BESLUIT. Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Nummer 5932/59 Betreft zaak: 5932/HeidelbergCement - NCD I. MELDING 1. Op 14 december 2006 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat HeidelbergCement AG voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over een deel van de bedrijfsactiviteiten van NCD Nederlandse Cement Deelnemingsmaatschappij B.V., een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 247 van 19 december Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen. II. PARTIJEN 2. HeidelbergCement AG (hierna: HC) is een naamloze vennootschap naar Duits recht. HC is actief op het gebied van (1) productie van en handel in cement via haar 100% dochteronderneming ENCI B.V. (hierna: ENCI), (2) productie van en handel in beton- en metselmortel via haar 100% dochteronderneming Mebin B.V. (hierna: Mebin), (3) productie van en handel in droge mortels via haar 100% dochteronderneming Beamix Holding B.V. (hierna: Beamix), (4) productie van en handel in hulpstoffen via haar 50% belang in Cugla B.V. (hierna: Cugla) en (5) productie van (winning) en handel in grondstoffen, meer in het bijzonder zand en grind, via haar 50% belang in Paes B.V. (hierna: Paes). 3. NCD Nederlandse Cement Deelnemingsmaatschappij B.V. (hierna: NCD) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. NCD is onderdeel van de NCD-groep, waarvan HC en Dyckerhoff Beteiligungsverwaltung GmbH (hierna: Dyckerhoff) de grootste aandeelhouders zijn. 1 NCD houdt direct 100% van de aandelen in NCD Betonmortel Groep B.V. (hierna: NCD Betonmortel) en indirect 100% van de aandelen in Fernhout B.V. (hierna: Fernhout). Via tientallen dochterondernemingen van NCD Betonmortel en van Fernhout is NCD actief op het gebied van de productie van en handel in (1) betonmortel, (2) hulpstoffen en (3) grondstoffen, meer in het bijzonder zand en grind. 1 HC heeft circa 35% van de aandelen in NCD en Dyckerhoff heeft circa 56% van de aandelen in NCD. 1 Openbare versie

2 III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie is het gevolg van de ontvlechting van de NCD-groep door haar grootste aandeelhouders Dyckerhoff en HC. De ontvlechting van de NCD-groep heeft tot gevolg dat circa [ ]* van de NCD-groep zal overgaan naar HC en circa [ ] zal overgaan naar Dyckerhoff. De vennootschappen die achterblijven zullen worden geliquideerd. In onderhavige zaak gaat het om de onderdelen van de concentratie die het gevolg zijn van de overname door HC van onderdelen van de NCD-groep. De ondernemingen waarin HC een belang zal verwerven komen te hangen onder een nieuw op te richten vennootschap HC Deelnemingen B.V. (hierna: Newco). HC zal 100% van de aandelen houden in Newco. 5. De onderdelen van de NCD-groep die HC ten gevolge van de voorgenomen concentratie zal verwerven verrichten activiteiten op het gebied van (i) de productie van en handel in natte betonmortel, (ii) de productie van en handel in hulpstoffen en (iii) de productie van en handel in grondstoffen, meer in het bijzonder zand en grind. Op het gebied van de productie van en handel in natte betonmortel zal HC 6 centrales overnemen, die thans voor 100% in eigendom zijn van NCD en participaties verwerven in 8 centrales waarin NCD thans een belang heeft van minder dan 100%. Op het gebied van de productie van en handel in hulpstoffen zal HC NBC Nederlandse Bouwstoffen Combinatie B.V. (hierna: NBC) overnemen, een 100% dochteronderneming van NCD, alsmede Verwaard Handelsonderneming B.V. (hierna: Verwaard) en Harex Nederland B.V. (hierna: Harex), beide een 100% dochteronderneming van NBC. Op het gebied van de productie van en handel in grondstoffen zand en grind zal HC de winningslocatie Uitvermeertjes in Deest, een belang van circa [ ]% in het Grensmaas-project en een 20% participatie van NCD in NSI Holland B.V. overnemen. 