Open laterale clavicularesectie bij acromioclaviculaire artrose: gunstige resultaten na 1 jaar
|
|
- Melanie van den Pol
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderzoek Open laterale clavicularesectie bij acromioclaviculaire artrose: gunstige resultaten na 1 jaar Martijn A.J. te Stroet, B. Willem Schreurs en Maarten C. de Waal Malefijt Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2367 ONDERZOEK Doel Inventariseren van de follow-upresultaten 1 jaar na open laterale clavicularesectie bij patiënten met acromioclaviculaire artrose. Bij deze operatie wordt een stukje bot van het laterale deel van de clavicula afgezaagd. Opzet Prospectief beschrijvend. Methode De gegevens van alle patiënten die een open laterale clavicularesectie hadden ondergaan in de periode juli 1999-juni 2008 werden verzameld, waarbij de preoperatieve en de postoperatieve gegevens na 1 jaar werden bestudeerd. Het betrof 23 operaties bij 22 patiënten. Bij dit onderzoek werd de constant-score voor de functionaliteit van de schouder bepaald. Daarnaast werden visueel-analoge scores (VAS-scores) voor de pijn en tevredenheid met betrekking tot de schouder bepaald. De resultaten werden beoordeeld met de t-toets voor gepaarde waarnemingen en de non-parametrische toets van Wilcoxon. Resultaten Gemiddeld werd 7,8 mm van de laterale clavicula gereserceerd. Preoperatief was de gemiddelde constant-score 64 (SD: 14) en na 1 jaar was deze verbeterd tot 86 (SD: 14; p < 0,001). Bij 91% van de patiënten was de postoperatieve constant-score verbeterd ten opzichte van de preoperatieve score. De mediane VAS-score voor pijn nam af van 70 (95-BI: 60-77) preoperatief naar 25 (0-48) 1 jaar na de operatie (p < 0,001). Ook de mediane VAS-score voor tevredenheid verbeterde van 40 (40-50) naar 85 (68-100) (p < 0,001). Conclusie De open laterale clavicularesectie was een mogelijkheid om klachten te verminderen bij patiënten bij wie conservatieve maatregelen en medicamenteuze behandeling niet afdoende waren ter behandeling van een artrotisch acromioclaviculair gewricht. Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen. Afd. Orthopedie: M.A.J. te Stroet, coassistent; dr. B.W. Schreurs en dr. M.C. de Waal Malefijt, orthopedisch chirurgen. Contactpersoon: dr. M.C. de Waal Malefijt (m.dewaalmalefijt@orthop.umcn.nl). Een huisarts met een praktijkgrootte van 2500 patiënten wordt gemiddeld 3 maal per week geconsulteerd vanwege een schouderklacht. 1 Een weinig bekende oorzaak van schouderpijn is artrose van het acromioclaviculaire(ac)- gewricht. Patiënten hebben vaak een doffe pijn met name in het C4-dermatoom, boven op de schouder. De pijn verergert bij bewegen van de schouder, met name bij een abductie van meer dan 120 graden en bij horizontale adductie van de arm. Tevens is er drukpijn bij palpatie over het AC-gewricht. Deze klachten komen meestal voor in de leeftijd van jaar en zijn veelal het gevolg van primaire artrose (idiopatisch) of secundaire artrose (na voorafgaand trauma). 1,2 Radiologisch kunnen bij AC-artrose erosieve afwijkingen en een gewrichtsspleetversmalling worden gezien. Conservatieve en medicamenteuze behandeling leiden in de regel tot een herstel van de klachten. Alleen wanneer deze niet afdoende zijn, kan er een indicatie ontstaan voor operatief ingrijpen. 3-5 In dit artikel rapporteren wij resultaten en complicaties van 23 laterale clavicularesecties bij 22 patiënten met een bewezen AC-artrose. Wij laten zien dat een open laterale clavicularesectie een effectieve therapie is bij deze klachten. Bij de operatie wordt een stukje bot van het laterale deel van de clavicula afgezaagd zodat er ruimte komt in NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A2279 1
2 het gewricht; door de daarna ontstaande fibreuze verbinding op de plek van het gewricht nemen de klachten af en herstelt de functie. Patiënten en methoden Patiënten De gegevens van alle patiënten die een open laterale clavicularesectie ondergingen in de periode juli 1999-juni 2008 werden verzameld. Het ging daarbij om de preoperatieve gegevens en de follow-upgegevens gedurende 1 jaar na de operatie. Het betrof 23 operaties bij 22 patiënten (12 vrouwen en 10 mannen) met artrose van het AC-gewricht. De gemiddelde leeftijd van de patiënten ten tijde van de operatie was 44 jaar (uitersten: 21-74). Eén patiënt werd dubbelzijdig geopereerd en geïncludeerd; tussen beide operaties was 5 jaar tijdsverloop. Bij 13 operaties was de preoperatieve diagnose primaire AC-artrose, bij de andere 10 operaties was een voorafgaand trauma verantwoordelijk voor de klachten. Geen van de patiënten was in het jaar voorafgaand aan de operatie aan dezelfde schouder geopereerd. Bij 22 patiënten werd de diagnose ACartrose voorafgaand aan de operatie bevestigd door een marcaïnisatie van het gewricht onder röntgendoorlichting. Bij marcaïnisatie wordt een injectie met een pijnstillend middel in het gewricht gegeven om te testen of de pijnklachten na deze injectie minder worden of verdwijnen. Het klinisch vervolgonderzoek vond naast de reguliere afspraken plaats in een door een onderzoeker bemand klinisch scoringsstation op de polikliniek. Hierbij werd de mate van functioneren van de schouder bepaald met behulp van de zogenaamde constant-score (tabel). 6 Een score van 80 of hoger staat voor een niet-afwijkende schouder; een score na operatie van geldt als een redelijk, en onder de 70 als een slecht resultaat. 