Hoe kunnen wij rokende patiënten begeleiden?

Transcriptie

1 Hoe kunnen wij rokende patiënten begeleiden? Annemie Schoonis, Hoofdverpleegkundige longtransplantatie e650, UZ Leuven Tabakoloog VRGT In samenwerking met de rookstop werkgroep Pneumologie UZ Leuven en de BVPV-SBIP

2 Programma 30 mei 19.00u-19.45u Rookstopbegeleiding voor gehospitaliseerde patiënten Annemie Schoonis, tabakoloog, hoofdverpleegkundige UZ Leuven Hulp(middelen) voor rokende bedlegerige patiënten Geert Celis, tabakoloog, hoofdverpleegkundige UZ Leuven 19.45u-20.00u Getuigenis van een patiënt 20.00u-20.15u Pauze 20.15u-20.45u Ambulante Rookstopbegeleiding Medische intake prof Kris Nackaerts, tabakoloog, pneumoloog UZ Leuven Bevraging en begeleiding Valentine Lemaigre, tabakoloog, psycholoog UZ Leuven 20.45u-21.00u Discussie

3 Rookstop congres 2 /12/2005 Bevraging van het rookgedrag door een rookstopanamnese. Vpk brengen rokers in contact met rookstop deskundigen. Deskundigen die een rookstop interventie starten. Raadpleging Motiverend gesprek Groepstherapie.

4 Bevraging Roken en Pneumologie Smoking status in 548 pts of 12 Belgian Pneumology Departments 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 31,2% 18,6% 12,6% 21,9% 46,8% 33,2% 15,5% 13,6% 6,4% non-smokers smokers ex-smokers Total Male Female Schuermans D, Lodewijckx C, Schoonis A, et al. Counselling for smoking cessation needs in hospitalised respiratory patients. Eur Respir J 2006;28 Suppl.50,838a

5 Roken en Pneumologie RESULTATEN = 372 opnames op E april juni 06 Aantal patiënten gehospitaliseerd op pneumo-afdelingen die roken: 1 op 7 (14,5%) Aantal actieve rokers die rookstopinformatie en -advies vragen: 3 op 4 (± 70%) Aantal patiënten gehospitaliseerd op pneumo-afdelingen die rookstopinformatie en -advies vragen: 1 op 8 (± 13%)

6 Rookstop Hospitalisatieafdelingen Rook je? Nee: gestopt Ja Nooit gerookt Rookstopbrochure Wil je tijdens je ziekenhuisverblijf stoppen met roken? ja Referentievpk (infoadvies) Rookstop raadpleging nee Heb je het moeilijk om tijdens je ziekenhuisverblijf niet te roken? JA! Referentievpk: voorstel NRT onder advies arts

7 Rookstop hulplijn rookstop@uzleuven.be Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Sven Hilde Hilde Hilde Geert Johan Valentine Mieke Annemie Annemie

8 Oproepen rookstop hulplijn Databank juni september 2008 Oproepen n= jun '07 jul '07 aug '07 sep '07 okt '07 nov '07 dec '07 jan '08 feb '08 maa '08 apr '08 mei '08 juni '08 juli '08 aug '08 sep '08 maanden

9 Een rookstop verpleegkundige heeft een significante rol. Smoking Cessation Interventions for Hospitalized Smokers A Systematic Review Nancy A. Rigotti, MD; Marcus R. Munafo, PhD; Lindsay F. Stead, MSc Arch Intern Med. 2008;168(18): % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Gestopt N= 156 N= 93 N= 38 48% 31% 28% Na 1 maand Na 6 maand Na 1 jaar

10 Rookvrij ziekenhuis Wetgeving rookvrije werkomgeving 1 januari 2006 Actief en passief roken worden erkend als zeer belangrijke risicofactoren bij een groot aantal ziektes en aandoeningen Ziekenhuizen spelen een belangrijke rol in de gezondheidszorg en bijgevolg ook in de gezondheidspromotie en tabakspreventie Ziekenhuizen vormen een voorbeeldfunctie Roken vormt een primaire risicofactor voor vele aandoeningen, rookstop vormt een onderdeel van de behandeling. Een ziekenhuis moet een gezonde omgeving kunnen aanbieden. Internationaal netwerk rookvrije ziekenhuizen ENRS (European Network Smokefree Hospitals) Nationaal netwerk rookvrije ziekenhuizen NRZ (Netwerk Rookvrije Ziekenhuizen

11 Rookvrij ziekenhuis Rokers sensibiliseren en verwijzen naar een beperkt aantal rookplaatsen

12 Rookstopstappenplan UZ Leuven of

13 De 5 A s ASK (VRAGEN) ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN)) Bij elke UZ opname wordt de rookstatus van de patient na gevraagd en genoteerd in het Assessment : Niet roker Rook je? Hoeveel rook je per dag? Ex-roker? Stop datum invullen Wil je informatie/ begeleiding? Standaard op elke afdeling + minimale interventie = 2%/jaar (NHS Centre for Reviews and Dissemination- The University of York, 1998)

14 In het KWS bij elke opname door de verpleegkundige

15 De 5 A s ASK (VRAGEN) ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN) Info folder terbeschikking Stoppen met roken is de belangrijkste gezondheidsbeschermende maatregel die iemand kan ondernemen Probeer zo concreet mogelijk te zijn Fiore MC et al U.S. DHHS/ June 2000.

16 De 5 A s ASK (VRAGEN) ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN) De rookstopverpleegkundige of tabakoloog Zijn/haar bereidheid tot stoppen (peilen naar de motivatie (VAS 0-10 ) Waar in cyclus van gedragsverandering bevindt de roker zich. Wil de roker op korte termijn stoppen? Fiore MC et al U.S. DHHS/ June 2000.