6. Het voornemen tot de hierboven beschreven operatie is neergelegd in een Letter of Intent d.d. 29 november De voorgenomen concentratie is verder toegelicht in een rapport genaamd Project Omega. The contemplated restructuring of NCD Nederlandse Cement Deelnemingsmaatschappij B.V. van Ernst & Young Tax Advisers d.d. 13 december 2006, alsmede nader uitgewerkt in een concept Deed of Exchange and Transfer of Shares d.d. 23 januari IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 7. Het merendeel van de onderdelen van de concentratie is aan te merken als een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De ontvlechting van de NCD-groep leidt er toe dat HC uitsluitende zeggenschap verkrijgt over de vennootschappen waarvan HC 100% van de aandelen zal verkrijgen en over de enkele vennootschap waarvan HC 66,66% van de aandelen zal verkrijgen, aangezien de overige aandeelhouders niet over vetorechten beschikken. 8. Er is echter ook een aantal vennootschappen waarvan HC na de voorgenomen concentratie minder dan 50% van de aandelen zal hebben. De verschillende aandeelhouders van elk van de vennootschappen beschikken niet over vetorechten. Voor zover in onderhavige zaak 2 Openbare versie

3 onderdelen van de transactie leiden tot de verwerving van een minderheidsaandeel door HC vallen deze buiten het concentratietoezicht. 9. Er zijn twee vennootschappen waarin HC na de concentratie 50% van de aandelen zal hebben. De overige 50% zijn bij beide vennootschappen in handen van een derde, die in beide gevallen actief is op het gebied van de productie van en handel in natte betonmortel. In deze gevallen is sprake van de verkrijging van gezamenlijke zeggenschap. Het betreft hier de Woerdense Betoncentrale B.V. (BC Woerden) en Beton Centrale Coevorden B.V. (hierna: BC Coevorden). In beide gevallen is sprake van de totstandbrenging van een gemeenschappelijke onderneming, die ertoe leidt dat de moederondernemingen hun marktgedrag kunnen coördineren. Immers zowel BC Woerden als BC Coevorden zijn actief op de markt voor de productie van en handel in natte betonmortel. Hun respectievelijke moeders zijn eveneens in belangrijke mate actief op de markt voor de productie van en handel in natte betonmortel binnen dezelfde geografische markt, zoals gedefinieerd in punt 26 tot en met 31. Derhalve is sprake van coördinatiegevaar en vallen deze onderdelen van de transactie buiten het concentratietoezicht. In de beoordeling van de concentratie zal de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit wel rekening houden met de positie van partijen in verband met hun gezamenlijke zeggenschap in BC Woerden en BC Coevorden. 10. Betrokken ondernemingen zijn HC en de onderdelen van NCD waarover HC via Newco uitsluitende zeggenschap zal verkrijgen (hierna: de Doelvennootschappen). HC en de Doelvennootschappen hierna gezamenlijk te noemen: partijen. 11. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. RELEVANTE MARKTEN Rel evant e pr oduct mar kt en 12. Partijen zijn beide actief op het gebied van (i) de productie van en handel in natte betonmortel (hierna: natte betonmortel), (ii) de productie van en handel in hulpstoffen (hierna: hulpstoffen) en (iii) de productie van en handel in grondstoffen (hierna: grondstoffen), meer in het bijzonder zand en grind. 13. Verder is HC actief op het gebied van de productie van en handel in cement (hierna: cement) via ENCI. 14. Voor het produceren van natte betonmortel zijn water, cement, grondstoffen (zand en grind) en hulpstoffen nodig. Derhalve is er naast horizontale overlap op het gebied van natte betonmortel, grondstoffen en hulpstoffen, sprake van verticale relaties tussen (iv) de markt voor natte betonmortel en de markt voor cement, (v) de markt voor natte betonmortel en de markt 3 Openbare versie