7 Daarnaast werden met behulp van een visueel-analoge schaal (VAS) de pijn- en tevredenheidscores voor de schouder bepaald. 8 Hiervoor werd de patiënt gevraagd een streep te zetten op een 10 cm lange schaal. Bij de tevredenheid stond 0 voor de laagste en 100 voor de hoogste tevredenheid en bij de pijn stond 0 voor totaal geen pijn en 100 voor de meest ondraaglijke pijn. Operatietechniek Onder algehele narcose werd een incisie gemaakt over het AC-gewricht in de lijn van de clavicula. De huid en de subcutis werden doorgenomen. Nadat het gewricht was gelokaliseerd, werd het kapsel geopend en het laterale deel van de clavicula vrijgeprepareerd. Vervolgens werd met een osteotoom of een zaag ongeveer 8 mm van het laterale uiteinde van de clavicula verwijderd (figuur 1). Scherpe, benige randen werden met een knabbeltang bijgewerkt. Zo nodig werd een draintje achtergelaten en daarna werden het kapsel en de wond gesloten. TABEL Individuele parameters van de constant-scorelijst voor de beoordeling van de functie van de schouder 6 parameter subjectief afwezigheid van pijn 15 ongestoorde dagelijkse activiteiten 10 pijnloze bewegingsvrijheid 10 objectief abductie 10 anteflexie 10 exorotatie 10 endorotatie 10 kracht 25 maximaal haalbare score 100 Nabehandeling De nabehandeling vond plaats volgens een vast protocol. Dit bestond uit 5 weken rust voor de schouder in een zogenaamde cuff en collar. Daarnaast werd geadviseerd elke dag slingerbewegingen met een afhangende arm te maken worden om stijfheid van het glenohumerale gewricht te voorkomen. Statistische analyse Statistische analyse werd uitgevoerd met het softwareprogramma SPSS 9.0 (Chicago, Illinois, USA). Bij de vergelijking van de pre- en postoperatieve uitslagen werd voor de constant-score de gepaarde t-toets gebruikt en voor VAS-scores de non-parametrische toets van Wilcoxon. Als significantiedrempel werd α = 0,05 gekozen. Resultaten maximale score Operatie De gemiddelde operatieduur was 33 min (uitersten: 20-50). Bij geen van de operaties werden postoperatieve complicaties vermeld. Gemiddeld werd 7,8 mm van het distale deel van de clavicula gereserceerd (uitersten: 5-10). Gedurende 1 jaar follow-up werd bij geen van de patiënten een reresectie uitgevoerd. Klinisch beloop Preoperatief was de gemiddelde constant-score 64 (SD: 14) en na 1 jaar was deze verbeterd tot 86 (SD: 14; p < 0,001) (figuur 2). 74% van de patiënten had 1 jaar na de operatie een constant-score van 80 of meer (figuur 3). Bij 91% van de patiënten was de postoperatieve constant-score verbeterd ten opzichte van de preoperatieve score. De mediane VAS-score voor pijn nam af van 70 (95-BI: 60-77) preoperatief naar 25 (0-48) 1 jaar na de operatie (p < 0,001). Ook de mediane VAS-score voor tevredenheid verbeterde van 40 (95%-BI: 40-50) naar 85 (68-100) (p < 0,001). 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A2279
3 a b acromion clavicula processus coracoideus acromioclaviculaire ruimte acromion clavicula tuberculum majus caput humeri acromioclaviculair gewricht tuberculum majus caput humeri processus coracoideus FIGUUR 1 Anteroposterieure röntgenfoto s van het acromioclaviculaire gewricht, (a) vóór en (b) na laterale clavicularesectie. Beschouwing De open laterale clavicularesectie was bij follow-up na 1 jaar een effectieve ingreep bij patiënten met een bewezen artrose van het acromioclaviculaire gewricht bij wie conservatieve behandeling niet hielp. De ingreep had weinig complicaties en gaf vermindering van de klachten. De laterale clavicularesectie werd voor het eerst beschreven in 1941 ter behandeling van patiënten met een luxatie van het sleutelbeen in het acromioclaviculaire gewricht. 3 Hierna werd de ingreep ook toegepast bij patiënten die degeneratieve afwijkingen hadden van het acromioclaviculaire gewricht. Bestudering van de literatuur laat zien dat studies aangaande laterale clavicularesecties moeilijk onderling te vergelijken zijn door de vele verschillende uitkomstmaten. Een systematische review uit 2007, gebaseerd op 9 studies waarbij 289 patiënten werden geïncludeerd met een gemiddelde follow-up van 4,9 jaar, liet bij 76% van de patiënten (uitersten: ) een goed tot excellent resultaat zien. 5 Beschouwen wij in onze studie een postoperatieve constant-score van 80 of hoger als een goed tot excellent resultaat dan is dat bij 74% van onze patiën- score constant-score VAS-pijn VAS-tevredenheid FIGUUR 2 Resultaten van open laterale clavicularesectie bij patiënten met artrose van het acromioclaviculaire gewricht: preoperatieve uitgangswaarden ( ) en waarden 1 jaar postoperatief ( ). De box wordt gevormd door het 25e en 75e percentiel, waarin de mediaan (horizontaal streepje) en het gemiddelde (plusteken) zijn weergegeven. Uitersten staan weergegeven door middel van verticale lijnstukken. De constant-score is een maat voor de schouderfunctie. VAS = visueel-analoge schaal. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A2279 3