17 De 5 A s ASK (VRAGEN) Help de patient met een stopplan : ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN) stopdag, sociale controle, anticipeer op kritieke situaties, verwijder tabak, vermijd rokers en rooksituaties Geef praktische raad : i.v.m. abstinentie, alcohol, andere rokers in het gezin Steun hem/haar Farmacologie

18 De 5 A s ASK (VRAGEN) ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN) Follow -up Breng de stopper in contact met rookstop deskundigen zie website tabacologen Follow-up contacten Raadpleging 016/ Verwittig huisarts Groepsbegeleiding Zoek een tabakoloog of of of Bevestig de ex-roker in zijn succes (empathie)

19 De 5 R s RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING) Geef informatie die relevant is voor patient s ziekte-status of-risico, zijn/haar familiale situatie (vb kleine kinderen in huis), gezondheid, leeftijd, geslacht,...

20 De 5 R s RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING) Acute risico s : kortademigheid, verergering van asthma, gevolgen voor zwangerschap, impotentie, infertiliteit, Lange-termijn-risico s : cardio-vasculair, Carcinoom, COPD, langdurige ziekte, Risico s voor omgeving (t.g.v. passief roken) : bij niet-rokende partners (hoger risico op ca en CHD), bij kinderen (hogere rook-prevalentie; lager geboorte-gewicht; SIDS; asthma; respiratoire aandoeningen; aandoeningen van het middenoor, )

21 De 5 R s RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING) Identificeer de voordelen bij rookstop betere gezondheid betere smaakzin verbeterde reukzin geld besparen gevoel van zelfwaarde (fierheid) woning, wagen, bureel, ruiken beter voorbeeld voor kinderen gezondere kinderen geen hinder meer voor anderen betere sportprestaties tragere huidveroudering...

22 De 5 R s RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING) Ontwenningsverschijnselen Faalangst Gewichtstoename Gebrek aan ondersteuning Depressie...

23 De 5 R s RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING) Het onderwerp regelmatig aansnijden

24 De 5 D s Wanneer de drang naar een sigaret heel hoog is: Delay: probeer de drang even uit te stellen Deep breathe: relax, sluit ogen en diepe zucht Drink water: leid je af Do something else: wandelen Discuss: je gevoelens delen met anderen

25 CO-meter CO = onvoldoende verbranding van koolstof bindt aan Hemoglobine, HbCo bij niet-rokers = 1-2%, bij rokers=5-10% Is na 24-uur uit lichaam verwijderd CO-meter : eindexpiratoir < 10 PPM = niet gerookt > 10 PPM = gerookt Zo lang mogelijk uitademen me buisje in mond

26 Cotinine test Cotinine = afbraakproduct Nicotine In speeksel, bloed en urine Via urinestaal Blootstelling afgelopen 3-4 dagen Resultaat niet direct gekend Meest specifiek en sensitief Bij pré transplantpatiënten en post-transplantpatiënten

27

28

29 Rookstop Verpleegkundig consult - verpleegkundig voorschrift Inventaris Consult UITVOERDER Voorschrift D o c u m e n t prestatie NR Tijd Bedrag aantal terugbetalingen rookstopbrochure Rookstopadvies advies en doorverwijzing naar tabacoloog elke verpleegkundige rookstopontwenning 1ste sessie verpleegkundige met RIZIV nr + Nicotinesubstitutie ambulant Nicotinesubstitutie ambulant rookstopontwenning 2de tot 8ste sessie opleiding tabacologie gevolgd met examen Nicotinesubstitutie ambulant rookstop ontwenning zwangeren 8 sessies rookstopontwenning 1ste sessie verpleegkundige met RIZIV nr + Nicotinesubstitutie gehospitaliseerd Nicotinesubstitutie x min 30 euro max 1 x per 2 kalenderjaren x max 7 x per 2 kalenderjaren x min 20 euro max 8 x per 2 kalenderjaren x min 30 euro min 30 euro max 1 x per 2 kalenderjaren x max 7 x per 2 kalenderjaren gehospitaliseerd rookstopontwenning 2de tot 8ste sessie opleiding tabacologie gevolgd met examen Nicotinesubstitutie x min 20 euro max 8 x per 2 kalenderjaren gehospitaliseerd rookstop ontwenning zwangeren 8 sessies x min 30 euro zie voor het KB 15-sep-09

30 Referenties 1. Belgian Society of Respiratory Nurses (BVPV)Smoking behaviour in patients hospitalises in Belgian Respiratory Wards. Unpublished Survey. info.htm Date last updated : March Belgische Vereniging voor Pneumologie-Verpleegkundigen (BVPV). Smoking behaviour in patients hospitalised in Belgian Respiratory Wards. Unpublished Survey 3. Fagerström K. The epidemiology of smoking: Health consequences and benefits of cessation. Drugs 2002; 62 (supplement 2): Schoonis A, Cuvillier N, Lodewijckx C, Bouckaert B, Verleden GM. Comparison of carbon monoxide (CO) monitoring to urine cotinine (COT) analysis tot detect tobacco use in lung transplant recipients. Eur Respir J 2006;28:Suppl.50,133s 5. Schoonis A, Celis G, Wuyts W, Lemaigre V, Nackaerts K, Effectiveness of group counselling for smoking cessation in hospital staff Eur Respir Rev 2008; 17:108,86-87 ERS Congress 2007 awardee

31 6. Rigotti NA, Munafo MR, Murphy MFG, Stead LF. Interventions for smoking cessation in hospitalised patients (Review). The Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue 4. Art. No.: CD DOI: / CD Tonnessens P Fagerström K. Smoking cessation in patients with respiratory diseases: a high priority, integral component of therapy. ERS Task force Dank u