4 voor de grondstoffen zand en grind en (vi) de markt voor natte betonmortel en de markt voor hulpstoffen. (i) Betonmortel 15. Evenals in eerdere besluiten 2 gaat de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: NMa) uit van een afzonderlijke markt voor natte betonmortel (hierna: betonmortel). (ii) Hulpstoffen 16. Partijen geven aan dat verschillende hulpstoffen worden gebruikt om de kwaliteit van betonmortel te verbeteren. Partijen geven aan dat hulpstoffen kunnen worden onderscheiden in vezels en in chemische hulpstoffen. Partijen zijn van mening dat alle typen hulpstoffen voor betonproducten kunnen worden beschouwd als behorende tot één productmarkt omdat de leveranciers doorgaans verschillende soorten hulpstoffen leveren en de afnemers ook meestal een reeks hulpstoffen afnemen. 17. De in het onderzoek in onderhavige zaak bevraagde marktpartijen geven eveneens aan dat hulpstoffen onderscheiden kunnen worden in chemische hulpstoffen en vezels. Chemische hulpstoffen worden toegepast om betonmortel bepaalde eigenschappen te geven, zoals flexibiliteit, waterdichtheid, vloeibaarheid en snelheid of traagheid bij het uithardingsproces. Vezels dienen meer specifieke toepassingen, zoals scheurbaarheid en inkrimping. Bovenstaande kan een aanwijzing zijn dat er aan de vraagzijde geen sprake is van substitutie. Daarentegen bieden sommige leveranciers echter slechts chemische hulpstoffen of slechts vezels aan, terwijl andere leveranciers zowel chemische hulpstoffen als vezels aanbieden. Dit laatste kan een aanwijzing zijn dat sprake is van aanbodsubstitutie. 18. In onderhavige zaak kan echter in het midden worden gelaten of er een aparte markt voor hulpstoffen bestaat of dat er aparte markten voor chemische hulpstoffen en vezels bestaan, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 45 tot en met 49). (iii) Grondstoffen 19. In eerdere besluiten 3 is aangegeven dat er op het gebied van grondstoffen mogelijk aparte markten bestaan voor (i) beton- en metselzand en (ii) grind. Tevens is in eerdere besluiten 2 Zie het besluit van 30 december 2003 in zaak 3799/ NCD - Overwhere, punt 11, het besluit van 24 februari 2003 in zaak 3284/Van Nieuwpoort - De Hoop Terneuzen - Readymix, punt 19, het besluit van 28 mei 2002 in zaak 2957/ENCI - Paes, punt 17, het besluit van 20 juli 2001 in zaak 2427/ NCD - Fernhout, punt 16 tot en met 19 en het besluit van 3 november 2000 in zaak 2134/Houdstermaatschappij Dekker B.V. - Janssen de Jong Productie B.V., punt Zie het besluit in zaak 2134/ Houdstermaatschappij Dekker B.V. - Janssen de Jong Productie B.V., reeds aangehaald, punt 31, het besluit in zaak 2957/ENCI - Paes, reeds aangehaald, punt 14 en het besluit in zaak 3284/Van Nieuwpoort - De Hoop Terneuzen - Readymix, reeds aangehaald, punt Openbare versie

5 aangegeven dat er op het gebied van grondstoffen mogelijk markten bestaan voor (a) de productie en (b) de handel. 20. De Europese Commissie gaat in verschillende beschikkingen 4 uit van één productmarkt voor grondstoffen. De Europese Commissie maakt daarbinnen een onderscheid naar de productie van (winning) en handel in grondstoffen Evenals in eerdere besluiten zal in het onderhavige besluit in het midden worden gelaten of er een aparte markt bestaat voor grondstoffen of dat er een aparte markt bestaat voor de productie van grondstoffen en de handel in grondstoffen en of er een aparte markt bestaat voor beton- en metselzand en grind, aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 50 en 51). (iv) Cement 22. De Europese Commissie is in een eerdere beschikking uitgegaan van een aparte markt voor grijze cement. 