4 20 15 Leerpunten Als bij patiënten met acromioclaviculaire artrose conservatieve en medicamenteuze behandeling niet afdoende zijn, kan een indicatie ontstaan voor een open laterale clavicularesectie. Bij deze operatie wordt een stukje bot van het laterale deel van de clavicula afgezaagd waarna postoperatief een fibreuze verbinding op de plek van het gewricht ontstaat en de klachten afnemen. De open laterale clavicularesectie was in ons onderzoek een effectieve ingreep met weinig complicaties en een vermindering van de klachten. Belangrijk voor een goed operatieresultaat zijn goede patiëntenselectie, verwijderen van het juiste aantal millimeters van de laterale clavicula, het anatomisch sluiten van kapsel en een zorgvuldige nabehandeling. ten het geval. Daarnaast verbeterde bij 91% van de patiënten de postoperatieve constant-score ten opzicht van preoperatief en verbeterden de waarden op de VASschaal voor pijn en tevredenheid significant. Postoperatief hadden 6 patiënten een slechte of redelijke constantscore. Bij 3 van dezen werd een nieuwe oorzaak voor de klachten gediagnosticeerd: 2 maal een subacromiaal impingementsyndroom en 1 maal tendinitis van de bicepspees. Uit deze parameters valt te concluderen dat onze operatieresultaten als gelijkwaardig aan die in de internationale literatuur kunnen worden beschouwd. Beperkingen Hoewel onze patiëntenreeks niet heel groot is, denken wij dat onze gunstige conclusies valide zijn. Alle patiënten die door ons werden geopereerd in deze periode werden geïncludeerd. De data werden prospectief verzameld en waren compleet. De indicatiestelling was bij 22 van de 23 operaties gedaan nadat door middel van een marcaïnisatie van het gewricht het oorzakelijk verband van de klachten met dit gewricht was aangetoond. Alle complicaties werden verzameld en alle patiënten werden tot 1 jaar na de operatie gevolgd. Maar een definitief bewijs over de waarde van de ingreep is uiteraard niet mogelijk op grond van een observationele studie als deze. Klinische implicaties Slechte uitkomsten na laterale clavicularesecties zijn geassocieerd met destabilisatie van het AC-gewricht. 9 Voor het behalen van een goed operatieresultaat en het beperken van de postoperatieve complicaties zijn daarom een aantal factoren van belang: een zorgvuldige indicatiestelling waarbij een marcaïnisatie van het gewricht preoperatief behulpzaam kan zijn, het beperken van de resectie tot maximaal 10 mm, 4 het zorgvuldig sluiten van het kapsel na de ingreep, 10 en een zorgvuldige nabehandeling. aantal patiënten 10 5 Conclusie Wij concluderen dat de open laterale clavicularesectie een mogelijkheid is om klachten te verminderen bij patiënten bij wie conservatieve maatregelen en medicamenteuze behandeling niet afdoende zijn ter behandeling van een artrotisch acromioclaviculair gewricht. Belangrijk hierbij zijn een goede patiëntenselectie, verwijderen van het juiste aantal millimeters van de laterale clavicula, het zorgvuldig sluiten van het kapsel en een zorgvuldige nabehandeling. 0 procent categorie slecht (<70) redelijk (70-79) goed ( 70) FIGUUR 3 Subcategorieën van de constant-score, een maat voor de schouderfunctie, bij patiënten met acromioclaviculaire artrose, preoperatief ( ) en 1 jaar na partiële laterale clavicularesectie ( ). Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 4 augustus 2010 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2279 > Meer op 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A2279
5 Literatuur 1 Winters JC, Van der Windt DAWM, Spinnewijn WEM, De Jongh AC, Van der Heijden GJMG, Buis PAJ, et al. NHG-Standaard Schouderklachten (tweede herziening) Huisarts Wet. 2008:51: Mitchell C, Adebajo A, Hay E, Carr A. Shoulder pain: diagnosis and management in primary care. BMJ. 2005;331: Gurd FB. The treatment of complete dislocation of the outer end of the clavicle: an hitherto undescribed operation. Ann Surg. 1941;113: Eskola A, Santavirta S, Viljakka HT, Wirta J, Partio TE, Hoikka V. The results of operative resection of the lateral end of the clavicle. J Bone Joint Surg Am. 1996;78: Rabalais RD, McCarty E. Surgical treatment of symptomatic acromioclavicular joint problems: a systematic review. Clin Orthop Relat Res Feb;455: Constant CR, Murley AH. A clinical method of functional assessment of the shoulder. Clin Orthop Relat Res. 1987;214: Diercks RL, Ham SJ, Ros JM. Resultaten van de voorste schouderdecompressie volgens Neer bij een impingementsyndroom van de schouder: weinig invloed op arbeidsgeschiktheid. Ned Tijdschr Geneeskd. 1998;142: Collins SL, Moore RA, McQuay HJ. The visual analogue pain intensity scale: what is moderate pain in millimetres? Pain. 1997;72: Blazar PE, Iannotti JP, Williams GR. Anteroposterior instability of the distal clavicle after distal clavicle resection. Clin Orthop Relat Res. 1998;348: Alford W, Bach BR. Open Distal Clavicle Resection. Oper Tech Sports Med. 2004; 12:9-17. ONDERZOEK NED TIJDSCHR GENEESKD. 2010;154:A2279 5
Laterale clavicularesectie
Orthopedie Laterale clavicularesectie Verwijderen stukje sleutelbeen Inleiding U heeft samen met uw behandelend arts, naar aanleiding van uw klachten, besloten een operatie te laten doen, waarbij het buitenste
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Resectie laterale/distale clavicula
Resectie laterale/distale clavicula RESECTIE LATERALE/DISTALE CLAVICULA INLEIDING U wordt binnenkort geopereerd aan de schouder. Deze operatie heet een laterale/distale clavicularesectie (= weghalen van
Nadere informatieCuff Repair. Orthopedie. Operatie aan het schoudergewricht
Orthopedie Cuff Repair Operatie aan het schoudergewricht Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een operatie aan uw schoudergewricht. Uw behandelend arts en de orthopedie-consulent
Nadere informatieDiagnostiek aan de schoudergordel. Model orthopedische geneeskunde ( James Cyriax) (Dos winkel)
Diagnostiek aan de schoudergordel Model orthopedische geneeskunde ( James Cyriax) (Dos winkel) Doorsnede art. humeri bicepspees, loopt door bovenkant van kapsel en voorkomt inklemming van kapsel in gewrichtsspleet
