Harmonisatie Innovatiebeleid. Datum 5 november 2012 Opgemaakt door afdeling Strategie & Beleid

Transcriptie

1 Harmonisatie Innovatiebeleid Datum 5 november 2012 Opgemaakt door afdeling Strategie & Beleid

2 Blad 2 van 6 Inhoudsopgave 1. Inleiding Definitie Doelstellingen Focus Maatregelen Organisatie Financiën Voorstel... 6

3 Blad 3 van 6 1. Inleiding Voor het formuleren van het Innovatiebeleid voor Waterschap Vallei en Veluwe zijn de kijkrichting, het vastgestelde beleid en de werkwijzen en opvattingen van de beide waterschappen als basis gehanteerd. Beide waterschappen hebben beleid geformuleerd ten aanzien van duurzame innovatie. Beide waterschappen hebben de afgelopen jaren dan ook diverse innovaties opgepakt. Dit betreft zowel technische innovatie als innovatie in de bedrijfsvoering. Enkele voorbeelden van technische innovatie in het zuiveringsbeheer zijn energielevering, toepassing van de Neredatechniek op de rwzi Epe, het besluit tot de Energiefabriek op Amersfoort en Apeldoorn en de grondstoffenrotonde Renkum. In het watersysteembeheer zijn aansprekende innovaties: het plaatsen van sensoren in de Grebbedijk, het toepassen van dood hout voor de verbetering van de waterkwaliteit en het realiseren van een slibvang (Mudtrap) in de Lunterse Beek. Als aansprekende voorbeelden binnen de bedrijfsvoering zijn te noemen het innovatief aanbesteden van projecten, zodat de markt wordt uitgedaagd, om zoveel mogelijk innovatieve maatregelen in te brengen, het verminderen van de administratieve lastendruk bij vergunningen en Ons Nieuwe Werken. Maatschappelijk is duurzame innovatie steeds meer een factor van belang. Klimaatneutraal, cradle to cradle en energieneutraal zijn inmiddels algemeen ingeburgerde begrippen. Ook sociale innovatie (nieuwe werken, eigen verantwoordelijkheid) krijgt maatschappelijk steeds meer impact. In de ledenvergadering van de Unie van Waterschappen in maart 2012 hebben de waterschappen ingestemd met het aangaan van een innovatiecontract voor de Topsector Water. Dit contract is gesloten met andere partijen in de gouden driehoek van bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. Topsector Water is zelfs door de koningin aangehaald in de troonrede 2012, want zo zegt ze daarmee kunnen we een bijdrage leveren aan de oplossing van complexe vraagstukken zoals klimaatverandering en grondstoffenschaarste en tegelijkertijd onze economie versterken. Aansprekend voorbeeld is ook de STOWA die al jaren samen met de waterschappen zoekt naar innovatie. Op 8 mei jl. is het innovatieplatform van de waterschappen gestart. Dit platform zal innovatie aanjagen en voorstellen doen om belemmeringen op te heffen. De fusie van de beide waterschappen vraagt om een geïntegreerd innovatiebeleid. Een belangrijk uitgangspunt hiervoor vormt de visie van het nieuwe waterschap, die als volgt luidt: Naast het voldoen aan wettelijke kaders zijn wij een modern waterschap dat samen met partners, burgers en andere belanghebbenden definieert wat de gewenste kwaliteit van de taakuitoefening is. Zowel in de fase van beleidsvorming als in de uitvoering wordt met partners samengewerkt. Bij grote en duidelijke waterbelangen neemt het waterschap het initiatief (Integraal beslisdocument). Deze visie is ondermeer uitgewerkt in de rapportage visie op het waterpartnerschap. Om in te kunnen spelen op de ontwikkelingen die op ons afkomen en de wijze waarop we als waterpartner te werk willen gaan, is een innovatieve houding onontbeerlijk. Op basis van de nieuwe visie en de ambitie en doelen van de organisatie is gekozen voor vijf cultuuraspecten, waaronder: We blijven leren en innoveren: lerend en innovatief. Het zijn van een modern waterschap vergt innovatief vermogen van bestuur en organisatie. Innovatief zijn hoort bij het normale werk van een ieder. Het waterschap maakt onderdeel uit van verschillende samenwerkingsverbanden, zoals de waterplatforms met de gemeenten (Vallei en Eem, Noord Veluwe, Oost Veluwe) en Food Valley. Ook daarin speelt innovatie een belangrijke rol om de