6 Partijen en marktpartijen geven aan dat voor betonmortel slechts grijze cement wordt gebruikt. In onderhavige zaak zal derhalve worden uitgegaan van een aparte markt voor grijze cement (hierna: cement). Rel evant e geogr af ische mar kt en (i) Betonmortel 23. In eerdere besluiten 7 heeft de NMa in het midden gelaten of de geografische markt voor betonmortel lokaal, regionaal, nationaal of ruimer dan nationaal is. De NMa heeft in deze besluiten overwogen dat het leveringsbereik van een betonmortelcentrale is voor te stellen als een cirkel met een straal van circa 30 à 40 kilometer waarbij de desbetreffende betonmortelcentrale het middelpunt is. Verder heeft de NMa overwogen dat er sprake zou kunnen zijn van een homogenisering van de concurrentievoorwaarden in een groter gebied dan deze straal van circa 30 à 40 kilometer rondom een betonmortelcentrale, omdat de leveringsgebieden van betonmortelcentrales elkaar overlappen. Verder heeft de NMa overwogen, dat er grote afnemers bestaan die nationaal actief zijn. Echter, uit de prijzen en het prijsbeleid van verschillende centrales heeft de NMa niet kunnen afleiden dat de centrales een nationaal beleid hanteren. 4 Zie de beschikking van 29 september 2003 in zaak COMP/M CRH/Cementbouw, punt 10 en de beschikking van 1 augustus 2003 in zaak COMP/M Cementbouw/ENCI/JV, punt Zie de beschikking in zaak COMP/M Cementbouw/ENCI/JV, reeds aangehaald, punt Zie bijvoorbeeld de beschikking van 11 november 1998 in zaak IV/M.1157 Skanska/Scancem, punt Zie het besluit in zaak 3799/NCD - Overwhere, reeds aangehaald, punt 14, het besluit in zaak 3284/Van Nieuwpoort - De Hoop Terneuzen - Readymix, reeds aangehaald, punt 25, het besluit in zaak 2957/ENCI - Paes, reeds aangehaald punt 24, het besluit in zaak 2427/NCD - Fernhout, reeds aangehaald, punt 40 en het besluit in zaak 2134/Houdstermaatschappij Dekker B.V. - Janssen de Jong Productie B.V., reeds aangehaald, punt Openbare versie

6 24. Partijen zijn van mening dat de geografische markt voor betonmortel nationaal is, aangezien in Nederland circa 200 betonmortelcentrales actief zijn en partijen van opvatting zijn dat er relatief weinig natuurlijke barrières voor het transport van betonmortel bestaan. Volgens partijen is er sprake van een grote mate van overlap van de leveringsgebieden van de verschillende betonmortelcentrales. Daarnaast zijn de grootste leveranciers en de grootste afnemers van betonmortel op de Nederlandse markt actief op nationaal niveau, aldus partijen. Hiermee doelen partijen op het keteneffect Marktpartijen, zijnde zowel producenten als afnemers van betonmortel, hebben in het kader van het onderzoek in onderhavige zaak aangegeven dat het leveringsbereik van een betonmortelcentrale gemiddeld 40 minuten betreft, hetgeen overeenkomt met gemiddeld 40 kilometer reisafstand, met als uitgangspunt de locatie van de desbetreffende betonmortelcentrale. Marktpartijen hebben daarnaast aangegeven dat er prijsverschillen bestaan tussen verschillende regio s. Uit de door hen verstrekte gegevens blijkt dat de prijsverschillen voor betonmortel 5% tot 10% bedragen. Deze verschillen in prijs ontstaan vanwege regionale verschillen in transportkosten en regionale verschillen tussen vraag en aanbod. Zo verschillen niet slechts de basisprijzen per m 3, maar ook de meerprijzen die worden berekend voor bijvoorbeeld transport. Beoordeling 26. Uit onderzoek onder marktpartijen in onderhavige zaak blijkt dat betonmortel vanwege de beperkte houdbaarheid een beperkte transporttijd heeft, namelijk 40 minuten reistijd vanaf de betreffende betonmortelcentrale. Dit komt overeen met een reisafstand van circa 40 kilometer. 