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose in de schouder Algemeen Er is bij u artrose in uw schouder vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatieOrthopedie LATERALE CLAVICULA RESECTIE
Orthopedie LATERALE CLAVICULA RESECTIE INLEIDING Uw orthopedisch chirurg heeft een operatie aan de schouder geadviseerd. Deze operatie heet een laterale clavicula resectie (weghalen van het buitenste uiteinde
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Vaardigheid schouderonderzoek. Schoudersklachten: Vaardigheid schouderonderzoek. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur
Schoudersklachten: 1. Toelichting Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG Standaard van oktober 2008 (tweede herziening). De anatomie van de schouder is globaal wel bekend bij de huisarts. Veelal
Nadere informatieSchouderprothese. Orthopedie
Orthopedie Schouderprothese Inleiding U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat er bij u een schouderoperatie gaat plaatsvinden. Tijdens deze ingreep wordt uw beschadigde schoudergewricht
Nadere informatieDe waarde van echografisch diagnostisch onderzoek. Marc Weyts, huisarts-echografist April 2018
De waarde van echografisch diagnostisch onderzoek Marc Weyts, huisarts-echografist April 2018 Geen Geen Geen Geen NHG standaard schouderklachten (2 e heriene versie 2008) Eenvoudig, pragmatisch en stapsgewijs
Nadere informatieArthroscopische neerplastiek. Orthopedie
Arthroscopische neerplastiek Orthopedie Inhoudsopgave Inleiding...4 De schouder...4 Behandeling...6 Diagnose en onderzoek...6 De operatie...7 Mogelijke complicatie...8 Anesthesie (verdoving)...9 De eerste
Nadere informatieSchouderprothese. Orthopedie. Operatieve ingreep. Inleiding
Orthopedie Schouderprothese Operatieve ingreep Inleiding U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat er bij u een schouderoperatie gaat plaatsvinden. Tijdens deze ingreep wordt uw beschadigde
Nadere informatieDe schouder. Dirk van Oostveen Orthopaedisch chirurg. Jeroen Bosch Ziekenhuis Orthopedie en Traumatologie s-hertogenbosch
De schouder Dirk van Oostveen Orthopaedisch chirurg Jeroen Bosch Ziekenhuis Orthopedie en Traumatologie s-hertogenbosch DE Schouder? Aandoeningen Traumatologische afwijkingen fracturen Instabiliteit
Nadere informatieOrthopedie Laterale clavicula resectie
Orthopedie Laterale clavicula resectie Inleiding Uw orthopedisch chirurg heeft een operatie aan de schouder geadviseerd. Deze operatie heet een laterale clavicula resectie (weghalen van het buitenste uiteinde
Nadere informatieLaterale clavicula resectie. Operatie aan de schouder
Laterale clavicula resectie Operatie aan de schouder Inhoud Inleiding 3 De schouder 3 De operatie 3 Complicaties 3 Voorbereiding op de operatie 4 Opname 5 Na de operatie 5 Fysiotherapie 5 Wondverzorging
Nadere informatie(2016.1) Schouder: Secundair Impingement-syndroom
(2016.1) Schouder: Secundair Impingement-syndroom Instituut: Sportrevalidatie Hilversum Verwijzer: Alle verwijzers Periode: 1-1-2016 t/m 31-12-2017 Fysiotherapeut: Alle fysiotherapeuten Inleiding Dit rapport
Nadere informatieSchouderpathologie voorde huisarts
Schouderpathologie voorde huisarts Linda Cervenka Ellen de Wit Ron Onstenk April 2012 Schouderklachten?? Nekklachten Radiculaire klachten CTS Infectieus Polymyalgia Schouder/POB klachten Gecombineerd Schouder
Nadere informatieArthroscopische subacromiale decompressie van de schouder (Neerplastiek) Inleiding
Arthroscopische subacromiale decompressie van de schouder (Neerplastiek) Inleiding Uw behandelend arts heeft u geadviseerd om uw schouderklachten operatief te behandelen met behulp van een kijkoperatie
Nadere informatieSchouderdecompressie en/of behandeling cuff ruptuur
Schouderdecompressie en/of behandeling cuff ruptuur Uw behandelend arts heeft u geadviseerd uw schouderklachten operatief te behandelen. U hebt klachten in uw schouder en bovenarm die ontstaan door het
Nadere informatieOrthopedie Arthroscopische subacromiale decompressie van de schouder (Neerplastiek)
Orthopedie Arthroscopische subacromiale decompressie van de schouder (Neerplastiek) Inleiding Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om uw schouderklachten operatief te behandelen met behulp van een
Nadere informatieIncidentie en prognostische factoren van postoperatieve frozen shoulder na schouderoperaties. Rinco Koorevaar
Incidentie en prognostische factoren van postoperatieve frozen shoulder na schouderoperaties Rinco Koorevaar Doel van schouderoperaties: afname pijn toename functie goede stabiliteit geen complicaties
Nadere informatieSchouderprothese wegens artrose. Poli Orthopedie
00 Schouderprothese wegens artrose Poli Orthopedie 1 Binnenkort wordt bij u een schouderprothese geïmplanteerd in verband met slijtage (artrose). Deze folder kan u helpen zich goed op de operatie voor
Nadere informatieSchouderexploratie. Orthopedie. Ingreep aan de schouder. Schoudergewricht
Orthopedie Schouderexploratie Ingreep aan de schouder Inleiding U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat een schouderoperatie (schouderexploratie) wordt verricht. Tijdens deze ingreep wordt uw schouder
Nadere informatieSamenvatting. Introductie
11SAMENVATTING Chapter 11 158 Samenvatting Introductie In patiënten met lang bestaande reumatoïde arthritis is het ellebooggewricht in 41 tot 68 % aangedaan. Dit zorgt voor pijnklachten en functiebeperkingen