4 Blad 4 van 6 ambitieuze doelstellingen van meer doelmatigheid dichterbij te brengen. Vanuit Wageningen, gelegen in het kennishart van de Food Valley regio, creëert de stichting Food Valley een voedingsbodem voor verdere innovatie door kennis en ondernemerschap doelgericht samen te brengen. 2. Definitie Effectief innoveren is nieuwe manieren vinden om doelen efficiënter en effectiever te bereiken. 3. Doelstellingen In het Integraal beslisdocument is opgenomen: Zowel sociale als technische innovatie zijn noodzakelijk om de gekozen missie en visie op een goede wijze te realiseren. Innovatie gebeurt in de haarvaten van de organisatie (afdelingen, functies). Daarmee is het een aspect op elk niveau in het werk van het waterschap. Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt dat driekwart van de innovatieve ontwikkelingen voorkomt uit investeringen in de organisatie en in mensen en slechts een kwart is het gevolg van onderzoek en ontwikkelingen. Het doel van het innovatiebeleid moet daarom vooral zijn om te zorgen voor sociale innovatie. De condities scheppen waarbinnen innovaties tot stand kunnen komen. Het waterschap heeft namelijk voldoende technisch innovatieve medewerkers die in een de juiste omgeving komen tot innovatieve technische oplossingen. Sociale innovatie is gericht op mens en organisatie, op dienstverlening in- en extern, kennis delen, samenwerking, transparantie en betrouwbaarheid. Innovatie en vernieuwing zijn geen doel op zich, maar maken het mogelijk om doelmatiger te werken: ambities/doelen hoger te stellen, oftewel een hoger doel voor hetzelfde geld; doelen effectiever en efficiënter te bereiken, oftewel hetzelfde doel voor minder geld. Overigens kan verduurzaming ook al een doel op zich zijn. Daarnaast hoort er de ruimte te zijn om experimenten uit te voeren. Hierbij wordt de voorkeur gegeven aan open innovatie, waarbij wordt samengewerkt binnen de gouden driehoek van overheid, bedrijfsleven en kennisinstituten. Daarbij is het belangrijk dat de stakeholders van het waterschap inzien dat wij als bestuur en als medewerkers de ambitie en de basishouding hebben dat wij innovatieve oplossingen willen verkennen en/of realiseren. 4. Focus Bovenstaande doelstellingen zijn heel breed en nog vrij abstract. Om goed inhoud te geven aan de doelstellingen zijn meer specifiek omschreven doelen gewenst. Voorgesteld wordt de komende jaren de focus te leggen op: - Bestuurlijke innovatie, waarbij gedacht kan worden aan andere vormen van omgaan met onze omgeving. - Technische innovatie binnen waterketen en watersysteem. Daarbij staat op dit moment in de belangstelling energiebesparing en terugwinnen grondstoffen. - Innovatie in de bedrijfsvoering, waarbij gedacht kan worden aan verdere benutting van Ons Nieuwe Werken, sociale innovatie en het managen van kennis zowel intern als extern gericht. 5. Maatregelen Innovatie wordt gestimuleerd door de juiste voorwaarden te scheppen. De organisatiecultuur en de houding van management en bestuur moeten innovatie uitlokken en ondersteunen.