27. Vanuit de vraagzijde bezien is er derhalve sprake van regionale markten. Wellicht kan op basis van het keteneffect sprake zijn van een ruimere markt. Zoals reeds aangegeven in punt 24 zijn er circa 200 centrales actief zijn in Nederland, die breed verspreid zijn, waardoor de leveringsgebieden van de centrales elkaar in hoge mate overlappen. 28. Er blijkt echter sprake te zijn van regionale prijsverschillen van 5% tot 10%. Basisprijzen per m 3 variëren en ook de meerprijzen die worden berekend voor bijvoorbeeld transport variëren per regio. Hieruit volgt dat het niet aannemelijk is dat sprake is van een nationale markt. 29. Op basis van het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat er in onderhavige zaak onvoldoende aanwijzingen zijn om uit te gaan van een nationale markt voor betonmortel. 30. In onderhavige zaak zijn de regionale markten geïdentificeerd door het leveringsgebied van een betonmortelcentrale als uitgangspunt te nemen met een reistijd van 40 minuten vanaf de betreffende betonmortelcentrale en rekening te houden met (i) de weginfrastructuur, zijnde de 8 Zie voor het begrip keteneffect bijvoorbeeld het besluit van 22 februari 2000 in zaak 1710/Schuitema - A&P, punt 50 tot en met Openbare versie

7 ligging van de wegen en de soort wegen rondom de betreffende betonmortelcentrale en (ii) de overlap tussen de verschillende leveringsgebieden van verschillende betonmortelcentrales Voor de beoordeling in onderhavige zaak zullen de regio s worden beoordeeld, waarin zich een centrale bevindt waarin partijen ten gevolgen van de voorgenomen concentratie uitsluitende zeggenschap verkrijgen, zijnde: Amersfoort, Assen, Hoogeveen, Hoorn, Kampen, Lochem, Nijmegen, Steenwijk, Tilburg en Zwolle. (ii) Hulpstoffen 32. Partijen zijn van mening dat de markt voor hulpstoffen ruimer dan nationaal is. Leveranciers van hulpstoffen leveren hun producten meestal in meerdere landen. Om deze reden zijn partijen van mening dat de geografische markt afgebakend zou moeten worden als de Benelux en Noord-Duitsland. 33. Marktpartijen geven aan dat de geografische markt voor hulpstoffen en de mogelijk daarbinnen te onderscheiden markten voor chemische hulpstoffen en vezels tenminste nationaal is. 34. In onderhavige zaak kan in het midden blijven of de mogelijke markt(en) voor hulpstoffen nationaal of ruimer dan nationaal is (zijn), aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 45 tot en met 49). (iii) Grondstoffen 35. Evenals in eerdere besluiten 10 kan in onderhavige zaak in het midden worden gelaten of de mogelijke markt(en) voor grondstoffen nationaal of ruimer dan nationaal is (zijn), aangezien de materiële beoordeling hierdoor niet wordt beïnvloed (zie punt 50 en 51). (iv) Cement 36. De Europese Commissie heeft in verschillende beschikkingen de geografische markt voor cement, en ook in het bijzonder voor Nederland, afgebakend als een nationale markt In onderhavige zaak zal derhalve worden uitgegaan van een geografische markt voor cement die Nederland omvat. 9 Bij het vaststellen van de marktaandelen zijn de overlapgebieden naar rato van overlap meegerekend. 10 Zie bijvoorbeeld het besluit in zaak 3284/Van Nieuwpoort - De Hoop Terneuzen - Readymix, reeds aangehaald, punt Zie onder andere de beschikking in zaak COMP/M CRH/Cementbouw, eerder aangehaald, punt 10 en de beschikking in zaak IV/M Skanska/Scancem, reeds aangehaald, punt 56 tot en met Openbare versie

8 B. GEVOLGEN VAN DE CONCENTRATIE Horizontale overlap (i) Betonmortel 38. Op de regionale markten waar partijen na de concentratie een gezamenlijk marktaandeel van minder dan 40% zullen hebben, is het niet aannemelijk dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de betreffende markt op significante wijze wordt belemmerd. 39. In het navolgende zal slechts nader worden ingegaan op de regionale markten waarop partijen ten gevolge van de voorgenomen concentratie een gezamenlijk marktaandeel van meer dan 40% verkrijgen, zijnde Assen en Hoogeveen. Assen en Hoogeveen 40. Partijen verkrijgen ten gevolge van de voorgenomen concentratie in de regio Assen een gezamenlijk marktaandeel van [50-60]% met een toevoeging van [20-30]% en in de regio Hoogeveen een gezamenlijk marktaandeel van [40-50]% met een toevoeging van [30-40]% In en rondom beide regio s zijn voldoende concurrenten aanwezig die betonmortel leveren in de betreffende regio s. Onder deze concurrenten bevinden zich ook de grotere spelers op de markt voor betonmortel in Nederland. Zo zijn in de regio Assen tenminste drie concurrenten actief met een marktaandeel tussen de 10% en 15%. In de regio Hoogeveen zijn vier concurrenten actief met een marktaandeel tussen de 5% en 10%, waarbij geldt dat de helft in de zeer nabije omgeving van de betreffende betonmortelcentrale van partijen gevestigd is. Daarnaast zijn in beide regio s nog een tiental kleinere spelers actief. 42. Afnemers in beide regio s hebben aangegeven te onderhandelen over de prijs door bij verschillende betoncentrales offertes aan te vragen. Verder heeft onderzoek onder marktpartijen in onderhavige zaak uitgewezen dat afnemers afnemen bij verschillende leveranciers en - ook na de voorgenomen concentratie - voldoende mogelijkheden zien om te kiezen tussen verschillende leveranciers. Daarbij komt dat betonmortel een homogeen product is, hetgeen betekent dat de concurrenten daadwerkelijk alternatieven zijn voor afnemers. Verder hebben aanbieders van betonmortel in de regio s Assen en Hoogeven aangegeven dat zij niet hun volledige capaciteit benutten. Dit vergroot de uitwijkingsmogelijkheden voor afnemers. 43. Tot slot is uit het onderzoek onder marktpartijen in onderhavige zaak gebleken dat er concurrenten zijn met concrete plannen om op korte termijn, dat wil zeggen binnen een jaar, nieuwe betonmortelcentrales in bedrijf te hebben, die ook betonmortel kunnen gaan afzetten in de regio s Assen en Hoogeveen. 12 Bij de berekening van het gezamenlijke marktaandeel van partijen op de markt voor betonmortel is uitgegaan van een 100% toerekening van de productie van de ondernemingen waarin HC 50% belang houdt. 8 Openbare versie

9 44. Gelet op de aanwezigheid van voldoende concurrenten, de mogelijkheid van afnemers om te kiezen tussen verschillende leveranciers, de homogeniteit van het product betonmortel en de overcapaciteit op de markt voor betonmortel, is het niet aannemelijk dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging in de regio s Assen en Hoogeveen op significante wijze wordt belemmerd. (ii) Hulpstoffen 45. Uitgaande van een nationale omvang verkrijgen partijen ten gevolge van de concentratie op de mogelijke Nederlandse markt voor hulpstoffen een gezamenlijk marktaandeel van circa [30-40]% (met een toevoeging van circa [0-10]%), op de mogelijke Nederlandse markt voor chemische hulpstoffen een gezamenlijk marktaandeel van [30-40]% (met een toevoeging van circa [0-10]%) en op de mogelijke Nederlandse markt voor vezels een gezamenlijk marktaandeel van [20-30]% (met een toevoeging van [10-20]%). 13,14 Aangezien de Doelvennootschappen slechts actief zijn op de Nederlandse markt en er voldoende grote marktpartijen actief zijn op de mogelijke internationale markt(en) voor hulpstoffen, is het niet aannemelijk dat het gezamenlijk marktaandeel van partijen op de mogelijke markt(en) voor hulpstoffen op een ruimer dan nationale markt wezenlijk zal veranderen. 46. Op de mogelijke markt(en) voor (chemische) hulpstoffen zijn meerdere concurrenten actief, waaronder tenminste twee concurrenten met een marktaandeel van circa [20-30]%. 15 Verder zijn er nog een aantal kleinere spelers op de markt actief, veelal internationale ondernemingen die hun producten tevens afzetten in Nederland. Marktpartijen geven ook aan van verschillende leveranciers af te nemen. 47. Op de mogelijke markt voor vezels zijn in Nederland meerdere concurrenten actief. Partijen en marktpartijen hebben aangegeven dat de marktleider in Nederland een Belgische marktpartij is. De overige concurrenten zijn Nederlandse marktpartijen, Europese of wereldwijd opererende multinationals die vezels afzetten in Nederland. 48. Marktpartijen geven verder aan van verschillende leveranciers af te nemen en - ook na de voorgenomen concentratie - voldoende mogelijkheden te hebben om over te stappen naar een andere leverancier. 13 De marktaandelen van partijen op de mogelijke markt voor chemische hulpstoffen zijn geschat op basis van cijfers van brancheorganisatie VHB en een schatting van de omzet van niet VHB-leden. Om de marktaandelen van partijen op de mogelijke markt voor vezels te kunnen bepalen is door partijen een inschatting gemaakt van de positie van concurrenten. Op basis van relatieve verhoudingen kan het marktaandeel van Cugla en Harex op de mogelijke markt voor vezels niet meer zijn dan [20-30]%. Er is geen reden om te twijfelen aan de schatting van partijen. 14 Overigens is bij het berekenen van het marktaandeel van partijen de omzet van Cugla voor 100% toegerekend aan HC, terwijl partijen slechts 50% van de aandelen in Cugla houden. 15 Concurrenten zijn onder andere BASF en Tillman. 9 Openbare versie

10 49. Gelet op het bovenstaande is het niet aannemelijk dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat op de mogelijke markt(en) voor hulpstoffen een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een ruimer dan Nederlandse markt op significante wijze wordt belemmerd. (iii) Grondstoffen 50. Uitgaande van een nationale omvang blijft het marktaandeel van partijen op de mogelijke markt(en) voor grondstoffen onder de [10-20]%. 16,17 Aangezien de Doelvennootschappen slechts actief zijn op de Nederlandse markt en er voldoende internationale marktpartijen actief zijn op de mogelijke markt(en) voor grondstoffen, is het niet aannemelijk dat het gezamenlijk marktaandeel van partijen op de mogelijke markt(en) voor grondstoffen op een ruimer dan nationale markt wezenlijk zal veranderen. 51. Gelet op het bovenstaande, is het niet aannemelijk dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat op de mogelijke markt(en) voor grondstoffen een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of op een ruimer dan Nederlandse markt op significante wijze wordt belemmerd. Verticale relatie (iv) Verticale relatie tussen betonmortel en cement 52. Uitgaande van een nationale omvang van de markt voor cement heeft HC via haar 100% dochteronderneming ENCI een marktaandeel van circa [50-60]%; meer in het bijzonder heeft ENCI een marktaandeel van circa [40-50]% op de markt voor cement dat wordt geleverd aan betonmortelcentrales. 18 Geen van de Doelvennootschappen is actief op de markt voor cement. De marktpositie van partijen op deze markt zal ten gevolge van de voorgenomen concentratie dan ook niet veranderen. 