Nadere informatieOperatie aan uiteinde sleutelbeen
Operatie aan uiteinde sleutelbeen (Operatie aan uiteinde sleutelbeen wordt in medische termen Laterale clavicula resectie genoemd.) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten dat bij u een operatie
Nadere informatieCRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie. Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014
CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014 INLEIDING 50% van alle gewrichtsluxaties op de SEH 95-97% anterieure luxatie 65% van de ziekenhuizen hebben een protocol
Nadere informatieSchouderoperatie. Orthopedie. Algemene informatie. Schoudergewricht
Orthopedie Schouderoperatie Algemene informatie Inleiding U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat een schouderoperatie wordt verricht. Tijdens deze ingreep wordt uw schouder bekeken en zo mogelijk
Nadere informatieSamenvatting en Beantwoording van de vragen. Frankrijk, in 1985, is een nieuw tijdperk ontstaan voor de behandeling van patiënten met een
1 Samenvatting en Beantwoording van de vragen Met de introductie van de Delta TM omgekeerde schouder prothese door Grammont uit Dijon, Frankrijk, in 1985, is een nieuw tijdperk ontstaan voor de behandeling
Nadere informatieOefeninstructie na een laterale clavicularesectie. Fysiotherapie
Oefeninstructie na een laterale clavicularesectie Fysiotherapie Inleiding U bent in ons ziekenhuis opgenomen voor een schouderoperatie. Om het herstel goed te laten verlopen is het noodzakelijk dat u zich
Nadere informatieSchouderdecompressie
Schouderdecompressie Open schouder decompressie. Uw behandelend arts heeft u geadviseerd uw schouderklachten operatief te behandelen. Uw klachten ontstaan door inklemming van een pees (supraspinatuspees)
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Schouderprothese
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Schouderprothese SCHOUDERPROTHESE KOPJE De orthopedisch chirurg heeft u een schouderprothese geadviseerd. In deze folder krijgt u informatie over de aandoening, de voorbereiding
Nadere informatieOrthopedie. CMC 1 prothese/ Duimbasis prothese
Orthopedie CMC 1 prothese/ Duimbasis prothese Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw duim. Er wordt een prothese in het duimbasisgewricht geplaatst. In deze folder vindt u informatie over het duimbasisgewricht,
Nadere informatieBankart Repair. Orthopedie. Stabilisatie van de schouder. Schoudergewricht
Orthopedie Bankart Repair Stabilisatie van de schouder Inleiding Uw behandelend arts heeft naar aanleiding van uw klachten een schouder stabiliserende operatie (bankart repair) geadviseerd. U wordt hiervoor
Nadere informatieToetsstation. Schouderklachten
Toetsstation Schouderklachten Algemene gegevens Classificatiecode(s) L08, L92 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is de gegevens te verzamelen die nodig zijn voor de diagnostiek bij een patiënt
Nadere informatieRotator cuff impingement. Beate Dejaco-Lanz Sportfysiotherapeute MSc Orthopedisch manueel therapeute Sport Medisch Centrum Papendal
Rotator cuff impingement Beate Dejaco-Lanz Sportfysiotherapeute MSc Orthopedisch manueel therapeute Sport Medisch Centrum Papendal introductie definitie impingement classificatie impingement diagnostiek
Nadere informatieInjecties in en rondom grote gewrichten. Bas Knobben Orthopedisch chirurg
Injecties in en rondom grote gewrichten Bas Knobben Orthopedisch chirurg Injecties, waarom? Pijnafname Ontstekingsremmend Diagnosticum Waar injecteren? Bursa Peesschede Gewricht Op de pijnlijke plek? Wat
Nadere informatieSardellenplastiek. Orthopedie. Operatieve behandeling duimartrose. Inleiding
Orthopedie Sardellenplastiek Operatieve behandeling duimartrose Inleiding Uw behandelend arts heeft met u afgesproken dat u binnenkort in het ziekenhuis wordt opgenomen voor een operatie. Uw behandelend
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Shoulder Rating Questionnaire (SRQ) 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Rating Questionnaire (SRQ) 18 oktober 2011 Review: Thijs van Meulenbroek Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Function Assessment (SFA) maart 2014 Review: Emonts W Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieSchouderstabilisatie met de Latarjet procedure. Orthopedie
Schouderstabilisatie met de Latarjet procedure Orthopedie Inleiding De behandelend arts heeft met u afgesproken dat u binnenkort een schouderoperatie zult ondergaan. De arts heeft u al informatie gegeven
Nadere informatieSchouderstabilisatie met de Latarjet procedure. Orthopedie
Schouderstabilisatie met de Latarjet procedure Orthopedie Inleiding De behandelend arts heeft met u afgesproken dat u binnenkort een schouderoperatie zult ondergaan. De arts heeft u al informatie gegeven
Nadere informatieLaterale Clavicula Resectie
Laterale Clavicula Resectie Schouder Fysiotherapie Locatie Hoorn/Enkhuizen Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw schouder. Deze operatie heet een laterale clavicularesectie (= weghalen van het
Nadere informatieSchouderprothese. De schouder
Schouderprothese De schouder De schouder is een van de meest beweeglijke gewrichten in ons lichaam. Het schoudergewricht verbindt de bovenarm met de romp. Het is een kogelgewricht waarbij de bol (humeruskop)
Nadere informatiesnijlijn snijlijn Hebt u nog vragen? Artrose in de schouder Maak meer wetenschappelijk onderzoek mogelijk Wat is artrose?
Schouderartrose Artrose in de schouder Bij schouderartrose is er sprake van slijtage in het schoudergewricht. Pijn in de schouder, voortdurend aanwezig of alleen als u uw arm wilt bewegen, kan wijzen op
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Instabiliteit van de schouder
Instabiliteit van de schouder INSTABILITEIT VAN DE SCHOUDER Inleiding De schouder is een zeer beweeglijk gewricht. De kom is klein en vlak en de kop relatief groot, zodat grote bewegingsuitslagen mogelijk
Nadere informatieLichamelijk onderzoek
Hoofdstuk 3 Lichamelijk onderzoek Het lichamelijk onderzoek omvat de volgende onderdelen: -- inspectie in rust -- passief en actief uitgevoerd onderzoek naar de beweeglijkheid van de cervicale wervelkolom,
Nadere informatieSardellenplastiek. Orthopedie. Operatieve behandeling duimartrose. Inleiding
Orthopedie Sardellenplastiek Operatieve behandeling duimartrose Inleiding Uw behandelend arts heeft met u afgesproken dat u binnenkort in het ziekenhuis wordt opgenomen voor een operatie. Uw behandelend
Nadere informatieEchografie van de schouder door de reumatoloog: toy or tool?
Echografie van de schouder door de reumatoloog: toy or tool? Henk Martens, reumatoloog Sint Maartenskliniek Nijmegen 29-11-2013 inleiding echografie in de reumatologie/door de reumatoloog echogeleide interventies
Nadere informatieRotator cuff scheur. De meeste scheuren treden op in de supraspinatus maar andere delen van de pees kunnen ook zijn aangedaan.
Rotator Cuff Scheur Rotator cuff scheur Inleiding Een rotator cuff scheur is een vaak voorkomende oorzaak van pijn en ongemak in de schouder bij een volwassene. De rotator cuff bestaat uit 4 spieren en
Nadere informatieSchouderprothese wegens artrose. Poli Orthopedie
00 Schouderprothese wegens artrose Poli Orthopedie 1 Binnenkort krijgt u een schouderprothese in verband met slijtage (artrose). Deze folder kan u helpen zich goed op de operatie voor te bereiden. De bouw
Nadere informatieDoorbewegen van de schouder onder narcose. afdeling Fysiotherapie
00 Doorbewegen van de schouder onder narcose afdeling Fysiotherapie 1 Wat is 'doorbewegen van de schouder onder narcose'? Doorbewegen van de schouder wil zeggen dat een gespecialiseerd fysiotherapeut,
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Eerst anatomie kennen, dan injecteren. Eerst anatomie kennen, dan injecteren. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur
1. Toelichting Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG Standaard M08 Schouderklachten van oktober 2008 (tweede herziening). De anatomie van de schouder is globaal wel bekend bij de huisarts. Veelal
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33311 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Stegeman, Sylvia Alexandra Title: Unsolved issues in diagnostics and treatment
Nadere informatiePatiënteninformatie. Open Neerplastiek en cuffrepair-operatie
Open Neerplastiek en cuffrepair-operatie Inleiding Uw orthopedische chirurg heeft u geadviseerd om deze schouderoperatie te ondergaan om zo de klachten te laten verminderen of verdwijnen. Deze folder geeft
Nadere informatieHands On Care ARTROSE VAN DE POLS
ARTROSE VAN DE POLS Hands On Care Diagnose en onderzoek Het is bekend dat na ons 55ste levensjaar slijtage van het kraakbeen in de pols optreedt bij het merendeel van de mensen. Hierbij lijken vrouwen
Nadere informatieArtrose in de schouder
Afdeling: Onderwerp: Orthopedie Bij schouderartrose is er sprake van slijtage in het schoudergewricht. Pijn in de schouder, voortdurend aanwezig of alleen als u uw arm wilt bewegen, kan wijzen op artrose.
Nadere informatieStabiliserende operatie van schoudergewricht. Latarjet operatie
Stabiliserende operatie van schoudergewricht Latarjet operatie Inhoud Inleiding 3 Schoudergewricht 3 Normaal schoudergewricht 3 Afwijkend schoudergewricht 3 De operatie 4 Na de operatie 5 De Sling 5 De
Nadere informatieLuxaties van schouder elleboog en vingers. Compagnonscursus 2012
Luxaties van schouder elleboog en vingers Compagnonscursus 2012 De schouder - Epidemiologie Meest gedisloceerde gewricht: NL 2000/jaar op SEH 45% van alle luxaties betreffen schouder 44% in de leeftijdsgroep
Nadere informatiePatiënteninformatie. Open Neerplastiek en cuffrepair-operatie
Open Neerplastiek en cuffrepair-operatie Inleiding Uw orthopedische chirurg heeft u geadviseerd om een schouderoperatie te ondergaan om zo de klachten te laten verminderen of verdwijnen. Deze folder geeft
Nadere informatieLeeftijd Prim aire frozen shoulder ~ ~ 0 M ~ ~ N ~ 00 ~ ~ ~ N~~~~M~COOMI.C')~ ~~~'<'"""NNNN. Aantall)a1ienten
Beeldvormend onderzoek Lippmann Kessel (1981) vond dat de diagnose frozen shoulder gereserveerd dient te worden voor patiënten die spontaan pijn krijgen in de schouder, gepaard gaande met een toenemende
Nadere informatieUpdate schouderpathologie 2013
Update schouderpathologie 2013 Symposium orthopedie Sint-Truiden 30 november 2013 Echografie: Sherpa van de eerste lijn Stefaan Verhamme Symposium orthopedie: update schouderchirurgie 2013 Anatomie Beenderige
Nadere informatieKijkoperatie in de schouder (arthroscopie)
Kijkoperatie in de schouder (arthroscopie) Als u last heeft van uw schouder, kan dat verschillende oorzaken hebben. Met een kijkoperatie kan de arts in het gewricht kijken en zo nodig gelijktijdig een
Nadere informatieChapter 12. Samenvatting
Salkantay Trek, Peru Chapter 12 Samenvatting 182 I Chapter 12 Radiculaire beenpijn veroorzaakt door een lumbale hernia komt wereldwijd vaak voor en bij de meeste patienten is het natuurlijke beloop gunstig.
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie,19e jrg 2001, no.6 (pp. 315 322)
Auteur(s): Titel: A. Lagerberg De beperkte schouder. Functie-analyse van het art. humeri met behulp van een röntgenfoto Jaargang: 19 Jaartal: 2001 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: 315-322 Deze
Nadere informatiePatiënteninformatie. Artrose van de duimbasis Artrose van de duimbasis.indd 1
Patiënteninformatie Artrose van de duimbasis 1522437 Artrose van de duimbasis.indd 1 29-11-13 16:42 Artrose van de duimbasis Polikliniek Orthopedie, route 0.3 Telefoon (050) 524 5970 Algemeen Neemt u
Nadere informatieInstabiele schouder. Orthopedie
Instabiele schouder Orthopedie Inhoudsopgave Oorzaak...5 Klachten...5 Diagnose en onderzoek...5 De behandeling...6 Fysiotherapie...6 De operatie...6 Na de operatie...8 Complicaties...9 Contact... 10 3
Nadere informatiet AC: wat doe je ermee? Marieke Struijk-Mulder orthopedisch chirurg
t AC: wat doe je ermee? Marieke Struijk-Mulder orthopedisch chirurg Symposium Maatschap orthopedie in het nieuw 26-4-2012 mw. Drs. M.C. Struijk-Mulder Schouderchirurgie Voet- en enkelchirurgie Knieprothesiologie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Na de schouderoperatie Na de schouderoperatie.indd 1
Patiënteninformatie Na de schouderoperatie 20150099 Na de schouderoperatie.indd 1 27-09-18 14:30 Na de schouderoperatie Wij voerden bij u een schouderoperatie uit. In deze brochure leest u wat bij u is
Nadere informatieArtroscopie van de schouder. kijkoperatie
Artroscopie van de schouder kijkoperatie Inhoud Inleiding 3 Noodzaak van een artroscopie 3 Voorbereiding op de operatie 3 Voordelen van de artroscopie 3 De opname 4 De operatie 4 Na de operatie 5 Complicaties
Nadere informatiePatiënteninformatie. Orthopedie Hallux Valgus Scheefstand van de grote teen
Patiënteninformatie Orthopedie Hallux Valgus Scheefstand van de grote teen 2 Inleiding Uw orthopedisch chirurg heeft geadviseerd u aan uw grote teen te opereren in verband met pijn en scheefstand van de
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER Orthopedie Reversed schouderprothese
PATIËNTENFOLDER Orthopedie Reversed schouderprothese Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw schouder, waarbij de orthopedisch chirurg uw schoudergewricht vervangt door een kunstgewricht. Deze
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43013 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hofstede, S.N. Title: Optimization of care in orthopaedics and neurosurgery Issue
Nadere informatieHet op eenduidige wijze uitvoering geven aan de postklinische fysiotherapeutische behandeling na stabilisatie van de schouder volgens Latarjet.
Versie 2017 POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA SCHOUDERSTABILISATIE VOLGENS LATARJET 1. Doel Het op eenduidige wijze uitvoering geven aan de postklinische fysiotherapeutische behandeling
Nadere informatieWAT TE DOEN NA DE PRIK? Maurits Sietsma, Oscar Dorrestijn
WAT TE DOEN NA DE PRIK? Maurits Sietsma, Oscar Dorrestijn Overzicht voordracht Inleiding: definities en anatomie Wat te doen voor de prik? Wanneer een prik? Na de prik Verwijzing orthopedie Overige injecties
Nadere informatieCuffrepair. Schoudergewricht. Orthopedie. 6065p ORT.031/1109.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl
Cuffrepair Schoudergewricht Orthopedie 6065p ORT.031/1109.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Inleiding U wordt binnenkort in het Amphia Ziekenhuis verwacht voor een operatie aan de schouder. De orthopedisch
Nadere informatieImpingement van de schouder
Impingement van de schouder anatomie pathofysiologie diagnostiek behandeling conclusie Peer Poelmann Anatomie Ossaal Musculair Gewricht Anatomie Ossaal Musculair Gewricht posterieur zij aanzicht Anatomie
Nadere informatieNVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder. Werk en KANS. 11-5-2015 Hoge School Leiden. Dr. Leo. A.M. Elders
NVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder 1 11-5-2015 Hoge School Leiden Dr. Leo. A.M. Elders Werk en KANS Tel: 06-55741585 E-mail: info@nvka.nl Inhoud presentatie Schouderklachten /SAPS Epidemiologie
Nadere informatiePOSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA REVERSED SCHOUDERPROTHESE (RSP)
VERSIE 2017 POSTKLINISCH FYSIOTHERAPEUTISCH REVALIDATIEPROTOCOL NA REVERSED SCHOUDERPROTHESE (RSP) 1. Doel Het op eenduidige wijze uitvoering geven aan de postklinische fysiotherapeutische behandeling
Nadere informatieSciatica MED Trial resultaten na 1 jaar
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling
Nadere informatieSchouderstabilisatie met een kijkoperatie
Schouderstabilisatie met een kijkoperatie Inleiding De behandelend arts heeft met u afgesproken dat u binnenkort een schouderoperatie zult ondergaan. De arts heeft u al informatie gegeven over deze ingreep.
Nadere informatieOrthopedie. Neerplastiek. Operatieve acromionplastiek volgens Neer
Orthopedie Neerplastiek Operatieve acromionplastiek volgens Neer Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw schouder. In deze folder vindt u informatie over het schoudergewricht, de aanleiding voor
Nadere informatieHet Klinisch Scorestation van de polikliniek Orthopedie
Het Klinisch Scorestation van de polikliniek Orthopedie U heeft in overleg met uw behandelend arts gekozen voor een operatie. Om een beeld te krijgen van de beweeglijkheid en beperkingen van uw aangedane
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE. Schouder impingement. (Inklemming schouder)
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Schouder impingement (Inklemming schouder) Algemeen Er is bij u schouder impingement vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de schouder, de oorzaak,
Nadere informatieSlijtage van het duimgewricht Trapeziectomie
Slijtage van het duimgewricht Trapeziectomie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een operatie aan het duimgewricht. In deze folder krijgt u informatie over het duimgewricht, de voorbereiding
Nadere informatiebehandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.
Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20570 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Zwaal, Peer van der Title: On rotator cuff tears : studies on evaluation, clinical
Nadere informatieOrthopedie. Polsprothese
Orthopedie Polsprothese Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw pols. Er wordt een polsprothese geplaatst. In deze folder vindt u informatie over de pols, de aanleiding voor de operatie, de operatie,
Nadere informatieRotator cuff scheur. Orthopedie
Rotator cuff scheur Orthopedie Inhoudsopgave Rotator cuff scheur...4 Oorzaken...4 Klachten...5 Diagnose en onderzoek...5 De behandeling...6 De operatie...6 Na de operatie...7 Complicaties...8 Contact...9
Nadere informatieAnatomische schouderprothese
Anatomische schouderprothese Inhoud Inleiding 3 Het schoudergewricht 3 Normaal schoudergewricht 3 Versleten schoudergewricht 4 De operatie 4 Verwachtingen en risico s 5 Verwachtingen 5 Risico s 6 Na de
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste gedeelte van dit proefschrift worden verschillende coagulatie instrumenten tijdens laparoscopische ingrepen geëvalueerd ter voorkoming van bloedingen en gerelateerde
Nadere informatieOrthopedie. Cuff repair
Orthopedie Cuff repair Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw schouder: de afgescheurde pees in uw schouder wordt hersteld. In deze folder vindt u informatie over het schoudergewricht, de aanleiding
Nadere informatieToetsstation. Injectie schouder
Toetsstation Injectie schouder Alg lgeme mene gegevens Classificatiecode(s) L92, L31, L55 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is - enkele voor injectie relevante structuren op het schouderfantoom
Nadere informatieArtrose in de schouder
Artrose in de schouder Bij schouderartrose is er sprake van slijtage in het schoudergewricht. Pijn in de schouder, voortdurend aanwezig of alleen als u uw arm wilt bewegen, kan wijzen op artrose. Bijkomende
Nadere informatieDUO-dagen Injectie-technieken Orthopedisch chirurgen IJsselland Ziekenhuis
DUO-dagen 2016 Injectie-technieken Orthopedisch chirurgen IJsselland Ziekenhuis Disclosures Disclosure belangen sprekers orthopedie: Presentatie: injectie technieken Geen potentiële belangenverstrengeling
Nadere informatieVervangen deel ellebooggewricht. Radiuskopprothese
Vervangen deel ellebooggewricht Radiuskopprothese Inhoud Inleiding 3 Het ellebooggewricht 3 Een versleten radiuskopje 3 De operatie 4 Na de operatie 4 Wond 4 Sling 5 Fysiotherapeut 5 Het ontslag 5 Leefregels
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting De chirurgische reconstructie van een gescheurde voorste kruisband resulteert in een aanzienlijk betere klinische uitkomst dan de conservatieve behandeling van patiënten. Er blijft echter
Nadere informatieOnze behandelresultaten
Onze behandelresultaten NedSpine streeft er naar op alle fronten de hoogst mogelijke kwaliteit van zorg aan te bieden. Centraal daarbij staan de resultaten van onze operatieve behandelingen. Wij voeren
Nadere informatieSchouderprothese voor een schouderbreuk. Poli Orthopedie
00 Schouderprothese voor een schouderbreuk Poli Orthopedie 1 Binnenkort wordt bij u een schouderprothese geïmplanteerd in verband met een schouderbreuk (fractuur). Deze folder kan u en uw familieleden
Nadere informatieDe postoperatieve stijve schouder. Toegevoegde waarde van het Deventer Schoudernetwerk. Rinco Koorevaar. Orthopedisch chirurg Deventer Ziekenhuis
De postoperatieve stijve schouder. Toegevoegde waarde van het Deventer Schoudernetwerk Rinco Koorevaar Orthopedisch chirurg Deventer Ziekenhuis Fellowship shoulder and elbow Nottingham, Engeland Schouderfysiotherapeuten
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE. Operatie bij AC Artrose. (Laterale clavicula resectie)
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Operatie bij AC Artrose (Laterale clavicula resectie) Inleiding Anatomie van het AC-gewricht De schouder bestaat uit een aantal beenderen, ligamenten en spieren die de arm met
Nadere informatieEerste bijeenkomst 2011 van het Schouder Netwerk Twente. 7 juni 2011, Saxion Hogeschool Enschede.
Eerste bijeenkomst 2011 van het Schouder Netwerk Twente. 7 juni 2011, Saxion Hogeschool Enschede. AGENDA 07-06-2011; lokaal F 1.09. 18:30 19:00 uur: Ontvangst. 19:00 19:30 uur: Mededelingen van het bestuur;
Nadere informatie