5 Blad 5 van 6 Met de inrichting van de nieuwe procesgerichte organisatie sinds 1 januari 2012 met ondermeer het nieuwe werken als onderdeel is een goede basis gelegd voor het toepassen van open innovatie. Programmamanagers zijn degenen die innovatie binnen hun programma s aanjagen. Maar er is meer nodig. Op alle fronten in de organisatie dienen de juiste voorwaarden geschapen te worden voor maximale innovatie en creativiteit: - Visie en Strategie: Om innovatie gericht in te kunnen zetten, is een duidelijke visie en strategie nodig. Het is van belang om de ambitie met betrekking tot innovatie zowel bestuurlijk als ambtelijk te bevorderen en hiervoor het gewenste klimaat te scheppen. Daartoe is deze beleidsnotitie opgesteld. - Netwerken: Een bijbehorend netwerk, locaal, regionaal, nationaal en internationaal helpt bij het verwezenlijken van innovatieve initiatieven. Het aansluiten bij en actief deelnemen in kennisnetwerken, symposia en congressen bevordert de creativiteit en houdt ons op de hoogte van de meeste actuele ontwikkelingen. Bij de keuze van projecten wordt zoveel als mogelijk aangesloten op landelijke programma s, zoals die van de STOWA. Ook wordt deelgenomen aan het innovatieplatform van de Waterschappen. Daarnaast wordt samenwerking gezocht met een universiteiten (Wageningen, Delft) en HBO-instellingen binnen het gebied van het waterschap. Studenten beschikken vaak over de meest actuele kennis op hun vakgebied en zijn nog niet gehinderd in hun denken door ervaring. Het gebruik maken van afstudeerders en stagiaires kan helpen meer innovatie te creëren. - HRM: In het HRM beleid dient rekening gehouden te worden met het innovatief zijn van medewerkers. - Communicatie: In het communicatiebeleid dient nog meer ingezet te worden op het communiceren van goede voorbeelden intern en extern en zodoende waardering te creëren voor innovatieve ideeën en aanpak. - ICT: In de inrichting van de ICT en de beschikbare middelen kan het delen van informatie vergemakkelijkt worden. Het nieuwe werken is hiervoor een belangrijk instrument. - Financiën: Voor het verder brengen van innovatieve ideeën is geld vaak een belangrijke voorwaarde. Het innovatiefonds biedt hiervoor goede kansen. - Subsidies zijn een belangrijke stimulans. Als waterschap zullen we zoveel mogelijk gebruik maken van stimuleringsfondsen van andere overheden. - Management: programmamanager, afdelingshoofden en procesmanagers dienen open te staan voor innovatie en dit te stimuleren. Met name de programmamanagers hebben daarin de belangrijkste rol. Ter stimulering van de innovatie was er bij Waterschap Vallei & Eem een innovatiefonds. Oorspronkelijk was dit groot. Jaarlijks werd aan deze bestemmingsreserve toegevoegd. Overigens kende Waterschap Vallei & Eem ook een MVO-fonds. In de praktijk was er overlap tussen deze twee fondsen. Daarom is in de Notitie Harmonisatie Weerstandsvermogen voorgesteld deze twee bestemmingsreserves samen te voegen. 6. Organisatie Innovatief zijn vraagt wat van bestuur en de organisatie. Op bestuurlijk niveau vraagt dit de aandacht van alle portefeuillehouders voor hun vakgebied. Innovatie maakt een cruciaal onderdeel uit van zowel watersysteem- als waterketenbeheer. Voor beide taken is er ook een programmamanager. Innovatie is dan ook onderdeel van de portefeuille van elke heemraad. Bij Waterschap Vallei & Eem functioneerde een innovatiecomité als adviserend orgaan voor bestedingen uit het innovatiefonds. Dit was een ambtelijke werkgroep, waarbij in de vergaderingen ook de portefeuillehouder aanwezig was. Het grote voordeel is dat

6 Blad 6 van 6 hiervan een stimulerende werking uitging voor het bedenken van innovatieve projecten. Geadviseerd wordt dan vanaf 2013 een regiegroep innovatie voort te zetten. Dit dan als ambtelijke werkgroep bestaande uit de programmamanagers en een aantal medewerkers. Deze regiegroep adviseert over de inzet vanuit het innovatiefonds. Voorstellen kunnen via de reguliere lijn door de programmamanager (na overleg met de desbetreffende portefeuillehouder) via de directie worden ingebracht bij dijkgraaf en heemraden. 7. Financiën Hiervoor is al aangegeven dat in het kader van de Harmonisatie beleid Weerstandsvermogen er een bestemmingsreserve Innovatie/MVO-fonds is ontstaan. Bij deze wordt voorgesteld deze bestemmingsreserve in de nieuwe organisatie in stand te houden, maar dan als Innovatiefonds. Bij bestemming hiervan wordt voorgesteld het fonds als een deel van de resultaatbestemming jaarlijks aan te vullen met ,-- tot een maximum van ,--. Dit betekent dat dit aanvullen alleen kan als het resultaat dit toelaat. Vanuit dit fonds worden de extra kosten van derden voor onderzoek, voorbereiding en experimenten betaald. Dit betreft dan zowel innovatie in de kerntaken, ondersteuning initiatieven van derden als innovatie in de bedrijfsvoering. De regiegroep innovatie zal de programmamanagers adviseren t.a.v. het beschikbaar stellen van middelen voor innovatie-initiatieven uit dit Innovatiefonds. 8. Voorstel Voorgesteld wordt om: - In te stemmen met dit beleid en de focus voor de komende jaren. - De bestemmingsreserve Innovatiefonds in stand te houden en hieraan jaarlijks als onderdeel van de resultaatbestemming maximaal toe te voegen tot een maximum van