53. Op de Nederlandse markt voor cement zijn verschillende grote buitenlandse aanbieders actief. Dit blijkt ook uit de hoeveelheid cement die geïmporteerd wordt in Nederland, namelijk circa 50%. Uit het onderzoek onder marktpartijen in onderhavige zaak is gebleken dat betonmortelcentrales gebruik maken van verschillende cementleveranciers. Marktpartijen geven aan dat er ruimte is voor onderhandeling over de prijs en sluiten contracten voor maximaal een 16 Het gezamenlijk marktaandeel van partijen op de volgende mogelijke markten is: grondstoffen circa [0-10]%, beton- en metselzand circa [0-10]%, grind circa [10-20]%, productie van grondstoffen circa [0-10]%, handel in grondstoffen circa [0-10]%, productie van beton- en metselzand circa [0-10]%, de handel in beton- en metselzand circa [0-10]%, de productie in grind circa [10-20]% en de handel in grind [10-20]%. 17 Bij de berekening van het gezamenlijke marktaandeel van partijen op iedere mogelijke markt is uitgegaan van een 100% toerekening van de productie van de ondernemingen waarin HC 50% belang houdt. 18 Marktaandelen zijn berekend op basis van gegevens van Cembureau, de belangenorganisatie van de cement industrie in Europa. 10 Openbare versie

11 jaar, zodat men de mogelijkheid heeft om daarna over te stappen naar een andere cementleverancier. Marktpartijen geven aan voldoende mogelijkheden te hebben om - ook na de voorgenomen concentratie - te kiezen tussen verschillende cementleveranciers. 54. Tot op heden heeft HC circa [30-40]% van de jaarlijkse cementbehoefte aan de betonmortelcentrales van de NCD-groep geleverd. Partijen verwachten dat na de voorgenomen concentratie (i) de centrales van partijen hun cement grotendeels zullen afnemen van ENCI en (ii) de centrales van Dyckerhoff hun cement grotendeels zullen afnemen van Dyckerhoff. Hierdoor zijn partijen van mening dat de facto niets verandert ten gevolge van de concentratie. 55. Gelet op het bovenstaande, is er geen reden om aan te nemen dat onderhavige concentratie marktuitsluitende effecten zal hebben op de markt voor betonmortel en/of cement. (v) Verticale relatie tussen betonmortel en hulpstoffen 56. Zowel op de mogelijke markt voor hulpstoffen, chemische hulpstoffen en vezels zijn voldoende sterke concurrenten aanwezig. Uit het onderzoek onder marktpartijen in onderhavige zaak is gebleken dat marktpartijen van verschillende leveranciers afnemen en - ook na de voorgenomen concentratie - voldoende mogelijkheden te hebben om over te stappen naar een andere leverancier. 57. Gelet op het bovenstaande, is er geen reden om aan te nemen dat onderhavige concentratie marktuitsluitende effecten zal hebben op de Nederlandse markt voor betonmortel en/of hulpstoffen, chemische hulpstoffen of vezels. (vi) Verticale relatie tussen betonmortel en grondstoffen 58. Zoals hierboven aangegeven, zullen partijen op de mogelijke markt(en) voor grondstoffen een marktaandeel van minder dan [10-20]% verkrijgen. 59. Gelet op het marktaandeel van partijen, is er geen reden om aan te nemen dat onderhavige concentratie marktuitsluitende effecten zal hebben op de Nederlandse markt voor betonmortel en/of mogelijke markt(en) voor grondstoffen. 11 Openbare versie

12 VII. CONCLUSIE 60. Na onderzoek van deze melding is de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 61. Gelet op het bovenstaande deelt de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 05 maart 2007 De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze: W.g. drs. A.J.M. Kleijweg Wnd. directeur Concentratiecontrole Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de Rechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam 12 Openbare versie