naar de anderen! Kijk eens goed in de spiegel. Welke kleur hebben je

Nadere informatie

Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6

Soorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:

Nadere informatie

Les 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen

Les 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen Les 1: Kinderarbeid Les 1: Kinderarbeid Het fenomeen kinderarbeid Kinderarbeid bestaat al net zolang als de mensheid bestaat. In de prehistorie gingen kinderen vaak mee op jacht of hielpen ze bij het verzamelen

Nadere informatie

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15

Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen

Nadere informatie

WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL

WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL. Beleef de schoonheid in Afrika DOELGROEP : Kleuter / Lager Onderwijs 3

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Protocol Datum: 25 juli 2006 Versie 2.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud...

Nadere informatie

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Ik en de maatschappij. Samen maar verschillend

Ik en de maatschappij. Samen maar verschillend Ik en de maatschappij Samen maar verschillend Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ruud Schinkel Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie:

Nadere informatie

DOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG

DOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG DOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG 2 DE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS - ASO - De volgende doelstellingen en VOET komen aan bod. Aangezien de leerlingen in groepjes worden onderverdeeld, onderzoek

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie